De ‘Energiewende’ en de opwarming die maar niet wil komen

Auteur: Fritz Vahrenholt.

Tijdens de energiecrisis die de afgelopen maanden in Duitsland en Europa zichtbaar is geworden, is het stiller geworden over de vermeende dreigende klimaatcrisis. Enerzijds hebben energieprijzen en leveringszekerheid het klimaatprobleem naar de achtergrond verdrongen. Anderzijds is er een verzwakking van de opwarmingstendens van de laatste 40 jaar.

De temperatuurcurve van de satellietmetingen van de Universiteit van Alabama UAH schommelt al 20 jaar tussen -0,2 en 0,4 graden en lijkt sinds 2015 stabiel te zijn gebleven, zoals de volgende grafiek in vergroting laat zien (Bron: woodfortrees . De gemiddelde waarde is groen getekend – deze vertoont een licht dalende trend sinds 2015.

Waarom wordt dit niet gerapporteerd? Wat zijn de redenen voor deze zijwaartse beweging?

De CO2-concentraties in de atmosfeer zijn onverminderd gestegen. Het is waar dat de wereldwijde CO2-uitstoot al een aantal jaren redelijk constant is op 40 miljard ton CO2. Iets meer dan de helft wordt opgenomen door de zeeën en planten, zodat jaarlijks het equivalent van ongeveer 2,5 ppm CO2 aan de concentratie in de atmosfeer  wordt toegevoegd. In 2015 was er 401 ppm CO2 in de lucht, in 2021 416 ppm. Overigens zouden we in dit tempo nooit de angstaanjagende IPCC-scenario’s van 800 tot 1000 ppm in 2100 bereiken.

Nee, het gebrek aan opwarming moet andere redenen hebben

Wat is het aandeel van de natuurlijke opwarming in de afgelopen 30 jaar? En hoe groot is de natuurlijke afkoeling in de komende 30 jaar?

Een verandering in de mondiale temperatuur kan ook op natuurlijke wijze plaatsvinden. We weten dat de bewolking na de millenniumwisseling met ongeveer 2% is afgenomen en dat de bewolking de afgelopen tien jaar stabiel is gebleven op een laag niveau.

Aan de andere kant zijn er oceanische temperatuurcycli zoals de Atlantic Multidecadal Oscillation AMO, die van 1980 tot het begin van dit millennium fors is gestegen (met minstens 0,5 graden), sindsdien op zijn maximum is gebleven en nu weer iets afzwakt (zie volgende grafiek). De United States Meteorological and Oceanographic Administration, NOAA, schrijft dat de AMO antropogene opwarming tijdens de warme fase kan versterken en tijdens de koude fase kan wissen. Volgens NOAA is de AMO een natuurlijk voorkomende verandering in de Noord-Atlantische temperaturen die al minstens 1000 jaar plaatsvindt, met afwisselend warme en koude perioden van 20-40 jaar. Als je de zonnestraling, die sinds 2008 afzwakt, erbij optelt, is een verdere significante opwarming boven de 1,5 graad de komende 30 jaar nauwelijks te verwachten.

De zijwaartse beweging in temperaturen die al enkele jaren wordt geregistreerd, is ook te zien aan de gestopte afname van de omvang van het Arctische zee-ijs, waarover het Europese Copernicus-programma in maart rapporteerde (zie volgende grafiek).

Dit is eigenlijk goed nieuws. Wordt het niet eens tijd dat klimaatonderzoekers deze trends onder de aandacht brengen van politici en het publiek? Want de politiek stelt momenteel de prioriteiten van de energievoorziening bij. Tot de prijsexplosie van vorig jaar en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne was het duidelijk dat klimaateffecten de enige bepalende factor waren voor het energiebeleid, nu worden we allemaal bewust van het belang van voorzieningszekerheid en prijsontwikkelingen.

Politici reageren echter nog steeds niet adequaat. Ze is van mening dat door simpelweg meer windenergiecentrales en zonnepanelen te bouwen, het probleem van het zelf opgewekte energietekort als gevolg van de dubbele uitfasering van kolen en kernenergie kan worden overwonnen. Er moet altijd aan worden herinnerd dat in 2021 het aandeel van wind- en zonne-energie iets meer dan 5% van de primaire energie (olie, gas, kolen, kernenergie, hernieuwbare energie) bedroeg. Zelfs in een goed windjaar zou het niet veel meer dan 6% zijn.

Politici hebben niet de nodige moed om de steenkoolwet af te schaffen, de uitfasering van kernenergie te stoppen, het verbod op aardgasfracking en het verbod op CO2-afscheiding in kolencentrales op te heffen. Nog niet.

Er worden nog steeds gasgestookte elektriciteitscentrales gebouwd, zoals die in Leipzig, ter vervanging van kolengestookte elektriciteitscentrales door bruinkool voor huishoudelijk gebruik. De industrie heeft een lange weg afgelegd. Volkswagen heeft de ombouw van twee eigen kolencentrales naar gascentrales voor onbepaalde tijd uitgesteld.

Deze uitspraak van CEO Diess werd in Duitsland niet breed uitgemeten, maar in het buitenland wel. Ook de Amerikaanse regering is zichzelf aan het reorganiseren. John Kerry, de klimaatgezant van de Amerikaanse regering, voor wie het doel van 1,5 graad tot nu toe het enige politieke doel was, relativeert het nu en verklaart, gezien de torenhoge energieprijzen, dat 1,8 graden zeker voldoende moet zijn als doelstelling

China, India en Zuidoost-Azië, waarvan het groeipad wordt bedreigd door de prijsexplosie, beleven een renaissance in de steenkoolwinning. 

Fritz Vahrenholt.

Men moet eens luisteren als Jochem Marotzke van het Max Planck Instituut voor Meteorologie in Hamburg zegt:

“Het is onrealistisch om de uitstoot tegen 2050 wereldwijd tot nul te brengen… een wereld van 2,5 graden is nog steeds beter dan een wereld van 3,5 graden.”

We willen de heer Marotzke geruststellen: een wereld van 2,5 graad zal deze eeuw niet worden bereikt omdat de natuurlijke schommelingen in het klimaat de antropogene opwarming dempen. Als daar in de klimaatmodellen voldoende rekening mee was gehouden, was ons allemaal veel publieke paniek en verkeerde politieke beslissingen bespaard gebleven

***