Johan Rudolph Thorbecke.
Van een onzer correspondenten.
Thorbeckelezing van Pieter Omtzigt
De grondwet en staatkundige ordening van Thorbecke zijn prachtig, maar het stelsel kraakt. Tijd om meer openheid en controle aan te brengen en zo de democratie te herstellen, betoogt Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt.
Honger en ziektes plaagden Nederland en Europa in de jaren voor 1848. De krantenlezer van dat jaar zag overal oproer: in Frankrijk trad de koning af en werd de republiek uitgeroepen. Ook in de Duitse staten, de Habsburgse staten en Italiaanse landen braken revoluties uit. Die leidden tot liberale grondwetten, opheffing van censuur en andere vooruitgang.
Diezelfde krantenlezer kon nog niet weten dat die revoluties allemaal zouden mislukken. Frankrijk zou bijvoorbeeld een paar jaar later weer een monarchie worden. In Nederland vond geen grote oproer plaats in 1848 met veel doden, maar slaagde de revolutie wél.
Dat is voor een groot deel te danken aan de negen mannen onder leiding van Thorbecke, die al veel denkwerk en voorstellen gedaan hadden. Thorbecke, destijds hoogleraar in Leiden, had namelijk in 1839/1840 al een proeve voor een grondwet geschreven.
‘Moeten we na de coronatoestand, niet de klimaattoestand, de stikstoftoestand en de biodiversiteitstoestand uitroepen omdat die problemen groot zijn? Het antwoord op deze vragen luidt duidelijk: nee, nee, en nog eens nee.’
Tijdig bewegen
Toen koning Willem II de omwentelingen in Europa zag, voelde hij dat hij tijdig moest bewegen. Op 17 maart 1848 benoemde hij een grondwetscommissie met Thorbecke als voorzitter. Op 3 november had Nederland een nieuwe liberale grondwet, die al 175 jaar het fundament is van onze democratie en rechtsstaat. De koning had zijn macht definitief afgestaan.
De eerste les is dat iemand bijna twintig jaar over een probleem had nagedacht en een doorwrocht voorstel had geschreven; het uitgangspunt was hier niet ‘onmiddellijke haalbaarheid’ of ‘direct draagvlak’. De grondwet was dus niet een compromis dat ergens na middernacht gesloten wordt in het Catshuis en in no time uit elkaar valt, maar een gedegen stuk, waar in de samenleving een levendige discussie over gevoerd was.
‘Besluiten worden steeds vaker op oneigenlijke plekken genomen, zoals in het Catshuisoverleg, aan klimaattafels of met lobbyisten.’
Ernstig uitgehold
De ordening van Thorbecke heeft Nederland veel gebracht. De kwaliteit van zijn voorbereidende werk heeft ervoor gezorgd dat deze nog steeds staat als een huis. Toch zijn er verschillende punten waarop het stelsel kraakt. De grondwet en de bijbehorende ordening zijn prachtig, maar ze worden ernstig uitgehold als besluiten niet meer volgens de wetten en de grondwet genomen worden.
Ik constateer vijf problemen:
1. Besluiten worden steeds vaker op oneigenlijke plekken genomen, zoals in het Catshuisoverleg, aan klimaattafels of met lobbyisten, maar niet in de Trêveszaal (waar de ministerraad vergadert, red.) en het parlement. Hiermee dreigt de parlementaire controle op de besluitvorming naar de achtergrond te verdwijnen.
‘Budgetrecht van het parlement wordt uitgehold door van alles een ‘noodgeval’ te maken, ook bij energie.’
2. Neem het Catshuisberaad: de allerbelangrijkste besluiten van de regering, zoals de lockdown, avondklok en schoolsluiting zijn de afgelopen jaren genomen in een gremium dat volgens de wet helemaal niet bestaat, laat staan gecontroleerd kan worden door het parlement. Let wel, de coronamaatregelen waren een forse inperking van grondwettelijke rechten, zoals het recht op vergadering en betoging en de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer.
Het budgetrecht van het parlement wordt uitgehold door van alles een ‘noodgeval’ te maken. Er is namelijk een ontsnappingsclausule voor een minister die een begroting niet aan de Tweede Kamer wil voorleggen, en die noemen we ‘rijksbelang’.
Het rare is nu dat dit uitzonderingsartikel de laatste jaren heel vaak gebruikt wordt. In 2018 en 2019 werd dit artikel in het geheel niet gebruikt. In 2020, het eerste jaar van corona, is het 40 keer gebruikt en in 2021 59 keer. Maar opvallend genoeg wordt het ook daarna nog gebruikt: 34 keer in 2022, niet alleen voor covid-19, maar ook voor asiel, Oekraïne en energie.
