Harry de Swart.
Door Harry de Swart.
Vaak worden we als burger geconfronteerd met redeneringen en beweringen door politici en beleidsmakers. niet zelden voel je aan je theewater: klopt dat wel? In dit artikel classificeren we een aantal drogredenen en oneerlijke discussiemethoden en illustreren deze met voorbeelden uit klimaat- en coronadiscussies.
Niet alle drogredenen en oneerlijke discussiemethoden zullen de revue passeren; voor meer informatie zie Van Hoesel [3], Van Eemeren & Grotendorst [2] en De Swart [6].
Zelfs als iemand het gelijk aan zijn zijde heeft, moet hij weten wat de trucs zijn om hem onderuit te halen, om de tegenstanders met hun eigen wapens te kunnen verslaan, stelt de Duitse filosoof Schopenhauer [5] medio negentiende eeuw. En honderd jaar later constateert de psycholoog Van Hoesel [3]: ‘Veel vergaderingen worden procedureel gezien perfect geleid, maar de kwaliteit van de discussie is vaak onder de maat [beluister bijvoorbeeld de discussies in het parlement]. De oorzaak hiervan moet gezocht worden in de zwakheid van de menselijke natuur, waaronder: eerzucht, ambities, emoties, vooroordelen en vooral luiheid van denken. Een spreker is vaak te trots om zijn ongelijk toe te geven, hij kan vooroordelen hebben die hij niet op wil geven of hij kan te lui zijn om een vraagstuk zorgvuldig te bestuderen en het daarom oversimplificeren’.
Het doel van een eerlijke discussie is niet om gelijk te krijgen of de ander te overtroeven, maar om de waarheid te ontdekken of om tot overeenstemming te komen. Echter, zoals Schopenhauer al vaststelde: ‘Het belang van waarheidsvinding moet vaak voorrang geven aan het belang van ijdelheid. Als mensen 100 procent eervol zouden zijn, dan zouden ze in ieder debat geen ander doel hebben dan de waarheid te ontdekken, of die nu correspondeert met het standpunt van de tegenstander of van henzelf. Maar onze aangeboren ijdelheid staat niet toe te erkennen dat een ingenomen standpunt verkeerd was en dat van onze tegenstander juist. In de praktijk moet, omwille van de ijdelheid, wat waar is vaak onwaar lijken en wat onwaar is, moet vaak waar lijken. De oplossing zou zijn steeds de moeite te nemen om zich een juist oordeel te vormen. Echter, daarvoor zou een mens eerst moeten denken voordat hij spreekt. Maar bij de meeste mensen gaat aangeboren ijdelheid gepaard et spraakzaamheid en aangeboren oneerlijkheid’.
Drogredenen typisch voor politici
Redeneringen die niet kloppen worden vaak bij uitstek door politici gebruikt. Het zijn vaak grote woorden zonder goede onderbouwing. Als mensen het voor zoete koek slikken, is dat mooi meegenomen. De politicus roept:
- We hebben een probleem
- We moeten iets doen.
- Dit [CO2 in de grond, afstand houden, mondkapje, sigaret in oor] is iets.
- Dus: dit moeten we doen.
Vervolgens beweert men dat de maatregelen geholpen hebben. Echter, als een politicus met zo’n sigaret in zijn oor, wordt aangesproken waarom hij dit doet en hij antwoordt dat dit is om de krokodillen weg te houden, dan zal men reageren met ‘maar man, er zijn hier toch geen krokodillen’. Waarop de politicus in kwestie kan antwoorden met: zie je wel dat het werkt!
Een logische wet waar politici graag gebruik van maken is ex falso sequitur quod libet, d.w.z. als een uitspraak A onwaar is, dan volgt uit A elke willekeurige bewering B, dus wat je maar wilt. De middeleeuwse logicus Ockham gaf als voorbeeld: als een paard een koe is (A), dan is een mens een ezel (B). En van de filosoof Russell (± 1900) is het volgende voorbeeld: als 1 = 2 (A), dan ben ik de Paus van Rome (B).
