Door Roy Spencer.
Het doel om de mondiale antropogene uitstoot van kooldioxide tot een ‘netto nul’ te brengen, klinkt overweldigend moeilijk. Hoe kunnen we, terwijl de mensheid in toenemende mate CO2 blijft produceren (met een tijdelijke pauze tijdens COVID), ooit het punt bereiken waarop deze uitstoot begint te dalen, laat staan nul bereiken in 2050 of 2060?
Wat niet wordt besproken (voor zover ik weet) is het feit dat de atmosferische CO2-niveaus (waarvan we ter wille van de discussie aannemen dat ze de opwarming van de aarde veroorzaken) zullen beginnen te dalen, zelfs terwijl de mensheid veel CO2 produceert.
Laat me dat herhalen, voor het geval je het punt gemist hebt:
Het atmosferische CO2-niveau zal beginnen te dalen, zelfs met een bescheiden vermindering van de antropogene CO2-uitstoot.
Waarom is dat? De reden hiervoor hangt samen met iets dat de “sink rate” van CO2 wordt genoemd. Er is waargenomen dat hoe meer CO2 er in de atmosfeer zit, hoe sneller de natuur het teveel verwijdert. De NASA-onderzoeken die sinds de jaren tachtig een ‘mondiale vergroening’ in satellietbeelden aantonen, zijn daar het bewijs van.
Vorig jaar heb ik een artikel gepubliceerd waaruit blijkt dat de gegevens over CO2 in de atmosfeer in Mauna Loa suggereren dat de natuur elk jaar gemiddeld 2% van het atmosferische overschot boven 295 ppm (parts per million) verwijdert. Het doel van het artikel was niet alleen om te laten zien hoe goed een eenvoudig CO2-budgetmodel past bij de CO2-metingen van Mauna Loa, maar ook om aan te tonen dat de algemene veronderstelling dat de natuur steeds minder in staat is om “overtollig” CO2 uit de atmosfeer te verwijderen, ongegrond lijkt te zijn – een artefact van de El Niño- en La Niña-activiteit sinds het begin van de monitoring in 1959. Als gevolg daarvan is het zinkpercentage van 2% de afgelopen ruim zestig jaar opmerkelijk constant gebleven. (Trouwens, de voorheen populaire CO2-fractie in de lucht heeft enorme problemen als zinvolle statistiek, en ik zou willen dat deze nooit was uitgevonden. Als je hieraan twijfelt, neem dan gewoon aan dat de CO2-uitstoot gehalveerd is en kijk wat de berekende fractie in de lucht doet. Het is zinloos.)
Hier is mijn nieuwste model dat aansluit bij het Mauna Loa-record tot en met 2023, waar ik een term voor stratosferische aerosolen heb toegevoegd om rekening te houden met het feit dat grote vulkaanuitbarstingen feitelijk de CO2 in de atmosfeer *verminderen* als gevolg van de toegenomen fotosynthese door diffuus zonlicht dat dieper doordringt in het bladerdak van de vegetatie:
Wat zou een ‘bescheiden’ vermindering van de mondiale CO2-uitstoot met 1% per jaar doen?
De VN beweren dat de CO2-uitstoot snel zal moeten dalen om tegen het midden van de eeuw Net Zero te bereiken. Concreet zeggen zij dat tegen 2030 een reductie van 45% onder het niveau van 2010 nodig zal zijn, en dat Net Zero tegen 2050 moet zijn bereikt, om de toekomstige opwarming van de aarde te beperken tot het (nogal willekeurige) doel van 1,5 graden Celsius.
Maar laten we eens kijken naar wat een veel bescheidener vermindering van de CO2-uitstoot (1% per jaar) zou doen met de toekomstige CO2-concentraties in de atmosfeer. Hier is een grafiek van de geschiedenis van de mondiale CO2-uitstoot, en hoe dat traject zou veranderen met een reductie van 1% per jaar vanaf 2023. (Zelfs dit lijkt optimistisch, maar we zijn het er allemaal over eens dat het doel van de VN een illusie is),
Wanneer we het CO2-model uitvoeren met deze veronderstelde emissies, reageert de CO2-concentratie in de atmosfeer als volgt:
Hoewel de CO2-uitstoot aanhoudt, beginnen de CO2-niveaus in de atmosfeer rond 2060 te dalen. Ter referentie worden ook de vier CMIP5-scenario’s van toekomstige CO2-uitstoot getoond, waarbij RCP8.5 vaak het scenario is dat wordt gebruikt om mensen bang te maken voor de toekomstige klimaatverandering, ondanks dat dit uiterst onwaarschijnlijk is.
