Foto: Shutterstock,
Van een onzer correspondenten.
Veel mensen die hun huis nog verwarmen met een CV-ketel zullen zich de vraag hebben gesteld: moet ik nu wel of geen warmtepomp aanschaffen? Voor veel huiseigenaren zal het antwoord nee zijn, omdat de kosten te hoog zijn. Zo ook voor Gerjo van Eijnsbergen uit he Overijsselse Hasselt, die te gast was bij NPO Geld of je leven. ‘Er zijn dagen dat ik geen 40.000 euro heb liggen…’, vertelt hij cynisch. De vraag of hij een warmtepomp wilde aanschaffen, houdt Van Eijsbergen al best lang bezig, vertelt hij. Hij sprak verscheidene adviseurs.
‘Een jaar of zes geleden ging ik naar een koopwoning. Dat huis was vrij goed geïsoleerd en we hadden zonnepanelen, dus toen hebben we erover nagedacht hoe we nog duurzamer konden leven.’
Een aannemer sprak van 40.000 à 45.000 euro. Te duur, vond Van Eijnsbergen, die toen ook andere verbouwingen liet doen.
Radio 1-luisteraar Jeannette ergert zich behoorlijk aan het geluid dat de buitenunit van haar pomp produceert.
Toen in 2022 de energieprijzen de pan uit rezen, besloot hij weer te gaan onderzoeken of de installatie van een warmtepomp een goed idee zou zijn. Een aannemer wees echter zijn verzoek af omdat de buitenunit te dicht bij de buren zou staan. Hij was bang voor claims, omdat de geluidsnormen werden overschreden. Van Eijnsbergen gaf nóg niet op: hij vroeg ook nog advies aan een energiecoach van de gemeente, maar ook die kwam met een bedrag van 40.000 euro. Te duur, dus.
Energie-adviseur Sander Toering, specialist op het gebied van warmtepompen, herkent in het verhaal van Van Eijnsbergen. Mensen krijgen vaak veel verschillende adviezen:
‘Je hebt heel veel verschillende soorten warmtepompen en de randvoorwaarden kunnen nogal verschillen’, vertelt hij.
Een normale warmtepomp zelf kost meestal zo’n 13.000 á 14.000 euro, vertelt Toering, en daar kun je ook nog een paar duizend euro subsidie op krijgen. Maar afhankelijk van de woning kan de rekening flink hoger uitvallen. Als je woning slecht geïsoleerd is, moet dat eerst gebeuren en veel woningen moeten ook hun warmteafgiftesysteem aanpassen.
Niet alleen de hoge prijs geeft mensen kopzorgen. NPO Radio 1-luisteraar Jeannette ergert zich behoorlijk aan het geluid dat de buitenunit van haar pomp produceert.
‘We hebben continu het gevoel dat er een wasmachine aan het centrifugeren is’, vertelt ze.
Toering hoort vaker klachten over geluidsoverlast, maar wijst erop dat dit vaak komt omdat de warmtepomp op een verkeerde plek is geplaatst.
Het lawaai van buitenunits (zie foto) is sowieso een hot issue.
‘Dat is nummer één van de onderwerpen waar ik vragen over binnenkrijg’, vertelt Toering. Dat is logisch, vindt hij, want vroeger waren de regels niet zo streng. Een warmtepomp mocht overdag 65 dB produceren, wat behoorlijk luid is. ‘We wonen in Nederland dicht op elkaar, dus sinds 2021 zijn de regels in Nederland strenger. De geluidsproductie is nu heel minimaal, zeker als het goed geplaatst wordt.’
Gerjo van Eijnsbergen is vooralsnog niet overtuigd. Het blijkt duur en hij wil geen gedoe met de buren.
‘Tja, misschien moet ik het doen vanuit mijn verantwoordelijkheid naar de toekomst’, peinst hij.
***
Bron hier.
***
foto: ANP
Heden ten dage is een houtkachel of allesbrander het goedkoopste.
Vooral zo’n allesbrander waar je écht alles wat brand in kunt gooien, van oude vloerbedekking tot afgewerkte olie.
Zorg in beide gevallen voor een goede schoorsteen en een hoge verbrandingstemperatuur, hoe warmer de rookgassen hoe hoger ze komen waardoor de buren er geen last van hebben. :)
Cornelia
Een houtkachel waar je probleemloos alles in op kunt stoken lijkt me een utopie. Hoe hoog moet de stooktemperaruur dan wel zijn? Maar misschien heb je voor mij een link.
Een schoorsteen van voldoende diameter (rond 20cm) heb ik nog en ook het gat waarin de brander, mits, niet te groot, geplaatst mag worden. Zolang een al te bemoeizuchtige overheid dat goed vindt.
Cornelia
In de wacht
Cornelia
Een houtkachel waar je probleemloos alles in op kunt stoken lijkt me een utopie. Hoe hoog moet de stooktemperatuur dan wel zijn? Maar misschien heb je voor mij een link.
Een schoorsteen van voldoende diameter (rond 20cm) heb ik nog en ook het gat waarin de brander, mits, niet te groot, geplaatst mag worden. Zolang een al te bemoeizuchtige overheid dat goed vindt.
Onzin, buren in bovenliggende woonlagen hebben wel degelijk last van stank..
