Een bijdrage van Frans Schrijver.
Door de vele verborgen kosten is het inschatten van de kosten voor de toepassing van zon en wind bij de opwekking van stroom complex. Een vergelijking met andere Europese landen maakt duidelijk dat hoe hoger het aandeel zon en wind is, hoe hoger de kosten zijn voor de burgers. Uit die vergelijking blijkt ook dat de huidige jaarlijkse energiekosten in Nederland nu al €4,8 miljard hoger liggen dan zonder zon en wind. Met de huidige klimaat- en energieplannen kan dit oplopen tot €15 – €19 miljard per jaar in 2030.
De waarde van hernieuwbare energie
Bij nieuwe energiebronnen zoals zonnepanelen en windturbines wordt vaak alleen naar de bouwkosten gekeken. Deze bouwkosten nemen inderdaad af: het bouwen van zonnepanelen en windturbines is in de loop der jaren goedkoper geworden. Maar het gaat niet alleen om kosten, maar ook om de waarde van de nieuwe energie. Doordat zon en wind maar een deel van de tijd energie leveren en vrij onvoorspelbaar zijn, is de waarde veel lager dan traditionele energievormen. Het is te vergelijken met de waarde van een auto die in aanschaf hetzelfde is als andere auto’s, maar waar je maar een deel van de tijd mee kan rijden en bovendien niet bekend is wanneer dat is en met welke snelheid je dan mag rijden.
De problemen ontstaan vooral als het aandeel van zon en wind relatief groot is. Dat is het geval als we de plannen van het klimaatakkoord gaan uitvoeren. Daarin is bepaald dat in 2030 wind en zon in totaal ten minste 84.000 GWh (= 84 miljard kilowattuur) aan energie moeten opleveren. Om zoveel energie op te wekken, moeten er heel veel windmolens en zonnepanelen bij komen. Het piekvermogen groeit tot wel 37 GW in 2030 terwijl er gemiddeld maar een vermogen nodig is in de orde van 16 GW.
De toename van het (piek)vermogen van wind- en zonne-energie. Op zonnige, winderige dagen is er een enorme overcapaciteit. Bron: CBS, IEA
Wind en zon zijn duur
Dit betekent dus dat op zonnige, winderige momenten er een enorm overschot is aan elektrisch vermogen en op momenten dat de zon niet schijnt en er weinig wind is, het volledige vermogen van kolen- en gascentrales moet komen. Met dat overschot op productieve dagen kun je feitelijk niets omdat elektrische energie in dat soort hoeveelheden niet is op te slaan. Export naar buurlanden kan slechts in beperkte mate omdat de windsterkte in heel West-Europa sterk gecorreleerd is. Dus als het in Nederland hard waait, dan geldt meestal voor de hele regio. Bovendien is transport van elektrische energie kostbaar en gaat gepaard met extra verliezen.
Door het sterk fluctuerende aanbod aan energie moeten er in het netwerk bovendien veel extra kosten gemaakt worden. Zo krijgen bestaande centrales steeds meer de functie van backup voor als het niet waait of als de zon niet schijnt, waardoor die centrales veel minder gunstig kunnen leveren en het rendement afneemt. Ook wordt het ook steeds moeilijker om het netwerk stabiel te houden en de leveringszekerheid te garanderen. De OESO heeft in 2019 uitgerekend dat als de helft van alle stroom afkomstig is van zon en wind deze zogenaamde systeemkosten met 30% tot 50% toenemen. Het hoogste percentage geldt als je niet de beschikking hebt over stuwmeren om de energie op te slaan (wat in Nederland het geval is).
Kosten in Nederland
In Nederland is niet erg duidelijk hoe hoog de kosten voor hernieuwbare energie precies zijn. Op de energierekening is weliswaar een post energiebelasting zichtbaar, maar het grootste deel blijft verborgen in de directe netwerk- en leveringskosten.
Toch is een goede indicatie te krijgen voor de absolute hoogte van de kosten van zonne- en windenergie in Nederland door een vergelijking te maken met andere Europese landen. [De methode hiervoor is een variant op een eerdere berekening van Friends of Science.]
In onderstaande grafiek zijn voor elk land de totale jaarlijkse variabele energiekosten per huishouden weergegeven. Er is uitgegaan van een gemiddeld verbruik per huishouden van 3000 kWh elektriciteit en 1300 m3 aardgas per jaar (bron: ECN, nationale Energieverkenning). De prijsniveaus zijn afkomstig van Eurostat en de gegevens over het opgesteld vermogen komen van Wikipedia (wind, zon). Alle cijfers hebben betrekking op 2017 (het laatste jaar waarin alle gegevens beschikbaar zijn).
De jaarlijkse variabele energiekosten per huishouden zijn afhankelijk van het opgesteld vermogen aan zonne- en windenergie. Bron: Wikipedia, Eurostat. Zonder zonne- en windenergie bedragen de kosten per huishouden in Europa gemiddeld €721.
De grafiek laat een opvallend verband zien: hoe groter het opgesteld vermogen aan zon en wind, hoe hoger de jaarlijkse energiekosten per huishouden. Er is een duidelijke correlatie (van 0,88).
Maar uit de grafiek is meer af te leiden. Het laat zien dat zonder zon- en wind (dus opgesteld vermogen = 0) de kosten per huishouden gemiddeld in Europa uitkomen op €721 per jaar. Dat is dus het bedrag wat we zouden hebben betaald als Nederland niet had gekozen voor hernieuwbare energie.
In de Nederland bedroegen de variabele energiekosten in 2017 €1341. Een bedrag van €620 (€1341 – €721) is dus toe te schrijven extra kosten voor hernieuwbare energie. Dit bedrag is versleuteld in te hoge leverings- en netwerkkosten en in de energiebelasting. Dit betekent dat met 7,8 miljoen huishoudens in 2017 de jaarlijkse kosten €620 x 7,8 miljoen = €4,8 miljard hoger waren dan in de situatie zonder zon en wind.
Zelfs als de energiekosten voor de burgers de komende jaren gelijk zouden blijven, is dit bedrag een veelvoud van het bedrag van gemiddeld €1 miljard per jaar dat het Planbureau voor de Leefomgeving heeft berekend voor alle maatregelen uit het energieakkoord. Het is duidelijk dat het Planbureau het overgrote deel van de verborgen kosten niet heeft meegenomen.
Klopt de berekening?
De berekening veronderstelt dat de kostenniveaus voor de verschillende Europese landen vergelijkbaar zijn. Er zijn natuurlijk verschillen, maar alle landen zijn onderdeel van de open Europese markt en hebben dezelfde aanbestedingsregels. Maar zelfs als je in de grafiek de wat minder welvarende Oost-Europese landen weglaat, blijft het verband ongeveer gelijk.
De berekening gaat er verder van uit dat de kosten voor zonne- en windenergie een op een zijn toe te schrijven aan de hogere kosten per huishouden. Het kan in principe zo zijn dat de overheid de energiebelasting niet volledig gebruikt voor energievoorziening. Maar het omgekeerde is waarschijnlijker. Het is heel wel denkbaar dat een deel van de extra kosten is gedekt vanuit andere subsidiepotten. In dat geval is het toe te rekenen bedrag dus nog hoger dan €4,8 miljard per jaar.
Bovendien is in deze berekening geen rekening gehouden met het deel vaste netwerkkosten van de energierekening. Ook daar kunnen verborgen kosten in zijn verdisconteerd. Ook de bijdrage van bedrijven is buiten beschouwing gebleven. Alles bij elkaar is het waarschijnlijk dat het bedrag nog aanzienlijk hoger is. Wel is het zo dat de overheid niet alleen geld heeft uitgegeven aan zon en wind, maar voor een deel ook aan de verbranding van biomassa (houtstook). Maar ook dat is onderdeel van het klimaatbeleid.
Verdere toename van de kosten
De hier genoemde cijfers hebben betrekking op 2017. Het aandeel zon en wind in de productie van stroom bedroeg in dat jaar ruim 13%. Met het aannemen van de klimaatwet in 2019 komt de uitrol van zon en wind in een stroomversnelling. De kosten van windmolens en zonnepanelen zijn iets gedaald, een trend die zeker voor zonnepanelen waarschijnlijk zal doorlopen. Maar dat weegt niet op tegen de hierboven genoemde systeemkosten die meer dan evenredig zullen toenemen en de dalende opbrengsten per megawatt geïnstalleerd vermogen bij een groter aandeel van zonne- en windenergie. Het getoonde verband zal de komende jaren zeker niet gunstiger worden.
Frans Schrijver.
Dat betekent dat als het aandeel zon en wind toeneemt van 13% in 2017 naar bijvoorbeeld 50% in 2030, de jaarlijkse extra kosten voor stroomopwekking 3 tot 4 keer hoger zullen zijn dan €4,8 miljard, dus in de orde van €15 tot €19 miljard per jaar. Dit jaarlijkse bedrag kan alleen lager uitvallen als er een technische doorbraak komt waarbij er bijvoorbeeld een voordelige en efficiënte manier komt om de energie grootschalig op te slaan. Het gebruik van (groene) waterstof zou die doorbraak moeten zijn, maar met 70% conversieverlies en hoge kosten is die belofte nog ver weg.