De boodschap hier is dat de CO2-uitstoot niet veel hoeft te worden verlaagd voordat de CO2-niveaus in de atmosfeer hun stijging kunnen omkeren en beginnen te dalen. De reden hiervoor is dat de natuur CO2 verwijdert in verhouding tot de hoeveelheid overtollig CO2 die zich in de atmosfeer bevindt, en dat verwijderingspercentage zelfs onze CO2-uitstoot kan overtreffen met een bescheiden vermindering van de uitstoot.
Ik begrijp niet dat dit onderwerp niet besproken wordt. Alle Net Zero-retoriek die ik zie lijkt te impliceren dat de opwarming zal doorgaan als we onze CO2-uitstoot niet terugbrengen tot vrijwel nul. Maar dat is niet waar, want zo werkt de natuur niet.
***
Bron hier.
***
Trol.
Kritiek op de uitblIjvende sink saturation is al zo oud als 2001
http://www.john-daly.com/dietze/cmodcalc.htm
Hier zien we een daling van CO2 tegen 2100.
Maar in zijn publicatie toont Spencer drie modellen, waarvan geen enkele een daling toont.
Hij heeft nu gewoon de waarden in zijn model wat aangepast om het resultaat te bekomen dat hij jullie wil tonen.
Een centraal dogma is dat modellen onbetrouwbaar zijn.
Wie gaat er nu hard zijn voor Spencer en concluderen dat hij niet te vertrouwen is? Of ga je vandaag plots wel een model aanvaarden?
Wat Spencer laat zien is het effect op atmosferisch co2 bij een 1% per jaar emissieafname zoals dat in niet aggressieve Net Zero scenarios wordt gebezigd.
Het resultaat is gunstiger omdat de sink flow alleen evenredig met de atmosfeerconcentratie is, al sinds 1950.
Dat de sink flow evenredig is met de atmosfeerconcentratie, zit al heel lang in alle klimaatmodellen. Waarom kom Spencer nu met een daling in 2100? Waarin verschilt zijn modellering met die van alle andere onderzoekers?
En waarom heeft hij die daling niet in zijn publicatie? Past hij zijn model aan naargelang het publiek?
Nee de sink flow in de IPCC co2modellen (Bern) is evenredig met emissie, bovendien is er een sink saturatie gepostuleerd waarbij co2 eeuwig in de atmosfeer blijft.
Dat geeft dramatische effecten in 2100
Net Zero (atmosferische stabilisatie) wordt al bereikt als de gobale CO2 emissie wordt gereduceerd van 35 GtCO2/jaar nu naar 20 GtCO2 per jaar.
Hans Erren, 09:42,
Is jouw conclusie dus dat we CO2 uitstoot moeten reduceren, maar alleen wat minder dan algemeen wordt nagestreeft?
Dat gaat vanzelf als china van de dodelijke steenkool afgaat, net als nederland in de jaren 70.
Trol. Identiteitsfraude.
Als Modellleur zijn naam met drie l’en begint te spellen is er iets aan de hand.
Interessant deze hypthese door kritisch klimaat fenomeen Roy Spencer tegen de versleten en zwaar bekritiseerde AGW-hypothese en tegen de aanhoundende extreme model scenario klimaatalarmmeldingen door het marxistische gepolitiseerede VN-IPCC. Er zal nog veel over gedebatteerd worden zo verwacht ik. Het is onderdeel.van de reeds bekende ca. 40-tal natuurlijke en dominante klimaatfactoren die door het VN-IPCC aanhoudend worden weggewuifd.
COOL IT.
Netto nul CO2-uitstoot: een schadelijk en totaal onnodig doel;
GroenlinksPvdA en nog wat IPCC-EU-meelopers houden de vingers in de oren.
https://simonrozendaal.nl/klimaat-column-in-ew-2023/
https://simonrozendaal.nl/klimaat-column-in-ew-2022/
‘Netto nul CO2-uitstoot: een schadelijk … doel”
Waarom zou dat schadelijk zijn?