Als er alleen CO2 uit de schoorsteen komt niet. Dat lijkt me nu echt iets voor ingenieurs om een betaalbaar en gemakkelijk reinigbaar filter te bedenken voor de andere eventuele troep. In dat geval hoeft ook de vuilnisauto nauwelijks meer te komen en krijg je warmte van je afval. Dubbele afdelingen in je kachel, het ene deel om te drogen, het andere deel om het gedroogde afval op te stoken. Lijkt me ideaal. Wat uitklopbaar stof in het filter en schoon CO2 uit de schoorsteen. ;-))
Het CO2 verhaal is toch bagger als ik Willy Soon gisteren goed heb beluisterd.
JPS
Weer in de wacht
“Het CO2 verhaal is toch bagger als ik Willy Soon gisteren goed heb beluisterd.“
Wat heeft Willy Soon je nou weer wijsgemaakt ;-)
Bart Vreeken
Wat deugt er niet aan, ik heb zo het vermoeden dat je niet de moeite hebt genomen de tijd uit te zitten en te luisteren.
Ziende blind en horende doof is dat niet aan jou besteedt en al helemaal niet als je er en trol als stand-in voor hebt.
ASO noemen we dat.
Waarom? De overheid doet het ook met hun biomassa en huisvuil centrales.
Stoken op afvalhout en af en toe een lekker stuk vloerbedekking erbij voor de calorische waarde, 100% CO2 neutraal
Als onze overheid het mag, dan mogen wij het toch ook?
Ja maar hij doet het ook.
Mijn hemel, wat zwak Cornelia. Van een kind van 6 accepteer ik dat al niet meer.
Ja maar hij doet het ook.
Mijn hemel, wat zwak Cornelia. Van een kind van 6 accepteer ik dat al niet meer.
AnthonyF
Als onze overheid belerend en corrigerend het vingertje heft maar zelf zelf subsidieert wat zij de burger verbiedt te doen lijkt het me terecht dat je daar tegen ageert, Zelfs als je dat wat zij verbiedt burgerlijk ongehoorzaam gewoon doorvoert. Meten met 2 maten deugt niet, ook niet voor een overheid,
Een kachel in huis produceert Co2, watetdamp, rook, roet, dioxines, pm10, en allerlei toxische gassen. Een oven van “de overheid” is computerhestuurd en geeft bijna alleen CO2 en waterdamp.
Wil je ook thuis zuiver en computergestuurd verbranden, dan gaat dat je wellicht ook wel die 40.000 euro kosten.
De verbrandingstemperatuur moet minimaal 700 gr.C zijn, liefst meer dan 1.000.
Dat geldt eigenlijk ook voor een barbecue, want die is in feite zeer vervuilend.
Pieter
Dan moet het kunnen. Een pottenbakkersoven haalt met gemak 1000 graden’;
Je moet zorgen voor een hoge rookgastemperatuur, die rook moet omhoog, dus hoe warmer hoe makkelijker dat gaat, minstens 159 graden dus.
Cornelia
Vanwaar het magische getal van 159 gr C?
Een HR aardgas CV ketel produceert rookgassen met temperaturen onder de 100 grC.
De mijne minder dan 80 grC, maar ik heb de max. temp. van mijn CV water dan ook omlaag gebracht naar 60grC met het idee dat ik daarmee het rendement van mijn CV ketel verhoog.
Ik snap hier helemaal niets van.
Wij hebben 3 jaar geleden een warmtepomp, airco, laten monteren met een buitenunit zoals op de foto in het artikel.
Binnen niets te horen, zelfs niet op de plaats waar zich aan de buitenkant die unit bevindt. Zeker, huis goed geisoleerd; dat wel.
Wat je hoort is het suizen van de lucht die door de binnenunit de kamer wordt ingeblazen.
Uit nieuwsgierigheid ben ik net even buiten geweest en heb de decibels gemeten op ongeveer 60 cm. van de buitenunit.
Kwam niet verder dan 60 Db met af en toe een flinke uitschieter.
Die uitschieters waren er echter ook toen ik op 10 meter afstand ging staan. Het was het gekwetter van de vele spreeuwen die nu vaak bij duizenden rondvliegen:)
Ik heb nog nooit hier horen klagen over geluidsoverlast, terwijl toch heel veel mensen verwarmen en koelen met een airco. Goedkope atoomstroom.
Bij mijn buren hangen er 3 aan de gevel voor een huis van ongeveer 100 m2 en daar hoor je ook niets van als je vlak langs loopt.
Bij mij achter is een gasloze wijk neergeplempt. De warmtepompen ruisen en ratelen dag en nacht. Om gek van te worden. Daarbij ook og cummatoef meer dan 40 dB op de erfgrens.
…‘Dat is nummer één van de onderwerpen waar ik vragen over binnenkrijg’, vertelt Toering. Dat is logisch, vindt hij, want vroeger waren de regels niet zo streng. Een warmtepomp mocht overdag 65 dB produceren, wat behoorlijk luid is. ‘… Dat is een factor 3x luider dan u meette. Interessant is het frequentiebereik en welke gehoorcurve
Rien, ook jij bedankt. Maar mijn simpele dB meter kan die vragen niet beantwoorden:)
Ik heb het over een vrijstaande bungalow met 2200 m2 grond er omheen.
Hoe het in een stad is op de 14e verdieping van een appartementencomplex weet ik niet.
Punt blijft, dat wij die buitenunit gewoon niet horen binnen en buiten het niet meer is dan een zachte ruis.