Met 50% zonne- en windenergie in 2030 besparen we in Nederland een uitstoot van ongeveer 24 megaton CO₂ per jaar. Met de berekende kosten van €15 tot €19 miljard komt dit neer op €625 tot €790 per bespaarde ton CO₂. Ter vergelijking: bij CO₂-besparing of -compensatie projecten in derdewereldlanden (bijv. de aanleg van bossen) bedragen de kosten niet meer dan €5 per ton CO₂.
Zelden zulke stomme logica gezien.
a) De energieprijs per land bevat inkomenspolitiek en is daarom geen goede weergave van de kostprijs;
b) energiebelastingen zijn degressief, grootverbruikers betalen minder belasting per energie-eenheid. Het uitgangspunt om de prijs van huishoudens, die 20% van de energie verbruiken, als criterium te gebruiken om te bepalen wat de kosten van hernieuwbaar is, is niet uitlegbaar;
c) de energieprijs in Hongarije met veel kolen in de mix, is niet representatief voor de Europese energiemix.
Met bovenstaande fouten in logica wordt er gegoocheld met cijfers om 15-19 miljard per jaar uit de hoge hoed te toveren maar wordt niet aangegeven waar die kosten zouden moeten vallen. Dat kan ook niet omdat de logica om tot dat bedrag te komen extreem fout is.
Marc heeft gelijk.
Wel is het een goed idee om alleen het huishoudelijk verbruik in oogschouw te nemen: de kosten van netbeheer, enz. voor deze groep wordt door de ACM (Autoriteit Consumnet & Markt) bepaald; in alle andere gevallen gelden vrijelijk overeengekomen regelingen.
Grootverbruikers sluiten contracten af; Google en Microsoft kopen bijvoorbeeld de volledige productie van windparken in.
(Sailliant detail: NL haalt waarschijnlijk de Urgenda-doelen als die productie voor echt binnenlands verbruik wordt ingezet.)
Boels
Ik neem aan dat je inziet dat alle kosten die bedrijven maken, uiteindelijk deel uitmaken van de kostprijs product en het daarom helemaal niet gek is om die kosten om te slaan over de consumenten. De werkelijke kosten voor energie zijn dus ook nu gewoon veel hoger dan de directe kosten die we via de energierekening betalen.
Kortom, de energierekening zal stijgen zoals dat ook al is berekend en het feest voor de portemonnee blijft dus uit.
Ik ben het ook met Marc, en Boels eens.
De artikel schrijver heeft veel moeite gedaan, maar Marc legt het met heel simpele logica uit.
Ook al zijn zijn de berekeningen uit 2017.
En inderdaad Boels dat was laats een mooi staaltje met die windmolens voor een x aantal huishoudens wat toen even naar dat grote data center ging.
Trouwens de term x aantal huishoudens is al niets, ik vind dat zeer misleidend.
Theo
Ik ben het helemaal niet met Marc eens.
Uiteindelijk worden alle kosten betaald door de consument. Of dat nu direct is of indirect’.
De kostprijs van elk product bestaat voor het overgrote deel uit energie, menselijke of uit andere bron. Die andere energie wordt hier geproduceerd uit allerlei bronnen.
Zodra de hier gevestigde bedrijven meer moeten gaan betalen voor de energie worden de producten dus duurder. Daarom is de consument/het huishouden een goed uitgangspunt
@Peter,
Even in het kort, het gaat nu over deze berekening, en de energie mix.
Dit is niet precies te berekenen in dit geval, daar heeft Marc gelijk in.
En ja uiteindelijk betaald de burger en de kleine bedrijvigheid veel geld.
Paar dingetjes, ik betaal voor andermans zonnepanelen, ik heb er geen, ik betaal voor andermans electrische auto, ik heb er geen, ik betaal verplicht voor de EU, terwijl ik er niets mee op heb.
En ja uiteindelijk is de melkkoe altijd de klos als je dat bedoeld, maar dit verhaal gaat uit van een berekening uit 2017.
Maar Peter, daar komen wij beiden nu niet uit, we zijn nu verschillend van mening, dat is toch geen probleem.
Marc
In plaats van meteen te komen met stomme logica, nogal denigrerend vind ik.
Zou je ook kunnen komen met een berekening die volgens jou wel juist is. Vervolgens is het volgens mij zo dat als de energie kosten aan de bedrijven worden toegerekend, die uiteindelijk toch als versluierde energiekosten in de prijs van producten terecht komen, En voor het geval die prijzen doorberekenend moeten worden in de export, zouden leiden tot exportverlies of het vertrek van bedrijven door te hoge energiekosten.
Het plasje wordt inmiddels in allerlei standjes gedaan. Zittend en met het pootje omhoog.
Beste Peter,
Een aantal mensen hebben al kritische kanttekeningen gemaakt. Nog een, je redeneert vanuit de huidige bestaande situatie en rekent de kosten ten gevolge van vervuiling van fossiele brandstoffen niet mee. Fossiele brandstoffen zijn bovendien eindig.
Daarnaast zul je in scenario’s naar de toekomst moeten rekenen. Het overschot kan omgezet worden in waterstof, ammoniak. Er kan gestuurd worden op gebruik van energie. Warmtevraag zal anders bediend gaan worden etc. Dit leidt uiteindelijk tot uitkomsten in diverse scenario’s.
Succes.
Heren Boels en Theo, dank voor de kritische houding tegen onzin.
Peter, je bent een karikatuur van jezelf.
Marc
Laat eens zien dat je kunt rekenen en inhoudelijk kunt discussiëren i.p.v. denigreren.
Kortom, het zal allemaal wel. Als bekende sceptische figuren die openlijk twijfelen aan AGW als Willy Soon, Randy Mills, en Michael Connolly ineens gaan schrijven over de energie transitie, dan weet je vooraf dat er uitkomt, hernieuwbaar is kut, kan niet en langleve fossiel. Next.
Kortom, het zal allemaal wel. Als bekende niet sceptische figuren die openlijk aanhanger zijn van AGW als een Bas Post , Henk DJ , Marc en Bas Gresnigt gaan schrijven over de energie transitie, dan weet je vooraf dat er uitkomt, kernenergie is kut, kan niet en langleve wind en zon . Next.
@Peter,
Dat mag natuurlijk dat we het een keer niet eens zijn, maar voor de punten die Marc aanhaalt hoef ik geen precieze berekeningen te hebben.
Alleen al met punt a weten we al dat dit zo is.
De verdere punten vind ik ook zeer logisch, voor mij persoonlijk vind ik dit goed en kort uitgelegd.
En of het nu Marc is of niet, als ik persoonlijk vind dat die gelijk heeft zeg ik dat ook.
Maar nogmaals van mening verschillen mag, daar is dit forum voor bedoeld. :-)
Theo
Zie je dan niet dat die energiekosten die bedrijven maken in de kostprijs product zitten en dat je die dus via een omweg betaalt?
En dat als die energiekosten door wind en zon en opslag stijgen, gewoon bij jou als consument/huishouden terecht komen?
Dat het begrip huishouden bij de opwek elektriciteit uit wind en zon verkeerd wordt gebruikt, dat ben ik met je eens.
Kortom de totale kosten voor de burger worden hoger en de kostprijs product bestaat voor het overgrote deel uit energie.
Goed lezen is voor visionairs kennelijk een uitdaging.
b. De berekening heeft alleen betrekking op wat huishoudens betalen. Bedrijven (en grootgebruikers) betalen minder belasting, maar betalen niet onder de kostprijs. Hun bijdrage aan hernieuwbare energie kan het door mij berekende bedrag dus alleen maar verhogen.
c. In de grafiek en in de berekening is het gebruik van steenkolen helemaal niet meegenomen. De kosten per huishouden zijn berekend aan de hand van een verondersteld verbruik aan aardgas en elektriciteit.
En wat betreft het eerste punt: ja het klopt dat de politiek invloed heeft op de energietarieven. Maar dat is in elk land het geval. Maar het is mijn inschatting dat een groot deel van de te betalen bedragen ter dekking zijn van de gemaakte kosten. Het is niet erg waarschijnlijk dat landen als Denemarken en Duitsland hun energietarieven zo hoog hebben gemaakt om alleen maar inkomenspolitiek te bedrijven.
Uit jouw eigen bron: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Electricity_price_statistics#Electricity_prices_for_non-household_consumers
Wat blijkt, de elektriciteitsprijs zonder belastingen voor niet huishoudens is in Denemarken en Duitsland het laagst. Daar ga je dan met je redenering dat het aandeel hernieuwbaar positief correleert met de energieprijs. Volgens jouw eigen logica is het precies andersom.
Verder ga ik hier geen woorden aan vuil maken. Ik was toch al niet van plan om hier nog bijdragen te doen maar deze moest ik inkoppen van mezelf.
Tip: wie geschoren wordt moet stilzitten.
Meneer de visionair kan nog steeds niet lezen. Het artikel gaat over de kosten voor huishoudens en niet over de kosten voor bedrijven. Kijk nog maar eens bij dezelfde bron:
https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Electricity_prices_for_household_consumers,_second_half_2019_(EUR_per_kWh).png
“Het is niet erg waarschijnlijk dat landen als Denemarken en Duitsland hun energietarieven zo hoog hebben gemaakt om alleen maar inkomenspolitiek te bedrijven.”
Dat niet, maar wel om energie politiek te bedrijven. Graag zo min mogelijk verbruik door huishoudens.
Daar doet NL trouwens ook aan mee met een (lagere) energiebelasting per KWh verbruik voor huishoudens die ook in de schatkist verdwijnt.