Het is omgekeerd. We krijgen er gezondere lucht voor.
Nu geeft hij zelf aan hoe belangrijk hout verbranden is. Stoot veel co2 uit en belangrijker is dat de biomassa op aarde verlaagd wordt. Zo kunnen we beter voldoen aan de ipcc modellen en blijft het alarm nivo in stand.
Niet als de hout massa wordt gecompenseerd door de groei van bomen geplant om de gevelde bomen te vervangen!
En dat wordt verzekerd door controle vanuit de EU.
Daarom is gecertificeerd hout ook hernieuwbaar.
Bas
Als je niet weet wat een bos is kun je beter je mond houden. of denk je net als Timmermans dat er alleen maar gesprokkeld wordt?
In 2050 moet 95% van de CO2 uitstoot worden gereduceerd. Die peoples in Parijs beseften niet eens dat hun opvolgers, die in 2050 de resultaten gaan evalueren in Parijs, niet eens meer terug kunnen vliegen naar huis.
Alles zal per zeilboot moeten en wat zullen ze een hoofdpijn hebben aan boord. Medicijnen worden er dan ook niet meer gemaakt! Nu ik toch hier ben, ik wens de betoncentrales rondom de aardgasputten in Groningen goede zaken. Koop een paar betonmixers die op waterstof rijden, dat vindt Timmermans leuk..
@troubadour, het grote CO2 uitstoot komt door China omdat daar gigantisch gebouwd wordt. Maar zullen mensen reageren beton is CO2 neutraal, want cement wordt gemaakt van kalk, zand en water. net zoals hout verbranden wordt de CO2 weer in de vorm van cement opgevangen. Haalt Groningen wel de doelstellingen ?
Het domste wat ze ooit hebben gedaan is dat de putten gesloten worden, en een Koning ondertekend ook nog zo iets, maar goed als er stront aan de knikker is dan is hij ook verdwenen naar warmere oorden.
Maar ik heb begrepen dat de putten niet zo heel zwaar afgesloten worden, de afsluiters gaan dicht en daarbovenop komt 1 meter beton.
Dus ik vermoed dat ze met de gedachten in hun achterhoofd het toch zo gemaakt is dat je met enige moeite toch weer bij de afsluiters kunt komen in geval van ernstige nood.
Maar dat is natuurlijk gissen want ze zijn knettergek hier in dit land.
Het domste wat ze ooit hebben gedaan was om vanaf ~1990 de productie van aardgas geleidelijk steeds meer te verhogen tot een veelvoud van het maximum dat door deskundigen was aangegeven als veilig.
Als onze regeringen zich aan de richtlijn had gehouden dan hadden we nu, vrijwel zeker:
– nog steeds goedkoop aardgas gehad
– de Groningers niet tijden lang in angst geleefd en niet te maken gehad met grote schades aan gebouwen.
Nooit gehoord van biokerosine voor vliegtuigen?
Bas, op zijn minst had men alleen gas kunnen betrekken van de laag-permeabele gebieden van het Groningse gasveld. dus aan de uiteinden.
Dit model werd ook al met succes toegepast door Peter Dietze in 2001, door Kees Lepair, door Ferdinand Engelbeen en mijzelf.
De atmosferische co2-afname begint bij een jaaremissie van 20 GtCO2 per jaar.
Hans, Je bedoelt zeker “.. begint bij een REDUCTIE van 20 GtCO2 per jaar” ??
Nee een reductie met 15 GtCO2 / jaar tot 20 GtCO2/jaar geeft een stabiele co2 spiegel van 415 ppm
Hans Erren
Waarom zou je dat doen als CO2 nauwelijks of géén invloed heeft op het klimaat? De enige reden is dat we de fossiele koolwaterstoffen beter kunnen gebruiken om er producten mee te maken en die zo lang mogelijk hoogwaardig kunnen recyclen zoal we dat sinds jaar en dag al doen met papier, glas, metalen, plastics, etc.
Anders moet het van akkers en bossen komen en volgt er opnieuw kaalslag.
Het co2 naar 0 brengen is ook een centen kwestie.
De DNB heeft berekend hoeveel geld uitstaat bij woningbezitters en hoeveel woningbezitters nog kunnen lenen.