Ter info; het is een Mitsubishi MSZ-AP42VG waarvan de buitenunit volgens fabrieksopgave niet meer dan 51dB geeft.
Ik heb in 2021 1.700 euro betaald exclusief montage.
AnthonyF
Verwar jij dan een warmtepomp niet met een airco die zowel kan koelen als kan verwarmen?
AnthonyF
Ik las er eerst overheen blijkbaar want je schreef “warmtepomp Airco” In jouw geval is dat mogelijk voldoende gezien je woonplaats. Voor mij allerminst. Ik zou minimaal 6000 kWh nodig hebben boor mijn totale gebruik als het allemaal met elektriciteit moet, En simpel sommetje maakt er hier dan (6000 x 0,40) : 12 = 200 per maand van. Met gratis lawaai voor de buren.
Peter,
Je simpel rekensommetje klopt niet. Warmtepompen hebben rendementen van 300% – 600%.
Bas, ben je nu echt zo stom of probeer je het weer?
Als je op deze manier ook omgaat met de opbrengst van molentjes en paneeltjes, dan weet ik genoeg.
https://acc.circulectric.nl/blog/rendement-warmtepomp
Trouwens, waar blijven die berekeningen waar al zo vaak om is gevraagd?
Anthony,
Ik weet dat je in een moderne, goed geïsoleerde bungalow woont. Althans dat is wat je eerder vermelde.
Vraag: Wat is nu het energiebedrag dat je per maand betaald? Het mijne is voor een uiterst comfortabel hoekhuis, energie label A 121 Euro per maand.
M’n zoon doet het beter met z’n zonnepanelen en stadsverwarming in een nog maar 6 jaar oud huis, maar daar druipt de subsidie van af. Hij zit in totaal op zo’n 70 Euro per maand. Komen er wel 2x per jaar nieuwe filters voor de warmte terugwininstallatie bij (ITHO), en kosten voor het schoonmaken van de panelen.
Betekent zo’n 200 per jaar die er bij komt.
Dus… Hoe hoog is jouw maandverbruik nu?
Wijnand, stroom 117/mnd voor alles waar energie voor nodig is. Behalve het gas voor koken. 1 fles van ongeveer 35 euro. Doen we een maand of 18 mee.
Zeker, de winters zijn hier een stuk milder, maar in de zomermaanden staat de airco ook dag en nacht aan.
Het is een bungalow van 185 m2 uit 2013 en uitstekend geïsoleerd. Huur 900/mnd. Wij houden iedere maand minimaal 1000 euro over van mijn pensioen plus 2xAOW.
We doen het allebei primaE 900,- per maand huur… Daar heb je in Amsterdam een studentenkamer voor.
Ik heb overigens mijn huis (128 m2) n volledig eigendom en vrij van hypotheek.
Goed gedaan Wijnand. Ouderwetse degelijkheid. Gefeliciteerd man.
Zover ik weet zijn er bepaalde eisen aan het geluid als tussen jouw huis en de buurman zijn huis minder dan 4 meter afstand zit.
Officieel moet je zelfs toestemming aan je buurman vragen meen ik.
Het heeft iets is met burenrecht van doen, net als je buurman zijn huis wit wilt schilderen en je woont er aan vast.
Zelfs als een buurman aan je vast woont moet hij toestemming als hij zonnepanelen legt.
Gaat hij een ingrijpende verbouwing doen met b.v. is hij verplicht om jou in kennis te stellen als hij b.v draagmuren gaat vervangen door stalen balken, zou hij het zonder goede kennis van zaken willen doen kun je zijn verbouwing verbieden, er kan schade ontstaan aan jouw huis, maak altijd foto’s voor de zekerheid, ook al doet een aannemer het, ook daar zijn prutsers bij.
En ja airco’s waar je mee verwarmt en ook warmptepompen maken echt veel herrie als het vriest.
Ook kunnen ze bij bepaalde wind een fluitend geluid maken als ze stilstaan door de open kast met rooster en ventilator.
Pin me niet helemaal vast aan de wetgeving want ik heb het ook maar een keer gelezen, net hoe veel regels en verjaring bij overpad komen kijken.
Beetje rommelig geschreven, maar dat heb ik wel vaker met de smartphone, sorry.
@ theo ,
over geluid moet je maar’s vragen aan Guus Berkhout die in de commissie zat om de geluidsoverlast van Schiphol te meten.
Ze zijn er nog steeds niet uit . :-)
Bert,
In het plaatje Horn waar de beruchte graaf van Horne woonde die voor plezier op mensen schoot.
Daar hebben ze een paar rijen senioren woningen gebouwd, je weet niet wat je ziet, schuin uit het dak steken zwarte warmptepompen omhoog, knettergek, het zijn mooie wooningkjes die totaal geen aanzicht meer hebben, het is bagger, en je weet, geluid telt op.
In Roermond waar ze een van de eerste wijk klimaat neutrale woningen hebben gebouwd hoe dat dit zo netjes heet, was een herrie van jawelste, na de nodige rechtzaken tegen de projectontwikkelaar hebben ze de pompen verplaatst naar geluidsdempende hokjes in de achtertuin, na ja zo ver je dat nog tuin kan noemen heden.
Ik ga avonds nog wel eens samen met mijn vrouw een stukje lopen, laats toen de temperaturen hier goed onder 0 waren hoorde je die dingen al ronken voor je in de buurt was, er waren natuurlijk ook airo’s bij die ze warme lucht laten blazen.
