Irina Slav.
Auteur: Irina Slav
De lithiumprijzen zijn het afgelopen jaar met bijna 500% gestegen. En de voorraden op de London Metals Exchange zijn gedaald tot het laagste niveau sinds het begin van de records in 1997. De prijzen van elektrische auto’s stijgen. De energietransitie is misschien al goed afgelopen voordat deze van start ging.
Het lijkt er steeds meer op dat we getuige zijn van de moeder van alle perfecte stormen. Toen lockdowns zich over de hele wereld begonnen te verspreiden om de Covid-infecties aan banden te leggen, daalde weliswaar de vraag naar natuurlijke hulpbronnen, maar ook de productie.
Daarna herstelde de vraag zich snel, terwijl het aanbod een gijzelaar bleef van gebroken toeleveringsketens en onder-investeringen in mijnbouw vanwege ‘klimaatverandering en energietransitie’.
Toen kwam de energiecrisis. Hierdoor werd onze elektriciteit een stuk duurder. Niet alleen voor gewone huishoudens, maar ook, en misschien nog wel belangrijker, voor industriële gebruikers zoals bijvoorbeeld aluminiumsmelterijen. Sommige stopten, waardoor het aanbod verder werd aangetast.
En toen veroorzaakte de oorlog in Oekraïne een lawine van sancties tegen de belangrijkste industrieën van Rusland, waaronder de mijnbouw. Deze leverde tot voor kort een solide deel van de basis- en edele metalen aan de wereld.
En raad eens welke overgang veel basis- en edelmetalen nodig heeft?
‘Er is een speciaal soort genie voor nodig om een ingewikkelde, maar eenvoudige valstrik te bedenken, deze te bouwen en er vervolgens zelf in verstrikt te raken. En dat is precies wat Europa deed.’
Volgens een recent rapport van de Financial Times zijn de LME-voorraden aluminium, koper, nikkel en zink de afgelopen 12 maanden met maar liefst 70% gedaald. De reden is volgens analisten de hogere energiekosten die veel van de productie onrendabel maken, dus metaalproducenten snijden of sluiten de productie en wenden zich tot voorraden voor de metalen die ze nodig hebben.
Met andere woorden, we hebben een lagere productie vanwege hogere energiekosten in combinatie met een groeiende vraag, want elektrische auto’s en windturbines zijn niet de enige zaken die metalen nodig hebben.
Toch zijn elektrische auto’s en windturbines zaken die juist veel metalen vereisen en waar volgens overheidsplannen zwaar op wordt ingezet in, totaal willekeurige voorbeelden, het VK en de Europese Unie. De EU streeft naar hogere wind- en zonne-doelstellingen om het gebruik van Russische fossiele brandstoffen te verminderen. En het VK is van plan om binnen acht jaar 50 GW offshore windcapaciteit te hebben en tegen 2035 het zonnevermogen te verviervoudigen van de huidige 14 GW.
Zou iemand willen raden hoeveel koper- of ijzerertsmijnen er in de EU en het VK zijn?
Volgens de 2020-cijfers van Statista is Rusland de grootste koperproducent in Europa, met 790.600 metrische ton. Polen is een verre tweede met een productie van 442.000 ton, gevolgd door Spanje met 187.710 ton. Aangezien het koper van Rusland nu ongewenst is en in de EU wordt verafschuwd, blijven de kleinere producenten over als ontwikkelaars van hernieuwbare energie en moeten we vertrouwen op lokale productie omdat lokaal veilig en beschikbaar is.
Het is dan ook heel jammer dat een megawatt aan duurzame energiesystemen 5,5 ton koper nodig heeft, aldus de Copper Alliance. En het zou niet onprettig zijn geweest als hernieuwbare energiesystemen de enige bestemmingen waren voor Europees koper. Helaas, dat zijn ze niet. Koper is zo veelzijdig en zo essentieel voor alles met de naam ‘elektrisch’ of ‘elektronisch’ erin, het is een wonder dat het nog niet op is.
Tot zover de binnenlandse productie. En nieuwe mijnen dan? Volgens een rapport van Politico beginnen sommigen in Europa te pleiten voor meer nieuwe lokale productie van kritieke metalen en mineralen. Ik weet niet of de personen die dit roepen wel beseffen hoe zinloos het is na de decennia van groeiende oppositie tegen die winningsindustrieën. Ze zijn destructief (wat waar is) voor het milieu, ze vervuilen en het is sowieso goedkoper om uit Rusland en China te importeren.
Er is een speciaal soort genie voor nodig om een ingewikkelde, maar eenvoudige valstrik te bedenken, deze te bouwen en er vervolgens zelf in verstrikt te raken. En dat is precies wat Europa deed. Toch doen ook de Verenigde Staten hun best om de achterstand in te halen en bereiken ze nieuwe records in cognitieve dissonantie.
De regering-Biden wil een energietransitie. Het is bereid er miljarden aan uit te geven (maar het Congres niet, wat al een probleem is). Wat het niet lijkt te willen, zijn nieuwe mijnen om de lokale aanvoer van metalen en mineralen die essentieel zijn voor deze transitie veilig te stellen.
De intrekking van de Twin Metals Minnesota-licentie eerder dit jaar is de perfecte illustratie van deze dissonantie, hoewel het niet de enige is. De Amerikaanse federale overheid is enerzijds echt overtuigd van lokale levering van kritieke metalen en mineralen. Alleen wil het ook het electoraat, dat toevallig heel erg milieubewust is, niet echt voor het hoofd stoten. Over je zelf mat zetten gesproken.
‘Er zal gewoon niet genoeg lithium op de planeet zijn…’
Overheden zijn echter niet de enige genieën op het gebied van langetermijnplanning. Autofabrikanten die miljarden investeren in de elektrificatie van hun bedrijf, zijn even getalenteerd in zelfsabotage. Ze lijken hun beslissingen over investeringen voor elektrische auto’s volledig te baseren op de overheidsplannen voor elektrische auto’s. Als de regering vastbesloten is om de elektrificatie van het vervoer te ondersteunen, kunnen we niet falen. Helaas, is dat verre van waar.