Ik denk dat veel andere landen die niet hebben (France niet).
Marc dat zie je goed. Frans Schrijver simplificeert en extrapoleert zo sterk dat hij op de conclusies uitkomt die hij wil zien.
Het probleem is complex. Een paar voorbeelden:
– In Dld is de consumentenprijs ~29cent/KWh, in USA ~12cent/KWh. Toch is het gemiddelde huishouden in USA een significant groter deel van zijn inkomen kwijt aan de elektriciteitsrekening…
– In NL en Dld hebben we een energiebelasting op stroom (is in Dld iets hoger, overigens niet te verwarren met de EEG opslag).
Die is ingesteld om zuinig omgaan met stroom te bevorderen en de schatkist te spekken. In een land als Frankrijk is die er niet, enz.
Bas
Ik geloof jou pas als je het zorgvuldig uitrekent voor Nederland zonder in het buitenland te gaan kersenplukken. En, andere belangrijke voorwaarde , als het feest voor de portemonnee is aangebroken en niet langer een stip op de horizon.
En, andere belangrijke voorwaarde, als men, de overheid, de energiebedrijven, Brussel de prijs voor andere opwekvormen en leveringskosten niet eerst kunstmatig hoger maken en de opbrengsten daarvan dorsluizen naar de hooggeprezen “renewables”.
Bas,
In Frankrijk hebben ze heel veel kernenergie daar hoeven ze die idioterie niet toe te passen. Via de EU zit er nu een ban op kernenergie schandalig en wie neemt dat over het beste jongetje van de klas weer, Nederland dus. Dat beleid hier is toch helemaal fout. De enige oplossing zijn Thorium MSR centrales en aardgas uit Groningen en de Groningers direct compenseren als er wat gebeurt en de autoos op LPG laten rijden die zijn dan schoner dan een Tesla 3. SToppen met gaswinning is helemaal geen garantie dat er geen aardbevingen meer zijn, het kan ook erger worden. Die ambtenaren hebben geen idee waar ze het over hebben maar ja da wisten we al. Nu weer die toeslagen affaire. Het wordt tijd dat we die ambtenaren gewoon kunnen afrekenen op hun blunders dat geleuter van die partijen wij nemen verantwoording slaat ook nergens op want als het miljarden verbrand worden krijgen ze weer een andere Jezus baan vis da banen carrousel van gesjeesde ambtenaren. In de coronatijd hoeven ze ook niets in te leveren lekker makkelijk en wat een verantwoording hebben ze, ik krijg het er benauwd van.
We gaan niet van het gas los maar we gaan van god los
1) Probleem 1 is dat de politiek en Ed “gratis” Nijpels “hernieuwbaar” als geveinsd panacee van klimaatbeheersing blijven propageren.
2) Probleem 2 is dat de kosten / investeringen / opereren van een benodigd SMARTNET als geveinsd panacee voor “hernieuwbaar” wordt gezien.
3) Probleem 3 is dat Waterstof geen opslag medium is omdat 70% van “hernieuwbaar” verleoern gaat bij de productie van Watersof.
4) Probleem 4 is dat de kosten / investeringen / opereren van aansluiting, net balanceren, back-up batterijen en snelle reactie gascentrales buiten beschouwing blijven.
5) Probleem 5 is dat het politiek-academisch-klimaat-industrieel-complex niet wil dat de burger inzage in de echte kostenontwikkeling van “hernieuwbaar” krijgt.
Compliment voor Frans Schrijver met deze benadering, hij zal er niet veel vanaf zitten met zijn kosten ontwikkeling / vergelijking van €15 tot €19 miljard per jaar tot 2030 voor “hernieuwbaar” in Nederland. Dat is dan nog apart van de kosten / investeringen van het idiote “van het gas los”
Nota bene: een technische doorbraak is niet te verwachten bij “hernieuwbaar”, die is slechts weggelegd voor nieuwe kernenergie ontwikkelingen.
@Scheffer:
Nee. Die PtG plants hebben rendementen van tegen de 90%. Combineer dat met het 60% rendement van brandstofcellen en wat opslag en manipulatie verliezen dan kom je op 40%-50% rendement voor PtG=>opslag=>GtP.
Omdat die groene waterstof wordt gemaakt wanneer de elektriciteitsprijs op de markt heel laag is (gem.~1cnt/KWh dankzij overproductie, deels vanwege wind & zon), is de elektriciteitsprijs na PtG=>opslag in zoutkoepel=>GtP nog steeds veel lager dan met kernenergie!
Onzin. Die kosten worden ook door belast. Voor zover die kosten door de overheid e.a. worden gemaakt, zijn ze terecht transparant. Kun je evt. opvragen met een beroep op de wet openbaarheid bestuur.
Ik denk dat Tennet ook wel inzage wil geven in de balance-kosten, e.a. Er is niets geheim aan die markt (partijen kunnen inschrijven als ze een bijdrage willen leveren, de goedkoopsten winnen, ik denk dat het gaat conform het merit-order systeem zoals in Dld) .
Grote tuinders verdienen wat extra door de potentiële productie van hun gasmotoren op die markt aan te bieden. Als ze daarvoor moeten produceren, dan produceren ze naast de afvalwarmte (om hun kassen op te warmen) bovendien extra CO2 waardoor hun planten beter groeien.
Het is wel waar dat de relevante info in Dld beter toegankelijk is dan hier. Daar heb ik vooralsnog wel wat begrip voor, immers:
– hun energie transitie loopt als sinds 2001. Dus veel meer tijd om goede rapportage te ontwikkelen
– het is een groter land dus kunnen ze ook meer geld steken in goede rapportage.
De rapportage site van Fraunhofer ISE (Freiburg) scoort bij mij superieur; overzichtelijk, grafisch verzorgd en deel van de cijfers zeer up-to-date:
https://energy-charts.info/index.html?l=en&c=DE
Zal nog wel wat jaren duren voordat wij zover zijn.
Punt 1,2, 4 en 5 blijft het echte probleem!
Je hebt alleen punt 3 proberen te weerleggen, Gresnigt, dat is je maar half gelukt, de productie van samengeperste Waterstof uit “hernieuwbaar” is energieconsumptie / – verlies. Impliceert een vermenigvuldigingsfactor van X (ik denk 2 voor vol continu) van benodigde “hernieuwbare” windturbines nodig voor een productielijn van waterstof voor huishoudens, industrie en mobiliteit.
Nu is de windenergie opbrengst per windturbine slechts max. 50% van haar loadcapaciteit per jaar door windstilte in onze regie. Dus nodig factor 2! Elektriciteit omzetten naar waterstof via elektrolyse geeft verlies van ca. 35%. Kom ik toch weer uit op ca 70%.
Hoeveel windturbines moeten we in NL bijplaatsen in onze steden, natuur en zee voor deze ideologisch (als nuttig / effectief / milieu-neutraal / CO2-neutraal?) voorgespiegelde waterstof-economie?
Je hebt ca. 340 windturbines (plus één halve kerncentrale als back-up ) nodig om een oude volcontinue kerncentrale te vervangen, zo werd eerder berekend. https://www.climategate.nl/2020/06/factcheck/
Eerder werd ook berekend dat wanneer Nederland echt 100% vol op elektriciteit over wil gaan in 2050, met netto nul CO2-uitstoot, er elke dag tot dan een nieuwe kerncentrale moet worden opgeleverd.
https://www.climategate.nl/2019/10/netto-nul-co2-uitstoot-tegen-2050-vereist-elke-dag-een-nieuwe-kerncentrale/
Dat zijn toch andere cijfers dan de optimistische (kernenergie in de ban en we doen alleen “hernieuwbaar”) ideologie!
Je hebt je punten 1 en 2 zodanig geformuleerd dat ik je / het probleem niet zie.
Bijv. Waarom zouden we een “SMARTNET” nodig hebben?
Hoeveel windmolens nodig? Op de Noordzee heeft de 12MW Haliade-x een CF van 63% volgens de fabrikant. We mogen aannemen dat de 14MW SG windturbine een hogere CF heeft. Maar laten we het conservatief houden en uitgaan van 61,2%. Dan produceert die molen 14×61%x8,76=75GWh/a.
NL verbruikt 120.000GWh, dus dan hebben we 1600 molens in de Noordzee nodig om alle stroom te produceren. Die molens moeten op 1,11km van elkaar staan en bezetten dan dus 1,23km² ieder.
Dan bezetten die molens totaal dus 2000km² van onze 57.000km² = <4% van ons deel van de Noordzee…
Elektriciteit is ~20% van ons totaal energieverbruik. Dus we hebben genoeg met 8000 molens die 20% van ons continentaal plat bezetten.
Omdat we met de electrifikatie minder energie gaan verbruiken hebben we uiteindelijk veel minder nodig.
Immers:
– rendement warmtepomp 400%, huidige CV 107%
– rendement elektromotor in auto 95%, benzine motor 25%
enz.
En dan hebben we nog onshore wind, zonnepanelen (ook op zee), geothermie, biomassa (te duur, maar toch), e.a.
Kortom, we hebben geen KC's nodig.
Waarom zouden we KC's installeren? Die beschadigen de genen van onze nakomelingen:
http://goo.gl/p0aUGk
En zadelen onze nakomelingen op met een duur onopgelost kernafval probleem.
Ze vertragen de overgang naar goedkopere stroom ook nog eens fors.