Maar als het hele dorp aan de pomp zou zitten word je knettergek van die herrie als het vriest.
Theo
En als het warm is en je wilt mooi onder je boompje in de tuin in de schaduw zitten is het nog erger. Dus dan ga je maar in huis zitten met je waaiertje.;-))
Theo, dank voor je reactie.
Voor alle duidelijkheid, mijn buren en ik wonen in vrijstaande huizen van een type wat in Nederland een bungalow heet.
Met ruime tuin er omheen.
Wat wetgeving betreft weet ik niet. Die is in Frankrijk volgens mij een stuk soepeler op dit gebied dan in Nederland.
De weinige keren dat het hier een beetje vroor, hooguit een graad of 3 en dan alleen voor zonsopgang, hoorde ik ook geen herrie.
Wellicht dat het installeren toch een grote rol speelt net als de kwaliteit van het apparaat.
AnthonyF,
Het ligt er zeker aan hoe en waar ze geïnstalleerd zijn, op de grond, tegen de gevel, is er weerkaatsing van het geluid, wat voor dempers waar hij op staat enz.
De beste zijn inderdaad, Mitsubishi, Toshiba, en Panasonic heb ik me laten vertellen door de installateur, niet bij mij maar bij mijn dochter, daar staan er drie boven op het magazijn, het zijn airco’s die warme lucht blazen in het winkelpand en bovenwoning.
Theo, Roermond dus. Jeugdherinneringen.
Mijn grootouders van moeders kant woonden in de Bisschop Boermansstraat.
AnthonyF,
Ik woon niet in Roermond zelf, ik woon in een klein dorp wat vroeger een zelfstandige gemeente was maar wat nu bij de gemeente Roermond hoort.
Tot op heden zijn al die klimaatmaatregelen ontluisterende hersenspindels gebleken. Van EV tot warmtepomp en van windpark tot zonneakker. Allemaal strijdig met andere waarden die het landschap en leefmilieu betreffen. Het middel is steeds erger dan de kwaal. (zo die kwaal er al is)
Mogelijk kan het zonnepaneel op een schuin dak, mits volledig opwaarts herbruikbaar/recyclebaar, er nog mee door.
In onze 3 laags tussenwoning betekend +++ energie / isolatie :
Aanpassen isolatie kruipruimte, en platte dak, 3 etages +++ glas (verwijderen dubbelglas uit 2000), 8 zonnepanelen op platte dak, nieuwe meterkast, vloerverwarming (te overwegen), CV (3 jaar oud) verwijderen, warmtepomp installeren (op balkon met geluidsombouw) en aansluiten op 3 etages. Kosten 45.000 €. Ons type woning (Drive-in met garage) heeft toestemming tot gebruik als kantoor / praktijk.
Terugbetaaltijd 15 – 20 jaar.
Over een jaar of 4 jaar verhuizen we naar een appartement met centrale verwarming en lift. Dus +++ energie / isolatie / warmtepomp weinig kans
En met ons zo vele leeftijdsgenoten in onze laan.
Scheffer, wellicht toch eens wat zoeken in Zuid-Frankrijk?
Tip, kijk eens op de site https://www.leboncoin.fr/ en dan zoeken naar ventes immobilier.
Je zult verbaasd staan.
We hebben de kleinkinderen dit weekend. Granrijk nu nog niet aantrekkelijk om te verhuizen naar.
Heldere keuze. Hou ze goed vast want het gaat hard waaien:)
Vergat te melden dat een nieuwe buur / ICT ondernemer in verderop in onze laan zijn huis / kantoor volledig +++ / full isolatie / 8 zonnepanelen / warmtepomp op balkon heeft uitgevoerd + volledige verbouwing garage / benedenverdieping tot kantoor. Heeft volgens zeggen van buren een kleine 90.000 € geïnvesteerd in de verbouwing / ‘vergroening’. Koopje? geen geld dus!
Een feest voor de portemonnee! Alleen, wiens portemonnee?
zelfde verhaal als bij de twee vorige ; zolang er sprake zal zijn van een gestuurde markt en verplichte winkelnering , zal de kanker van de energitransitie voortwoekeren en , zoals in een commentaar dáarvoor weer , mensen meewerken aan de eigen onderdrukking zoals beoogd met de SDG doelen, waarover Cornelia het almaar heeft en veel waardering oogst.
Je ziet het terug hier in de commentaren die enkel nog gaan over vermeende voor of nadelen van een warmtepomp.
Kijk , de CV was ten opzichte van een kolenkachel of oliekachel een waanzinnige sprong voorwaarts in termen van brandstofefficiëntie, vervuiling en comfort .
“warmte is de meest elementaire vorm van energie “. Dus beter dan een moderne CV op gas, die een rendement haalt van 100 % op de toegevoerde brandstof, bestaat niet.
Maar als de overheid de verkoop van een CV- ketel en houtkachels verbiedt, dan blijft er gaan andere keus dan een warmtepomp over.
Of , als de industrie onder druk van de overheid de productie van CV ketels staakt zoals Remeha . ( onlangs opende de koning een nieuw fabriek waar warmtepompen worden geproduceerd ) Remeha is inmiddels onderdeel van een internationaal ( globaal opererend ) Conglomeraat.