Een Australische mijnwerker stuurde onlangs een ernstige waarschuwing naar de auto-industrie. Stuart Crow, voorzitter van Lake Resources, vertelde de Financial Times:
‘Er zal gewoon niet genoeg lithium op de planeet zijn, ongeacht wie er uitbreidt en wie levert, het zal er gewoon niet zijn. De autofabrikanten beginnen te voelen dat de batterijfabrikanten het misschien niet kunnen waarmaken.’
Beter laat dan nooit, zou je kunnen zeggen, maar in dit geval zou ‘laat’ wel eens ’te laat’ kunnen betekenen. Wat voor de energietransitie zo goed als nooit is.
Laten we samenvatten, zullen we? De prijzen van basismetalen die essentieel zijn voor de energietransitie rijzen de pan uit door een steeds krapper aanbod. De verkrapping van het aanbod wordt enerzijds veroorzaakt door hogere energiekosten die de productie inperken. Aan de andere kant is er een diepere oorzaak en dat zijn onvoldoende investeringen vanwege de groeiende vijandigheid van het publiek – en investeerders – tegen de mijnbouw.
Het tij keert weliswaar met betrekking tot de houding van investeerders ten opzichte van mijnbouw, maar dat is niet genoeg om het andere onderliggende probleem op te lossen waar ik al eerder over heb geschreven: ertskwaliteiten dalen als gevolg van natuurlijke uitputting van hulpbronnen, wat betekent dat het nu duurder is om te delven dan toen een ton koper 20 jaar geleden werd gedolven, zelfs als er geen sprake was in de verandering in de energiekosten. Het ontginnen van een ton koper kost nu simpelweg veel meer energie dan twintig jaar geleden.
Er zijn dus minder metalen en mineralen die goedkoop kunnen worden gewonnen, maar de vraag naar dergelijke metalen en mineralen stijgt, juist opgejaagd door de energie- transitieplannen van de overheden. En verschillende voorstanders en analisten van transitie voorspellen dat de investeringen in hernieuwbare energie enorm zullen toenemen als we de emissiedoelstellingen van de Overeenkomst van Parijs willen halen.
De mythe van goedkope hernieuwbare energie wordt in realtime zo ontkracht. De vraag is nu of degenen in besluitvormingsposities liever de transitie als – peperdure – levensondersteuning willen volhouden of de realistische weg inslaan die ons allemaal veel financiële en ‘energiepijn’ bespaart.
***
Bron hier.
Laat de elektrische auto ook bij de echte doelgroep. De zakelijke lease rijders met lage bijtelling. De brandstof auto voor de lange afstand is dan voor de auto delers. Zij die met een chauffeur rijden. Voor de rest is er het openbaar vervoer en de fiets.
Boek net ontvangen. In Simon Rozendaal’s nieuwste boek “Welkom in de paniekfabriek” met als subtitel ’73 kanttekeningen bij de groene gekte’ wijdt hij vele nieuwe nieuwe hoofdstukken aan de zwaar overdreven alarmistische en vooral ideologisch gepolitiseerde CO2-klimaathype en behandelt hij de steeds duidelijkere aftekening van een onhaalbare ‘hernieuwbare’ energietransitie.
Ook climategate.nl er in wordt genoemd, zo las ik, waarbij hij wijst op auteurs / sceptici en ze de les leest die het broeikasgas C02 geheel bagatelliseren. Ik kom binnenkort in een artikel met een meer uitgebreide boekbespreking geschreven door mijn favoriete Nederlandse VN-IPCC-criticus / wetenschapsjournalist ‘in ruste’.
Prettige paasdagen.
Mooi Scheffer dat je er een samenvatting van wilt schrijven.
En knap dat er nog steeds mensen zijn die tegen de stroming in blijven zwemmen en op de feiten blijven wijzen.
In het laatste interview met Diederik Sampson werd al aangegeven dat als we allemaal elektrisch gaan rijden door een tekort aan lithium van de 50 personen auto,s er maar 1 overblijft. Daar gaat onze vrijheid om ons te verplaatsen naar wij willen
Ik verwacht dat Frans Timmermans inmiddels ook heeft ingezien dat hij uitgekotst en uitgespeeld is als klimaatpaus / -commissaris binnen de Europese Unie. De energietransitie en klimaatdolstellingenzijn onhaalbaar.
‘Het klimaatbeleid werkt niet’, zo analyseerde Simon Rozendaal al enige jaren geleden het klimaatbeleid vanuit Parijs, EU en NL. https://www.climategate.nl/2021/08/het-klimaatbeleid-werkt-niet/
Het zou me niet verbazen als de over ambitieuze ego Frans Timmermans, als de opvolger van Lilianne Ploumen, de PvdArmoe verder in de voorspelbare ‘groene’ vernieling gaat helpen.
Scheffer, mijn vader, een echte liberaal geboren in 1905 in Rotterdam, had uiteraard een grondige hekel aan nazi’s, let wel nazi’s en niet Duitsers.
Omdat de doctrine van de nazi’s dezelfde is al die van de communisten had hij ook een bloedhekel aan communisten. Voor de ouderwetse sociaal-democraten had hij grote bewondering. Drees was in zijn ogen een groot staatsman.
Redelijk kort voor zijn dood in 1991 mocht hij het nog beleven dat ‘de Muur’ viel.
Zijn vreugde over die gebeurtenis zal te vergelijken zijn met mijn vreugde als de engnek Timmerfrans om valt, samen met de Klavers enz.
