Foto: Shutterstock.

Een gastbijdrage van Paul Bouwmeester.

Zie hier een serie van 4 opstellen over de recente geschiedenis van de Nederlandse boer. Een analyse van hoe het zover heeft kunnen komen en hoe het anders zou moeten.

Tussendoor een paar coupletten van het gedicht Ballade van de boer van J.W.F. Werumeus Buning over de eeuwig uitgebuite, voortploeterende boer. Dat beeld lijkt niet meer van toepassing op de boer van deze tijd, gezeten op zijn reusachtige tractor van 500pk. Maar is dat zo?

Olifant 1 – De Rabobank (Klik op de olifant.)

Op elk melkveebedrijf staan niet alleen (veel) koeien, maar ook een olifant. Wat zeg ik? Er staan meerdere olifanten, maar nu zal ik mij beperken tot de olifant die in de kamer staat en die Rabobank heet …

Er stonden drie kruisen op Golgotha,
Maar de boer hij ploegde voort.
Magdalena, Maria, Veronica,
Maar de boer hij ploegde voort.

Olifant 2 – De Agro-industrie (Klik op de olifant.)

De tweede Olifant is het agro-industriële complex. Dat is het geheel van bedrijven rond de boeren, die veel, heel veel geld verdienen met hun activiteiten….

Zo menigeen had een schone droom,
Maar de boer hij ploegde voort.
Thermopylae, Troja, Salamis,
Maar de boer hij ploegde voort.

Olifant 3 – De Politiek en de Overheid (Klik op de olifant.)

De positie waar de boeren nu in verkeren is het gevolg van het overheidsbeleid dat tientallen jaren is gevoerd, met het CDA en de VVD als constante factoren, gericht op intensivering en schaalvergroting…

Men heeft de boer zijn hof verbrand,
Zijn vrouw en os vermoord;
Dan spande de boer zichzelf voor de ploeg,
Maar de boer hij ploegde voort.

Olifant 4 – De boer zelf (Klik op de olifant.)

De waarheid is hard. We kunnen de schuld aan iedereen behalve aan onszelf geven, maar de vierde Olifant in de Boerderij is de boer zelf. Voor de goede orde: dé boer, bestaat niet. Maar toch.

We hebben het ook laten gebeuren…”

Inderdaad, daar is de vierde Olifant in de boerderij.

Vervolgens geeft de auteur nog eens de Agro-industrie, de Grootgrutters en de Rabobank een draai om de oren: in plaats van mee te azen op de pot van € 26 miljard, zouden ze deze pot verder moeten aanvullen.

En hij adviseert de overheid:

Het vraagt dus om een overheid die niet wegkijkt van de boer, maar naast de boer gaat staan, hem steunt. Zo nodig samen optreden tegen dit grootkapitaal. Want dat zal sputteren…”

Zo menigeen lei de ploegstaart om,
En deed het werk niet voort,
Maar de leeuwerik zong hetzelfde lied,
En de boer hij ploegde voort.

Nog een olifantje

Toch zou ik hier nog een olifant aan toe willen voegen: de ecologen, die onze natuur graag terug zouden willen brengen naar 100 jaar geleden. Een tijd met minder dan 8 miljoen Nederlanders en nauwelijks auto’s, met voor de ploeg nog dampende paarden en kwetterende mussen, die op de paardenvijgen fourageerden. Een prachtig beeld natuurlijk. Bloeiende heidevelden vol zoemende insecten, blauwgraslanden vol orchideeën, boerenweggetjes, omzoomd met hagen vol kwetterende vogels en flitsende zwaluwen. Hoe mooi zou dat zijn! Maar zwaluwen hebben insecten nodig en insecten komen massaal van mesthopen. En dat mag niet meer.

Paul Bouwmeester.

Dus eerst maar eens accepteren, dat het een illusie is in ons stampvolle, hoogmoderne land de natuur van 100 jaar geleden terug te kunnen krijgen.

En dan, als de boeren onder redelijke condities kunnen werken, dan kunnen ze misschien wat meer aan natuur doen. Eventueel met zachte dwang.

Een stem sprak tot aarde, hemel en zee
En de boer heeft haar gehoord:
“Ter wille van de boer die ploegt
Besta de wereld voort!”

Helaas zijn er nu krachten aan het werk, die helemaal niet willen, dat de boer voortploegt.

***

Zie ook: De tien grootste misverstanden over de landbouw.

***