Of als men zich laat leiden door berichtgeving van het NPO of anderszins media ,
Of , als men volgens het principe van het zwaan kleef aan , weet van de buurman dat een warmtepomp veel beter is , want daar kan geen expert tegenop. ( de discussie over warmtepompen vs een cv wordt als sinds het eerste decennium gevoerd . )
wauw een nieuw record.
Men wil het niet weten en niet horen.
Ik vergat natuurlijk de belangrijkste reden en dat is ‘ wat kost het ‘ , goed weergeven door Anthony die in Frankrijk woont waar de keuze voor een warmtepomp een voor de hand liggende keuze is, gezien de afwezigheid van een gasinfrastructuur en de prijs ervan, terwijl kernstroom super goedkoop is . Vooral nachtstroom die je dan kan opslaan in een accumulator .
Niettemin blijft de verwarming van oude huizen in veel gevallen een primitief gebeuren, zo weet ik uit ervaring .
Veelal wordt gestookt op hout in plaatijzeren kachels, waarbij ongeveer 80 % van de warmte via de schoorsteen verdwijnt en de uitstoot gigantisch is vanwege het smoren. . Ook gooien ze gewoon zijknat hout op het vuur. Wat dat betreft kunnen ze veel leren van landen als Duitsland, Oostenrijk, Zwitzerland en Oosteuropese landen. In Frankrijk kunnen ze met gemak het hele CO2 verhaal oplossen .
Er bestaan moderne – waarachtig innovatieve – tegelkachels- in combinatie met een zonneboiler-systeem – waarin hout wordt vergast met een zeer hoog rendement, gepaard gaand met de laagste – Oostenrijkse – uitstootnormen, die zeer aangename stralingswarmte afgeven.
In Nederland echter, zijn vrijwel alle leveranciers van dergelijke houtgestookte systemen gestopt, onder druk van de berichtgeving in de media en de APV’s van gemeenten. ( In Utrecht worden campagnes gevoerd tegen houtstook door de Gemeente )
https://ejbron.wordpress.com/2024/02/22/amerikaanse-expert-over-duitse-energie-dwaalweg-duitsland-is-er-een-schoolvoorbeeld-voor-wat-men-niet-zou-moeten-doen/
Advies voor Eijnsbergen:
Niet doen: die warmtepompen, hou het maar op gas.
Wel doen: bij de volgende verkiezingen stemmen op een partij die geen klimaatsufferds op de kieslijst heeft.
Dan blijft er niet zo heel veel over.
Ik denk dat zelfs al zou het FvD meer dan de helft halen, dan nog komt die regering er niet.
Ze zullen alles uit de kast halen om het te verbieden, dus wat je stemt maakt eigenlijk al niet meer uit.
Het gaat er om dat er voldoende mensen inzien dat het FvD geen onzin verkoopt, de mensen moeten wakker worden, ze moeten beseffen dat de regering al tientallen jaren liegt over werkelijk alles, ze moeten het kwaadaardige plan achter die beslissingen zien.
Iedereen kan op zijn klompen aanvoelen dat de NAVO een oorlog met Rusland gaat voeren, dat de EU de kosten zal dragen en de militairen zal leveren.
Daarvoor heb je mensen nodig die het openbaren, die duiden wat die ogenschijnlijk goede beslissingen in feite betekenen.
Met ouwehoeren over hoeveel euro je in de maand aan energie betaald ga je dat nooit tegenhouden.
Vandaag deel ik met jullie een opname van het Benedictinessen klooster in Oosterhout.
https://twitter.com/WijnandHijkoop/status/1760675607023940069
Waar eens de grote moestuin was staan nu de zonnepanelen, en op de parkeerplaats staat een water/water warmtepompsysteem.
Nou moet ik er uit respect bij vertellen dat het aantal nonnen door sterfte snel daalt en het allemaal beslist niet aan deze dames ligt….
Maar degene die dit verkocht heeft aan het klooster moet de ogen uit zijn kop schamen. Een kerk en de gebouwen van meer dan 300 jaar oud op deze wijze verwarmen is onmogelijk. Het functioneert allemaal voor geen meter.
Het doet me weer denken aan Gerrit Komrij, die in de jaren tachtig in zijn essays al de toen opkomende subsidie-maatschappij op de hak nam. Eén zin is me uit die stukken altijd bijgebleven, toen Komrij het had over subsidie voor een timmerwinkel van lesbisch negerinnencollectief: “Er staat altijd wel een staatsecretaris bij met gulle lach en een gat in de hand”. En daarna een variatie op de uitdrukking “geld stuk slaan” over bovenstaande fenomeen: “Tijd stuk, geld weg”!
XR-dochter op visite
Meneer Van Eijsbergen zit aan de keukentafel, onder een spaarlamp die in een fitting is gedraaid die een ouwerwetse lampenkap draagt. Dat is niet zijn wens. Ook niet die van mevrouw Van Eijsbergen die ook aan tafel zit. Meneer Van Eijsbergen heeft een kopje koffie voor hem staan, half leeg. Zijn vrouw, die ’s avonds geen koffie drinkt, een glas thee. Die dochter van ‘m, hé. Het meisje is ook aangeschoven. Ze is even langs komen fietsen, voor de gezelligheid zei ze.
Ja ja, dacht Van Eijsbergen, dat doet ze de laatste tijd vaker dan vroeger, en zo gezellig is dat niet.
Daar komt het al.
» Heb je die warmtepomp nou eindelijk besteld, pap?
» Uhh … ik ben nog aan het denken lieverd.
