Afbeelding: Netbeheer Nederland.

De zondagse beschouwing van Jan van Friesland.

De goede Jan Terlouw zei het zo treffend: de peilingen van D66 deden hem pijn om te zien. Nu bestaat de D66 fractie nog uit 25 mensen, in de peilingen zijn er over drie weken nog een schamele 8 zetels over. Er zal een negatieve ‘Kaag-factor’ zijn geweest die het vertrek van tweederde van de achterban in de hand heeft gewerkt en zeker ook een negatief ‘De Groot-sentiment’, maar bij het aantreden van Rob Jetten lijkt men niet terug te willen komen. Ook nu Jetten nog dezelfde urgentie aan het klimaatprobleem probeert te geven. De houding van D66 kiezers is kennelijk net zo veranderlijk als het weer.

In de huidige campagnes is klimaat als onderwerp afwezig.

Twee jaar geleden was het klimaatprobleem nog geheel van D66. Men was vol van torenhoge ambities en wilde ‘60% CO2-reductie in 2030’. Er moesten extra scheppen bovenop om de planeet te redden. En voor 2040: 75 procent CO2- reductie in heel Europa. De wereld zou naar 3,2 graden C extra opwarming gaan terwijl het klimaatakkoord in Parijs anderhalve graad aangaf. D66 wilde maar liefst 6000 windturbines op de Noordzee. Kaag toen: ‘Of nu nog iets doen, of doodgaan’. Van dat elan is niets meer over. Steeds meer wordt duidelijk dat het electoraat ziet dat het klimaatprobleem helemaal niet bestaat.

In die zin is D66 pars pro toto van de gehele klimaathype. Want kiezers zijn misschien zwevend, ze zijn niet gek.

Ons land kan zich dus nu opmaken voor de volgende fase: het bestrijden van institutioneel klimaatalarmisme.

Jan van Friesland.

Er zullen zeker klimaatbevreesde kiezers zijn die hun lot nu in de schoot van Frans Timmermans (VL) leggen, maar klimaat is geen politieke factor van betekenis meer. In de huidige campagnes is klimaat als onderwerp afwezig. Hoogwaardig opinie-onderzoek toont aan dat ‘klimaat en duurzaamheid’ maar liefst op de vijftiende plaats staat in rangorde van belangrijkheid. Het bungelt met weinig electorale steun helemaal onderaan als binnenlands onderwerp. Timmermans kan er geen premier mee worden.

Ons land kan zich dus nu opmaken voor de volgende fase: het bestrijden van institutioneel klimaatalarmisme wat volop aanwezig is in de instituties zoals KNMI, Klimaatraad, Universiteiten als TU Delft en ook de Publieke Omroep. Hoopgevend is dat zowel BBB als NSC het klimaatfonds, als kroonjuweel van D66, willen schrappen en klimaatuitgaven onderdeel willen laten zijn van het normale politieke debat. Daar zijn stemmen mee te winnen omdat het een feest wordt voor de portemonnee. De grote schoonmaak kan beginnen na 22 november. Doet u mee?

***