Eddy Wik
Het schijnt mij toe dat het daarom ook begonnen is. Je kunt beter de kapitaalkrachtigen op hun wenken bedienen en er één van zijn. Aan het klootjesvolk is weinig te verdienen. Die houden, gelijk de slaven vroeger, naast hun voedselnap niets meer over om uit te geven.
als mensen geen zonnepanelen zouden kopen , geen warmtepompen , geen elektrische auto en groene stroom, dan zou er niets aan het handje zijn . het gekke is dat mensen dat allemaal wél doen . ( Degenen die het hardst roept dat ie geen elektrische auto koopt, schaft er als eerste een aan en iedereen heeft zonnepanelen want ja, anders ben je een dief van je eigen portemonnee he)
Maar het is waar: als de energieprijzen nog ff goed doorstijgen en/of Poetin draait de kraan een weekje of twee dicht, dan komt de economie van de energietransitie – die, meer dan elke andere economische entiteit, wordt gedreven door het verbranden van fossiele brandstoffen – aan het einde van haar korte – maar heftige en destructieve – bestaan.
Gezien het feit dat onze leiders en media er alles aan doen om de olie op het vuur van de oorlog in Oekraïine te gooien, lijkt die kans steeds reëler te worden.
http://bureaulesswatts.nl/de-grafieken/
Nikkel. Ook een succesverhaal. Een dikke maand geleden vergokte een Chinees (Tsingshan Holding Group) zich in zijn speculaties. Hij gokte met futures op een prijsdaling, maar het werd een stijging van ongeveer $ 30.000 per ton naar $ 100.000. Een short squeeze was het gevolg. Hij en zijn nikkelbedrijf zouden er aan failliet gaan en de banken die hem het geld voor de futures hadden geleend ook. Vervolgens moesten de banken zijn verliezen als gevolg van de short squeeze bij moesten financieren. De LME legde daarop handel in nikkel enige dagen stil. Uiteraard tot groot ongenoegen van de speculanten die hadden gegokt op een prijsstijging. Hun winst werd een halt toe geroepen door het stilleggen van de handel.
Inmiddels heeft de nikkel-markt zich nog niet hersteld. De prijs is weer flink gezakt, maar er is bijna geen handel meer. Niemand durft nog iets te voorspellen. De voorwaarden van de LME zijn ook aangepast, zodat extreme prijsstijgingen eerder een halt worden toegeroepen.
Oh ja, Rusland is een grote leverancier van nikkel (Nornilsk Nikkel).
Tja zeg een artikel dat gaat over schaarste. Niet zo lang geleden wilde men op deze site daar niet van horen. We zullen het maar houden op voortschrijdend inzicht.
Voortschrijdend inzicht zijn gevleugde woorden in de academische wereld en politiek.
Hier de tekst van een interview in de VK vandaag om te bewaren in de archieven . Om later te toetsen hoe het ook weer zat met dat ‘ voortschrijdend inzicht’ van politici die de privatisering van de energiemarkt – en andere markten die tot het publiek domein hadden moeten blijven behoren – verkochten.
”’Oud-Gasunie-topman George Verberg (79) stond aan de wieg van de samenwerking tussen Gazprom en Nederland. Heeft hij spijt?
Begin jaren negentig legde hij contact met Rusland en hij sloot de eerste gasdeal met Gazprom. George Verberg over waarom het indertijd zo ver kwam en hoe het nu verder moet. ‘We dachten dat de Russen op de goede weg waren.’
Michael Persson en Tjerk Gualthérie van Weezel15 april 2022, 14:20
George Verberg, oud-directeur Gasunie Beeld Harry Cock
George Verberg, oud-directeur GasunieBeeld Harry Cock
Het was in de tijd dat het Russische gas naar Nederland begon te stromen, najaar 2001, dat de Nederlandse Gasunie besloot om vijftien kunstenaars uit St.-Petersburg uit te nodigen voor een tentoonstelling in het hoofdkantoor in Groningen. Het waren moderne kunstenaars en daar zat, zo herinnert George Verberg zich, ook tamelijk expliciet erotisch en homo-erotisch werk bij.
Nederland zou voor twintig jaar Russisch gas gaan importeren, en ter gelegenheid van de eerste levering wilde Gasunie-topman Verberg iets doen om deze nieuwe relatie met Gazprom te bezegelen. Zo organiseerde het Groninger Museum, gesponsord door Gasunie, een tentoonstelling van Ilja Repin, een Russische schilder uit de 19de eeuw die als ‘Russische Rembrandt’ 250 duizend bezoekers naar het noorden zou trekken. ‘Het was een soort trouwring’, zegt Verberg.
En tegelijkertijd was er dus ook die moderne kunst uit St.-Petersburg, de latere uitvalsbasis van Gazprom. Uiteraard, zo zegt hij, had hij gevraagd of de hoogste vertegenwoordigers van Gazprom, die ook voor Repin kwamen, de tentoonstelling wilden openen. Verberg: ‘Nou, daar wilden ze zich dus niet mee encanailleren. Ze wilden niet eens aanwezig zijn. Totdat ze merkten dat er ook veel Nederlandse hotemetoten zouden zijn. Toen kwamen ze alsnog. Dat was een grote overwinning. Ik dacht: ze zien dat allerlei mensen deze kunst accepteren. Dit ging zoals ik gehoopt had: de handel leek ons dichter bij elkaar te brengen. Je hoeft niet hetzelfde te worden, maar je krijgt meer en meer begrip voor elkaar.’
Tien jaar later kwam Poetin met zijn anti-homowet. Verberg: ‘Dat was de eerste grote setback, in mijn beleving. Mijn eerste teleurstelling. Mijn God, dacht ik, dit gaat helemaal de verkeerde kant op.’
—
George Verberg in Groningen Beeld Foto Harry Cock
George Verberg in GroningenBeeld Foto Harry Cock
Omringd door schilderijen, beelden en boeken blikt Verberg (79), thuis in het Groningse dorp Haren, terug op de cruciale rol die hij speelde in de Nederlandse energiegeschiedenis. Vanaf begin jaren zeventig, als ambtenaar op het ministerie van Economische Zaken onder Ruud Lubbers, tot begin jaren nul, als directeur van het halve staatsbedrijf Gasunie, was Verberg nauw betrokken bij het Nederlandse aardgasbeleid: eerst bij de wonderlijke bubbel van het Groningen-veld, en daarna bij de toenadering tot Rusland, om de aanvoer van gas ook na het opraken van Groningen te blijven garanderen.