Scheffer,
Die 50% voor windenergie is maar een derde van het verhaal want je hebt ook nog met die Betz factor van 0,59 te maken en nog een keer 50% dan houd je naar maar 30% over. In Duitsland levert zonne en wind dacht ik maar voor 3% aan energie. Sigmar Gabriel de minister in Duitsland die zich met o.a. de energie bemoeide heeft ooit op de Duitse TV gezegd dat het Duitsland al meer dan 1500 miljard Euro heeft gekost daarbij gooien ze 1 miljard aan stroom weg per jaar. Zowel windenergie als zonnepanelen is trekken aan een dood paard en leidt alleen maar tot meer CO2 uitstoot en gevaarlijke onbalans van het net. 10 jaar geleden moest het net 10 keer per jaar gebalanceerd worden en nu is dat 6300 keer per jaar of wel 1 keer per 1,4 uur dus je kan wachten op de volledige blackout dat hebben ze in die derde wereld landen ook regelmatig dus Nederland is een derde wereld land. En maar volhouden dat zonne en windenergie goed voor ons is ja voor de portemonnaie van Tennet. Onderhoud kost ook nog een partij geld wieken slijten vanwege fijnstof die de wieken bombarderen waardoor ze bovenmatig slijten en zo zijn er nog legio zaken die ongunstig zijn. Ik kan geen voordeel bedenken van deze energievormen. Het is schandalig dat we hier zoveel geld aan uitgeven. 10 thorium centrales kosten 50 miljard kan je in ieder provincie 1 neerzetten hebben geen koeltorens nodig, klein oppervlak, geen meltdown mogelijk, drukvat 16 mm dik kan door iedereen gemaakt worden, brandstof in oneindige hoeveelheid aanwezig zelfs op onze wadden eilanden en niet in schurkenstaten, goedkope brandstof, van afval kan je geen atoombommen maken, etc. Nog wat onderzoek kan in Petten gebeuren zeg dan dat je voor 100 miljard gesteld staat, aardgas naar de huizen, auto op LPG dan kunnen de de hele infrastructuur gebruiken die er nu ligt geen kapitaalvernietiging alles blijft bij het oude en die thorium centrales stoten geen CO2 uit. Nu gaan die idioten in Den Haag 2000-3000 miljard uitgeven en de CO2 uitstoot neemt alleen maar toe fantastische oplossing wel in overeenstemming met het gevoerde wanbeleid op ieder gebied maar de Nederlander blijft wel op de VVD stemmen, gek zijn ze. Landen met de meeste wind- en zonneenergie in Europa hebben de hoogste stroomprijs Duitsland, Denemarken, Nederland resp 29 cent/kWh, 30 cent/kWh en 27,8 cent/kWh, prijzen januari 2019.
Ah, je bent nog in de ontkennjngsfase. Al kloppen de gegevens niet 100%, het verband is wel 100% duidelijk.
Er is ook nog steeds geen oplossing voor de wiebelstroom van windmolens. Die dingen bij blijven bouwen is dus pure waanzin.
Misschien geloof jij in wonderen, dat we op basis van zon en wind een betrouwbaar energienet kunnen creëren.
Ik geloof meer in wetenschap en niet in fantasie.
Daarom moeten we kerncentrales ontwikkelen en bouwen. Dan laten we de wereld zien dat er toekomst is.
Overigens worden zonne-energie en windenergie aangeduid met “hernieuwbare stroom”. Zon en wind kunnen hernieuwbaar zijn, windmolens en zonnepanelen zijn dat absoluut niet.
Miljoenen zonnepanelen en tienduizenden wieken van 90 meter lang zullen over enkele decennia in alleen al Nederland vernietigd moeten worden.
Daarmee vergeleken is het afvalprobleem van kerncentrales peanuts.
Er is veel meer materiaal, veel meer afval, veel meer ruimte, veel meer stikstofuitstoot, veel meer achterliggende recources en een veel kortere levensduur gemoeid bij windmolens.
Voor iemand die zichzelf aanprijst met “visionair” heb je wel erg veel tunnelvisie.
@Pjotr.
“Misschien geloof jij in wonderen, dat we op basis van zon en wind een betrouwbaar energienet kunnen creëren. Ik geloof meer in wetenschap”.
Als je dat laatste doet dan moet je ook accepteren dat de wetenschap heeft uitgezocht dat op basis van wind en zon een zeer betrouwbaar energienet kan worden gecreëerd!
Praktisch de hele wetenschappelijke top in Duitsland staat achter hun Energiewende!
Zelfs de Franse wetenschappelijke top heeft uitgezocht dat 80% hernieuwbare in 2050 de goedkoopste oplossing is voor France en dat 100% hernieuwbare maar 5% duurder is: http://www.ademe.fr/sites/default/files/assets/documents/renewable-electricity-mix-final-report-ademe-201601.pdf
Ah Bas, ”… de hele wetenschappelijke top in Duitsland staat achter hun Energiewende!”. Dus daarom zijn er sinds 2019 vrijwel geen windturbines meer geplaatst natuurlijk. En daarom hebben ze weer nieuwe kolencentrales besteld natuurlijk. En daarom is Energiearmut inmiddels een goed ingeburgerd Duits woord geworden. Ook Duitse geleerden geloven niet in wonderen.
Die elektra is hard nodig om ook andere energie te vervangen. Een tesla voor de deur. Met private lease kost dat maar 750 eur in de maand. De co2 van de backup centrale kan aan shell verkocht worden om het in oude gasvelden op te slaan. Kost maar 1500 miljoen subsidie ( per jaar ? ). Zo helpt Shell zich af van zijn klimaat onvriendelijk imago en zorgt weer voor toekomstig dividend.
We hebben allemaal gekozen om het klimaat te redden. Waarschijnlijk ook in de usa. Dan moet er niet gezeurd worden dat er ook nog kosten zijn. Ook in maart gaan we voor 80% stemmen op klimaat reddende partijen.
De berekeningen moeten wel op de toekomst gericht zijn. De Afsluitdijk wordt nu voor veel geld opgeknapt. In de Wieringermeer zijn windmolens geplaatst die zo groen zijn dat ze de zeespiegelstijging tegen houden. Omdat alle windstroom al naar een nieuw datacenter gaat en ze max een derde van de tijd stroom leveren heb ze nog een factor twee backup stroom nodig van de piek van de windmolen. Die had je niet gehad als je de molens niet had geplaatst.
Ergo hoe meer groene energie je neerzet, hoe meer backup energie je nodig hebt. En daar wil Shell best helpen met waterstof of methaan.
Inmiddels:
De samenwerking tussen Nederland en Duitsland op de energiemarkt kraakt. Staatsbedrijf Tennet heeft de komende jaren €5 tot €6 miljard aan extra eigen vermogen nodig voor investeringen in beide landen. Moet de Nederlandse belastingbetaler dat bedrag alleen moet ophoesten, nu de Duitsers hun portemonnee louter op eigen voorwaarden willen trekken?
https://www.telegraaf.nl/financieel/1111617516/hoogspanning-op-stroomdeal-van-tennet-met-duitsers
Frans,
Nee, dat heeft de Nuclear Energy Agency gedaan. Check je link. Logisch dat die met uitkomsten komen gunstig voor kernenergie.
Daarbij “vergeten” ze allerlei zaken. Bijv:
Ze stellen “all scenarios include the same stringent carbon constraint of 50gCO2 per kWh”
Daarmee zouden ze nucleair uitsluiten aangezien nucleair een aanzienlijk grotere CO2 uitstoot heeft:
https://www.nirs.org/wp-content/uploads/climate/background/sovacool_nuclear_ghg.pdf
Sinds dat 2008 onderzoek is die uitstoot voor nieuw nucleair nog aanzienlijk toegenomen (>50%) vanwege de toename aan materiaalgebruik, enz. Zoals die ook tot uitdrukking komt in de toegenomen kosten.
Als je gelijk zou hebben dan zou de KWh prijs dus moeten stijgen met de toename van het aandeel wind+zon. Dat is niet zo in NL (zie CBS):
Juli 2018 aandeel wind+zon: 12,8%; KWh-prijs 21,5cent
(7,22cnt var.leveringstarief + 1,597cnt opslag duurzaam + 12,654 energiebelasting).
Juli 2020 aandeel wind+zon: 19,5%; KWh-prijs 21,9cent
(6,75cnt var.leveringstarief + 3,303cnt opslag duurzaam + 11,822 energiebelasting).
Dus met 52% toename van het aandeel wind+zon is het leveringstarief gedaald!
Dus tegengesteld aan jouw veronderstelling, duidt dat er op dat de productiekosten van stroom gedaald zijn dankzij meer wind en zon!
De opslag voor duurzame is natuurlijk gestegen om de toename van duurzame te financieren. Maar die opslag gaat met de kostendaling van wind, zon en opslag (3%-10%/a) steeds geringer worden.
De stijging van de totaal prijs (2%) is minder dan de inflatie over de laatste 2 jaar (=4%)…
Hetzelfde kun je nog beter zien in Dld omdat daar de aandelen wind+zon hoger zijn (~40%).
Ook daar wordt je hypothese ontkracht.
Bas,
1. Het Nuclear Energy Agency is onderdeel van de OESO.
2. Het materiaalverbruik van kernenergie is de laagste van alle CO₂-arme energiesoorten. Zie:
https://www.klimaatfeiten.nl/maatregelen/milieu-aspecten/milieu#materialen
3. In Nederland is het elektriciteitstarief inderdaad in die periode weinig gestegen (ter stimulering van de warmtepomp), maar van het aardgas juist meer. Daarom neem ik in de berekening ook de totale energierekening (stroom + gas).
