Van een onzer correspondenten.

Om de Green Deal-doelstelling van de Europese Unie van klimaatneutraliteit tegen 2050 te halen, is 35 keer meer lithium nodig en 7 tot 26 keer de hoeveelheid steeds schaarser wordende zeldzame aardmetalen in vergelijking met het beperkte gebruik door het huidige Europa van vandaag. Dit is de conclusie van de Belgische universiteit KU Leuven naar aanleiding van een onderzoek.

De energietransitie vereist ook een veel grotere jaarlijkse aanvoer van aluminium (gelijk aan 30% van wat Europa nu al gebruikt), koper (35%), silicium (45%), nikkel (100%) en kobalt (330%), allemaal essentieel voor Europa’s plannen voor de productie van elektrische voertuigen en batterijen, technologieën voor hernieuwbare wind, zonne-energie en waterstof, en de netwerkinfrastructuur die nodig is om klimaatneutraliteit te bereiken.

Het goede nieuws: tegen 2050 zou in 40 tot 75% van de Europese behoefte aan schone energie aan metalen kunnen worden voorzien door middel van lokale recycling als Europa nu fors investeert en knelpunten oplost, zegt de studie ‘Metals for Clean Energy’ van de KU Leuven, in opdracht van Eurometaux, de Europese vereniging van metaal producenten.

Maar Europa wordt de komende 15 jaar geconfronteerd met kritieke tekortkomingen zonder dat meer gedolven en geraffineerde metalen het begin van zijn schone energiesysteem zullen leveren. Er zijn progressieve stappen nodig om een ​​circulaire economie voor de lange termijn te ontwikkelen, die een herhaling van Europa’s huidige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen voorkomt.

‘Door kolen aangedreven Chinese en Indonesische metaalproductie zal de wereldwijde groei van de raffinagecapaciteit voor batterijmetalen en zeldzame aardmetalen domineren. Europa vertrouwt ook op Rusland voor zijn huidige aanvoer van aluminium, nikkel en koper.’

Op 8 maart riep de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, op tot Europese onafhankelijkheid van Russische olie, kolen en gas, en zei:

‘We kunnen eenvoudigweg niet vertrouwen op een leverancier die ons expliciet bedreigt. We moeten nu handelen om… de transitie naar schone energie te versnellen. Hoe sneller we overschakelen op hernieuwbare energiebronnen en waterstof, in combinatie met meer energie-efficiëntie, hoe sneller we echt onafhankelijk zijn en ons energiesysteem onder de knie krijgen.’

De onafhankelijke KU Leuven-studie is de eerste die EU-specifieke cijfers biedt met betrekking tot de waarschuwing van het Internationaal Energieagentschap in 2021 voor dreigende leveringsproblemen voor de ontsluitende metalen die nodig zijn om een ​​einde te maken aan fossiele brandstoffen.

De studie stelt dat tegen 2050 de plannen van Europa voor de productie van schone energietechnologieën jaarlijks het volgende zullen vereisen:

4,5 miljoen ton aluminium (een stijging van 33% in vergelijking met het huidige gebruik)
1,5 miljoen ton koper (35%)
800.000 ton lithium (3.500%)
400.000 ton nikkel (100%)
300.000 ton zink (10-15%)
200.000 ton silicium (45%)
60.000 ton kobalt (330%)
en 3.000 ton van de zeldzame aardmetalen neodymium, dysprosium en praseodymium (700-2.600%)

‘Hoewel de EU zich ertoe heeft verbonden haar energietransitie te versnellen en een groot deel van haar technologieën voor schone energie in eigen land te produceren, blijft zij voor een groot deel van het benodigde metaal afhankelijk van import’, aldus de studie. ‘En er is groeiende bezorgdheid over de leveringszekerheid.’

Leveringsrisico’s

Volgens de studie zou Europa rond 2030 met problemen kunnen worden geconfronteerd door wereldwijde tekorten aan de levering van met name vijf metalen: lithium, kobalt, nikkel, zeldzame aardmetalen en koper. De vraag naar primaire metalen in de EU piekt rond 2040; daarna zal meer recycling het landen-blok helpen om meer zelfvoorzienend te worden, ervan uitgaande dat er grote investeringen worden gedaan in de recyclinginfrastructuur en dat knelpunten in de wetgeving worden aangepakt.

Liesbet Gregoir, hoofdauteur aan de KU Leuven, merkte op:

‘Europa moet dringend beslissen hoe het de dreigende voorzieningskloof voor primaire metalen zal overbruggen. Zonder een doortastende strategie riskeert het nieuwe afhankelijkheid van niet-duurzame leveranciers’.

