Hoe binnen enkele maanden een ter zake kundig kabinet te formeren

We gaan toch niet een maand lang neuzelen over de definitie van een extraparlementair kabinet? Die tijd hebben we helemaal niet! Kom, kom, dames en heren politici, met alle lessen die we nu geleerd hebben zou er toch binnen enkele maanden een nieuw landsbestuur moeten zijn?

Emeritus professor Guus Berkhout doet aan informateur Kim Putters een voorstel voor formeren nieuwe stijl, dat op korte termijn tot een ter zake kundig kabinet kan leiden.

 

Door Guus Berkhout.

Bestuurlijk zit ons land in een diep dal. Terwijl we te maken hebben met een lange rij grote problemen die met spoed moeten worden opgelost, is het de vier fractievoorzitters – Wilders, Omtzigt, Yeşilgöz, Van der Plas – zelfs bij benadering niet gelukt om gezamenlijk tot een goed regeerprogramma te komen. De gewenste ‘coalitie van het volk’ is daarmee verworden tot een illusie. Burgers zijn er doodziek van en ondernemers hebben de hoop op een beter ondernemingsklimaat opgegeven. Hoe nu verder?

Formeren nieuwe stijl

Het is evident dat in de huidige tijd de klassieke manier van formeren niet meer werkt. We kunnen toch niet blijven vergaderen? Waarom er dan toch mee doorgaan? Het moet duidelijk anders! Hierbij een pleidooi voor een ‘kabinetsformatie nieuwe stijl’ die past bij de situatie waarin we nu zitten. Het is bedoeld als een dringend advies aan zowel de Tweede Kamer als de nieuwe informateur.

Onlangs werd SER-voorzitter Kim Putters benoemd als nieuwe informateur.

Als hij op de klassieke manier de formatie gaat aanpakken – polderen en nog eens polderen – dan wordt het een hele lange zit. Echter, als Putters het lef heeft de hier bepleite nieuwe werkwijze te volgen, dan mag verwacht worden dat hij al binnen enkele maanden een nieuw kabinet kan presenteren dat voortvarend orde op zaken kan gaan stellen. Deze nieuwe werkwijze is glashelder en omvat drie overzichtelijke rondes. Hierbij een korte uiteenzetting.

Ronde 1: Regeeragenda van het nieuwe kabinet

De informateur start met zichtbaar te maken wát de grote problemen zijn, die in de komende kabinetsperiode moeten worden opgelost. Daarmee wordt de agenda van het nieuwe kabinet opgesteld. Als Putters de juist gekozen informateur is, dan heeft hij goed inzicht in wat er in de afgelopen jaren allemaal is misgegaan:
– langere wachtlijsten in de zorg,
– afnemende kwaliteit van ons onderwijs,
– toenemende woningnood,
– gigantische verspillingen voor een zinloos klimaatbeleid,
– afnemende betrouwbaarheid van het stroomnet,
– energiekosten die onbetaalbaar zijn geworden,
– dreigend drinkwatertekort,
– files op onze wegen die gestaag langer worden,
– werken dat steeds minder loont,
– toestroom van asielzoekers die almaar blijft toenemen,
– georganiseerde misdaad die steeds meer macht naar zich toetrekt.

Met die informatie is het niet moeilijk om een ijzersterke regeeragenda op te stellen, die massaal door de bevolking wordt omarmd. Die agenda wordt in een plenaire vergadering met de Tweede Kamer gedeeld en suggesties vanuit de Kamer worden door de informateur meegenomen. Na akkoord van een Kamermeerderheid kan de informateur met de tweede ronde beginnen.

Ronde 2: Waardepropositie van het nieuwe kabinet

In de tweede ronde gaat de informateur op hoofdlijnen aangeven op welke manier het nieuwe kabinet elk probleemdossier van de regeeragenda gaat aanpakken. Met andere woorden: er wordt in grote lijnen aangegeven hóe elk probleem gaat worden opgelost en vooral ook wáárom. Dat laatste wordt de waardepropositie van het nieuwe kabinet aan de bevolking.