De opmerking over opslag begrijp ik niet.
Frans,
Klimaatfeiten.nl houdt het teveel bij ficties, zie mijn comment een stuk hieronder.
Waarom denk je dat kernenergie zo extreem duur is geworden?
Bijv. Hinkley C: garantieprijs van 12cnt/KWh voortdurend inflatie geïndexeerd gedurende 35jaar draaien (tot 2062 als ze in 2027 starten)?
En jij denkt dat die veel hogere kosten niet gepaard gaan met meer emissies?
En dan heb je ook nog de ~£20miljard leningsgarantie subsidie, aansprakelijkheid subsidies, e.a.
Frans,
Sorry, ik vergat te reageren op deze:”Nuclear Energy Agency is onderdeel van de OESO” opmerking van je.
Nuclear Energy Agency (NEA) is een zelfstandig instituut dat lid is geworden van de OESO, maar zijn zelfstandigheid heeft behouden.
Daarom is het misleidend van je om te suggereren dat NEA de OESO standpunten weergeeft door de link in je post aan te duiden met “De OESO heeft in 2019 uitgerekend dat”.
Ik heb nog geen response gezien op mijn comment onderaan waarin ik laat zien dat je “systeemkosten” onzinnig zijn?
@Boels,
Als de Duitse regering de portemonnee trekt voor Tennet dan moet ze dat ook doen voor de 3 andere transmissie operators in Dld (anders ongelijke behandeling en daar staat stevige EU boete op).
Dus dat doen ze terecht niet.
Om soortgelijke reden is de Duitse regering ook terughoudend om een aandeel nemen in Tennet.
Een beschuldiging van ongelijke behandeling is dan snel gemaakt.
Moet je niet een 24/7 elektriciteitsvoorziening bekijken om de prijs van duurzame energie te berekenen? Namelijk naast windenergie is voor het leveren van klokje rond elektriciteit ook een conventionele centrale nodig. Omdat die ongunstiger draait met dan zonder windenergie, zal de prijs voor elektriciteit uit zo’n centrale in combinatie met windenergie hoger zijn dan als die voor de hele dag elektriciteit levert.
Het gaat dus niet om de prijs van windenergie maar van de energiemix gebaseerd op maximale inpassing van windenergie
@Ivo,
Zo duur en simpel werkt dat niet.
1- Windmolen- en zonneparken en grote andere partijen mogen en moeten precies dezelfde stroom aan het net leveren die ze hebben verkocht. Dus als ze 30MW te leveren morgen van 9.00 tot 10.00 hebben verkocht dan mogen, sterker dan moeten ze dat leveren.
Leveren ze teveel of te weinig dan krijgen ze een boete. Hebben ze niets verkocht dan mogen ze ook niets leveren ook al waait het fantastisch. Voor klanten geldt hetzelfde.
Klanten moeten precies afnemen wat ze hebben gekocht.
Natuurlijk zijn er klanten/producenten die op het laatste moment ontdekken dat ze te weinig/teveel hebben in-/verkocht. Dan moeten ze dat corrigeren door op de duurdere instantaneous (onmiddellijke) markt bij te kopen of te verkopen. Doen ze dat niet en nemen teveel af of leveren ze teveel dan krijgen ze een pijnlijke boete van Tennet.
Als ze iets eerder ontdekken dat ze fout zitten met hun planning dan kunnen ze gebruik maken van de goedkopere 15minunten of de nog goedkopere 1uur intra-day markt.
Wat de gascentrale produceert is dus afhankelijk van wat hij verkoopt. Als hij hoge prijzen vraagt dan vist hij achter het net, ook al is het windstil, omdat concurrenten (bijv. een importeur van stroom) goedkoper bieden.
2. Voor de fine-tuning (want het moet echt kloppen) en onvoorziene gevallen (bijv. Borssele die ruwweg ieder paar jaar in een seconde plat gaat) onderhoud Tennet een balancing markt waarop o.a. tuinders met grote gasmotoren/generatoren inschrijven (vlgs mij met het merit-order systeem). Zij houden hun motoren draaiend zodat het plotseling wegvallen van Borssele kan worden gecompenseerd.
Voor wind en zon speelt dat ook maar veel minder omdat hun productie 1uur/15minuten in de toekomst veel nauwkeuriger wordt voorspeld. Het maakt immers minder uit als een van de 100 windmolens het begeeft. En het weer is 15min van tevoren nauwkeurig te voorspellen..
3. Grote stroom producenten (en consumenten) passen zich geleidelijk aan aan de veranderende markt. Bijv. flexibeler generatoren, e.d,
Uiteindelijk leidt dat niet tot hogere systeemkosten als het aandeel wind en zon toeneemt zoals in Dld aangetoond.
Eab
Zo is dat, maar groenen en windturbinefanaten willen dat niet zien en willen niet rekenen omdat anders hun dromen toch bedrog blijken te zijn.
Een dubbel systeem brengt nu eenmaal dubbele kosten met zich mee. En zoals er gisteren al werd aangehaald zou Shell wel graag een subsidie willen voor de opslag van afgevangen CO2 a raison van 1500 miljoen. Ik neem even aan dat de opslag van waterstof of de omzetting naar E-fuel niet goedkoper uitpakt.
Wat de werkelijke kosten zijn die de bedrijven zelf moeten investeren zal de praktijk uitwijzen. En hoeveel dat dan per huishouden is eveneens. Vooropgesteld dat de back-up van waterstof voor dezelfde prijs gerealiseerd kan worden.
https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/nieuws/35083/duurzaam-nieuws
Tip:
Wil je echt kunnen besparen op de elektricteitskosten dan kies je voor een leverancier die een groot verschil in kWh-prijs tussen normaal- en daltarief aanbiedt (wel controleren of het gemiddelde nog redelijk is).
Dan kan je zinvol gebruik maken van het dal tarief in de weekenden.
Voor het gebruik van de doordeweekse daluren wel eerst overleg met de buren ;-) want de meeste woningen zijn niet gebouwd op het trommelgeluid van de wasmachine.
Boels
Dat doe ik al, maar bij geen van mijn aanbieders is dat nog lonend. Als jij er een hebt houd ik me aanbevolen.
@Boels,
Er zijn leveranciers die je gewoon, naar gelang de jaren dat je bij hun bent, dag en nacht tarief je het daltarief aanbieden voor de hele dag, dus altijd het daltarief.
Nu ben ik al meer dan 10 jaar bij deze leverancier en krijg nog eens 10% korting over het geheel.
Als vaste klant kun je dit contract voor 5 jaar aangaan, ook op de gasprijs krijg je korting.
Mijn vrouw en ik zijn niet over een nacht ijs gegaan en hebben dit na gerekend want het klinkt te mooi om waar te zijn, ook al omdat je er een bedrag cash geld bij toekrijgt.
Maar het klopte correct.
Een ding klopte niet, altijd 100% groene stroom, maar daar kan ik mee leven. :-)
Nu had ik ook nog geluk dat de prijzen op dat moment dalend waren.
Zouden ze verder dalen, dan maken hun winst, maar dan maakt die extra 10% korting het weer goed, maar dat is nog niet aan de orde gelukkig.
Mijn stadswarmteleverancier Vattenfall doet ook zo iets met elektra.
Maar ik doe er principieel niet aan mee, ik wil/gebruik atoomstroom.
En je weet, principes kosten geld ;-)
Ik heb het idee dat zelfs de sceptici zich geheel de taal der alarmisten eigen hebben gemaakt.
Zo komen we als vanzelf terecht in een tijdperk dat paarden de robots zullen aandrijven in de ‘vierde industriële revolutie .
Ondertussen hebben de alarmisten vrede gesloten met de verklaarde vijand Shell en exxon en wordt Tata steel verkocht aan een ‘groen’ zweeds bedrijf , waarbij – dankzij het enkele woordje ‘waterstof’ – miljarden aan subsidies naar betreffende bedrijven zullen worden overgemaakt in het kader van de ‘energietransitie’. (van engineering naar financial engineering )
“De ‘vierde’ industriële revolutie , die in feite een spinnoff is van de industriële revolutie, zal meer dan ooit energie- gedreven zijn. Daarom zouden de verzamelde wereldleiders van het WEF moeten sturen op een efficiënte energie- voorziening, maar met de uitrol van hun Green Deal doen ze precies het omgekeerde en ondergraven daarmee de ‘ vierde ‘ industriële revolutie. ‘Hernieuwbare’ energie produceren kost zoveel energie dat er steeds minder overblijft voor de robots. Zo wordt de energievoorziening weer net zo als vóór de industriële revolutie, toen paarden het grootste gedeelte van de oogst- de beschikbare energie -opaten.
‘De nieuwste Econoimie- Energie vanaf de oerknal tot … de energietransitie?’ http://www.bureaulesswatts.nl
btw: dat de consument zo veel mogelijk ging betalen voor energie was nu precies de reden waarom de energievoorziening werd geprivatiseerd .
”engineering naar financial engineering”.
Maakt u zich geen zorgen : de prijs zal elk jaar naar boven worden bijgesteld. Over 10 jaar kost een kWu een paar euro .
Die aandeelhouders moeten elk jaar beloond worden . De aandeelhouder : dat bent u zelf in veel gevallen.