Door kolen aangedreven Chinese en Indonesische metaalproductie zal de wereldwijde groei van de raffinagecapaciteit voor batterijmetalen en zeldzame aardmetalen domineren. Europa vertrouwt ook op Rusland voor zijn huidige aanvoer van aluminium, nikkel en koper.

De studie beveelt aan dat Europa banden aangaat met bewezen verantwoordelijke leveranciers die hun milieu- en sociale risico’s beheren, en vraagt ​​zich af waarom het andere wereldmachten zoals China nog niet heeft gevolgd bij het investeren in externe mijnen om ESG-normen rechtstreeks aan te sturen.

Lokale uitdaging

‘Er is een paradigmaverschuiving nodig als Europa nieuwe lokale voorzieningsbronnen wil ontwikkelen met een hoge mate van milieu- en sociale bescherming. Vandaag de dag zien we niet de buy-in van de gemeenschap of de zakelijke voorwaarden voor het continent om zijn eigen sterke toeleveringsketens op te bouwen. Het raam wordt smaller; projecten moeten de komende twee jaar echt worden opgepakt om in 2030 klaar te zijn’.

De studie stelt dat er theoretisch potentieel is voor nieuwe binnenlandse mijnen om tussen de 5% en 55% van de Europese behoeften in 2030 te dekken, met de grootste projectpijpleidingen voor lithium en zeldzame aardmetalen. Maar de meeste aangekondigde projecten hebben een onzekere toekomst ondanks Europa’s relatief hoge milieunormen, men worstelt met de politieke oppositie van de lokale gemeenschappen en ziet problemen met vergunningen of vertrouwens-issues bij niet-geteste processen.

Europa zou ook nieuwe raffinaderijen moeten openen om gedolven ertsen en secundaire grondstoffen om te zetten in metalen of chemicaliën. De energiecrisis in Europa maakt nieuwe investeringen in raffinage uitdagend en torenhoge stroomprijzen hebben al geleid tot de tijdelijke sluiting van bijna de helft van de bestaande raffinagecapaciteit van het continent voor aluminium en zink, terwijl de productie in andere delen van de wereld is toegenomen.

De Chinese en Indonesische metaalproductie op kolen zal het komende decennium naar verwachting de wereldwijde groei van de raffinagecapaciteit voor batterijmetalen en zeldzame aardmetalen domineren. In de schijnwerpers na de invasie in Oekraïne, vertrouwt Europa ook op Rusland voor een groot deel van zijn geïmporteerde levering van aluminium, nikkel en koper.

De studie beveelt aan dat Europa banden aangaat met bewezen verantwoordelijke leveranciers die hun milieu- en sociale risico’s beheren, en vraagt ​​zich ook af of het blok investeringen in externe mijnen moet ondersteunen om ESG-normen rechtstreeks aan te sturen.

De metalen die momenteel een rol vervullen, dragen ongeveer 3% bij aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Metaal- en mijnbouwactiviteiten moeten hun lokale impact op de biodiversiteit, afval en lokaal vervuilingspotentieel beheren en tegelijkertijd de mensenrechten waarborgen.

Recycling

Uit het onderzoek blijkt dat tegen 2050 lokaal gerecyclede metalen driekwart van de in Europa gemaakte batterijkathoden kunnen produceren, al zijn plannen voor de productie van permanente magneten en aanzienlijke hoeveelheden aluminium en koper.

‘Recycling is Europa’s beste kans om zijn zelfvoorziening op lange termijn te verbeteren. Het is een stap vooruit dat ons schone energiesysteem gebaseerd zal zijn op permanente metalen die voor onbepaalde tijd kunnen worden gerecycled, vergeleken met de constante verbranding van fossiele brandstoffen van vandaag’. Het landen-blok moet echter ‘nu krachtig optreden om de recyclingpercentages te verhogen, te investeren in de noodzakelijke infrastructuur en de belangrijkste economische knelpunten te overwinnen.’

Uit de studie blijkt dat het recyclen van metalen gemiddeld tussen de 35% en 95% van de CO2 bespaart in vergelijking met de productie van primaire metalen.

‘Recycling ‘zal echter pas na 2040 een levensvatbare EU-voorzieningsbron zijn voor de batterijen van elektrische voertuigen en technologieën voor hernieuwbare energie in Europa’, verduidelijkt de studie. ‘Deze toepassingen en hun metalen komen nog maar net op de markt en zullen de komende 10-15 jaar niet beschikbaar zijn voor recycling.’

Ook technologische ontwikkelingen en gedragsveranderingen zullen na 2030 een belangrijke invloed hebben op de metaalvraag, maar konden door gebrek aan scenario’s niet in de studie worden betrokken.

***

Bron Eurekalert

***