Een bijdrage van Ap Cloosterman.

Tien Europese landen hebben een brief ondertekend om kernenergie aan de groene taxonomielijst toe te voegen. (EU groene taxonomie = de lijst van energiebronnen die onder duurzaam vallen). Nederland heeft na enige aarzeling nu ook getekend. In België woedt nog steeds een tweestrijd en ze zijn er dus nog niet uit. Luxemburg, Oostenrijk, Portugal en Denemarken zijn tegen.

Het debat hierover tussen de EU-landen is totaal gepolitiseerd. Dat gebeurt vaker, maar in dit geval staan Frankrijk en Duitsland – onmisbaar voor elke voortgang in de EU – diametraal tegenover elkaar. President Emmanuel Macron wil coûte que coûte kernenergie als groen erkend krijgen, bondskanselier Olaf Scholz (en meer nog zijn kersverse Groene-coalitiepartner) wil daar niets van weten.

Een gekwalificeerde meerderheid in het Europees Parlement en/of de Europese Raad kan bezwaar maken. En lidstaten kunnen daarna nog in beroep gaan. De verwachting is dat Oostenrijk dat zal doen, gesteund door Luxemburg.

Duitsland heeft dringend behoefte aan gas en wil aardgas op de transitielijst hebben. (Transitielijst: Aardgas zou tijdelijk langer gebruikt mogen worden als vervanger van kolencentrales). Als aardgas op de transitielijst zou komen, dan is het onzin om met haastige spoed Nederlandse huishoudens van het gas af te halen en elektrificeren door te voeren.

Het opwekken van elektriciteit met aardgas voor verwarmen en koken kost 2x zoveel gas in vergelijking met het rechtstreeks gasgebruik van huishoudens. Gebruik de tijd om kerncentrales te bouwen en ga dan pas van het gas af! Ook is er dan tijd om te overwegen of de transitie van huishoudens op waterstofgas een optie kan zijn.

Het was de bedoeling, dat Ursula Von der Leyen rond 22 december de definitieve taxonomie- en transitielijst bekend zou maken. Er zijn inmiddels plannen gelekt van de Europese Commissie om investeringen in sommige aardgas- en kernenergie projecten als “groen” of “transitioneel” te definiëren. Verwacht wordt dat de Commissie in januari 2022 de regels zal bekend maken.

Na de klimaatconferentie in Glasgow sprak Margriet van de Linden (KRO-NCRV) in haar show met Frans Timmermans:

“EU ondersteunt landen als ze kerncentrales willen bouwen, maar weet dat kerncentrales hartstikke duur zijn en dat de bouw een eeuwigheid duurt. De keuze is aan de landen zelf”.

Deze negatieve aanbeveling heeft er mede toe bijgedragen, dat hem een eredoctoraat van de TU-Delft wordt verleend.

Op welke punten kiest de burger voor een politieke partij?

Het merendeel van de kiezers doet zijn keuze o.a. op grond van:

* traditie;
* geloofsovertuiging;
* optreden en profileren van de lijsttrekker in de media;
* migratie achtergrond;
* linkse of rechtse politieke voorkeur;
* kennissenkring.

Er zullen slechts weinig burgers zijn, die de verschillende verkiezingsprogramma’s bestuderen en daarop hun keuze baseren. De verkiezingsprogramma’s 2021-2025 zijn namelijk forse documenten, bijvoorbeeld:

VVD 99 pagina’s
D66 207 pagina’s
CDA 113 pagina’s
CU 140 pagina’s

De kiezer is zich dus nauwelijks bewust van de inhoud van de diverse programma’s en het zal hen dus ook niet opvallen als een regeringspartij afwijkt van hetgeen zij de kiezer heeft voorgehouden.

Steun van de kiezer voor de regeringspartijen neemt af

De veel te lange formatietijd heeft ertoe geleid, dat inmiddels de gemaakte keuzes van de burger zijn veranderd met de kans dat de steun voor de regeringspartijen is afgenomen. Dit is dan nu ook het geval. De Tweede Kamer verkiezingen van 17 maart 2021 resulteerde in een nipte overwinning van de vier toekomstige regeringspartijen: 78 zetels.