Hij was de man die in 1993 naar Moskou vloog, voor de eerste ontmoeting met Gazprom. Hij was de man die in 1996 het contract tekende. Hij was de man die in 2001 het eerste Russische gas binnenliet, en die in 2003 met de Russische Gazprom-topman Alexej Miller langs kabinetsleden reed om een nieuwe pijpleiding naar Engeland aan de man te brengen. Hij was de man die dacht: als je elkaar maar ontmoet, ga je elkaar steeds meer begrijpen. ‘Waarom zou je elkaar dan nog aanvallen?’
Het huwelijk met Gazprom lijkt te eindigen in een harde scheiding. Heeft u spijt?
‘Spijt, daar koop je verder niets voor. Wat niet wil zeggen dat het allemaal goed was. Ik had een veel optimistischer kijk op de relatie met Rusland dan in het hier en nu terecht blijkt te zijn. Toen wij eraan begonnen was Jeltsin nog president van Rusland. Het was een chaotische tijd, met een president die wat chaotisch overkwam, maar Rusland en Jeltsin gingen wel richting markteconomie en westerse democratische waarden. Misschien dat het lang zou duren – ik zag dat Rusland nauwelijks een middenklasse had, toch de drager van de democratie – maar het ging de goede kant op.’
Veranderde dat direct toen Poetin aan de macht kwam?
‘Zijn eerste vier jaar waren best beheerst. In mijn herinnering was hij vooral bezig om wat hoognodige ordening aan te brengen, na de chaos onder Jeltsin.
‘Ik ben in die tijd een stuk of vijf, zes keer in Rusland geweest om met de directie te onderhandelen over de samenwerking. Als je daarna samen ging eten of een biertje ging drinken, ging dat altijd vrij moeizaam. Politiek was geen onderwerp. De sfeer was heel terughoudend. Ik heb daar ook wel eens naar gevraagd. Maar nee: over politiek spraken ze niet. Dat heb ik toen verkeerd opgevat. Ik dacht: mensen moeten nog leren dat je in een democratie een heleboel dingen mag zeggen. Maar met het gemak van terugkijken, jongens, snap ik beter dat zij al lang wisten: er zit nu een ex-KGB’er aan de top, je kunt niet zeggen wat je wilt.
‘Een keer, ik geloof in 2003, heb ik Alexej Miller, de algemeen directeur van Gazprom, een dag rondgereden, langs Balkenende en wat ministers, omdat hij wilde peilen hoe Nederland dacht over een mogelijke deelname van Gazprom in de BBL, een nieuwe pijpleiding naar Engeland. Ik haalde hem op bij Schiphol-Oost, waar de privévliegtuigen landen, en daarna zouden we naar Den Haag rijden. Waarom rijden we niet weg?, vroeg hij op een gegeven moment, toen we een tijdje stil bleven staan. Ik zei: dat komt omdat de chauffeur weet dat hij niet mag rijden zolang je je veiligheidsriemen niet vast hebt. Dat vond hij heel vreemd. Maar goed, we reden die dag rond, we praatten wat, over wat hij zou beslissen over de BBL. Toen zei hij: George, wat kan ik nou zeggen? Ik ben hier ook maar door Poetin neergezet.’
Probeerde hij zich in te dekken?
‘Nee, ik had meer het idee dat hij daarmee gewoon de machtsverhoudingen etaleerde. Miller is een oude vriend van Poetin uit St.-Petersburg, hij moest kennelijk slechts rapport uitbrengen aan Poetin. En Poetin was degene die besloot.’
Miller is nu een oligarch met sancties aan zijn broek. U zat een dag met hem in de auto, wat voor man is hij?
‘De enige smalltalk die ik me herinner was aan het einde van de rit. Hij had zijn vrouw meegenomen, en die was gaan shoppen in Amsterdam. Toen we weer aankwamen in Schiphol-Oost, stond ze daar met allerlei dozen – helemaal het clichébeeld. Mijn vrouw neemt altijd te veel mee naar huis, zei hij. Ja, shoppen hebben ze wel geleerd.’
Waarom ging u überhaupt met Gazprom in zee? Nederland had toch het Groningen-veld, dat nog lang niet leeg was?
‘Maar we beseften bij Gasunie dat het niet oneindig was. We dachten: als je pas met zo’n enorm grote maatschappij als Gazprom in zee gaat wanneer je eigen hoeveelheid gas niet meer zo interessant is, dan wordt het vel je over de oren getrokken. Dat wilden we voor zijn.’
George Verberg in zijn woonplaats Haren Beeld Harry Cock
George Verberg in zijn woonplaats HarenBeeld Harry Cock
Zou u zo’n deal weer sluiten?
‘We hebben een paar stevige misrekeningen gemaakt. De grootste is natuurlijk dat we Poetin he-le-maal verkeerd hebben ingeschat. De tweede is dat de aardbevingsschade en vooral de manier waarop die zo lang is gebagatelliseerd, geleid heeft tot de sluiting van het Groninger-veld omdat het niet meer houdbaar is voor de bevolking. En de derde misrekening is dat ik ervan overtuigd was dat gas een transitiebrandstof was. Dat wil zeggen: de minst vervuilende brandstof die je kon bedenken voor de overgang naar CO2-vrije energie. Dat is nu achterhaald, want we moeten zo snel mogelijk van het gas af, vanwege het klimaat. Ik ben niet de snelste leerling geweest wat betreft CO2, besefte niet dat dat echt zo belangrijk is. De hoeveelheid ellende door klimaatverandering laat bovendien zien dat we helemaal niet na hadden hoeven te denken over de langetermijn-gastoevoer. In 2060 mogen we allang geen gas meer gebruiken. Dus die drie factoren hebben onze langetermijnvisie en strategie volledig onderuit gehaald.’
Op welk moment hadden we de import van Russisch gas moeten stoppen?