Zowel in de klimaat- als in de coronadiscussie wordt bovenstaande logische wet graag gehanteerd door uit te gaan van onware veronderstellingen, waaruit men dan willekeurige conclusies kan trekken. Bijvoorbeeld, neem voor A: corona is een ziekte van categorie A (d.w.z. heeft een hoge IFR, zoals bij ebola, de pest, etc.), wat evident onwaar is als je de cijfers bekijkt. Of neem voor A: er is een urgent klimaatprobleem, eveneens evident onwaar, zoals blijkt uit empirische waarnemingen, zie bijvoorbeeld de World Climate Declaration van Clintel.
Een spreker is vaak te trots om zijn ongelijk toe te geven
Deze onwaarheden en hun gevolgtrekkingen functioneren vaak in een politiek-ideologische context en zijn niet zelden krachtiger dan waarheden. Het door Sigrid Kaag in de verkiezingstijd gepropageerde ‘Do or die’, wordt door niemand van D66, als partij van de redelijkheid, als pertinente onzin afgedaan. Terwijl het aantal klimaatslachtoffers in de tijd gemeten spectaculair is getrokken.
Misleidende waarheden
Stel: een man staat met zijn auto zonder benzine en vraagt mij naar een benzinepomp. Waarop ik antwoord: hier om de hoek is een benzinepomp [wat inderdaad het geval is]. Maar ik zeg er niet bij dat de pomp gesloten is. In zo’n geval heb ik de waarheid gesproken, maar tegelijkertijd heb ik de man in kwestie toch misleid, omdat ik voor hem relevante informatie heb achtergehouden! Ik heb weliswaar de waarheid gesproken, maar door de man geen optimale informatie te geven heb ik hem toch op het verkeerde been gezet en zelfs bedrogen.
Het boek van Patrick Moore [4], Onzichtbare Neprampen en Verzonnen Onheil, staat vol met voorbeelden van dit soort misleidende waarheden in de context van de klimaatdiscussie.
Ik pik er hier eentje uit, maar ze zijn allemaal even interessant. In hoofdstuk 1 citeert Moore een krantenkop:
‘Afrika’s oudste baobab-bomen sterven in een ongekend tempo en klimaatverandering zou de schuldige kunnen zijn’.
Hier is duidelijk sprake van tendentieus en dus misleidend taalgebruik en wel om meerdere redenen. Ten eerste, het is normaal dat de oudste exemplaren van welke soort dan ook sterven. Ten tweede, de toevoeging ‘in een ongekend tempo’ wordt in het artikel op geen enkele wijze onderbouwd. In feite is het onmogelijk om het tempo waarin de baobab-bomen sterven vast te stellen, omdat er geen inventarisatie van hun populatie is.
Er is hier dus sprake
van een ongeoorloofde generalisatie: van deze ‘feitelijke’ constatering naar de uiteindelijke bewering dat alle oudste baobab-bomen in Afrika sterven in een ongekend tempo. En in plaats van het sterven van deze bomen toe te schrijven aan hun leeftijd, krijgt zonder enige onderbouwing CO2 zomaar de schuld.
Patrick Moore.
Moore, die mede-oprichter van Greenpeace was, geeft vele andere voorbeelden: het Great Barrier Reef, de ijsbeer, de plastic soep, kernenergie, bosbranden, verzuring van de oceanen en massale walrussterfte. In al deze voorbeelden is overduidelijk sprake van tendentieus en misleidend taalgebruik, ongeoorloofde generalisaties en gratuite beweringen die niet worden onderbouwd en praktisch niet te verifiëren zijn.
Een miljoen soorten worden door klimaatverandering met uitsterven bedreigd.
Terug naar de voorbeelden die Moore noemt. In alle gevallen is sprake van tendentieus taalgebruik en van ongeoorloofde generalisaties. Zo geeft Moore het voorbeeld van de ijsbeer die met uitsterven zou worden bedreigd. Wat was de feitelijke onderbouwing? Men neemt een uitgehongerde ijsbeer waar, die het waarschijnlijk niet lang meer zal maken, en de conclusie is getrokken.
Maar net als alle andere levende wezens, gaan ook ijsberen vroeg of laat dood. Nader onderzoek heeft uitgewezen dat de ijsberenpopulatie juist floreert, maar dat zult u niet in de mainstreammedia vinden, want ‘slecht nieuws verkoopt’ (citaat van een CNN-directeur), maar goed nieuws verkoopt niet of nauwelijks.
Over ongeoorloofde generalisaties gesproken: één warme dinsdag, 19 juli 2022, met temperaturen rond 39 graden, werd door diezelfde media aangegrepen als bewijs dat we nu echt met een klimaatprobleem van doen hebben.