De Peilingwijzer van 19 december 2021 komt nu uit op 64 zetels [1]. Dat betekent dat de nieuwe regering niet langer op een meerderheid vanuit de bevolking kan rekenen en dat kan wel eens problemen geven met het conformeren (zich schikken naar de heersende mening) van bepaalde beleidspunten. Dit is zeker het geval met het onderwerp kernenergie. De regering aarzelt en treuzelt enorm met de realisatie hiervan, terwijl er zich een duidelijke meerderheid onder de bevolking heeft afgetekend voor de bouw van kerncentrales:

Op 2 november 2021 heeft het Een Vandaag Opiniepanel de volgende resultaten van het onderzoek “Wat vinden mensen van het opwekken van kernenergie in Nederland?” gepubliceerd [2].

Voorstemmers:
2021 60%
2018 54%
2011 45% (Tsunami bij Fukushima, Japan)
2010 54%

Ook de leden van de politieke partijen zijn hierover gevraagd:
Voorstemmers:
VVD 79%
D66 51%
CDA 79%
CU 48%

Ook dagbladen hebben enquêtes gehouden

PZC 15 december 2021
“Het nieuwe kabinet wil de huidige kerncentrale in Borssele langer openhouden. Daarnaast worden stappen gezet voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. Directeur Carlo Wolters van de kerncentrale in Borssele kon zijn ogen nauwelijks geloven toen hij het regeerakkoord las. ‘Dit is één op één wat we willen.’

Dagblad van het Noorden 25 december 2021
“Nederland moet zeker twee kerncentrales bouwen om de klimaatdoelen te halen. Dat vinden zeven van de tien deelnemers aan Stelling van de dag: “Nederland moet kerncentrales bouwen om de klimaatdoelen te halen”

De Gelderlander 15 december 2021
Enquête: Goed dat er weer kernenergie komt in Nederland
Uitslag: 10.050 stemmen.
73% eens; 27% oneens.

Opvallend hier is het verschil van mening tussen burger en overheid.

De Gelderlander 7 april 2021
Gelderland heeft in ieder geval geen plannen voor een kerncentrale, zegt een woordvoerder van het provinciebestuur. In haar eigen klimaatplan heeft Gelderland vastgelegd dat het tot 2030 géén onderwerp is

Er zijn ook tegenstanders

PZC 15 december 2021
Beleidsmedewerker Robert Trompetter van de Zeeuwse Milieufederatie (ZMf): Ik vind het vrij onwerkelijk. Het kabinet zoekt naar duurzame oplossingen voor de toekomst. Als iets níet duurzaam is, is het wel kernenergie. Het is levensgevaarlijk. Als het mis gaat, gaat het goed mis”

AD 15 december 2021
“Milieuorganisatie WISE noemt de keuze om te beginnen met de realisatie van twee nieuwe kerncentrales krankzinnig onverantwoord”.

LAKA 15 december 2021
“Het is tijd om ons weer te organiseren om ervoor te gaan liggen. Kernenergie is geen klimaatbeleid. Het is afleiding”.

Verkiezingsprogramma wijkt sterk af van de praktijkplannen

Een voorbeeld hiervan is het VVD-programma over kernenergie: VVD Verkiezingsprogramma “Samen aan de slag” 99 pagina’s.