3. De regering heeft de gewoonte om wetten slechts gedeeltelijk in werking te laten treden.
4. De informatievoorziening aan de Kamer en samenleving is gebrekkig. Elke burger kan in Nederland de regering vragen om documenten openbaar te maken, op grond van de Wet Open Overheid. Maar stukken worden achtergehouden en zelden binnen de wettelijke termijn aangeleverd.
In 2019 gebeurde het 38 keer dat de overheid door de rechter een dwangsom opgelegd kreeg, omdat de termijn niet gehaald werd. In 2020 gebeurde dit maar liefst 47 keer en in 2021 97 keer. Deze cijfers zijn nog van vóór de recente WOO-verzoeken over corona bij het ministerie van VWS.
5. Het is niet mogelijk om naar een rechter in Nederland te stappen als wetten in strijd zijn met de grondwet. Er is dus via nationaal recht geen effectieve bescherming van grondrechten.
‘Een TNO rapport dat duidelijk maakte dat de samenstelling van de klimaattafels grote invloed had op de uitkomsten van het zogenaamde klimaatakkoord, bleef een jaar geheim.’
Slecht bestuur
Door dit alles kan de regering ongestraft de parlementaire controle omzeilen en besluiten elders nemen. Hierin zit de kern van ‘slecht bestuur’, namelijk dat het land bestuurd kan worden door regenten, die bijzonder slechte besluiten kunnen uitvoeren zonder al te veel weerstand. De essentie van een democratie is immers dat burgers en journalisten de totstandkoming van besluiten kunnen controleren, zodat ze op basis daarvan bij verkiezingen hun stem kunnen uitbrengen. Maar in de praktijk kan dat nauwelijks.
Omgekeerd kan het wel: steeds meer controleert de staat de burger. Dat leidt tot grote ongelukken, zoals bij het toeslagenschandaal. Maar het legt ook de infrastructuur klaar waarmee een regering of een staat de bevolking kan controleren, commanderen en onderdrukken.
Laten we dus deze weeffouten, die Thorbecke overigens al zag, herstellen:
1. Besluiten worden alleen genomen daar waar het hoort, in de Trêveszaal en het parlement.
2. We maken het onmogelijk om geld uit te geven zonder toestemming vooraf: dan vergadert de Kamer maar een keer op zaterdag.
3. We maken het onmogelijk om delen van wetten niet in te laten gaan: dan splitst de regering de wet maar in twee stukken.
4. We maken een wet waarin heel precies staat welke stukken de regering aan het parlement moet sturen en voor welke zeer beperkte categorie dat niet hoeft in het belang van de staat.
5. We zorgen dat er een grondwettelijk hof komt dat grondwettelijke rechten beschermt.
Tegelijk moet de inrichting klaar zijn voor het huidige tijdsgewricht. We zullen dus veel meer rekening moeten houden met nieuwe, zeer vergaande technologie en de kansen en bedreigingen die dat met zich meebrengt.
‘Wetgeving die in Brussel wordt vastgesteld, heeft een enorme impact op Nederland, zonder enige effectieve controle uit Nederland.’
Mocht u denken dat de besluiten verder netjes door de regering en het parlement worden genomen, dan vertel ik u graag een keer over de klimaattafels, waar lobbygroepen een klimaatakkoord konden voorstellen dat door de regering werd overgenomen. Veel van de partijen die daar aan tafel zaten, zoals grote bedrijven, krijgen subsidie voor verduurzaming. Burgers waren bij deze klimaattafels nauwelijks vertegenwoordigd en de gevolgen daarvan hebben we inmiddels gemerkt. Een voorbeeldje: de energiebelasting is alleen hoog voor kleinverbruikers. U betaalt thuis de helft van uw energierekening aan de staat, maar als je 10 miljoen kuub gas gebruikt betaal je maar 4 cent energiebelasting in plaats van 49 cent.
Actieve burgers
Van mij als politicus mag verwacht worden dat ik met voorstellen kom. Die passen niet in een tweet of zo, ze lossen ook niet alle problemen tegelijk op. Maar de stille revolutie die nodig is, vraagt ook actieve burgers. Soms door tegen de regering te zeggen dat zij te ver gegaan is, door demonstraties of acties. Maar vaker nog door het scherp volgen wat er precies gebeurt. Deze tijd vraagt om mensen die zich vastbijten, niet alleen in onderwerpen die hen persoonlijk raken, maar ook in thema’s die van belang zijn voor het voortbestaan van een gezonde parlementaire democratie.