» Je denkt al zo lang.
» Weet je wel hoe duur die is.
» Paps, dat roep je al heel lang. Krijgen we dat nu weer. Ik dacht dat we dat gehad hadden.
» Het geld groeit je vader niet op de rug, meisje.
»Ja mam, dat cliché ook nog. En het water staat ons straks aan de lippen.
» Dat is jouw cliché zo langzamerhand.
» Nee, dat is een noodkreet. Inmiddels. Weten jullie dat het water wel 7 meter kan stijgen deze eeuw. Dat gaat pas geld kosten, voor mij en voor m’n broer. Voor jullie kleinkinderen.
» Jij zou toch geen kinderen nemen.
Haar vader. Maar ze laat zich niet van haar à propos brengen.
» Jullie zoon, hé. Die geen cent te makken heeft. En dan naar de Veluwe moet verhuizen. Hij verzuipt nog liever, zegt ie.
Haar moeder wil wat afleiding.
» Hoe is het met Vera?
» Vera?
Haar gezicht drukt een ongeloofwaardig vraagteken uit.
» Nah, je weet best wie ik bedoel, je flatgenoot.
» Die ken ik niet meer-
» Die ken je niet meer? Hebben jullie ruzie?
» Ze is uit XR gestapt. Ze heeft een verhouding. Haar laatste date. Gelooft niet in klimaatproblemen. Doet precies …
Meneer Van Eijsbergen luistert niet meer. Hij ziet zijn dochter toen ze nog klein was. Lief meisje. Wel een sterk willetje. Ik kon nooit tegen d’r op. Ik was eigenlijk veel te lief voor haar. Wat een dondersteen nu. Wat een dwingeland. En ik kan nog steeds niet tegen haar op. Een schop onder d’r kont moest ik die meid geven. Een draai …
» Paps, hoor je me niet
» Uhh … sorry, ik zat even aan iets anders te denken.
» Iedereen neemt een warmtepomp.
» Oh, nee, dat is niet waar.
Opgelucht haalde Van Eijsbergen adem. Hij ziet een gaatje.
» Nee lieve kind. Sterker, ik heb met de buurman gesproken. Ik zei: ik zit aan een warmtepomp te denken. Ik wou … Nou, ik kwam niet verder. Weet je wel wat voor een pokkeherrie die maken, zei die. Dat ga jij me toch niet aandoen, hé. Waag ’t niet buurman. M’n zuster woont naast iemand die een warmtepomp heeft. Wat een ellende. En ze zijn het eens. Heeft ‘m bijna dertig rooie ruggen gekost. Maar de arme man heeft geen geld meer om het te veranderen. En m’n zwager heeft nu doorlopend erger met hem over het lawaai. Nou, Gerjo, dat ga ik niet pikken, als je dat maar in je oren knoopt. Ik hengst dat ding zo in elkaar. Dus je begrijpt lieverd …
» Die man kan jou niks maken. Eén keer de politie bellen en hij houdt zich rustig.
» Ik wil geen buurman die zich rustig houdt, kind. Ik wil geen politie bellen voor mijn buren. Ik wil af en toe een biertje met ‘m drinken.
» Jij … jij denkt aan de buurman? Wel eens gehoord van de gemeenschap?
» Lieverd, wij doen ons best om duurzaam te leven, dat weet je.
» Je weet dat je vader een … hoe noemen jullie dat … een ievie? … nou, zo’n ding heeft gekocht. Je vader voelt zich best verantwoordelijk voor het vironnement.
» Environment, moeders. De omgeving.
» Hé man, verbeter me niet steeds. Nou, een rib uit z’n lijf. En voor ons weer een lapje vlees minder in de week.
» Eten jullie nog steeds vlees … mooi is dat.
» Kind, kind, moet dat nou zo …
He Leonardo, wat een HIT.
Jij woont in Italië, wij in de lage landen, nou ja Limburg uitgezonderd dan, we zijn natuurlijk altijd al uitgezonderd geweest behalve wanneer er wat te halen viel.
Maar geen schande over XR want dat is nu typisch Nederlands, iets wat we niet kwijt willen in onze cultuur, iets waar we trots op zijn.
We hebben al niet meer André van Duin met zijn show op de buis enz, een circus hebben we ook al niet meer, maar nu hebben we XR en dat is tenminste weer lachen, ze scoren zelfs op tv in binnen en buitenland, dus geen slechte dingen vertellen over hen.
ksalt nooit meer doen, Theo
Ik heb een solar geyser (dat werkt een beetje zoals een omgekeerde radiator) in serie met een warmte pomp geyser. Ondanks stroom storingen en als er geen zon is, heb ik nog altid genoeg warm water gehad. Dat was een ongelovelijk goed idee van mij. Ik vind het lawaai van de hitte pomp aanvaarbaar, heel goed vergelijkbaar met een airco (die ik ook heb)
Trotz SchnäppchenpreisHeizungsmechaniker testet Wärmepumpe: „Sie werden sparen, hieß es. Von wegen“
https://www.focus.de/finanzen/heizungsmechaniker-nach-waermepumpen-test-sie-werden-sparen-prophezeite-der-hersteller-von-wegen_id_259691720.html
die is ook mooi, Theo
Even off topic:
Simon Rozendaal heeft een stuk geplaatst in Elsevier Weekblad over de discussie rond de zeespiegelstijging voor de Nederlandse kust. Het grote publiek leest nu mee.
https://www.ewmagazine.nl/kennis/opinie/2024/02/zit-er-een-knikje-in-de-grafiek-van-onze-zeespiegel-65759w/
Houden we in Nederland wel droge voeten? De zeespiegel stijgt al duizenden jaren, maar versnélt hij ook? Deltares zag heel lang geen knikje in de grafieken van de getijdenstations, maar tegenwoordig ‘opeens’ wel. Er komt wel steeds meer kritiek op hun berekening, schrijft Simon Rozendaal.