‘In 2014, na de inval in de Krim, na MH17, toen we zagen hoe Poetin daarmee omging, hadden we moeten weten dat de import uit Rusland niet meer betrouwbaar was. Maar ja, onze grote buurman zat ook nog steeds op zijn roze wolk van de Ostpolitik, het idee dat de gasrelatie een vriendschapsrelatie was. Die politiek was in de jaren zeventig, toen bondskanselier Willy Brandt ermee begon, nog wel begrijpelijk, maar als je ziet welke hotemetoten zich na de eeuwwisseling nog aan Gazprom en het Kremlin hebben verbonden, met oud-bondskanselier Gerhard Schröder als apotheose, dan denk ik: dan ben je niet erg goed bezig.’
Ook uw opvolger bij Gasunie, Marcel Kramer, is na 2010 voor Gazprom gaan werken.
‘Daar wil ik niets over zeggen. Ik ben in 2004 bij Gasunie weggegaan.’
Is de levering van Russisch gas nooit als risico gezien?
‘Zeker wel. Als directeur-generaal op het ministerie was ik in de jaren tachtig ook co-hoofd van de Nederlandse delegatie bij het Internationaal Energie Agentschap (IEA), een belangrijk overlegorgaan over energiezaken. Het was toen volstrekt helder dat de gasexport van Rusland naar Europa een geopolitiek item was. De Amerikaanse president Ronald Reagan maakte duidelijk dat-ie daar twee grote bezwaren tegen had. Kijk, als je olie koopt, dan komt dat per schip. Dat kun je ook ergens anders vandaan halen. Maar gas komt vaak via een pijpleiding en dan heb je maar één leverancier, namelijk degene die aan de andere kant van die pijplijn zit. Als die niets meer stuurt, dan ben je het haasje, zoals nu al jaren blijkt. Het andere gevaar van die gascontracten was dat de Sovjet-Unie die gammele economie overeind kon houden en de bewapening kon voortzetten.
‘Dat leidde wel tot stevige discussies tussen de VS en Europese landen. Uiteindelijk is er een overeenstemming binnen het IEA bereikt, dat geen enkel land meer dan 30 procent van zijn gasbehoefte uit Rusland zou laten komen. Dat was een informeel akkoord, want je mocht de markt natuurlijk niet verstoren. Ook Reagan wilde dat niet, de marktwerking bleef heilig.
‘Hij stuurde toen wel een speciale ambassadeur naar Europa, die de Noren en de Nederlanders moest bewegen om extra gas te exporteren naar andere Europese landen. Dat was een van mijn opdrachten, als directeur-generaal. Het geluk viel mij toe want de geofysici van de NAM hadden ontdekt dat Groningen zeker 300 miljard kubieke meter meer winbaar gas bevatte dan tot dan toe was gedacht.’
Dus Groningen was nodig om Europa uit handen van Rusland te houden?
‘En zodat die gelden niet naar het Kremlin zouden gaan. Ons gas was essentieel in die strategie.’
Is met het sluiten van Groningen een van de middelen om onder die 30 procent te blijven verdwenen?
‘Met Groningen zou de afhankelijkheid wel wat minder zijn geweest. Aan de andere kant was die al vanaf 2010, dus voor het afbouwen van Groningen, in Duitsland voorbij de 40 procent gestegen. Bij de Duitsers, maar ook bij ons, was er toch een geloof dat er met het Rusland van Poetin nog altijd te leven viel, ook al was het knarsetandend.’
Hoe is dat mogelijk, als die afhankelijkheid al zo lang een punt van zorg was?
‘Als er een pijpleiding werd gelegd van Rusland naar Duitsland betekende dat ook ontzettend veel omzet voor Europese bedrijven. Het Duitse staalbedrijf Mannesmann laste pijpleidingen, Italië leverde compressoren. Daar kwam de politieke saus nog overheen, dat je steeds meer begrip voor elkaar krijgt als je elkaar ontmoet – dat was het uitgangspunt van de Ostpolitik. Ik heb pas later bedacht dat die symmetrische afhankelijkheid helemaal niet symmetrisch meer is. Als Merkel stopt met het Russische gas, dan wordt ze weggestemd door haar kiezers. Maar het interesseert Poetin geen ros of zijn bevolking een jaartje hartstikke arm is of honger lijdt. Dus de afhankelijkheid is eigenlijk eenzijdig. Wij zijn afhankelijk van Rusland, en niet omgekeerd. Daar ben ik ook pas vier, vijf jaar achter.’
Tegelijk met de komst van Poetin raakte Europa in de ban van marktwerking op de Europese energiemarkt. Heeft dat de geopolitieke positie van de EU nog extra verzwakt?
‘Ik denk dat die marktwerking, die in het begin van deze eeuw werd ingevoerd binnen de Europese Unie, conceptueel en intellectueel niet goed is doordacht. Omdat leveringszekerheid zo ontzettend belangrijk is. Toen ik op de middelbare school zat hadden wij nog een kolenkachel en hadden wij een kolenbunker, die aan het begin van de winter door de kolenboer werd gevuld. Je had dus je eigen voorraad. Toen we van steenkolen op olie overgingen, kregen we een groot vat in de tuin en had je ook je eigen voorraad. Met gas kan je niet zelf iets opslaan. Dus één ding is met gas ontzettend wezenlijk: het gas moet er altijd zijn, als degene die het heeft gekocht de kraan opendoet. Minister Annemarie Jorritsma van Economische Zaken zei in de jaren negentig tegen mij dat het gas door marktwerking alleen maar goedkoper kon worden. Maar in je eerste jaar economie leer je al dat prijzen afhankelijk zijn van schaarste, en dat ze kunnen stijgen en dalen. Omdat de liberalisatie van de gasmarkt gebeurde in een tijd dat er uitbundig veel gas was, dachten politici dat ze gelijk hadden. Zie je, de prijs gaat omlaag! Maar wij zeiden intern: dat wordt lachen. Als gas schaars wordt en de prijzen echt de pan uit rijzen dan is het gedaan met de marktwerking, dan komen er kreten dat we een prijsplafond moeten instellen. Dat zie je nu dus gebeuren. Jorritsma zei destijds tegen me dat ik ongelijk had, met mijn bezwaren.