Bert,
Dat Zweedse bedrijf heeft in noord-Zweden een staalfabriek die niet meer gebruik maakt van cokes om staal te maken maar van waterstofgas. Hoogovens wil dat al langere tijd. Kunnen ze “groen” staal maken als het offshore windpark “Hollands Kust Noord” in de lucht komt. Shell/Eneco heeft immers belooft om een PtG(H2) plant te installeren…
Ik betwijfel of ze daarvoor in 2024 nog subsidie nodig hebben (ze hoeven daarmee immers ook geen emissierechten meer te kopen).
Hoe kom je erbij dat hernieuwbare energie zou leiden tot veel duurdere energie? Het omgekeerde is aan het gebeuren. Elektriciteit wordt steeds goedkoper om te produceren. Geen probleem om 10x meer te produceren met hernieuwbare dan we nu produceren met fossiel en kern.
Margeret Thatcher, toen premier van UK, heeft die privatisering eind jaren tachtig doorgedreven in de EU. De doelstelling was goedkopere elektriciteit. Zij geloofde heilig in marktwerking. Ik ben bang dat ik haar gelijk moet geven wat dit betreft. We hebben lagere prijzen gekregen.
Waar zijn de kosten voor het verzwaren van het net
Die zouden terug te vinden zijn in de kosten van netbeheer op de elektriciteitsrekening.
Ik zou moeten zoeken om de oude jaarafrekeningen op te diepen.
Toch wel weer leuk om te zien dat hierboven iedereen standvastig zijn eigen mening ook nu weer blijft herhalen.
De mijne kennen jullie ondertussen wel.
Groetjes van Prometheus.
Best wel een grappige discussie met allerlei ‘visionairs’.
Volgens mij geeft de schrijver van het artikel heel duidelijk aan dat er een correlatie is tussen opgesteld vermogen van wind/zon en de prijs van elektriciteit die ik als consument betaal.
Je kunt objectief vaststellen dat áls je alléén naar de stroomprijs zou kijken, je het beste in Bulgarije kan gaan wonen.
Alle visionaire reacties over kolenmix, Tesla’s, groene windmolens die de zeespiegelstijging tegenhouden, biostookcentrales, zonnepanelen met fabelachtige rendementen en dito accu’s kunnen best waar zijn, maar dat is dat veranderd helemaal niets aan het feit dat je in NL méér voor je kWh betaalt dan in Bulgarije.
Verder geeft de schrijver een mooie hint dat we onze zuurverdiende centjes veel beter kunnen spenderen áls we dan zo nodig CO2 uitstoot willen beperken (niet mijn keuze maar goed).
Peter,
Kijk naar de structuur van onze KWh consumentenprijs van 21,3cnt/KWh (juli2020 vlgs CBS):
6,75cnt var.leveringstarief + 3,303cnt opslag duurzaam + 11,822 energiebelasting.
Meer dan de helft is belasting om de schatkist te spekken (officieel ingesteld om ons te motiveren minder elektriciteit te gebruiken)….
En kijk dan ook eens naar de salarissen in Bulgarije, dan kun je ook goedkoper produceren…
In het verhaal van Schrijver komt nagenoeg niet tot uitdrukking, dat hernieuwbaar 100% afhankelijk is van fossiel, maar andersom niet.
Altijd weer hetzelfde liedje. Die dispositie moet niet onderdrukt worden, maar zou juist aan het begin moeten staan van iedere betekenisvolle berekening van stroomprijzen.
Frans Schrijver loopt samen met Frans Bauer en Marianne Weber naar de Regenboog. Het schijnt daar de laatste tijd geweldig druk te zijn, heb ik me laten vertellen.
Michiel,
De stroom prijzen worden op de veiling bepaald. Net zoals bij andere bederfelijke waar zoals bloemen, groenten, fruit. De zogenaamde systeemkosten (balancing) maakt Tennet.
De totale kosten van Tennet kun je terugvinden op je jaarlijkse stroomrekening. Dat zijn de kosten inclusief alle hoogspanningslijnen / hoogspanningstransformatoren / enz.
Klein onderdeel van de Tennet kosten zijn de balanceer kosten, deels vanwege de variabiliteit van wind en zon, grotendeels omdat grote centrales (Borssele eens in de 2 jaar) binnen een seconde kunnen stilvallen.
Daarom hebben ze dure draaiende reserve capaciteit nodig.
Goed stuk. Waarschijnlijk aan de optimistische kant door een lineair verband aan te nemen. Het wordt duurder.
Energie opslaan in kinetische energie is denk ik ook toekomst ;
https://www.deingenieur.nl/artikel/energie-op-te-slaan-in-blokkentoren
https://www.gravitricity.com/
Iets vergelijkbaars staat al op DavData.
Graaf bijvoorbeeld een gat van 100m. diep en hang daarin een gewicht van 1 miljoen kg.
Bij overvloedige energie hijsen we het gewicht met een motor op, bij te weinig energie daalt het gewicht waarbij de motor als dynamo werkt.
Met dit systeem bufferen we een hoeveelheid energie van 280KWh dat is gelijk aan 33 liter benzine.
Er zouden miljoenen van die gaten nodig zijn
Schiet niet echt op .
Ronald,
Mag je parkeren onder de afdeling “te mooi om waar te zijn”.
Groene verhaaltjes hebben meestal te weinig details en zijn niet af.
Als dergelijke technologie de toekomst is, zou die nu ergens haalbaar en betaalbaar moeten functioneren.
Vooral dat laatste is meestal een probleem en het olifantje dat het verhaaltje uitblaast.
Goed en helder artikel over op welke kosten h.h. globaal zullen uitkomen. Opvallend te lezen in reacties hoe die inferieure energiedragers als windmolens en zonnepanelen steeds weer worden opgehemeld als zijnde de oplossing van het, overigens niet bestaande, klimaatprobleem. Huishoudens bovendien vergelijken met bedrijven is geen deugdelijk argument.
Windmolens en zonnepanelen verlagen de welvaart: https://groene-rekenkamer.nl/7017/welvaartsverlies-door-windenergie-de-sommetjes/
Wind en zon verhogen de welvaart! Met meer wind en zon is er minder giftige uitstoot (radioactieve straling, fijnstof, NOx’n, enz) waardoor we gezonder blijven, terwijl de kosten inmiddels geleidelijk lager worden dan met fossiel (ze zijn al veel lager dan met kernenergie).
De aanname dat systeemkosten zouden toenemen met de toename van meer wind en zon is onzin getuige de prijzen van stroom in Duitsland (ook in NL zoals ik een ander comment al heb getoond):
2010 aandeel wind+zon: 18,9% Gemiddelde day ahead prijs stroom 4,6cent/KWh.
2020 (tot 17nov) aandeel wind+zon: 38,6%. Gemiddelde day ahead prijs stroom 2,8cent/KWh.
Dat is een forse kosten daling ondanks de inflatie terwijl het aandeel wind+zon meer dan verdubbeld is….
Ik schat dat de eigenaren van kerncentrales in Dld blij zijn dat ze komende 2 jaar hun kerncentrales kunnen sluiten, zodat ze niet meer zoveel geld hoeven te verliezen. Ook ons aloude Borssele kan met zijn kostprijs van ~5,1cent/KWh niet meekomen op de markt en zal dit jaar een recordverlies gaan boeken.
Het groene rekenkamer artikel waarna je linkt, bevat missers waardoor de conclusies niet kloppen.
Bas, als het gaat om de milieu-aspecten adviseer je deze video eens te bekijken:
https://www.youtube.com/watch?v=kcMNf5nC2-c&feature=emb_logo
Wat betreft de kosten van kernenergie en de CO₂-uitstoot is het goed om Frankrijk en Duitsland naast elkaar te leggen:
https://www.klimaatfeiten.nl/maatregelen/energie/kernenergie#fd
Bas,
Fantastisch man, nog een paar jaar en die stroom uit wind en zon is helemaal gratis ! Heb jij trouwens ook een idee waarom er zo weinig stroom uit windmolens en zonnepanelen bij Dow, Yara, Cargill, Arcelor en Basf gebruikt worden ?
Ik woon er zelf dicht bij en kan eigenlijk nergens een windmolen of zonnepaneel op hun terreinen ontdekken, terwijl ze natuurlijk bakken met stroom gebruiken.
Hoe dom zijn die mensen en wat doen ze fout ?
Michiel,
Zij blijven bij hun core-business: alleen doen waarin je beter bent dan anderen.
Is een gezonde policy want het houdt je personeel gefocussed op de business waarmee je geld wilt verdienen.
@Frans,
De video heeft vriendelijk gezegd een hoog greenpeace gehalte; overdrijving in het kwadraat… Bijv.
Naast de massaal hard rijdende auto’s die dus massaal insecten en vogels doden, staat een windmolen bij Voorburg. Ik moet daar de eerste vogel nog vinden.
Als ik in de nabij gelegen wijk loop hoor ik massaal de A4, maar geen windmolen. Toch klagen de bewoners voortdurend over de windmolen maar niet over de A4.
Frans,
Helaas houdt klimaatfeiten.nl het niet bij feiten, droomt weg bij fictieve feiten.
Om 9:23 schreef Peter van Beurden: “De werkelijke kosten voor energie zijn dus ook nu gewoon veel hoger dan de directe kosten die we via de energierekening betalen”.