Albert Einstein.
Het misbruiken van autoriteit
……
Voor het volledige essay zie hier.
***
Over de auteur
Prof.dr. Harrie de Swart (1944) was hoogleraar in de filosofie van de wiskunde aan de Universiteit van Tilburg. Hij is gespecialiseerd in grondslagen van de wiskunde, logica en taalanalyse. Dit essay weerspiegelt de persoonlijke opvattingen van De Swart en geeft niet noodzakelijk de mening van Clintel weer.
De auteur is zeer erkentelijk aan Jan van Friesland en Peter Baeten voor een groot aantal waardevolle suggesties bij een eerdere versie van dit artikel.
***
Artikel naar mijn hart. Op youtube kan je de linkse en ‘duurzame’ CO2-klimaat drogredenen en valse correlaties / onzinnige vergelijkingen door Jesse, Adje en Frans herkennen.
Het boek ‘Zindelijk denken’ door Van Hoesel over politieke en ideologisch debat trucs heb ik ooit lang geleden uitgeleend, nooit meer terug gezien.
Er wordt weer gebagatelliseerd. Klimaatverandering is een dodelijk probleem. Aan het einde van de eeuw zal bijna iedereen die nu gehoord heeft van klimaatverandering gestorven zijn. Het is do (pil van drion d66) or die (op termijn).
Er zijn uitdagingen met daarbij behorende oplossingen
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0040162520304157
de wind van voren krijgen
Ik las gisteren uit de wijsgerige geschriften van een klimatoloog, of de klimatologische geschriften van een Hollandse wijsgeer, dat weet ik nu even niet: Ergens wonen is een keuze, ergens kwetsbaar voor zijn is een andere keuze. Een beetje duister gebleven passage, mede omdat de wijsgeer verzuchtte: En ik laat het hierbij. Ik ga niet, zoals Modelleur, ook papers napluizen om te zien wat iedereen nu precies geschreven heeft. (Modelleur was in die dagen een andere wijsgierige klimatoloog … uh … nee, wijsgierig kon je die man niet noemen – maar, ik dwaal af …).
Onze wijsgeer verwees nog wel naar een passage van Johan D. – niet te verwarren met Johannes de Doper – en noemde een ramp die de kust van Nederland had getroffen in één adem met de orkaan Katrina, een ramp die New Orleans had getroffen.
Wat beide rampen gemeen hadden weet ik niet … nou ja, overheid had het gedaan. Katrina heeft zoon Bush tijdens zijn tweede ambtstermijn de midterms én de meerderheid in het Congress gekost.
Vroeger zeiden ze wel: jij bent zeker uit de klei getrokken – om iemands eigenaardigheden te duiden. Maar ik vond de mooiste herkomst toch altijd: driehoog achter in de Kinkerbuurt. En dat was geen keuze. De stad is groot geworden, en heeft zijn bestaan bevestigd gezien, doordat mensen niet tevreden waren met het platteland waar ze geboren waren. Uit Friesland en Zeeland kwamen ze, ook uit de Achterhoek, van heinde en ver, om dus driehoog achter te komen wonen – ook niet zo leuk. Of, als je naar Rotterdam ging, mocht je niet zo vaak op de Coolsingel staan om het voetbalseizoen af te sluiten als die uit die andere stad op het Museumplein. En voor beide gold dat hun kleinkinderen al gauw omringd werden door migranten en ander ongerief.
Een keuze? In Amerika, het land van de onbegrensde mogelijkheden, klagen de Democraten steen en been als ze geboren zijn op een plek waar ze omringd zijn door de Republikeinen. En niet zelden lees je, in een ingezonden brief of op Twitter: if I had the money I would definitely move to a blue state.
En ik geloof dat in Californië de Republikeinen hopen op de terugkeer van de tijden van Reagan en Schwarzenegger, want de energievoorziening is één van die kwetsbaarheden waar je niet voor gekozen hebt.
Ja, het wordt wel keuze genoemd. Maar de stad ontvluchten, wat ook wel gebeurt, leidt tot slaapsteden zoals Almere of Purmerend … of Hoogvliet.
Ergens kwetsbaar zijn dan, is dat een keuze? Wel, Hoogvliet heeft heel lang betekend: van de wal in de sloot. Dus je koos er voor om ergens te wonen, en je werd kwetsbaar voor nare dingen.