‘Bij zoiets belangrijks als energie is leveringszekerheid veel belangrijker dan de laagste prijs. En voor leveringszekerheid moet je langetermijncontracten hebben. Maar door de liberalisatie ging alles juist steeds meer via de kortetermijn, op de spotmarkt. Dat werkt alleen als er iets beschikbaar is. Ik ben niet tegen marktwerking, maar er hadden veel betere randvoorwaarden bij moeten worden gesteld, en eisen en maatregelen om die levering te garanderen. Dat is niet gebeurd. Nu zien we die als zand door onze vingers glippen.’
Europa heeft in die tijd zijn productie, levering, infrastructuur, transport, en opslag van gas opgeknipt en hoopte dat het dan op een magische manier door prijsvorming allemaal op elkaar zou worden afgestemd. Gazprom heeft dat nooit gedaan.
‘Nee natuurlijk niet. Gazprom is Rusland, en Rusland is Poetin. Die had andere plannen dan de marktwerking.’
Wat zou Nederland nu moeten doen?
‘Ik zou het om te beginnen prima vinden als de staat de bestaande gasbergingen koopt, zodat daar in elk geval het publieke belang zal kunnen spelen en niet het commerciële belang. Die bergingen zijn buitengewoon strategisch, net zo strategisch als de pijpleidingen.’
U had het over een huwelijk met Gazprom. Nu is die relatie gebroken. Is uw relatie met de Russen ook voorbij?
‘Ik heb geen persoonlijke contacten meer. Ik wisselde nog wel kerstkaarten uit met het hoofd van het Gasunie-kantoor in Moskou. Dat was een heel plezierige mevrouw. Dus tegen haar heb ik nog altijd niets, natuurlijk. Maar het is voorbij. Het is natuurlijk niet prettig te constateren dat er een erg grote groep Russen om Poetin heen staat. Dat maakt je niet vrolijk. In het begin van de oorlog dacht ik dat het te reduceren was tot één gek.’
U bent somber over hoe dit verder gaat.
‘Ja. Ik zie geen straaltje van licht waardoor ik denk: het komt in de komende vijf of tien jaar weer goed met Rusland en Europa. Het is nooit helemaal goed geweest, maar we waren op de goede weg. Zij waren in mijn beleving op de goede weg. En dat is helemaal verdwenen.
‘Ik wist niet dat ik zulke verschrikkingen nog mee zou maken. Terwijl ik er toch ook mee begonnen ben. Ik ben geboren in Jakarta/Batavia en daar heb ik dankzij mijn moeder drie jaar jappenkamp overleefd. De Cuba-crisis maakte ik ook in volle hevigheid mee als dienstplichtig militair bij de 25ste afdeling luchtdoelartillerie in Ede. We hadden een geschatte overlevingstijd van drieënhalve minuut, na het uitbreken van de oorlog. Toen Kennedy naar Wenen ging om Chroesjtsjov te ontmoeten, dat was zó spannend. Ik dacht dat we die tijd achter ons hadden gelaten. Bijna dertig jaar later heb ik met tranen in de ogen gekeken naar Leonard Bernstein die na de val van de muur in Berlijn de Negende van Beethoven dirigeerde…’
Hij krijgt tranen in de ogen.
‘Sorry.’
Wat nu? Gaskraan dicht voor gas uit Rusland?
‘Ja, dat zouden we moeten doen. Zuiniger zijn met gas is minder ingewikkeld dan proberen overal maar ander gas vandaan te halen. We moeten afspraken maken met de topdrie-industriële gasverbruikers van Nederland, zoals de kunstmestfabrikanten en de chemische industrie. Je moet ceo’s persoonlijk aanspreken. Dat betekent maatwerk, gekke gesprekken voeren. Financiële schade kunnen we vergoeden. De immateriële en menselijke schade zoals Oekraïne die nu lijdt niet.’
De thermostaat staat bij u nog wel op 20.
‘Ik ben een koukleum. Dat heb je wel meer met mensen die tegen de 80 lopen.’ ”
De Gasunie zit nu met Shell, de havens van Rotterdam en Amsterdam , Eneco , Tata steel, Mitsibushi en nog een heel stel globaal opererende berdrijven, in de internationale waterstof coalitie ( en Rusland maakt daar ook deel vanuit ) want met gas waterstof maken wordt de afzet van gas in een klap verviervoudigd of meer. ( zie de alinea over de ‘ handel ‘) Om de waterstof economomie in Groningen van de grond te krijgen. ( Nee deze meneer laat niet het achterste van zijn tong zien )
Bert Pijnse van der Aa
Na het lezen van het lange aangehaalde stuk, vind ik het minstens net zo spannend te lezen wat jij zou doen?
Toch niet terug naar de tijd van vóór de stoommachine?
Schaarste ligt gevoelig omdat het te veel verwijst naar de essentie van de bevindingen van de Club van Rome. Deze CvR is op deze site een open zenuw.
Voor heel veel achtergrond informatie over die CvR hieronder een recent artikel.
https://www.groene.nl/artikel/over-de-grenzen-aan-de-groei
Frans Galjee
Je blijkt weer eens een slechte lezer. En je verwijt het anderen?
Frans, Wat te denken van kobalt 110.000 ton/jaar 50% naar de industrie blijft over 55.000 ton voor de batterijen, zeg gemiddeld 11 kg/batterij dus 50 miljoen autoos per jaar Duitsland heeft er al meer dan 65 miljoen dat schiet lekker op en dan die milieuvriendelijke verwerking bij eol. Zoals altijd we zijn alleen maar bezig om het probleem te verplaatsen maar we lossen niets op. Dus toch maar Thorium MSR centrale, autoos op LNG laten rijden met fossiele motoren en gas uit Groningen naar de huishoudens en de Groningers ruimhartig compenseren binnen 6 weken zo niet een boete van 1 miljoen euro per maand aan de gedupeerden betalen. Dan kunnen we de bestaande infrastructuur blijven gebruiken en zijn we voor 100 miljard klaar, goedkoper kunnen we het niet maken. Scheelt 50-100.000 werklozen en 50-75 Euro miljard aan derving van belastingen/jaar.