Hij is het dus eens met Marc de Visionair, Theo, Boels, dat de logica in het artikel fout is: je kunt de kosten aangerekend aan de burger niet vergelijken met de werkelijke kost van de opwekking zonne- of windenergie. De correlatie in het artikel is misleidend.
Maar alhoewel Peter van Beurden dat dus impliciet toegeeft, is hij niet in staat om dat expliciet te aanvaarden. Het enige wat hij kan doen, is Marc e.d. aan te vallen en te vragen voor berekeningen en “inhoudelijk te discussiëren”.
Goede observatie. Radicalisering noemen ze dat. Overigens is de reactie van 9.23 ook onzin omdat EB naar de algemene middelen gaat en daarmee de werkelijke kosten lager liggen dan we via de energierekening betalen.
Hoewel ik weinig reageer volg ik de reacties nog wel eens en mij valt op dat 90% van de reacties van Peter betreffen het trollen van mensen/ruzie maken met mensen die durven kritiek te geven zonder dat Peter daarbij noemenswaardige onderbouwde argumenten gebruikt. Uit de andere 10% van de reacties wordt duidelijk hoe weinig hij snapt aangezien hij iedere keer zijn keer op keer afgeschoten eigen mantra herhaalt.
Daarom is het een karikatuur van zichzelf geworden.
Marc,
Over mantra’s gesproken; Ik sla zelf nogal eens op het trommeltje van de afhankelijkheidsratio’s bij renewables van fossiele grondstoffen en supplylines.
Ik hoor je daar eigenlijk nooit over, terwijl je toch visionair bent. Heb jij al een idee wanneer renewables zichzelf gaan repliceren of blijven ze voor eeuwig
aan het infuus van fossiel ?
@Michiel, ten eerste, visionair is een zelfbenoemde geuzennaam dus niet groter maken dan het is.
Dan het antwoord.
Dat duurt nog ff en komt pas van de grond als de waterstofeconomie op stoom is en staal als voornaamste grondstof duurzaam wordt geproduceerd. Wellicht dat CCS daar ook een rol gaat spelen als blauwe waterstof ingezet gaat worden.
Voor nu is de discussie niet relevant want het gaat om CO2 reductie en dat wordt ook gerealiseerd met niet zichzelf replicerende renewables. De CO2 emissies die vrijkomen bij de productie van zonnepanelen en windmolens zijn de moeite niet waard om nu druk over te maken gezien hoeveel CO2 emissie ze besparen door minder inzet van fossiele centrales. Je hoort eigenlijk alleen maar tegenstanders van hernieuwbaar van deze mug een olifant maken. Dus daar ga ik verder niet over in discussie want het is niet meer dan bezigheidstherapie voor mensen die het grote plaatje niet zien. Dit is niet negatief naar jou bedoeld want je stelt een nette vraag en op nette vragen reageer ik meestal. Dit is op basis van persoonlijke ervaring met discussies over non issues. Mijn uitgangspunt blijft CO2 emissie reductie en daar passen die bijzaken niet in want te ver in de toekomst en daarom veel onzekerheden en standaard een welles nietes spelletje met andersdenkenden.
Waterstofeconomie, duurzaam staal, CCS…Pfff, allemaal parafelnaria uit de heilige schriften van de transitie.
Dat wordt lastig discussieren. Nee joh, prima zo, ik doe nog een koud biertje. Prettige avond.
Marc
Het is niet mijn ambitie argumenten te gebruiken, Ik stel vragen bij de stippen op de horizon waar je steeds mee aan komt dragen.
Net zo gemakkelijk als jouw sprookjes en/of toekomstfantasieën. Ik wijs er alleen op dat je aan het einde van elk verhaal nog steeds in je blote bips staat.
Ah Peter, dus je zegt zonder argument “niet mee eens!” Dat zeggen mijn kinderen ook als ze naar bed moeten.
Petra? Uit Thailand?
” “De werkelijke kosten voor energie zijn dus ook nu gewoon veel hoger dan de directe kosten die we via de energierekening betalen”.”
Nee ik ben het niet eens met Marc. Of je de extra energiekosten die de bedrijven moeten ophoesten en doorberekenen aan de consument/huishouden nu via het product betaalt of via de energierekening is niet relevant. Uiteindelijk landen alle kosten bij de consument/het huishouden. Pas als de totale export groter is dan de import treedt er mogelijk een verschuiving op. Aangezien de prognose nog steeds een hogere energieprijs is, zie ik het feest voor de portemonnee in de verste verten niet opdoemen.
Dit voorjaar had ik mijn Willem Barents Journaal. Waarbij ik aantoonde dat Barents dit jaar niet eerder zou kunnen vertrekken vanaf zijn Behouden Huys dan in 1597.
De eerlijkheid gebied mij wel er aan toe te voegen dat hij dit jaar pakweg 6 weken later vast zou komen te zitten.
Vanaf nu met enige regelmaat het Ernest Shackleton Jounaal.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Shackleton
https://nl.wikipedia.org/wiki/Endurance-expeditie
Verder maak ik gebruik van Shackletons eigen reisverslag. Nederlandse vertaling, het boek ‘Zuid’.
En de volgende websites:
https://cryo.met.no
https://www.polarview.aq/antarctic
Af en toe een plaatje via mijn eigen Twitter:
https://twitter.com/prometheus_zm/status/1328715952079450112
Hij vertrok op 5 december vanaf South Georgia. Tegen die tijd de volgende aflevering.
De echte reden waarom elektriicteit in België duur is: wanbeleid door de nationale en regionale overheden (vooral de rechtse Vlaamse regering). Het staat vandaag nog eens in de krant: https://www.standaard.be/cnt/dmf20201117_94838052
Door een gebrek aan helder energiebeleid, worden de doelstellingen niet behaald. Vlaanderen heeft al 22,5 miljoen euro uitgegeven om Deense certificaten over te kopen, maar er hangt nog steeds een boete van een extra 31 miljoen boven het hoofd. Uiteindeljik zal dat ook op de rekening van de gewone man komen te staan!
De rekening stijgt, niet omwille van zonne- en windenergie, maar door het gebrek er aan!
Ik lees hier een heel ander verhaal. België wil graag CO2-vrije kernenergie vervangen door wind en fossiel.
https://www.knack.be/nieuws/belgie/vroegtijdig-kerncentrales-sluiten-voor-het-klimaat-het-toppunt-van-belgisch-surrealisme/article-opinion-1665255.html?cookie_check=1605564795
Er wordt ook uitgelegd dat windmolens gigantische faal zijn. Niemand wil die dingen in de natuur of in de buurt. De bouw van windmolens stoot veel meer stikstof uit dan van andere energievoorzieningen, want er is veel meer materiaal voor nodig. Er moet overal asfalt gelegd worden voor bouw en onderhoud van windmolens.
En dan hebben we nog steeds fossiele stroom nodig omdat windmolens op het land 75% van de tijd geen energie leveren.
Pjotr, dat is geen ander verhaal: beiden artikelen hebben het over wanbeleid.
België heeft al heel lang geleden beslist dat ze alle kerncnetrales gaat sluiten tegen 2025. Maar er is nooit een beleid gevoerd om daadkrachtig andere vormen van energie-opwekking uit te bouwen. er zijn geen nieuwe gascentrales gebouwd, er wordt warm en koud geblazen in het uitbouwen van zonne-en windenergie, er was heel lang onduidelijkheid rond de smart-meters in combinatie met zonnepanelen, enz enz. Alleen voor de windmolens op zee doet België het beter dan Nederland.
Daardoor kom je inderdaad in een surreële situatie: toch kerncentrales sluiten, en dan snel enkele grote gascentrales bouwen, die veel CO2 gaan uitstoten (en waarvoor België nog jarenlang boetes zal moeten betalen, en die kosten dan verhalen op de kleine eindgebruiker!
Dit alles heeft niets te maken met klimaatopwarming – het is gewoon politieke onwil om tot een daadkrachtig beleid te komen.
Voor de populisten: Groen/Ecolo zat heel die tijd in de oppositie, dus je kunt de schuld niet bij hen leggen!
Aantal NL huishoudens: 8 miljoen
Gemiddeld verbruik per huishouden: 3200 kWh
ODE (Opslag Duurzame Energie, soort belasting, niet voor accu’s!) per kWh: €0,0330 (in 2021: €0,03363)
Vermenigvuldig deze 3 bedragen: ~ €845 miljoen per jaar in 2020 excl BTW
Dat is de schatting direct herleidbare kosten voor “hernieuwbaar” voor huishoudens (dus zonder inpassingskosten Netbeheer).
En exclusief de uitvoeringskosten van de Belastingdienst en verwante rijksdiensten.
Hier staat de hele klimbim nog een keertje allemaal bij elkaar.
Alleen is de ODE hier iets lager, maar dat je ook ODE net zo goed ook over gas moet betalen word soms vergeten, dus die hele transitie kosten zijn in de beurs wel wat duurder.
Je kunt je beter druk maken over de belastingen die je opgelegd worden dan over de kale stroomprijs, want dat interesseert de burger niet, onder de streep dat is wat telt.
