Dick Schoof. Videobeeld NOS.

Nieuw kabinet moet orde op zaken stellen.

Topambtenaar Dick Schoof wordt onze nieuwe minister-president. Wordt het nieuwe kabinet daarmee een extraparlementair ambtenarenkabinet of gaat er het nodige echt op de schop? Er moet nogal wat gebeuren om de doorgeslagen staatsbureaucratie te lijf te gaan, een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem te realiseren, het onderwijs en de zorg weer op peil te brengen en dan hebben we ook de asielcrisis nog en het vertrek van bedrijven uit ons land. Emeritus hoogleraar Guus Berkhout deelt zijn ideeën hierover, tot en met het afschaffen van de Eerste Kamer.

Door Guus Berkhout

Ik had gehoopt dat de nieuwe minister-president (MP) een sterke inspirerende vrouw zou zijn – en die zijn er genoeg in ons land – maar deze week werd bekend gemaakt dat topambtenaar Dick Schoof de nieuwe MP van het extraparlementaire kabinet (verder: XP-kabinet) wordt. Schoof was van 1999 tot 2003 hoofddirecteur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en aan het einde van die periode werd hij ook directeur generaal Vreemdelingenwet 2000. Daarna werd hij benoemd tot directeur-generaal Openbare Orde en Veiligheid bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Kortom, de keuze van Dick Schoof heeft te maken met de grote zorg over onze binnenlandse veiligheid.

Doormodderen?

Kijkend naar zijn verleden zou Schoof een goede minister van Asielzaken en Welzijn zijn (AenW) maar, met alle respect, is hij een geschikte MP? Immers, Nederland moet op de schop! Het gevaar met deze keuze is dat het XP-kabinet een ambtenarenkabinet wordt, dat de doorgeslagen staatsbureaucratie blijft bestaan en dat nog meer ondernemers ons land gaan verlaten. Kortom: wordt het met deze MP doormodderen?

Belangrijk zal zijn hoe Schoof zijn XP-kabinet gaat inrichten. Kiest hij ministers met lef en kennis van zaken? Kiest hij ministers die ervoor gaan zorgen dat de klimaatangst verdwijnt, het energiesysteem betrouwbaar en betaalbaar blijft, het onderwijs weer kwaliteit krijgt en de zorg weer op orde komt? Of kiest hij personen die op de winkel gaan passen. Als dat laatste gebeurt, dan geeft hij aan dat we blijven doormodderen.

Voorstel extraparlementair kabinet

In het volgende laat ik concreet zien hoe ons extraparlementaire kabinet (XP-kabinet) eruit zou moeten zien. We hebben voldoende excellente personen in ons land om deze posities met verve in te vullen. Om een samenhangend team van ministers te krijgen, moet de MP (in dit geval een topambtenaar) een beslissende stem krijgen in de keuze van zijn ministers en mag elke minister zijn/haar eigen ondersteunende staatssecretaris kiezen. Met de samenstelling van het nieuwe kabinet laat de nieuwe MP zien wat hij van plan is: ‘Vernieuwen of op de winkel passen’. Hier volgt mijn advies aan hem.

Vicepremier en minister van Economische Zaken en Innovatie

De minister van Economische Zaken en Innovatie moet ervoor zorgen dat het ondernemingsklimaat in ons land weer met sprongen vooruitgaat. Hij/zij moet zich ook bezighouden met de vraag waar ons land in de toekomst zijn geld mee gaat verdienen. Deze minister moet het bureaucratische ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) hervormen tot een creatief ministerie van Economische Zaken en Innovatie (EZI). Om ervoor te zorgen dat naast veiligheid óók welvaart grote aandacht krijgt in het kabinet moet de minister van EZI de vicepremier worden.

Minister van Binnenlandse Zaken en Financiën

De minister van Binnenlandse Zaken en Financiën gaat ervoor zorgen dat het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) aanzienlijk gaat afslanken – zo gaat bijvoorbeeld Koninkrijkszaken naar Algemene Zaken – en wordt geïntegreerd met het ministerie van Financiën. Met als resultaat het nieuwe ministerie van Binnenlandse Zaken en Financiën (BZF). Deze minister zou als de wiedeweerga het sterk verouderde boekhoudstelsel van de Rijksoverheid, het kas-verplichtingenstelsel, moeten vervangen door het baten-lastenstelsel.