Als Putters de juiste informateur is, zal hij zich als een vis in het water voelen om zo’n voorstel te concipiëren. Ook dit tweede resultaat wordt in een plenaire vergadering met de Tweede Kamer gedeeld en suggesties vanuit de Kamer worden wederom door de informateur meegenomen. Na akkoord van een Kamermeerderheid mag de informateur als formateur met de derde en laatste ronde beginnen.

Ronde 3: Bewindslieden in het nieuwe kabinet

Na het vastleggen van wát het nieuwe kabinet gaat doen en hóe ze dat gaan aanpakken – ik noem dat het ‘Kamerakkoord’ – kan de formateur in de derde en laatste ronde competente bewindslieden gaan benaderen. Immers, pas nadat duidelijk is wat de Kameropdracht aan het nieuwe kabinet is, kan zinvol gekozen worden voor personen die de kennis en ervaring hebben om die opdracht succesvol te kunnen uitvoeren. We moeten ons daarbij realiseren dat technologie aan de basis staat van een welvarende samenleving, maar de afgelopen kabinetten hadden geen benul van techniek. Ze kwamen technisch gezien met de meest onzinnige oplossingen. Burgers en ondernemers betaalden de rekening.

Zakenkabinet

Kortom, we hebben een kennis-van-zaken kabinet of kortweg ‘zakenkabinet’ nodig, dat met werkende oplossingen komt die ook de lange termijn dienen. Immers, het wordt hoog tijd dat het landsbestuur gaat nadenken over waarmee Nederland in de toekomst zijn geld gaat verdienen. Of we zo’n zakenkabinet nu extraparlementair noemen of niet, waar het écht om draait is dat de bewindslieden in het nieuwe kabinet kennis van zaken hebben om de lange rij aan problemen professioneel op te lossen. Uiteraard is binding met een politieke partij is niet nodig. Wél liefde voor het land!

Een waarschuwing. In de praktijk kan het toch nog misgaan als kundige bewindslieden zich laten inkapselen door de machtige ambtenarij (‘vierde macht’). Een succesvolle methode van ministeries om lastposten in het gareel te krijgen, is om ze elke avond naar huis te sturen met koffers vol dossiers. Welk type kabinet er ook komt, als de nieuwe ministers daar intrappen, is hun lot bezegeld.

Overheidsfinanciën

Tot slot nog iets over de overheidsfinanciën. Het beleid van vorige kabinetten zat boordevol met zinloze uitgaven, die helemaal niets hebben opgeleverd en zullen opleveren. Stoppen ermee! Hun ‘oplossingen’ zijn alleen maar met eeuwigdurende staatssubsidies uitvoerbaar. Denk bijvoorbeeld aan de armoedebestrijding. Dat wordt uitgevoerd met een superingewikkeld rondpompcircus, waarin eindeloos belastingen worden geïnd om die vervolgens weer eindeloos als uitkeringen en toeslagen uit te delen. Daarmee wordt een almaar omhooggaande spiraal gecreëerd.

Maar denk ook aan het doolhof aan overheidsregels, waardoor ondernemen vrijwel onmogelijk wordt gemaakt. Niet voor niets zien veel ondernemers het in ons land niet meer zitten.

We hebben uitgerekend dat als we aan de verstikkende staatsbureaucratie een einde maken, er honderden miljarden (!) vrijkomen om alle urgente problemen op te lossen!

Geen geneuzel

Ik vat samen. Waarde heer Putters, u staat bekend als een kundig polderaar, maar daar zitten we nu écht niet op te wachten. En we willen al helemaal geen geneuzel over definities. Begin dus gelijk met wat de bevolking opgelost wil zien. Kom met een waardepropositie voor burgers en ondernemers, en kies competente bewindslieden voor de uitvoering. Simpel en direct! Met een ‘formatieproces nieuwe stijl’ kunt u al binnen enkele maanden een zakenkabinet aan de Kamer presenteren. Heel Nederland snakt ernaar. Oh ja, nog een advies. Veel zaken over ‘brede welvaart’ hebben in de moderne samenleving een hoog technologiegehalte. Kies daarom een rechterhand, liefst een nuchtere ingenieur, die u daarbij kan helpen.

Tot slot. Gebeurt dat allemaal niet, dan zullen er helaas nieuwe verkiezingen nodig zijn om de politieke leiders nóg duidelijker te maken dat burgers en ondernemers een totaal andere koers willen!