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/overige_belastingen/belastingen_op_milieugrondslag/tarieven_milieubelastingen/tabellen_tarieven_milieubelastingen?projectid=6750bae7-383b-4c97-bc7a-802790bd1110
Het huidige opstelde nominale vermogen van wind- en zonne-energie in Nederland is ~90% van het elektriciteitsververbruik. Echter het geleverde aandeel daarin is ~12% (cijfers over 2019). Als er zoveel zonnepanelen en windturbines zijn dat ze ruim 100% gemiddeld produceren van wat er nodig is, dan zullen er productiepieken zijn van zeg 7 keer de werkelijke afname. Om dit te gebruiken voor waterstofproductie zal een kostbare aangelegenheid worden. Waterstofproductie door elektrolyse werkt het voordeligst bij hoge temperatuur en continue stroomlevering. De oplossing hiervoor, kernenergie, zet in feite wind- en zonne-energie op een zijspoor.
@Dirk,
“Waterstofproductie door elektrolyse werkt het voordeligst bij hoge temperatuur en continue stroomlevering.”
Het rendementsverschil tussen hoge temperatuur SOEC techniek en PEM is niet groot, terwijl SOEC aanzienlijk gecompliceerder is.
Vandaar dat PEM (50-80°C) de markt aan het veroveren is.
Heb vandaag eens rondgeneusd op Solarmagazine.nl.
Best wel leuk als je er tenminste met een open mind naar kijkt.
Eerst een artikel met als titel: Sociaal en Cultureel Planbureau: brede steun voor energietransitie, maar niet voor aardgasvrij wonen.
Even verder lezen en wat blijkt; prachtig hoor die energietransitie, maar als het ons wat gaat kosten (geld, ellende enz), dan toch maar even niet.
Het is als of je aan de deugmensen van GL en D66 vraagt of ze voor het onbeperkt binnenhalen van kanselparels zijn. Antwoord is dan volmondig ja. Maar vraag vervolgens eens of ze die dan ook in huis willen opnemen, of desnoods in hun nabijheid gehuisvest willen zien, dan begint het toch in eens een beetje te dichtbij te komen. Kortom, je moet niet de mensen benaderen met zo’n vrijblijvende vraag maar met een concrete vraag, waarbij de consequenties zichtbaar worden van het antwoord.
Nog afgezien van de vraag, hoeveel respondenten nou eigenlijk echt zullen weten wat die energietransitie is, want dat is op zich ook maar een abstract begrip
Verder een wat paniekerig verhaal over het voornemen van de Franse regering om de subsidies op oude zonneparken met terugwerkende kracht op te verlagen tot grote ergernis van degenen die daar grof van hebben geprofiteerd, deels door het opstarten van flink wat ‘zeepbel’ projecten (fraude dus).
Ja, dank je de koekoek; je gaat met de kalkoen toch ook niet over het kerstdiner praten.
Het bericht klopt overigens, de Franse TK, die door Solarmagazine wordt aangeduid met de ‘Chambre basse’ ( ze zullen wel de Assemblee bedoelen denk ik) keurt het voorstel goed. Het Franse parlement heeft uitstekend door hoe de Franse belastingbetaler denkt over de energietransitie. Daar zou de nederlandse TK nog eens een voorbeeld aan kunnen nemen.
En waar maakt Solarmagazine zich druk over eigenlijk? Dit is toch iets wat in een autonome staat op buitengewoon democratische wijze wordt geregeld?
Net zoals het idee, om de bijl maar eens flink te zetten in het Jihadisme en wellicht voorlopig Schengen maar eens buiten werking te stellen.
Macron doet dit echt niet alleen; daar heeft hij het complete parlement bij nodig, zowel de Assemble als de Senat.
Zouden ze bij Solarmagazine soms bang zijn, dat die ‘onzin’ naar Nederland overwaait?
Waarom windmolens niet laten instaan voor productie van stoom in elektriciteitscentrale kan eventueel rechtstreeks zonder omvormers vrij van het net bij te weinig productie bijstoken met gas gebruik maken van kleinere centrales met recupuratie van koelwater voor industeie
Cassiman,
Dat zou de vrije concurrentie in de geliberaliseerde markt aantasten. Dan moet je eerst de EU overtuigen dat dat gunstig is = leidt tot lagere stroomkosten.
Zie ook mijn reactie hierboven van 17 nov 2020 om 21:29.
Frans,
Als je kijkt naar Dld waar ze >7 jaar voorlopen met de energie transitie, blijkt er geen sprake te zijn van hogere systeemkosten met de toename van het aandeel wind+zon!
Het prijsverschil tussen de day-ahead en de intraday markt maakt de eventuele extra systeemkosten vanwege wind & zon zichtbaar. Echter een prijsverschil was er ook al voordat wind & zon iets voorstelden.
Toename van dat prijsverschil met de toename van wind & zon is wel een indicatie van die kosten, aannemende dat de afnemers even stabiel zijn gebleven.
Deze page geeft de Duitse gemiddelde stroomprijzen. En deze page de aandelen wind & zon in de Duitse stroom.
Samengevat:
2006 wind+zon 6,1%; day-ahead 6,113cnt; intraday continuous 7,001cent. Verschil: 0,888 cnt/KWh.
2010 wind+zon 9,4%; day-ahead 5,48cent; intraday continuous 5,1818cnt. Verschil: 0,299 cnt/KWh.
2015 wind+zon 22% ; day-ahead 3,307cnt; intraday continuous 3,531cent. Verschil: 0,234 cnt/KWh.
2020 wind+zon 38% ; day-ahead 2,78cent; intraday continuous 3,024cent. Verschil: 0,244 cnt/KWh.
Hieruit blijkt dat de systeemkosten vanwege wind en zon, voor zover die er zijn, kennelijk dalen naarmate het aandeel wind+zon toeneemt.
Verder dalen de elektriciteitskosten naarmate er meer wind en zon is.
Die kostendaling zie je nog niet in de Duitse consumentenprijzen omdat daarin de kosten zijn verwerkt van de de 20jaars garantie prijzen van 25-60cent/KWh voor wind & zon geïnstalleerd voor 2010.
Die garanties gaan dit decennium geleidelijk aflopen waardoor ook de consumenten KWh prijzen zullen gaan dalen na 2022.
Dankzij de massamarkt die de Duitsers hebben gecreëerd, kunnen wij profiteren van de lagere prijzen voor wind en zon (utility scale nu 3-8cent/KWh) ondanks kortere garantieperiodes van 15jaar.
Aanvulling: De twee niet afgebeelde hyperlinks;
Gem.stroomprijzen: https://energy-charts.info/charts/price_average/chart.htm?l=en&c=DE&interval=year&year=2010&nominal_real=real
Aandelen wind & zon: https://energy-charts.info/charts/energy_pie/chart.htm?l=en&c=DE&year=2020
Kortom, na een dag van commentaren plaatsen en lezen, kan de conclusie getrokken worden dat de kosten zo diffuus zijn, dat geen enkele buitenstaander er enig zicht op heeft en ook niet op kan krijgen. Dat is logisch want het woud van regelingen, subsidies, ontheffingen, reguleringen, belastingen (al dan niet verborgen), geheime overeenkomsten en veilingen is zodanig opgezet dat de bomen niet meer zichtbaar zijn.
Zou dat toeval of expres zijn? Wat denk jezelf?
Johan,
Het is een gecompliceerd onderwerp. Vooral omdat er allerlei (markt) mechanismen lopen om de elektriciteitskosten zo laag mogelijk te houden, en
omdat vraag en aanbod ten alle tijden op elkaar afgestemd moeten zijn (anders black-out zoals in USA nogal eens het geval is).
Bas
Als het feest voor de portemonnee niet doorbreekt, de energierekening hoger wordt, de prijzen van producten stijgen, je geen rente krijgt op je spaargeld en de inflatie toeneemt en ook de burgers grosso modo al 40 jaar niet delen in de welvaart, dan moet je oogkleppen ophebben om niet te zien wat er speelt. Dat heeft Frans uitstekend verwoord. De rest is versluiering van de werkelijkheid.
Economische vergelijking via de klassieke LCOE (levelised cost of energy) is waardeloos, een betere benadering is LACE (levelised avoided cost of energy). Een andere benadering is de marginale kosten te vergelijken ( de kost voor één eenheid meer) , en dan kom je nog steeds aan een windenergie kost op land ( de goedkoopste HE) die 1,75 maal duurder is dan een STEG, en dan zijn de meerkosten voor de distributie niet in rekening gebracht ref: https://notalotofpeopleknowthat.wordpress.com/2017/08/12/wind-power-some-basic-facts/
Het is dan ook logisch dat de stroomkosten voor de gebruiker stijgen met de penetratie van HE in het net, de causaliteit, die de correlatie ondersteunt gegeven door de gepubliceerde grafieken.
Ik kan zonder moeite het lineair verband aantonen tussen het aantal rokers per land en het aantal windmolens…
Maar of ik daarmee gelijk heb? Hier wordt net zoiets gedaan, je zoekt twee datasets en je gaat ze tegen elkaar afzetten, zonder af te vragen of er uberhaupt een relevantie is.
Ja, windenergie kost geldt, net als het bouwen van andere productie en de 3,5% GBP subsidies die aan de fossiele industrie jaarlijks wordt verleend. Mocht je daar 2% van inzetten voor hernieuwbare energie, dan was de klus al geklaard… En prijszetting is een lokale politieke keuze, taksen allerhande zijn als aandeel groter dan de netto productiekost. Deze is sinds 2019 lager voor wind en zon.
Ook de verliezen bij transport van stroom in het bakje van wind leggen, is tendentieus: of dacht je dat transport van stroom uit gas, kolen, of kernenergie zonder verliest gaat?