Foto NOS.

Van een onzer correspondenten.

Gisteren was het Verantwoordingsdag in Den Haag. De Algemene Rekenkamer kwam met zorgelijke bevindingen over het klimaat- en energiebeleid. Lees en huiver.

Wij citeren uit het rapport:

 

Drukte elektriciteitsnet raakt bedrijven en burgers

Bedrijven en burgers wekken steeds meer elektriciteit op uit wind en zon, die ze veelal terugleveren aan het elektriciteitsnet. Hierdoor neemt de belasting van het elektriciteitsnet toe. Drukte op het elektriciteitsnet ontstaat ook door het groeiende elektriciteitsgebruik. Bijvoorbeeld doordat meer bedrijven elektriciteit gebruiken voor hun productie (elektrificatie van bedrijfsprocessen), woningen steeds vaker met warmtepompen worden verwarmd en meer mensen elektrisch rijden. Netbeheerders investeren flink in de uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, maar kunnen het verlangde tempo niet bijbenen. Alle betrokken partijen zijn zich bewust van de ernst van de schaarste aan capaciteit op het elektriciteitsnet en de maatschappelijke impact hiervan. De belangrijkste knelpunten waar netbeheerders tegenaan lopen, zijn:

• de lange doorlooptijd voor de uitbreiding van netinfrastructuur (oplopend tot ruim 10 jaar bij hoogspanningsnetten), die nodig is voor ruimtelijke inpassing, voor het creëren van draagvlak, voor grondverwerving en voor besluitvormingsprocedures;

• de ruimte die het Europees kader voor het netbeheer al dan niet laat om een specifieke partij op basis van maatschappelijke criteria met voorrang of juist met vertraging van netcapaciteit te voorzien;

• een structureel tekort aan vakmensen om het elektriciteitsnet uit te breiden. Voor uitbreidingen tot 2025 verwachten netbeheerders en aannemers nog 6.000 tot 8.000 vacatures in te moeten vullen.

‘Netbeheerder Liander kan voorzieningen zoals scholen, supermarkten en zorginstellingen in het gebied de komende 5 tot 7 jaar niet aansluiten.’

Tegelijkertijd neemt het aantal afgestudeerde technici naar verwachting af. In steeds meer gebieden in Nederland bereikt het elektriciteitsnet de maximale capaciteit voor afname en voor teruglevering van elektriciteit. Daardoor kunnen netbeheerders in grote delen van Nederland nu of in de nabije toekomst aanvragen van bedrijven en burgers voor grootschalige teruglevering van hernieuwbare elektriciteit niet inwilligen. Inmiddels kunnen netbeheerders in sommige gebieden ook aanvragen voor grootschalige afname van elektriciteit niet altijd honoreren. De netcapaciteitsproblemen vormen zo ook een grote belemmering voor de energietransitie. Als de problemen niet worden opgelost, verwacht het Ministerie van EZK dat de productie van elektriciteit uit wind en zon op land niet verder kan groeien, dat de industrie niet snel genoeg kan elektrificeren en dat de beoogde versnelde ombouw van de warmtevoorziening voor gebouwen (van gas naar elektrisch gestookt) stil komt te staan. De door het kabinet beoogde aanscherping van het klimaatdoel voor 2030 tot ten minste 55% CO2 -reductie ten opzichte van 1990, is dan volgens het ministerie niet haalbaar. Het gebrek aan netcapaciteit vormt daarnaast een obstakel voor Europese plannen om de afhankelijkheid van Russisch aardgas nog dit jaar te verminderen door meer hernieuwbare elektriciteit op te wekken.

Het tekort aan netcapaciteit heeft ook gevolgen voor de woningbouw. Het kabinet wil de woningbouw versnellen tot rond de 100.000 woningen per jaar, maar in steden als Amsterdam lukt het netbeheerders nu al niet om voorzieningen in nieuwbouwwijken van een werkende netaansluiting te voorzien.

Woningbouwopgave Amsterdam in de knel door beperkte netcapaciteit

In sommige delen van Amsterdam kunnen bedrijven zich op korte termijn niet vestigen vanwege de schaarse capaciteit op het elektriciteitsnet. Verder dreigen in Amsterdam-Noord plannen om 25.000 woningen te bouwen vertraging op te lopen. Netbeheerder Liander kan voorzieningen zoals scholen, supermarkten en zorginstellingen in het gebied de komende 5 tot 7 jaar niet aansluiten. Voor de woningen is wel capaciteit gereserveerd, maar de gemeente Amsterdam wil geen ‘slaapwijken’ bouwen zonder voorzieningen.

Wij concluderen dat:

• de netcapaciteitsproblemen de hele energietransitie belemmeren, waardoor de voorgenomen aanscherping van het klimaatdoel tot ten minste 55% CO2 -reductie in 2030 en het besluit om in EU-verband nog dit jaar grotendeels afscheid te nemen van de leveranties van Russisch aardgas onhaalbaar kunnen blijken;

• de doorlooptijd van uitbreidingsinvesteringen kan oplopen tot ruim 10 jaar en het tekort aan technisch personeel niet is verminderd;

• de maatregelen die de minister tot eind 2021 heeft genomen nauwelijks bijdragen aan een oplossing van het tekort aan netcapaciteit;

• vergaande keuzes over de verdeling van de schaarse netcapaciteit onvermijdelijk zijn, totdat het elektriciteitsnet voldoende is versterkt.

5.1.6 Oordeel over de beleidsresultaten

Het beleid van de minister voor Klimaat en Energie om de problemen met de netcapaciteit te verminderen, beoordelen wij als zorgelijk.

***

Bron hier.