Ze willen via de regering laten weten dat mensen met eigen woningbezit dat geld moeten spenderen aan verduurzaming want de woningbezitters waren niet scheutig genoeg met investeren.
Zouden ze dan nog niet gaan verduurzamen willen ze dat de regering dat onder dwang gaat doen, verplichte verduurzaming.
Te idioot voor woorden.
Eerst was het co2 arm, nu is het al co2 neutraal, wie nog steeds niet gelooft dat het een centen kwestie is moet eens naar de dokter gaan.
Ik denk dat Spencer groot gelijk heeft en dat is co2 armer en verder niets.
Wij vallen in het niet bij China, als ze willen dat China minder uitstoot moeten ze minder importeren.
De regering stoot GtCO2 uit via een omweg, ze stimuleren zelf China tot steeds meer productie.
Trouwens er valt sneeuw in Oostenrijk en Zwitserland tot bijna in de dalen, en hier was het vanacht bijna -3.
Weer een dagje kissebissen over CO2, terwijl de klimaatwaanzin bedacht is om de NWO uit te rollen.
Natuurlijk kloppen de modellen nooit, dat is ook helemaal niet de bedoeling.
Je gaat het pas zien als je het door hebt.
Helemaal mee eens. CO2 reductie is het middel, niet het doel.
Ondanks dat wij over de oorlogen (en andere dingen) totaal anders denken, ook de moed hebben om het eens te zijn, dat zou meer moeten gebeuren, een andere mening is dus geen vijand. Chapeau Johan!
Johan, daar ben ik nog niet niet helemaal zeker van.
Als je kijkt naar het kennisniveau van een groot deel van de aanhangers van de Groene Khmer, dan denk ik dat ze echt geloven in die CO2 onzin. De kleine groep die het wel weet is het om hun boterham te doen. Enkelen daarvan lopen hier rond en zijn bijvoorbeeld bang voor straling.
Zolang als dat bij het weerbericht niet angegeven wordt welk gedeelte van de temperatuur van de menselujke invloed is, ga ik er vanuit dat het allemaal een scam is. Het valt me van Roy Spencer wel tegen dat hij er van uit gaat dat de co2 metingen correct zijn. De ppm metingen van co2 verschillen van plaats tot plaats.
Lijkt me niet dat de sink flow gelijk blijft als de emissie vermindert.
De grootste sink zit in het zeeoppervlak. De temperatuur van het zeewater is niet in evenwicht met de huidige CO2 concentratie, die loopt dus nog verder op. Warmer water en hogere CO2 concentratie in het water zorgen er voor dat er steeds minder opgenomen kan worden.
Ook de vegetatie op land kan niet eindeloos veel opnemen. Planten hebben een beperkte levensduur en afmeting. Alleen waar zich organisch materiaal ophoopt (veenvorming) is een duurzame sink. Voorlopig wordt er meer veen afgebroken op aarde (ontginning, verdroging, brand)dan gevormd.
Ingewikkeld hè, die klimaatverandering te stoppen, Vreeken?
Ja dat zie je goed ;-)
70 jaar data geeft je ongelijk Bart
Daar durf ik nog wel 30 jaar op te extrapoleren.
Dat was in een periode met toenemende uitstoot.
Atmisferische concentratie bepaalt de sinkgrootte, niet uitstoot.
Een koffiefilter stroomt ook harder leeg als het niveau hoger staat, dat heeft niets te maken met opgietsnelheid
Atmosferische concentratie en uitstoot zijn niet onafhankelijk van elkaar.
Als de opgietsnelheid stijgt heeft dat impact op de hoogte van het niveau en dat weer op het leeglopen. De 3 parameters zijn gekoppeld. Je kunt er niet zomaar eentje uitgooien.
“Atmisferische concentratie bepaalt de sinkgrootte, niet uitstoot.”
Atmosferische concentratie en de geschiedenis van die concentratie bepalen dd uitstoot. Die geschiedenis is namelijk bepalend voor het concentratieverschil tussen lucht en wateroppervlak, en dat is waar het uiteindelijk om gaat (en de temperatuur van het water).
… “bepalen de uitstoot” moet zijn:
Bepalen de opname van CO2 door de oceaan.
Co2 sink is afhankelijk van de concentratie gradient niet van emissie, ik weet een subtiel maar essentieel verschil.
“Co2 sink is afhankelijk van de concentratie gradient niet van emissie“
Precies.