Dat de zeespiegel voor onze kust stijgt, is geen nieuws. Dat doet hij al 12.000 jaar. De afgelopen eeuwen met een constante snelheid, zo’n 1,8 millimeter per jaar. Hieraan kunt u trouwens herkennen of mensen op de hoogte zijn. Als ze scanderen ‘help, de zeespiegel stijgt door de opwarming van de aarde,’ zijn ze af.
De relevante vraag is of de snelheid van de stijging toeneemt. Ook voor de toekomst van Nederland. Op een constante snelheid kunnen we ons instellen. Met gemalen, hogere duinen, stormvloedkeringen. Natuurlijk ging het vroeger ook weleens fout – zie de ontruiming van Schokland in 1859 – maar 1,8 millimeter per jaar kunnen de vernuftelingen van Rijkswaterstaat aan.
DE ZEESPIEGEL STIJGT, MAAR HOE SNEL? EW ZOCHT HET UIT
Maar gaat de zeespiegel sneller stijgen, dan wordt het andere koek. Voor de lage landen bij de zee is dit het meest angstaanjagende gezicht van global warming. Dat de winter natter wordt, het voorjaar droger, de regenbuien tropischer worden, nooit meer een Elfstedentocht, ach, daar valt allemaal best wel mee te leven – ook gezien de bonus dat we vaker op terrasjes zitten. Maar als de zeespiegel met meters per eeuw omhooggaat, dan staat de toekomst van het land op het spel.
FASCINERENDE TEGENSTELLING
Nu hebben we in Nederland een fraai systeem om de zeespiegelstand te meten: getijdenstations. Wat wijzen hun metingen uit? Een rechte stijgende lijn, al sinds 1880. Maar zit er misschien een knikje in, als omen, waarschuwing voor de nakende apocalyps? Binnen de vaderlandse wetenschap bestond daarover de afgelopen jaren een fascinerende tegenstelling.
Moderne satellieten zien een wereldwijde versnelling, onze oeroude maar o zo degelijke bakens níet. In 2019 schreef Deltares, het nationale waterinstituut, dus nog: ‘De zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust is niet versneld.’ Zeespiegelogen bij het KNMI en de TU Delft zagen daarentegen wél een knikje. Ook bij het IPCC (de Verenigde Naties) zijn ze stellig: versnelling, door opwarmend oceaanwater (dat zet uit) en smeltend ijs.
Deltares was als dat kleine dorpje in Gallië dat stand houdt tegen de Romeinen. Nee hoor, niks te zien.
ZEESPIEGEL STIJGT TOCH SNELLER
Maar wonder boven wonder, vorig jaar zagen de zeespiegelogen van Deltares het knikje opeens wél. Ze hadden nog eens goed in het koffiedik gekeken en ontwaarden met dank aan verbeterde software een heuse knik: voor 1993 was de snelheid 1,8 millimeter per jaar, daarna 2,9.
Even ter geruststelling, u hoeft niet stante pede te emigreren. Ook met een zeespiegelstijging van 29 centimeter per eeuw kunnen de vaderlandse waterbouwkundigen het land nog vele eeuwen beschermen. Maar misschien blijft het niet bij één knikje in de grafiek en stijgt de zee in de toekomst dus nog sneller.
Een complicatie in de zeespiegelogie is dat Deltares de metingen van de getijdenstations corrigeert voor de windrichting. En dat veroorzaakt nogal wat commotie. Zit Deltares niet onder politieke druk de cijfers in de richting van het zo gewenste knikje te duwen – zoals het KNMI de temperatuurmetingen van voor 1951 omlaag corrigeerde? De kritiek kwam deels van usual suspects als de stichting Clintel en luis in de pels Rob de Vos, die op zijn site Klimaatgek veel hierover publiceert.
Maar ook van waterbouwkundige Hessel Voortman, en dat is niet de eerste de beste. Die betoogt in het Journal of Coastal and Hydraulic Structures (een peer-reviewed en dus degelijk wetenschappelijk tijdschrift) dat de correcties van Deltares niet deugen. Voortman promoveerde in Delft op waterveiligheid, werkte over de hele wereld voor ingenieursbureau Arcadis en is door het IPCC als deskundige ingeschakeld. Hij denkt dat er periodieke schommelingen zijn in de zeespiegelstijging voor de Nederlandse kust (één van ruim acht, en één van ruim achttien jaar). Houd je daar rekening mee, dan blijft er helemaal geen windeffect over. Ook Voortman heeft natuurlijk een grafiek. Knikloos.
Knik of geen knik? Tja, ik kan wel een beetje grafieken lezen, meen ik, maar ik ben geen zeespiegeloog, laat staan knikkoloog. Tot nu toe zag ik in tientallen grafieken van de getijdenstations nog niet het prille begin van een schuchter knikje, maar in die van Deltares een knoepert. Maar bezwijkt die niet onder alle kritiek?
