Door Peter Panter.

Wie de indruk heeft dat de Duitse media tendentieus en eenzijdig zijn in het informeren over klimaatverandering, klimaatbescherming en klimaatbeleid, is geen complotdenker. Talloze journalisten hebben officieel verklaard dat objectiviteit een achterhaald concept is als het gaat om berichtgeving over de opwarming van de aarde.

“Wat de klimaatcrisis betreft, is Stern niet langer neutraal”, schreef de hoofdredacteur van het nieuwsmagazine in september 2020 in een redactioneel commentaar. Hij vervolgt: “Vanaf nu zet het merk Stern zich in om de bescherming van het klimaat regelmatig te ondersteunen met onze journalistieke middelen en dit te begrijpen als een van onze belangrijkste onderwerpen.” Om het duidelijk te zeggen, de “Stern” stelde zich onmiddellijk ten dienste van een zogenaamd goed doel (klimaatbescherming). De vereiste journalistieke afstand was blijkbaar voorbij.

“Wetenschappelijke, menselijke en journalistieke noodzaak”

Om meteen het goede voorbeeld te geven, kondigde de hoofdredacteur van Stern aan dat de redactie op die dag vergezeld zou worden door activisten van de Fridays for Future-beweging. Hiermee wordt de nieuwssituatie besproken en mogen er onderwerpen uit naar voren komen. Dat belangenorganisaties direct invloed hebben op de berichtgeving van een redactie is eigenlijk een journalistieke no-go. Maar de “Frankfurter Rundschau” was een jaar eerder al bereid om dezelfde stap te zetten. Deze krant liet de vormgeving van een heel nummer over aan een handjevol activisten.

Dit waren geen alleenstaande gevallen. In 2020 publiceerden 50 Duitse mediamakers een open brief waarin ze de journalisten van het land opriepen om “de klimaatcrisis eindelijk serieus te nemen”. Want er is geen tijd meer en we moeten nu handelen. “Zolang een kritische massa van journalisten dit niet heeft begrepen en hun werk daar niet op afstemt”, aldus de brief, “zullen politici daar ook niet naar handelen.” Overigens is dit “geen activisme”, want het is “wetenschappelijk, menselijk en journalistiek” om als vierde macht toe te zien op het naleven van de 1,5-gradendoelstelling.

“Stomme neutraliteitsdeal”

Men kan dit als duister beschouwen. Maar veel klimaatjournalisten zijn ervan overtuigd dat de plichten van hun beroep vereisen dat ze zich als een soort activist gedragen. Wetenschapsjournalist Christopher Schrader getuigde bijvoorbeeld: “We moeten meedoen, meedoen, want dat is de enige manier waarop we de journalistieke geloofwaardigheid kunnen redden”, schreef hij vorig jaar op het portaal “klimafakten.de”. Om meteen een bevel te geven: “Wij journalisten mogen onder geen enkele omstandigheid een vals evenwicht en het ideologisch gemotiveerde verspreiden van wetenschappelijke twijfel tolereren.” Anders zou men als journalist zijn verantwoordelijkheid niet waarmaken.

Daarom moeten mediaprofessionals niet langer een discussie over de oorzaken van klimaatverandering toestaan. Zo’n verwrongen begrip van een open samenleving komt niet alleen van journalisten zelf, maar tot op zekere hoogte ook van de academische wereld. Twee jaar geleden riep Bernhard Pörksen, hoogleraar mediastudies aan de Universiteit van Tübingen, bijvoorbeeld op tot een “strijdlustige, geëngageerde objectiviteit” in de klimaatrapportage. Dit moet een “dom ideaal van neutraliteit” verdringen, zei hij tegen Deutschlandfunk.

Het Klimaatakkoord van Parijs is een “leidraad en vangrail”

Wetenschapsjournalisten die zichzelf als activisten zien, zijn het allang met elkaar eens geworden: in het voorjaar van 2022 werd het Duitse “Climate Journalism Network” gelanceerd. In een begeleidend charter, dat inmiddels honderden keren is ondertekend, staat dat het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 de “leidraad en vangrail” is voor klimaatjournalistiek. Met andere woorden, de ondertekenende mediamensen stellen zichzelf ten dienste van politieke doelen – heel officieel.

Deze houding komt verder tot uitdrukking in het Handvest: “Fundamentele veranderingen in onze manier van leven en zakendoen zijn dringend nodig om de opwarming van de aarde te beperken.” Het Globale Noorden heeft van oudsher verantwoordelijkheid gedragen voor de klimaatcrisis door middel van kolonialisme en het groeiparadigma van zijn economieën.

“Klimaatjournalistiek erkent deze feiten en confronteert de verantwoordelijken met het feit dat als ze de komende jaren niet doortastend optreden, ze de wereld naar een onomkeerbare catastrofe zullen sturen.”

Doemdenken wordt gebruikt om te rechtvaardigen dat elementaire beroepsprincipes niet langer van toepassing zouden moeten zijn in de journalistiek. Afgelopen augustus legde de “TAZ” bijvoorbeeld uit waarom objectiviteit in de “klimaatcrisis” een “illusie” is: “We zijn op een kritiek punt in de klimaatcrisis aangekomen dat de platforms die er niet serieus over schrijven, ervan moeten worden beschuldigd geen hulp te bieden.” Om het duidelijk te stellen: wie als mediaprofessional nog steeds belang hecht aan journalistieke distantie en evenwicht, is medeplichtig aan een vermeende crisis van de mensheid.

Precies de definitie van propaganda

Maar het zijn zeker niet alleen linkse mediamensen die openlijk activistisch zijn over klimaatverandering. Soortgelijke processen zijn bijvoorbeeld aan de gang bij de (eigenlijk) burgerlijk-liberale “FAZ”. Afgelopen mei publiceerde cultuurredacteur Harald Staun een commentaar met de titel “Neutraliteit, nee bedankt!”. Het luidde: “Steeds meer journalisten geven toe dat ze niet langer objectief willen zijn in de klimaatcrisis.” Deze opmerking was niet bedoeld als een nuchtere constatering. Integendeel, Harald Staun verwelkomde de ontwikkeling onmiddellijk: objectiviteit is “een lang achterhaald ideaal” in de klimaatjournalistiek, schreef hij.

Volgens de Duden wordt propaganda als volgt gedefinieerd: “Systematische verspreiding van politieke, ideologische of soortgelijke ideeën en meningen met als doel het algemene bewustzijn op een bepaalde manier te beïnvloeden.” Het is een beschrijving die precies van toepassing is op wat steeds meer klimaatjournalisten in Duitsland doen. Bovendien moeten mediamakers die zich niet aan deze propaganda-imperatief onderwerpen, verwachten dat ze door hun eigen professionele collega’s in diskrediet worden gebracht.

Er is geen andere manier om het te zeggen: er is een ideologische conformiteit gaande in de Duitse klimaatjournalistiek, die ronduit griezelig lijkt in het licht van historische voorbeelden van Gleichschaltung in dit land.

***

Bron hier.

***