Na de ‘Dunkelflaute’ komt de gevaarlijker ‘Hellbrise’

Door Fritz Vahrenholt.

Zoals de grafiek hierboven laat zien, bleven de gemiddelde temperaturen wereldwijd in december dalen. De gemiddelde opwarming over de afgelopen 40 jaar bedroeg 0,15 graden Celsius per decennium. Dit komt overeen met 1,5 graad in 100 jaar.

***

In november en december heeft Duitsland ervaren wat er met een elektriciteitssysteem gebeurt als het afhankelijk is van zonne- en windenergie en regelbare kolen- en kerncentrales sluit. Als de zon niet schijnt en de wind niet waait, waardoor er een tekort aan elektriciteit ontstaat, stijgen de prijzen torenhoog. Zo’n donkere periode kan ons in januari of februari opnieuw meerdere keren treffen.

Maar erger dan de Dunkelflaute is de Hellbrise (het tegedeel van Dunkleflaute: heldere lucht en krachtige wind). Door de uitbreiding van fotovoltaïsche energie met 30.000 MW in de afgelopen twee jaar is de capaciteit van zonne-energie gestegen tot 96.000 MW, waarvan een groot deel niet kan worden uitgeschakeld. Wat gebeurt er als de vraag naar elektriciteit in Duitsland – bijvoorbeeld op een feestdag – aanzienlijk lager is, bijvoorbeeld 40.000 MW? Er bestaat het risico dat de levering instort, omdat door overmatige teruglevering de frequentie in het elektriciteitsnet de netwerkschadelijke 50,2 Hz overschrijdt.

Maar Robert Habeck wilde deze krankzinnige verhoging. Zijn ondoordachte credo: “We moeten de uitbreiding van zonne-energie versnellen” zal ons al deze zomer in de black-outzone brengen.

Amani Jonas, Managing Director van de elektriciteitshandelaar CFP Flexpower, beschrijft dit gevaar in een sensationeel artikel in het fotovoltaïsche tijdschrift “pv magazine”:

“Op Paaszondag 2025 zal de vraag naar elektriciteit dalen tot ongeveer 40 gigawatt tijdens de middaguren, terwijl zonnepanelen op het dak alleen al tot 34,2 gigawatt zullen produceren. Samen met 8 gigawatt aan conventionele must-run capaciteit en nog eens 11,7 gigawatt van op het net aangesloten hernieuwbare energiebronnen. Als de capaciteit niet wordt ingeperkt, bedraagt ​​het totale aanbod 53,9 gigawatt.

Er is veel te veel elektriciteit op het net. Zelfs met een optimistische export van 8 gigawatt blijft er een overaanbod van 5,9 gigawatt over, wat gelijkstaat aan de output van vijf kerncentrales… Dit zou kunnen leiden tot ernstige netproblemen, waaronder een verhoging van de netfrequentie, sluitingen van fotovoltaïsche omvormers, schade tot machines en mogelijke stroomuitval, vooral in regio’s met veel zon, zoals Zuid-Beieren.”

Een brownout is een regionale stroomstoring die bedoeld is om een ​​landelijke stroomstoring te voorkomen door de getroffen regio af te sluiten van de rest van het elektriciteitsnet. Het artikel in het fotovoltaïsche tijdschrift (!) roept op tot snelle noodoplossingen, zoals de onmiddellijke afschaffing van speciale kortingen voor daksystemen zoals vrijstelling van netkosten, BTW en elektriciteitsbelasting, zodat de uitbreiding van niet-regelbare daksystemen op termijn haalbaar wordt. een halt toeroepen.

“De politiek wordt opgeroepen” luidt de noodkreet in het artikel in het fotovoltaïsche tijdschrift. Heeft u, beste lezer, iets gelezen over de fouten in de transitie naar zonne-energie in de verkiezingsprogramma’s van de SPD, CDU of Groenen, die onderling zullen beslissen wie de regering zal vormen?

Op pagina 30 van het SPD-programma staat:

“Wij zijn duidelijk toegewijd aan de klimaatdoelstellingen voor Duitsland en de EU. We moeten de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur beperken tot ruim onder de twee graden Celsius en, indien mogelijk, leiden tot het 1,5 graden pad. Wij steunen de Europese Green Deal, dus dat Europa het eerste klimaatneutrale continent zal worden. We zullen niet toestaan ​​dat de prestaties die we hebben geleverd, worden verzwakt. Onze economie heeft behoefte aan planningszekerheid. We zullen de wetten die zijn aangenomen, implementeren. We zijn ons bewust van onze pioniersrol en zullen dit is in ons voordeel voor ons land, onze mensen en Duitsland als vestigingsplaats. maken.”