Wordt vervolgd.
Beste Willem,
Eén van de grote waterbouwkundige projecten waar ik als Civiel Ingenieur een bijdrage aan heb mogen leveren is ‘Ruimte voor de Rivieren’.
https://www.rijkswaterstaat.nl/water/waterbeheer/bescherming-tegen-het-water/maatregelen-om-overstromingen-te-voorkomen/ruimte-voor-de-rivieren
Een beslist noodzakelijk project, en dankzij de angst voor hoog water via een noodwet gerealiseerd. Hierdoor was het niet mogelijk voor de wappies om voor iedere krekel die zat te schijten op de dijk een bodemprocedure te beginnen.
Het project is zondermeer geslaagd, tijdens het hoogwater in de Maas van 2 jaar geleden functioneerde de verbreding uitstekend en met de pecunia viel het ook erg mee.
Het klootjesvolk moet bang gemaakt worden, dan krijg je het juiste budget en de juridische vrijheid.
Deze publicatie van Voortman op 28 dec 2023
https://journals.open.tudelft.nl/jchs/article/view/7068/5808
Die knik in de zeespiegel stijging levert een significant beter fit met de metingen op.
Dus daar gaat geen wetenschapper over vallen.
Vraag is of er een verdere versnelling gaat optreden?
Voor het antwoord op die vraag moet er nog een aantal jaren worden gemeten.
Een warmtepomp kost geen 40K. Om te beginnen met de lucht/luchtwarmtepomp (airco die kan koelen en verwarmen) kost € 2.500 per woonlaag, dus als je een standaard woning met 2 verdiepingen en zolder wilt verwarmen heb je 3 airco’s nodig. Totale kosten € 7.500… en dan nog wat kleine kosten om het infiltratieverlies (luchtlekken) te beperken.
Volgende stap is de hybride warmtepomp, die in de tussenseizoenen verwarmd waarna de gasketel het overneemt in de winter en sowieso warm tapwater verzorgd. Kosten voor deze warmtepomp € 6000 en verder weinig dure aanpassingen nodig.
Weer een stap verder: de lucht/waterwarmtepomp die de woning het hele jaar door kan verwarmen en warm tapwater verzorgd. Deze warmtepomp is een klap duurder met zo’n € 10.000 waarbij de radiatoren ook nog eens vervangen moeten worden (vloerverwarming/wandverwarming of oversized radiatoren). De kosten beginnen hier behoorlijk op te lopen wanneer je geen vloerverwarming hebt, alsnog vloerverwarming is op zich nog niet eens zo heel duur maar een nieuwe tegelvloer komt er dan nog bij.
De hoogste stap is de water/water-warmtepomp die geen buitenunit heeft maar een bodembron in de vorm van enkele buizen die 80-120 meter diep ingebracht worden. Deze warmtepomp kost minstens € 20.000 en dat nog afhankelijk van de energieprestatie van de woning. Ook hier kunnen er flinke kosten bijkomen om de woning energiezuinig te maken met isolatie, balansventilatie, kierdichting en voor een warmte-afgifte via vloerverwarming als die er nog niet is.
Voor de gemiddelde NL-woning is de verwarmende airco de best presterende optie: koeling in de zomer en verwarming in de tussenseizoenen en zelfs in de winter. Wel naast een gasketel die hetwarm tapwater maakt en in de koudste maanden de woning warm houdt.
Ga je nieuwbouwen neem dan geen genoegen met al deze installatietechnische onzin en ga gelijk voor een passiefwoning. Je hebt dan geen verwarmingssysteem meer nodig. Uiteraard een stuk duurder in bouwkosten maar dat verdiend zich snel terug met veel lagere energiekosten.
Voor veel woningen die redelijk tot goed geïsoleerd zijn is een hybride warmtepomp niet rendabel. Een terugverdientijd van 15 jaar of langer.
Althans dat is de conclusie van Milieu Centraal, het ‘kenniscentrum’ waar Hugo de Jongen en Rob Jetten de mond van vol hebben.
Reken het zelf maar eens na bij een gasverbruik van bijvoorbeeld 800 m3 of minder per jaar.
https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/duurzaam-verwarmen-en-koelen/hybride-warmtepomp/
Wij doen alles met airco’s en hebben een elektrische boiler voor warm water. Wij gebruiken geen gas.
€14.000 , €40.000, wat een onzin-bedragen. Het afgebeelde warmtepompje heb ik zelf ook. Het levert de hele winter door warmte genoeg om m’n woonkamer behaaglijk te houden en het kost nog een €1200 incl. installeren. Kosten per verwarmingsdag zo’n €2,50. Daar kan je CV nog geen 2 uur voor branden.
PP de Groot
Iets met appels en peren. Als je de winter op je verwarmde toilet doorbrengt ben je nog goedkoper uit en gebruik je nog minder energie. Je kunt in de winter ook een polystyreen iglo bouwen in je woonkamer. Die verwarm je dan met je eigen lichaamswarmte.
Verwarmen en koelen met airco’s (Daikin). Goedkoper dan een warmtepomp. Geen gas meer nodig en de buitenunits hoor je niet.
eveline
Horen je buren het ook niet? Of zijn die gehoorgestoord?
Ik hoor die van mijn buren wel. Als het geluid je als muziek in de oren klinkt, lijkt het natuurlijk iets anders. Of je moet naar de audicien. Als je het wel wilt horen natuurlijk.