Foto:Shutterstock.

Een bijdrage van Reynier Pronk.

Voor projecten geldt dat een gedegen, objectieve voorbereiding meer dan het halve werk is. Soms is het zelfs het hele werk, als een project niet levensvatbaar blijkt te zijn. Het klimaatproject (of beter: klimaatprogramma) zou ongetwijfeld in deze fase al zijn gesneuveld als er terdege onderzoek had plaatsgevonden. Dat is niet gebeurd.

Wat tevens ontbreekt is, wat in de wetenschap ‘falsificatie’ wordt genoemd en in mijn wereld ‘’Checks & Balances’ heten Populair gezegd: proberen een voorstel te torpederen. Als dat niet lukt, versterkt het de case en als het wel lukt, dan draaien we ons om en gaan razendsnel iets nuttigs doen.

Maar tot ieders verbazing, in ieder geval de mijne, zijn er razendsnel een aantal beslissingen genomen zonder checks & balances, in ieder geval zonder de juiste. Er zijn politieke beslissingen genomen voordat iemand de kans kreeg om een paar indringende vragen te stellen.

Stel je voor: je werkt bij een groot bedrijf en je hebt een projectvoorstel ingediend dat vele miljarden kost. Dan zou de directieraad dolgraag willen weten waar ze hun geld aan uitgeven en wat dit oplevert in termen van ‘Return on Investment’ of, in geval van het mitigeren van een risico; welke schade wordt met de mitigatie voorkomen of beperkt,  doorgerekend in termen van geld.

Voordat je überhaupt een pitch mag houden in de directiekamer, worden je plannen intensief beoordeeld door reviewers, of door de Controller Office, en / of andere instanties (bijvoorbeeld technische) die hierover z’n licht kunnen laten schijnen. Mocht je vervolgens toch nog bij de directie mogen aantreden, dan weten zij in ieder geval dat de haalbaarheid is gecheckt en de onderliggende cijfers kloppen.

Je loopt een aanzienlijke kans dat je plannen in het voortraject al sneuvelen, maar mocht je onverhoopt toch je pitch mogen houden bij de directie, dan volgt er opnieuw een ‘checks & balances’ moment, want de directie zal je nog even flink aan de tand voelen alvorens ze in beraad gaan om een beslissing te nemen.

Stel dat je dit stadium hebt bereikt met je klimaatplannen. Wat zal de directie (van in dit geval de BV Nederland) je dan zoal kunnen vragen?

“Wij lezen hier dat er 60 miljard nodig is om het klimaatrisico te mitigeren. Wat krijgen we dan terug voor dat geld?”

Antwoord: daarmee leveren wij een onmeetbaar kleine bijdrage aan het mitigeren van een mogelijk wereldwijd klimaatprobleem.

Ik speel nog even door want, tenzij de directie volkomen doorgesnoven en starnakel dronken is, wordt je niet alleen de kamer uitgebonjourd, maar mag je je, geëscorteerd door twee bewakers, direct afmelden bij De Human Resource afdeling.

Dus vraagt de directie vervolgens: Hoe groot is ons aandeel in dat globale probleem?

Antwoord: Ca 2% meneer…

Dus 98% van het probleem is niet van ons. Wie zijn de grootste vervuilers en doen die allemaal mee?

Antwoord: China, India en Amerika. Nee meneer, alleen een deel van Europa en wellicht Amerika. De rest bouwt nog kolencentrales en heeft nog 10 jaar respijt.

En wat is je projectvoorstel?

Antwoord: Om de bestaande energie-infrastructuur die ons betaalbare en betrouwbare energie levert, te vervangen door windmolens en zonnepanelen, verspreid over het hele land en de zee. Die zijn helaas aanbodgestuurd en opslag van energie is nog niet echt mogelijk, dus zal die energie niet alleen peperduur zijn, maar er moet tevens rekening worden gehouden met uitval.

Dus samengevat wij geven 60 miljard uit, gooien onze (soms nieuwe) schoenen weg en komen regelmatig in het donker te zitten wegens geen wind en geen zon, terwijl het grootste deel van de wereld waaronder de grootste vervuilers, niet mee doen?

Antwoord: dat zegt u goed meneer.

En hoe zat dat nou precies met die CO2?

Antwoord: wij zijn wereldwijd gegroeid naar ca. 400 ppm. Daarover maakt men zich ernstig zorgen.

400 ppm? Kun je dat nog even in Jip & Janneketaal uitleggen?

Antwoord: u neemt een emmer en vult die met 10 liter water. Dan haalt u er met een pipetje 4 milliliter uit. Dat is de hoeveelheid CO2 in de lucht. Nu knijpt u het pipetje weer leeg tot er 1,5 ml overblijft. Dat is het aandeel van de mens, dus u begrijpt hoe ernstig en urgent het probleem is.

Krachtig spul, die CO2! En is daar spijkerhard bewijs van?

Antwoord: nee het is een hypothese, maar wetenschappers onderschrijven dit massaal, dus zal het wel waar zijn, toch?

Dus samengevat: je vraagt ons 60 miljard te investeren om onze uitstekend werkende infrastructuur af te breken en te vervangen door onafzienbare rijen windmolens en zonnepanelen, terwijl dit geen enkel aantoonbaar effect heeft op het klimaat en het grootste deel van de wereld niet meehelpt bij deze mitigatie. Is dat wat je zegt?

Ja meneer en nog iets: hebt u ook nog een paar miljard over voor de arme landen in Afrika?

En is er nog meer? O ja, uw inwoners moeten ook nog hun huizen verbouwen voor een bedrag van tussen de tien en zestigduizend euro.

Als dit allemaal niet zo treurig was, dan zouden we hier hartelijk om kunnen lachen.

Reynier Pronk.

Dan nu terug naar de werkelijkheid: In het besluitvormingsproces in Nederland zijn alle checks en balances met opzet overgeslagen; in het voortraject (o.m. De klimaattafels) zijn ter zake deskundige wetenschappers en experts bewust buiten de deur gehouden. Het referendum is afgeschaft en de klimaatplannen zijn nimmer voorgelegd aan de kiezers, terwijl er wel twee landelijke verkiezingen hebben plaatsgevonden.

Dat is geen toeval. Men heeft niet voor niets de Crisis & Herstelwet en de Klimaatwet van toepassing verklaard (met instemming van de Tweede Kamer; koekoek éénzang) om alle mogelijkheden van checks & balances, bijvoorbeeld via de rechter, verder uit te bannen.

Wij bevinden ons halverwege een zeephelling zonder te weten waar die op uitkomt. Alle remmen zijn zorgvuldig verwijderd.

Gelukkig krijgen wij nu Rob Jetten om het allemaal in goede banen te leiden. (Sic.)

***