Met andere woorden: de huidige koers zal onverminderd worden voortgezet. We willen graag weten hoe Duitsland, met een aandeel van 1,5% in de wereldwijde CO2-uitstoot (de jaarlijkse toename in China is groter dan de totale uitstoot van Duitsland van 583 miljoen ton CO2), de gemiddelde temperatuur op 1,5 of 2 graden Celsius kan houden. kan beperken. Zolang de dystopische over- en onderproductie van zonne- en windenergie als een prestatie wordt gevierd, betekent dit dat we vasthouden aan onze voortrekkersrol, ook al offeren we daarmee onze welvaart op omdat het om het redden van de wereld gaat. Iets soortgelijks hadden we al van Greta Thunberg gehoord.

Pasen valt na de verkiezingen. En dan komt Pinksteren met een nog hogere productie van zonne-energie en ook een lagere vraag naar elektriciteit. Duitsland zal de hele zomer moeten beven, tenzij een federale regering eindelijk een kettingzaag ter hand neemt en een einde maakt aan het kreupelhout van het verkeerde energiebeleid dat ons welvaart en banen kost en, als er een licht briesje waait, ons wereldwijd belachelijk zal maken.

De wereld zal zich afvragen: Hoe kon dit land zo verwoest worden onder een CDU-kanselier en een SPD-kanselier?

Slechts enkele elektriciteitsleveranciers publiceren gegevens over de omvang van het dreigende sluitingsdrama, zoals de Netzampel van Avacon of in dit geval Bayernwerk. De afbeelding toont de sluiting van groene elektriciteitscentrales in april 2024.

Dit jaar zal het nog intenser zijn. Hoe donkerder rood de kleur, hoe vaker zonne- en windenergiecentrales moesten worden uitgeschakeld. Let wel, dit geldt alleen voor zonneparken en windmolens die uitgeschakeld kunnen worden. De systemen op de daken blijven ongecontroleerd elektriciteit aan het net leveren, ongeacht of er elektriciteit nodig is of niet.

Grafiek: Sluitingen van zonneparken en windparken in het Bayernwerk-gebied in april 2024 (donkerrood betekent 290 uur sluiting per maand, groen: geen sluitingen)

Hoe heeft het zover kunnen komen?

Door een ongekende overfinanciering van daksystemen is Robert Habeck erin geslaagd de jaarlijkse uitbreiding van zonnesystemen te verhogen van 5260 MW in 2020 naar 7480 MW in 2021, 14630 MW in 2023 en 15900 MW in 2024, zodat we nu in totaal 96.000 MW aan zonnecapaciteit in Duitsland. Twee derde hiervan zijn daksystemen, die doorgaans niet bediend of uitgeschakeld kunnen worden. Met een maximaal elektriciteitsverbruik van circa 85.000 MW in Duitsland is het duidelijk dat hier iets niet in de hand is.

4 miljoen huishoudens profiteren van de feed-in-tariefregeling die voor 20 jaar is vastgelegd. Wie enkel elektriciteit teruglevert, ontvangt een vaste vergoeding van 12,09 €ct/kWh. Wie de door hem zelf opgewekte stroom verbruikt, ontvangt voor de stroom die hij aan het net levert slechts 8,11 €ct/kWh. Dit zou de fabriek onrendabel maken.

De eigenaar-bewoner bespaart echter niet alleen op de energiebelasting en BTW, maar ook op de netkosten. Dat is in totaal 17 €ct/kWh, wat volgens Amani Jonas neerkomt op ongeveer 5 miljard € per jaar.

De gratis netkosten worden gedragen door huishoudens zonder zonnedak. Uiteraard maken ook eigenaar-bewoners gebruik van de netwerken. Er is echter geen sprake van een zogenaamde netontlasting door huiseigenaren-bewoners, omdat de netten ook ontworpen moeten zijn voor piekmomenten waarop de eigenaar van het zonnedak net als iedereen stroom wil afnemen, bijvoorbeeld ’s nachts of in de winter.

Zelfs nieuwere installaties met opslagsystemen laten deze onbetaalde kosten nog verder oplopen, omdat het eigen verbruik blijft toenemen. Ook thuisopslagsystemen dragen weinig bij aan het soepeler laten verlopen van de opwekking van zonne-energie, zoals prof. Hirth van de Hertie-School in Berlijn heeft aangetoond: op het moment van de hoogste zonnestraling rond het middaguur zijn de batterijen al volledig opgeladen – en vormen ze geen instrument meer voor stabiliseren van het net. Zonne-energie op daken is nog steeds de duurste vorm van elektriciteitsopwekking.