Klimaat en Duurzaamheid pag. 73-80
“Investeren in doordachte duurzaamheid is nodig voor strategische onafhankelijkheid. Kernenergie is daarbij onmisbaar. Zonder deze CO2-neutrale energievorm zijn klimaatdoelstellingen niet haalbaar. Voor het bereiken van deze doelen sluiten we geen technieken op voorhand uit, zeker kernenergie niet. Kernenergie maakt het mogelijk om onze elektriciteit in 2050 volledig CO2-neutraal op te wekken”

Ik heb een brief gevonden van twee VVD bewindslieden, namelijk mevrouw D. Yeşilgöz-Zegerius, Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat en de heer Stef Blok, Minister van Economische Zaken en Klimaat aan de Voorzitter van de Tweede Kamer, dd. 17 december 2021. [3]

In deze brief leggen we de basis voor een nationaal plan energiesysteem voor het klimaat neutrale energiesysteem voor 2050, waar vervolgens stapsgewijs uitvoering aan gegeven moet worden door alle betrokken partijen.

Enkele punten uit het hoofdstuk “Welke keuzes maken we al?”

Nederland zet in toenemende elektrificatie in alle sectoren in combinatie met efficiencyverbetering en op verduurzaming van onze elektriciteitsvoorziening met hoofdzakelijk zon en wind. In 2030 zal zo’n 75% van de geproduceerde elektriciteit uit wind en zon komen;

Het kabinet zet in op grootschalige ontwikkeling van windenergie op de Noordzee en heeft daarvoor een aanvulling op het programma Noordzee ter inzage gelegd en de voorbereiding van de aanlanding van de toekomstige windparken is gestart;

Een mix van bron specifieke maatregelen wordt ingezet voor duurzame warmtebronnen als geothermie, restwarmte en aquathermie, die nodig zijn om collectieve warmtesystemen in de gebouwde omgeving en glastuinbouw te voeden.

Met vervolgens

“De consequenties van de keuzes kunnen groot zijn…”

Zo staan er in 2050 in het gepresenteerde eindbeeld in sommige scenario’s 2.500 windturbines op zee en in andere het dubbele.

Voor land is de groei beperkter waarbij het huidig aantal van 2.000 turbines gelijk blijft of maximaal groeit tot 4.000.

Voor zon zullen vooral daken benut gaan worden in 2050. Afhankelijk van het scenario zal 24%-78% van het benutbare dakoppervlak belegd zijn met zonnepanelen. Daar bovenop komt, afhankelijk van het scenario nog zo’n 350- 650 km2 zonneparken, goed voor 1,5%-3% van het agrarisch oppervlak.

In deze ontwikkeling is een eventuele keuze voor kernenergie nog niet meegenomen, wat bovenstaande eindbeelden fors kan wijzigen.

De VVD zou, volgens haar verkiezingsprogramma, geen kernenergie uitsluiten, maar we vinden het, ondanks deze ferme uitspraak, niet terug in de uitvoeringsplannen voor 2050.

De nieuwe minister voor Klimaat en Energie

Lekkage van vertrouwelijke overheid informatie is normaal geworden. Vandaar dat we op 30 december 2021 al op de hoogte waren van de benoeming van Rob Jetten tot Minister van Klimaat en Energie. Rob Jetten is een vriendelijk, beschaafd en intelligent mens. Helaas stemmen zijn opvattingen over kernenergie niet overeen met die van de meerderheid van de bevolking. Dit blijkt duidelijk uit zijn interviews van de afgelopen tijd:

Project Ecosofie 10 maart 2021 [4]

Een diepgaand gesprek met fractievoorzitter van D66 Rob Jetten over de sociaaleconomische en ecologische plannen uit het verkiezingsprogramma. D66 wil radicale veranderingen doorvoeren, waaronder het teweegbrengen van een klimaatrevolutie. Voor deze klimaatrevolutie zet D66 overwegend in op energie uit zon en wind.

Algemeen Dagblad 9 november 2018 [5]

Na de uitspraak van Dijkhoff in Nieuws uur, sloot D66-leider Rob Jetten zich bij voorbaat af voor kernenergie.

RTL Nieuws 5 november 2018 [6]

Volgens Dijkhoff vormt kernenergie met zon en wind een goed pakket maatregelen om de klimaatdoelstellingen te halen. Hij wijst erop dat kernenergie geen CO2 uitstoot. Coalitiepartner D66 ziet niets in het plan. D66-leider Rob Jetten zei serieus naar de voorstellen te willen kijken, maar hij denkt dat er ook nieuwe en betere technieken mogelijk zijn dan kernenergie.