Kom op, autofabrikanten, doe een beetje je best.
Iedereen weet dat we electrische auto’s nodig hebben om groen stroom te maken.
Ook leuk: we hebben te weinig stikstof in de atmosfeer. En dat ligt waarschijnlijk aan CO2:
https://www.welt.de/wissenschaft/article238195111/Stoffkreislaeufe-Stickstoff-fehlt-zunehmend-in-der-Natur.html?cid=socialmedia.twitter.shared.web
Paul Bouwmeester
Dan is het kennelijk nodig om o.a. meer vlinderbloemigen (o.a. bonen in allerlei varianten) te gaan telen. Die leggen stikstof uit de atmosfeer vast in hun stikstofknolletjes in de bodem.
Paul, dacht ik al. Ik had al zo’n benauwd gevoel en de kleur van mijn lippen veranderden.
Inderdaad Frans dat is een van de redenen dat ik me weinig meer met de wat ‘oogkleppen’ discussies op deze site bemoei.
Zoals Pijnse hierboven ook alweer beweerd zonder de bouw van windmolentjes elektrische autootjes en zonnepanelen zou er nies aan de hand zijn. Op deze site staan ze klaar om over ‘schaarste’ en energie kostprijzen te praten als het maar over de ‘energievijand’ gaat. Maar voor de rest telt niets! Er is van alles genoeg (maar niet heus).
Wat mevrouw Slav hier terecht beweert is dat de ‘grondstoffen’ opraken en de mijn- en delfkosten voor alle grondstoffen snel oploopt.
Helaas geldt dat niet alleen voor de grenzen van de doodlopende weg van de ’transitie’.
Eenzelfde soort berekening en redenering zou je met hetzelfde gemak kunnen loslaten op bijvoorbeeld de op deze site bejubelde ‘kernenergie transitie’ en uranium winning de fossiele bouwkosten voor de cementkolossen en hoogwaardige metaal met nikkel en aluminium, koper, die voor deze centrales in enorme hoeveelheden noodzakelijk zijn.
Allemaal totaal onbetaalbaar aan het worden bij dit soort prijzen. Aluminiumfabrieken, kunstmestfabrieken en feitelijk alle ‘veel energie gebruikers’ kunnen het hoofd nog maar nauwelijks hun hoofd boven water houden en dat lukt ze la niet meer sinds de fossiele prijzen stijgen tot laten we zeggen tot tegen de 100 euro mwh.
Maar ja daar willen noch de Groenlinksers de D66ers en VVD ers noch de leden van deze site om redenen divers niets van horen , laat staan zich er eens in verdiepen.
De ‘groene’ energietechnieken vereisen veel meer bijzondere grondstoffen dan conventionele energietechnieken. De gebruikte grondstoffen voor groene energie zijn moeilijk te recyclen, mede doordat veel metalen in zeer geringe hoeveelheden in de producten zitten.
Zonder windmolens en PV’s zouden er niet miljarden Euro’s en dollars in nieuwe elektriciteitsnetten hoeven te worden gestoken. Ten behoeve van de energietransitie zijn enorme hoeveelheden grondstoffen nodig, die zonder transitie voorlopig gewoon in de grond zouden blijven.
U zou eens wat breder moeten kijken naar de ‘energiecrisis’ en dan eens voorbij de schutting van uw Vinexlokatie moeten kijken. U laatste zin spreekt boekdelen.
Er zal veel ‘gewoon’ in de grond blijven domweg omdat het te duur is om eruit te halen. Dat heeft helaas voor u verder niets met de evenzeer mislukte ‘groene energie revolutie’ te maken.
Om de koopkracht van de Fransen overeind te houden (nou niet bepaald een land dat bekend staat om zijn ‘groene’ energiebeleid) heeft de regering de afgelopen 8 maanden 30 miljard om aan energieondersteunende maatregelen uitgetrokken!! Dat laat helaas onverlet dat ’s werelds grootste kernenergie gigant EDF een oplopende schulp heeft van ruim 50 miljard.
Van de 58 kerncentrales liggen er 27 stil om redenen divers, hun nieuwe EPR centrales willen maar niet draaien en hoe de financiering van 4o gigawatt nieuwe centrales voor de komende 15 jaar (ofzo) gefinancierd meot worden daar heeft al helemaal niemand enig idee over.
Maar u kunt natuurlijk ook kijken naar landen als Pakistan en India die geen flauw idee hebben hoe e de stijgende steenkoolprijzen kunnen bekostigen om hun inwoners van stroom te voorzien.
Ik zou zeggen besteedt uw Paasvakantie eens aan de ‘echte’ energiecrisis ipv dat eeuwig repeterende geleuter over D66
Wat is dat, een Vinex locatie? Zou ik daar wonen met m’n 3,2 liter diesel SUV onder m’n kont? Overigens kom ik vaker in zulke wijken -voor mijn plezier én voor mijn werk- dan menig reaguurder hier. En ook in de aller slechtste buurten van Nederland ben ik heel veel geweest. De buurten waar mensen-in-ivoren-torens blieven te verblijven heb ik zo veel mogelijk gemeden.
De olie zal nooit op geraken. De oliewinning zal wel stoppen op het moment dat het meer dan 1 liter olie kost om 1 liter olie uit de grond te halen. Op dat moment gaat de hele aarde over naar de tijd vóór 1850, maar dan met een paar miljard mensen te veel. Maar ook dat probleem zal zichzelf oplossen (met veel bloedvergieten en andere ellende). ’t Is niet anders.
Gerard d’Olivat
En nu de oplossing nog. Of doe je daar niet in? Windturbines?
Gerard d’Olivat
Verwar je kerncentrales niet met kernreactoren?
https://nl.frwiki.wiki/wiki/Centrale_nucl%C3%A9aire_en_France#:~:text=In%20juni%202020%2C%20na%20de,%2C7%25%20van%20het%20wereldtotaal.