Een PV-daksysteem is meer dan twee keer zo duur als een open-ruimtesysteem van dezelfde grootte. Dit blijkt ook uit de vergelijking van de feed-in tarieven: open ruimte 5,5-5,9 €ct/kWh, daksysteem 12,09 €ct/kWh. De randvoorwaarden werden echter door de federale overheid zo ingesteld dat een ongecontroleerde  toename van zonne-energie op daken onstond. De gevolgen hiervan zullen de veiligheid van het elektriciteitsnet en dus ook van ons allemaal in de komende jaren beïnvloeden.

Dat zonne-energie in de open lucht niet zonder problemen werkt, blijkt wel uit de hoge huurprijzen die de goudzoekers van zonne-energieprojecten bereid zijn te betalen aan boeren. Zonne-energieprojecten met een opbrengst van € 5.000 per hectare verdringen boeren die de hoge pachtprijzen niet kunnen betalen voor landbouwproductie. De gemiddelde huurprijs voor agrarisch gebruik bedraagt ​​€ 274 per hectare. Dit tekort aan land (tot 4%) heeft gevolgen voor de landbouwproductie, die al te lijden heeft onder het tekort aan land door biogas (9% van het oppervlak) en natuurbehoud (10%).

Hoe ontwikkelen de aardgasprijzen zich?

De aardgasprijzen bereikten de afgelopen weken de hoogste niveaus van het jaar. De afsluiting van de Russische pijpleidingen door Oekraïne heeft geleid tot knelpunten in Oostenrijk, Hongarije, Tsjechië en Slowakije, die nu afhankelijk zijn van leveringen uit buurlanden.

De prijs steeg met 35% op jaarbasis. Hierdoor raken de opslagfaciliteiten in Duitsland en Europa momenteel sneller leeg dan in de afgelopen jaren. In heel Europa zijn de opslagfaciliteiten nu nog maar voor 69,7% gevuld, vergeleken met 84,5% in dezelfde periode een jaar geleden. De vullingsgraad van de Oekraïense gasopslagfaciliteiten bedraagt ​​slechts 15%. Bij twijfel zal Oekraïne vanuit Europa bevoorraad moeten worden, als er op korte termijn geen vrede komt in de oorlog in Oekraïne. Oekraïne was namelijk sterk afhankelijk van de import van Russisch aardgas.

Opvallend is echter de door de gasmarkten verwachte verdere ontwikkeling van de gasprijzen. Volgens deze gegevens wordt er dit jaar niet meer verwacht dat de prijzen verder zullen stijgen en volgend jaar zelfs kunnen dalen. Naar mijn mening gaan de markten ervan uit dat de oorlog in Oekraïne voorbij zal zijn.

De aankondiging van Donald Trump om de oorlog te beëindigen heeft de markten al beïnvloed. Zij gaan er waarschijnlijk van uit dat bij de vredesbesprekingen over de oorlog in Oekraïne rekening zal worden gehouden met de Russische, maar ook met de Oost-Europese, belangen, nadat de gashandel is hervat. We kunnen er zelfs vanuit gaan dat Poetin in de gesprekken ook de kwestie van de hervoorziening van de nog intacte Nord Stream-pijpleiding ter sprake zal brengen.

De val van het Assad-regime heeft een nieuwe optie toegevoegd aan de langetermijngasvoorziening van Europa. Onder druk van Rusland weigerde Assad jarenlang akkoord te gaan met een pijpleiding van Qatar, van het grootste aardgasveld ter wereld, South Pars, naar Turkije via Syrië. Nu worden deze plannen door Turkije en Qatar op de agenda gezet, waardoor Qatar, de grootste gasproducent ter wereld, haar aardgas onder gunstigere voorwaarden naar Europa kan transporteren dan via LNG.

Maar daarvoor moet eerst de 1.500 km lange pijpleiding door Syrië worden aangelegd. Het zal interessant zijn om te zien hoe de belangen van de VS, Rusland, Turkije en Qatar in het Midden-Oosten en Oekraïne in de nabije toekomst in evenwicht zullen komen.

Tegen de achtergrond van de wereldwijde opleving van de gasmarkt moet het voornemen van de huidige Duitse regering om gasleidingen uiterlijk in 2045 te sluiten en de afschrijvingstermijnen voor gasleidingen te verkorten tot 20 jaar, als ronduit dwaas worden beschouwd.

Het vervelende is dat de CDU, die de bondskanselier levert, vooralsnog niet van plan is hier verandering in te brengen. Friedrich Merz houdt vast aan de doelstelling van de huidige federale regering om Duitsland tegen 2045 CO2-neutraal te maken. De energieleverancier van de CDU-stad Mannheim, MVV, sluit al in 2035 de gasvoorziening aan haar burgers af.

***