Naar mijn mening is de benoeming van Rob Jetten op de post van minister van Klimaat en Energie te vergelijken met de benoeming van een Atheïst als Godsdienstleraar.

Ook zijn de D66 doelstellingen, de bron van de politieke inzichten van Jetten, op het gebied van energietransitie niet in overeenstemming met de wens van de meerderheid van de bevolking.

In het 207 tellende pagina’s van het D66 Verkiezingsprogramma 2021, “Een nieuw begin”, vinden we twee hoofdstukken die gewijd zijn aan klimaat en energie: “Strijden voor een beter klimaat” pag. 60-64, en “Energie voor de toekomst”. pag. 82-88. Slechts op pagina 87 wordt iets gezegd over kernenergie en ik citeer:

“ Kernenergie als het duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar kan”

● Kernenergie heeft een zeer lage CO2-uitstoot en gebruikt per MWh weinig ruimte, maar heeft maatschappelijke nadelen. Het is duur om energie op te wekken en het duurt zeker tien jaar om nieuwe centrales te bouwen. Daar komt bij dat er nog steeds geen goede oplossing is voor het kernafval dat duizenden jaren opgeslagen moet worden. Uit diverse recente studies blijkt bovendien dat kernenergie voor Nederland niet nodig is voor een schoon, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem. Met het oog op de grote klimaat-uitdagingen waar we voor staan, houden we desalniettemin een open vizier op ontwikkelingen in deze technologie.

● Het staat marktspelers vrij een vergunning aan te vragen voor een nieuwe kerncentrale, mits ze verantwoordelijkheid nemen voor de ontmanteling en langdurige opslag van het kernafval. Nederland zal geen subsidie verlenen voor kerncentrales, garanties leveren voor de verkoopprijs van kernenergie of kernenergie voorrang geven op het net.

● De wetenschap gaat onvermoeibaar verder met onderzoek naar betere vormen van kernenergie, zoals thorium, kernfusie en kleine centrales. Dat onderzoek steunen we.

Slotwoord

● We krijgen te maken met een minister voor Klimaat en Energie, die vanuit zijn politieke instelling weinig passie heeft met kernenergie. God save The Netherlands!

● De energietransitie naar kernenergie zal veel onrust veroorzaken en tot felle demonstraties leiden.

Ap Cloosterman.

● Als nu al duidelijk is, dat wind- en zonne-energie niet in staat zijn om in onze elektriciteitsbehoefte te voorzien en dit is nog maar 20% van onze totale energiebehoefte, dan vraag ik mij af welke mogelijkheden tegenstanders van kernenergie te bieden hebben om te voldoen aan onze totale energievraag.

● Een neutrale en deskundige adviescommissie, conform het Outbreak Management Team (OMT) voor COVID-19, maar zeker geen Nijpelse klimaattafelopzet, zou met een verstandige oplossing kunnen komen.

● Ik hoop, dat kernenergie in Nederland wordt gerealiseerd, maar vrees met grote vreze, dat er weinig van terecht komt met deze nieuwe regering.

***

Referenties

[1] NOS – Peilingwijzer
[2] Kernenergie om klimaatdoelen te halen? Steeds meer mensen zijn er klaar voor – EenVandaag (avrotros.nl)
[3] Naar een nationaal plan voor het energiesysteem 2050 | Tweede Kamer der Staten-Generaal
[4] 55. Rob Jetten D66: Een nieuw begin – Project Ecosofie
[5] Ik ben nog steeds links en nu vóór kernenergie – Mirjam Vossen
[6] VVD: snel kerncentrales bouwen om klimaatdoel te halen | RTL Nieuws

***

Naschrift redactie

Ondertussen wil het maar steeds niet opschieten met die verschrikkelijke opwarming