Ook dit bericht geeft andere feiten.
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220114_94980981#:~:text=EDF%2C%20de%20beheerder%20van%20de,raakte%20eerder%20dit%20jaar%20bekend.&text=Zo%20is%20de%20heropstart%20van,Ardennen%2C%20voorzien%20voor%2031%20december.
Of is er sprake van valse voorlichting.
Wat drijft je om zo vol op het orgel te gaan?
Gerard, je hebt het over uranium maar een Thorium centrale heeft geen uranium nodig. Thorium is in oneindige hoeveelheden in open dagbouw te delven en kan als afval bij de huidige opgehaald worden. Onze stranden van de Waddeneilanden bevatten ook Thorium. Thorium centrales kunnen veel lichter gebouwd worden dan de klassieke kerncentrales en zijn ook veel veiliger, je hebt ook geen koeltorens nodig dus begrijp ik niet over welke techniek je het hebt. Als je nu een klap voorwaarts wilt maken moet je geen klassieke centrale meer bouwen. Die thoriumcentrales kunnen ook het afval van die klassieke centrales als brandstof gebruiken dan is dat probleem ook meteen opgelost dus een win-win situatie alleen maar voordelen en ze zijn ook vele malen goedkoper omdat het vat de stalen omhulling ook niet zo dik hoeft te zijn. Het grondbeslag van die thoriumcentrales is ook veel minder. Geen meltdown meer dus veel veiliger, je kan ze op een industrieterrein zetten. Iedere grote stroomvretende industrie zijn eigen thoriumcentrale weinig verliezen ideaal.
Uitstekend artikel dat de problemen blootlegt die de transitiegelovigen hadden kunnen verwachten als ze de transitie als project hadden behandeld in plaats van als sovjet-planmatigheid. De denkfout bovendien, steeds ook weer van Olivat, is dat men zich het effect van vermogensdichtheid niet realiseert. De vermogensdichtheid van windmolens, zonnepanelen en biomassa zijn minder dan een duizendste van die van fossiele energiedragers en een tienduizendste van kernenergie. Wat betreft dit laatste is de beschikbaarheid vrijwel oneindig door opwerking (kweekreactoren). En vergeet thorium niet, al moet vaart gezet worden achter de ontwikkeling. De huidige delving van fossiel en kern is ruim voldoende en kosteneffectief. Die ten behoeve van rotzooi als windmolens en zonnepanelen is dat niet. Daar zitten dan ook de problemen die de gedroomde transitie blokkeren. Niet bij kern en fossiel. Olie- en gasmaatschappijen floreren nog prima. Opdrijving van energieprijzen (en die van voedsel) zijn primair te wijten aan het streven naar energietransitie. Bovendien: er is geen klimaatprobleem zodat alle paniek flauwekul is.
Hetzler
Uiteindelijk zullen we inderdaad iets moeten als de economische voorraden aan fossiele brand-/grondstoffen het af laten weten. En hoe eerder er overgestapt wordt op verstandig besparen/niet verkwisten, hoe langer we van die fossiele voorraden gebruik kunnen maken als grondstof en het bos en oerwoud, met de daarin voorkomende biodiversiteit, kunnen sparen.
Ik vergat er bij te vermelden dat een zo snel mogelijke overstap op modulaire kerncentrales dan wel prioriteit zou moeten hebben. Gerard d’Olivat zal wel een bete brood bepleiten om van het geschetste probleem af te komen.
@Peter van Beurden 17 apr 2022 om 22:11- Zo is dat.
Ook de elektrische auto is een gevalletje ‘Tulpenmanie’.
Het is zo ontzettend jammer dat de grote massa zich nog altijd door de valse droom van rijkdom laat verleiden tot het ‘koekhappen’ dat het grootkapitaal voor hen organiseert…
Lootjes… casino’s… pensioenpolissen… studie spaarpolissen voor je kinderen… cryptomunten…
Het bijzondere is dat de grote massa wel beseft wat hier niet aan klopt.
Maar het klimaat? Dat is anders! Dat is ‘wetenschap”!
Helaas… het grootkapitaal plundert alles… daar zijn geen uitzonderingen op…
Dit vertellen ze ons niet tijdens het 8 uur nieuws…
https://twitter.com/WijnandHijkoop/status/1515810613167108103
Nepnieuws is vooral hetgeen ons niet verteld wordt.
WH
Ach, die écht schonere elektrische auto zal er echt wel ooit komen. Als de betere en veel lichtere batterij er is, gemaakt met de meest voorkomende grondstoffen, of een probleemloze brandstofcel. Maar nu even niet.
Nu is de elektrische auto enorm vervuilend door de opwek van elektriciteit met fossiel en biomassa. En daarnaast door de leefmilieuvernietiging hier en elders. Zeker als je er van uitgaat dat méér CO2 een probleem is.
Er is wel een heel extreme datamanipulatie nodig om het poolijs weg te poetsen…
https://www.polarview.aq/arctic
Goed artikel.
De energietransitie zou volgens de overheid en de klimaatalarmisten de klimaatcrisis op moeten lossen.
Wanneer we geen klimaatcrisis hebben dan is het probleem opgelost.
Er is nu al een nieuwe generatie dieselmotoren beschikbaar, die minder uitstoot hebben dan de modernste benzinemotoren en nog veel zuiniger in het gebruik zijn.
Gebruik nieuwe technieken zoals zonne-energie voor auto’s die ontwikkeld worden door Prof Smeulders met zijn studenten in de TU-Eindhoven.
Bekijk de mogelijkheden van de Stirlingmotor waarvan het octrooi in handen is van Shell, ontwikkeld door Philips als koudgas-koelmachine en ingebouwd in de motorboot van Frits Philips.
China heeft een groot deel van de markt in handen v.w.b. de grondstoffen die nodig zijn bij de energietransitie.
Dus wil je nu af van het Rusland van Poetin, dan krijg je hoe dan ook te maken met China.
Wanneer lithium in brand vliegt heb je een groot probleem, je krijgt het niet geblust, het blijft branden.