Minister van Brede Welvaart

De minister van Brede Welvaart gaat vanuit een sociaaleconomisch perspectief op een creatieve manier bestaanszekerheid met de arbeidsmarkt integreren. Het nieuwe ministerie van Brede Welvaart (BWV) komt in de plaats van het volledig gedateerde en sterk gebureaucratiseerde ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

Minister van Energietransitie

De minister van Energietransitie (ETR) moet goed bekend zijn met de kosten en baten van zonne-energie, windenergie, biomassa, geothermie en hun inpasbaarheid in energienetten. Hij/zij moet ook het nodige weten van nucleaire technologie. Het duurzame energiebeleid is zó belangrijk voor de toekomst van ons land dat het niet meer onderdeel is van een ander ministerie (het oude EZK), maar een volledig eigen ministerie verdient.

Minister van Waterbeheer, Landbouw en Visserij

De minister van Waterbeheer, Landbouw en Visserij heeft een visie op hoe we in Nederland onze leidersrol in dit domein kunnen continueren, door landbouw en visserij te integreren met natuur-, water- en bodembeheer. Het nieuwe ministerie van Waterbeheer, Landbouw en Visserij (WLV) wordt een integratie van het oude ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het oude ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Gezien het belang en de complexiteit van WLV wordt deze minister ondersteund door twee staatssecretarissen.

Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap begrijpt dat goed onderwijs en excellent onderzoek onmisbaar zijn voor een welvarende samenleving. Hij/zij weet ook als geen ander dat het onderwijs zich veel meer moet gaan richten op talentontwikkeling en maatwerk. De ontwikkeling van creativiteit (kunst) hoort hierbij en daar mag zeker niet op bezuinigd worden. Het nieuwe OCW wordt sterk gedepolitiseerd en cultuur wordt geen ondergeschoven kind.

Minister van Defensie en Buitenlandse Zaken

De minister van Defensie en Buitenlandse Zaken moet in staat zijn om de vele oorlogen en conflicten in de wereld in de juiste context te plaatsen en van daaruit verstandig en professioneel te handelen. Bijvoorbeeld niet één Europees leger maar wél intensivering van de samenwerking. Vanuit dat brede perspectief moeten activiteiten in het ministerie van Defensie en het ministerie van Buitenlandse Zaken volledig worden geïntegreerd in het nieuwe ministerie van Defensie en Buitenlandse Zaken (DBZ).

Asielzaken, Welzijn en Justitie

Voorts raad ik aan om iemand van PVV-huize minister van Asielzaken en Welzijn (A en W) te maken. Vele kiezers hebben op de PVV gestemd, omdat burgers een radicale verandering willen zien in het bloedeloze asielbeleid van de afgelopen decennia.

Ik raad ook aan om iemand van VVD-huize te kiezen als minister van Justitie, maar dan wel in een sterk vernieuwd ministerie. De VVD, bij monde van Yeşilgöz, heeft laten zien met uitstekende initiatieven te komen, die helaas door de justitiële bureaucratie en de bureaucratische politietop onmogelijk werden gemaakt.

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Dan het belangrijke ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Ik bepleit om een fundamentele koerswijziging in te zetten door oprichting van een nieuw ziekenfonds, de Nationale Gezondheidszorg (NGZ). De NGZ gaat het grote aantal bureaucratische en peperdure zorgverzekeraars vervangen, alsmede de talrijke elkaar beconcurrerende (en soms malafide) zorgleveranciers. De uitgangspunten van het nieuwe ministerie van Volksgezondheid en Sport (V en S) zijn kwalitatief hoge, bureaucratie-arme en patiënt-zinvolle zorg. Het onderdeel Welvaart gaat naar BWV. Het onderdeel Sport blijft en wordt onderdeel van de preventieve gezondheidszorg. Daar moet niet op worden bezuinigd, maar juist meer in worden geïnvesteerd. Vanwege de grote complexiteit wordt de minister van Volksgezondheid en Sport ondersteund door twee staatssecretarissen.

Guus Berkhout.

Constitutioneel Hof

Tot slot nog het volgende advies. Als de wens van het NSC om een Constitutioneel Hof op te richten wordt gerealiseerd, dan is dat een zeer geschikt moment om de Eerste Kamer op te doeken. De Eerste Kamer ziet toe dat nieuwe wetten juridisch kloppen, goed uit te voeren én goed te handhaven zijn. Maar in werkelijkheid is de Eerste Kamer verworden tot een slechte kopie van de Tweede Kamer, alwaar de politieke besluitvorming nog eens op een ondemocratische manier wordt overgedaan. Dat maakt het democratische proces alleen maar stroperiger en ondoorzichtiger.

In dat verband zou ook overwogen moet worden om een ‘Raad van Verlatinghe’ op te richten, dat het XP-kabinet gaat adviseren over welke verdragen en wetten sterk verouderd zijn en geactualiseerd of afgevoerd dienen te worden.

***

Bron OpinieZ hier.

***