Om het nog eens simpel te zeggen: de concentratie in de oceaanoppervlak loopt nu wat achter bij de atmosfeer. Daardoor is er een gradient. Als de emissie vermindert komt er een moment dat er geen concentratie verschil meer is. Als de temperatuur van het zeewater ook nog hoger wordt kan het minder CO2 bevatten; en kan er netto geen opname meer zijn, een bijkomend effect.
Bart, de opwarming van het zeewater zit al in het model, 16 ppm per graad. Aan de poolcirkel komt vers bodemwater aan het oceaanoppervlak dat door de temperatuur naar de diepte zakt en de opgenomen co2 meeneemt.
Thermohaliene circulatie
https://en.wikipedia.org/wiki/Thermohaline_circulation
Bart Vreekeb
Verschraalde bodems kunnen nog heel veel koolstof opnemen en op die manier beter vocht opnemen en vasthouden met betere oogsten als gevolg. Hout langdurig gebruiken geeft dezelfde winst als veenvorming en maakt het land geschikt voor meer functies. En dat is daarmee tevens de reden waarom veel veen is verdwenen.
Vreeken dus
Eigenlijk is het allemaal zo simpel dat je niet begrijpen kunt dat mensen zo’n paniek zaaien. Meer Co2 zorgt voor een vergroening van de aarde. Meer vergroening neemt meer Co2 op totdat een evenwicht is bereikt. Zo moeilijk is het toch niet en een aarde die al meer als 4,5 miljard jaar haar gangetje gaat laat zich door wat gestumper van een mensheid heus niet stoppen, integendeel, door dat gestumper gaat steeds meer fout maar de stumpertjes begrijpen het nooit omdat ze de natuur vervreemd zijn en niet meer begrijpen hoe die werkzaam is.
Ik denk dat het voeren van al die oorlogen een veel groter gevaar voor de mensheid is dan die klimaatwaanzin.
Die oorlogen gaan namelijk niet echt gepaard met CO2 netrale oorlogsvoering. Veel vliegen, bommen die verbrandingsreacties hebben, Olie- en gasleidingen in de fik.
De (domme) mensheid is compleet gek geworden. Ik doe hier niet aan mee.
Cornelia
Het “voortreffelijke “gelijk” van het westen mag wat kosten. En intussen glijden we door eigen toedoen af naar een dictatuur de we zeggen niet te willen. En dat onder de “bezielende” leiding van het WEF. Klaas in de ban van Klaus.
(waarvan we ter wille van de discussie aannemen dat ze de opwarming van de aarde veroorzaken)
het is niet het co2 wat de aarde doet opwarmen, maar juist omgekeerd, door het warmer worden stijgt het co2
Nee
Dietze, Spencer, Fellendans, Huijser en ik kwamen – onafhankelijk van elkaar behalveHuijser en ik, die samenwerkten – tot de zelfde conclusie. Let wel, niet op grond van een model, maar van gemeten data. Dat was een monotoon stijgende reeks. Een fysicus zoekt dan een formule, zo u wilt een theorie, die die reeks het best benadert, d.w.z. een ‘data fit’. De onze doet dat over de 60-jarige periode van de gemeten data met een mooie nauwkeurigheid van 1 ppM (!). M.u.v. 3 jaar waarin de fout iets groter was, maar altijd nog < 1,5 ppM. Twee van die drie "fouten" waren in opeen volgende jaren. Waarschijnlijk was toen de vulkaanuitbarsting groot genoeg om ook nog in het volgende jaar aan het rimpeltje in 'Spencer's eerste figuur bij te dragen. Gebruik je in plaats daarvan de theorie van het IPCC ('decay' evenredig met Mauna Loa) dan loopt de fit al na een jaar of 10 helemaal mis, of je moet met alsmaar veranderende 'decay times' werken, wat tussen alle soortgelijke fysische processen een unicum zou zijn. (fig. 3 in
https://www.clepair.net/oceaanCO2-4.html .
Overigens, indien CO2 de veroorzaker van de temperatuurstijging zou zijn – wat hij niet is, daarover zijn bovengenoemden het ook eens – is het niet gezegd, dat de temperatuur gelijk zou dalen, als de CO2-concentratie afneemt. Er is waarschijnlijk een lang naijl effect. Het kost heel wat energie om onze woonschil van de Aarde op te warmen. Een ketel koud water kan ook nog best heet worden op een ouderwetse elektrische kookplaat, wanneer de stroom al is uitgeschakeld.