Dat is heden ten dage wel anders geworden. Nu kies je voor een partij, D66, ik noem maar wat, of GroenLinks – erger: anderen kiezen voor een partij – en over pakweg tien vijftien jaar word je wakker en je vindt jezelf omringd door weilanden vol met zonnepanelen en er staat een windmolen in je achtertuin
En daarmee is het niet afgelopen, want je moet lopend naar je werk, en ’s avonds vroeg al spertijd, want die GMT wil maar niet omlaag naar pre-industrieel, dus er blijft aan de CO2-knop gemorreld worden.
Gelukkig, ook de taal is adaptief. Niet lang daarna zullen de kindertjes niet meer uit de bloemkool komen maar onder de zonnepanelen vandaan kruipen. En om iemand zijn eigenaardigheden te duiden zullen ze vragen: die is zeker onder een windmolen geboren?
En daar is weer het repeterende – en zichzelf versterkende – zwaktebod bij gebrek aan vaardigheden op inhoud: het zwartmaken van de boodschapper opdat diens boodschap wordt zwartgemaakt.
ik had hier een tekst(je) van een wijsgerige klimatoloog willen citeren
is in de wachtrij terecht gekomen
Er zijn dus vele ‘ waarheden ‘. Ik zou voorstellen de ‘waarheid van Moore ‘ en die van de film Planet of the Humans als leidraad te nemen en de krant voortaan links ( aan links laten ) laten liggen, want die staat inderdaad helemaal vol met de trucs die Prof.dr. Swart beschrijft.
Ik ben bang dat dat niet gaat lukken. Het is niets voor niets namelijk dat filosofen dit soort verschijnselen doorheen de geschiedenis van de mens al beschrijven .
Shopenhauer zei ook : ‘ niets verandert, enkel de hoedanigheid waarin het zich voordoet ‘.
Maar Patrick Moore volgen, zou al een hele vooruitgang zijn . Want met eenheid in verdeeldheid sla je nog geen deuk in een pakje warme boter .
http://bureaulesswatts.nl/lezing-patrick-moore/
Confirmation bias en motivated reasoning als aangegeven in mijn reactie van gisteren
En voor meer info zie reacties onder:
https://roymeijer.wordpress.com/2019/12/11/redeneertrends-in-de-klimaatdiscussie/
Misschien beter om hier maar te herhalen:
Het is een menselijke eigenschap en ook wetenschappers kunnen er gevoelig voor zijn. Motivated Reasoning (1) het zoeken in die berg aan informatie om een al onbewust gekozen standpunt te kunnen bevestigen. Het dus selectief zoeken noemt men cherry picking en is dus een valkuil voor echte wetenschap laat staan voor de hobby ‘wetenschappers’.
Zo werkt de constructie van het IPCC maar helaas ook van de tegenstanders van dit secretariaat instituut.
Op den duur wordt ook die berg aan informatie besmet door gevolgen van motivated reasoning.
Enigszins off topic maar toch het vermelden/kijken waard, een verhelderend gesprek tussen prof van Wolferen en Willem Engel. Die laatste is door msm in het “verdomhoekje” geplaatst maar dit gesprek toont de ontzenuwing van de msm-blabla en hun trolletjes die niet verder komen dan schelden en het spuien van argumentloze misinfo. Het is een goede duiding van de verwarrende tijd waarin we al een tijdje vertoeven en ik ben benieuwd wanneer en/of we hier ooit uitkomen.
https://ejbron.wordpress.com/2023/04/01/video-karel-van-wolferen-interviewt-willem-engel-dictatuur-totalitarisme-en-ontmenselijking/
Geweldig interview, legt mooi de weg uit die de heren onafhankelijk van elkaar hebben gevolgd waarbij beiden bij hetzelfde idee lijken uit te komen. Connect the dots!
Beide heren kunnen in de “hall of fame” van pure onderzoeksjournalistiek.
Voor George en MIldred echter véél te hoog gegrepen.
Rien E
Die zag ik gisteren ook. Mooi interview onder een andere link. Sommigen zijn nog niet bevrijd van de gepropageerde weldaad van mondkapjes en Covid-vaccins. Ach, alles heeft zijn tijd nodig. Het herkennen van bedrog ook. Zeker als dat ingaat tegen de golven van indoctrinatie.