Ook voor dat proces moet met een relaxatietijd worden gerekend. Dat heeft bij mijn weten het IPCC nog nooit gedaan.
“Een ketel koud water kan ook nog best heet worden op een ouderwetse elektrische kookplaat, wanneer de stroom al is uitgeschakeld. Ook voor dat proces moet met een relaxatietijd worden gerekend. Dat heeft bij mijn weten het IPCC nog nooit gedaan.”
Dat laatste klopt. Voor zover ik weet is er geen elektrische kookplaat onder het aardoppervlak. Er is wel aardwarmte, maar die is minimaal en neemt niet toe. Dus: relaxatie tijd van wat??
Meneer Vreeken, indien de relaxatietijd (instellen van evenwicht) lang is en uw CO2 heeft tot nu uw temperatuur verhoogd, dan bent u nu nog niet op de bij deze concentratie horende temperatuur. Wanneer u dan langzaam wat gas terugneemt, zal uw temperatuur nog een tijdje oplopen voor die zich bedaard naar uw nieuwe gasniveau gaat richten.
Ik begrijp niet dat dit onderwerp niet besproken wordt.
nou, dit is niet zo moeilijk, er wordt giga geld verdiend met het climaat
“IPCC notes that the proportion of cumulative emissions taken up by the sinks by 2100 decreases with increasing cumulative emissions. This is then used to lend support to the statement that carbon sinks become less effective with higher cumulative emissions.”
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/ac5bb2#fnref-erlac5bb2bib4
Alle bovenstaande bijdragen van Modelleur zijn niet van mij.
Gezellig weer met ons trolleke
Alleen wil die sink saturation maar niet zichtbaar worden.
Dat raad je de koekoek. Waar het gaat om oplossing in de oceaan is bij een constante temperatuur, waarbij die oceaan 50 à 100 x zoveel bevat als de lucht, de oceaan hoeveelheid in evenwicht recht evenredig met de partiële druk in de lucht. Wij stoppen momenteel ongeveer 5 ppM per jaar in de lucht. Daar blijft dus na instelling van het nieuwe evenwicht 0,1 ppM van over.Dat schiet niet op. In 100 jaar dus 10 ppM. We zijn met 420 ppM danook ver boven een langjarig evenwicht, dat nu 290 à 295 ppM is. Met een halveringstijd van het exces van 37 jaar zullen we, als we nu volledig met fossiel zouden stoppen, 240 jaar moeten wachten, tot we nog maar 1,3 ppM hoger dan die 295 ppM zullen meten. Het IPCC zal dus ruim zo lang kunnen wachten voor ze het alarm, dat het volgens hun modellen als maar warmer wordt vanwege het CO2. stoppen. En al die tijd zullen wij bij elk weerbericht horen dat het CO2 het gevaarlijk warmer maakt.
Bart, je snapt het echt niet.
De follow-up studie van Roy Spencer, op basis van gemeten data (dus niet gemodelleerd!), bevestigt nogmaals dat de sink-rate vrijwel lineair toeneemt met de CO2 concentratie. https://www.drroyspencer.com/
Spencer ziet wel wat Erren en Le Pair niet zien: “a gradual decrease in nature’s ability to sequester excess atmospheric CO2”
Vervolgens komt Spencer, onder zijn aannames, tot 1.2 graden opwarming in 2060 bij 460 ppm. Maar we zitten nu al aan 1.2 graad bij 420 ppm in 2024.
Tja.
Modelleur
En vind je dat een probleem die 1,2 gr C. Ik niet. Ik zou nu voor de temperatuur liever wat zuidelijker zitten. Andere zaken en bezigheden houden me nog hier. Meer welvaart en dus werk in het zuiden zou de toestroom naar hier ok beduidend minder maken. Minder ruzie zoeken en stoken zou wat dat betreft veel helpen.
Ook Spencer weet niet alles. Meer leven in zee geeft meer opslag en dus eerder meer opname. Heb je enig iedee hoeveel koolstof er zit opgeborgen in de koolzure kalk op de bodem van de oceanen? Daar neergelegd via kalkskeletjes van zeeorganismen?