Recht praten wat krom is lijkt de voornaamste bezigheid te zijn van het merendeel van onze hielenlikkende politici.
Inderdaad, en niet te vergeten de hordes hoog én laag opgeleiden die zonder enige nadenken of reflectie achter de voorgeschreven waarheid uit de media aan lopen.
Nu blijkt dat mensen ziek worden omdat hun immuunsysteem niet meer goed werkt door het vaccin blijven zelfs halsstarrig volhouden dat de vaccins de mensheid gered hebben, ze liegen om vooral hun ongelijk niet te hoeven bekennen.
Het aantal doden door corona is kunstmatig hoog gemaakt door een opzettelijk verkeerde behandeling en het aantal griepgevallen dat er bij op geteld is. Nu staat onomstotelijk vast dat het aantal doden van corona onder gevaccineerden hoger is dan van ongevaccineerden voor die tijd.
Het is de grootste zwendel die er over de wereld is uitgestort, nog veel gevaarlijker dan die niet bestaande klimaatverandering.
We zijn door deze fake pandemie allemaal onze zwaar bevochten vrijheden kwijtgeraakt, ik zal dat de nieuwe NSB-ers, de onnadenkende meelopers met het foute systeem nooit vergeven.
Alweer naam misbruik van mij door een doorgedraaide trol.
Graag verwijderen aub.
Theo, dit is vreemd. Kennelijk wordt in ieder geval jouw naam en die van mij misbruikt. Het vreemde is, dat ook nu weer de vraag die deze ’trol’ in jouw naam stelt wel de juiste is nl het verwijzen naar die bron. Ik neem aan dat Cornelia hier weer achter Engelachtige Engnekken aanloopt.
Nou ja, laat haar maar even. Ze heeft duidelijk veel tijd nodig om 15 maart j.l. te verwerken.
Het is voor haar te hopen dat Rutte IV nog een tijdje blijft zitten, want TK-verkiezingen op korte termijn zal zij wellicht niet aankunnen.
Desondanks; iemand die zich als een ander voordoet moet verwijderd worden natuurlijk.
AnthonyF,
Vorige week heb ik ook al opgemerkt dat mijn naam misbruikt werd, er zijn hier wel meer die hier de dupe van zijn.
Maar HL weet ook echt wel inmiddels wie wat schrijft voor 99% en wie niet, en dan heeft hij het IP-adres en mailadres nog.
Ach ja, ze doen maar, daar waar ik het toevallig zie meld ik het.
Vraag me oprecht af wie de 3 duimpjes omlaag zijn. Maar ik troost me met de gedachte dat zij niet de tijd genomen hebben om dit te beluisteren, dat zijn dan de “verloren zielen” die gewoonweg niet geinformeerd willen worden. Spijtig maar het zij zo, zalig zijn de onnozelen van geest zullen we maar zeggen.
Ik heb er 4, dus hoe later, hoe onnozeler. :oD
Goed relaas. Ik ben bezig om in alle redelijkheid een opstel te maken waarom er geen stikstof probleem is. Als jullie ook iets hebben gevonden, stuur het mij aan.
Bijzonder fijn artikel. Mooi leesbaar en éindelijk (ook) een stukje diepgang in de menselijke geest. In de geest, waar alle rariteiten immers uit voortkomen. En inderdaad, samen de waarheid zoeken, geduldig, meer luisterend dan sprekend, is als een heerlijke maaltijd; verzorgd, fijnzinnig en uitermate opbouwend. Rustig etend, vriendelijk en dankbaar voor de gelegenheid. Allerlei kleuren en smaken, vormen en pracht van de natuur. Alleen de vertering ervan ligt soms zwaar op de geestelijke maag. Dan is er zelf-meditatie, rust en vrede nodig. De waarheid die verscholen ligt in de zwarte duisternis van de geest wordt dan al een beetje verlicht. Hersengymnastiek zou een leuke sport kunnen worden. Zo kan de maaltijd van woorden en zinnen die de discussie dan is; tot communicatie, tot groei leiden. Samen en dan niet alleen.
Dank.
Ja, politici doen niet anders, een “one-liner” is makkelijk gezegd.
Een goed voorbeeld hiervan is die van voormalig US President Obama: Yes we can.
Mijn vraag: wat dan.