Bij dat actieve burgerschap kan de grondwet misschien wel tot inspiratie dienen. Zoals Thorbecke het zelf verwoordde:
‘De Grondwet mag niet een loutere vorm, zij moet eene nationale kracht wezen.’
Dit is een ingekorte versie van de Thorbeckelezing die Pieter Omtzigt vrijdag 14 april heeft gehouden in Zwolle. Voor de hele lezing, zie hier.
***
Er zijn best een paar problemen in Nederland en wat is Kaag aan het doen!
“WASHINGTON (ANP) – Bij veel overheden van landen ontbreken nog “de middelen en de kennis” om de klimaatverandering goed aan te pakken of de klimaatimpact te beperken. Dat zegt minister Sigrid Kaag van Financiën die daar in de komende twee jaar verandering in wil brengen. Ze is vrijdag in Washington begonnen als co-voorzitter als de Coalition of Finance Ministers for Climate Action (CFMCA). Dat is een in 2019 opgericht platform dat zich richt op het bevorderen van klimaatactie door ministeries van Financiën. Inmiddels zijn er meer dan 85 landen lid.”
Heb ik wat gemist dacht ik eerst, is die Rutte met dat kabinet van hem soms weg en heeft ze een ander baantje gevonden, maar nee hoor “business as usual”. Thorbecke draait zich om in zijn graf.
Kaag doet helemaal niks. Alleen napraten wat haar wordt ingefluisterd. Zij is niet meer dan een beleefd maar onaangedaan doorgeefluik. Mede veroorzaakt door haar langdurige internationale contacten met de bovenbazen. Zou ze ook een direct lijntje hebben met Schwab?
Zet haar in een internationaal gezelschap von onafhankelijke wetenschappers en ze valt van haar voetstuk/tafel. Maar dat zal niet gebeuren. Zij wordt keurig afgeschermd en slechts bevraagd zolang het door de MSM en de politieke regeringsgezinde lobby wordt toegestaan.
Burgers worden door overheid bewust onwetend gehouden; middels selectieve nieuwsberichten (waar de media gretig aan meewerken) blijft die situatie zo.
Om dit te illustreren een [off-topic] filmpje hoe Amerikaanse media omgaan met ‘het lek’ omtrent oorlog in Oekraïne: https://www.youtube.com/watch?v=jzpCKjl8OxQ
Omtzigt is een charismatisch politicus met gezag. Alleen als hij zijn gedachtengoed wil omzetten in beleid, zal hij ook macht moeten ontwikkelen en samen moeten werken met andere gelijkgestemden in een herkenbare politieke beweging, met geprofileerde standpunten. Dat zal snel moeten gebeuren, anders is er geen momentum meer. Een groot gedeelte van zijn kiezerspotentieel is al op de BBB-trein gestapt en krijg ze daar nog maar eens van af. Opportunisme en instinct is (ook) een wezenlijk onderdeel van het politieke machtsspel. Over de beheersing van dat laatste, heb ik zo mijn twijfels bij Pieter.
Punt van aandacht is de storende versnippering tot ‘parteitjes’ met minder dan 3 zetels. Hoewel minder democratisch zal de effectiviteit van de besluitvorming toenemen bij een verhoogde kiesdrempel tot minimaal 3 zetels. Eens met Lepair ook Omtzigt is deze mening toegedaan in zijn eerdere betogen.
In de weergave van de Thorbecke lezing van dhr. Omtzigt ontbreekt een belangrijk euvel. De fractie vorming in het parlement. Volksvertegenwoordigers worden geacht “zonder last of ruggespraak” hun functie te vervullen. Zij moeten hun kiezers vertegenwoordigen. Maar de enkeling die het waagt anders te stemmen dan zijn fractie wordt spoedig weggewerkt, of vertrekt naar een functie elders. En anders wordt hij bij een volgende verkiezing door de partijbonzen op een nauwelijks verkiesbare plaats gezet. Wanneer je baan en je aanzien er van afhangen luister je doorgaans goed naar de wensen van hen die er over gaan, beter dan naar stemmen uit het kiezersvolk. Het maakt zowel het volk vertegenwoordigen als het “zonder last of ruggespraak” tot een dode letter.
Wat de bonzen, of laat ik ze regenten noemen, willen en wensen, bepaalt daardoor op hoofdzaken, wat er gebeurt. En die wensen komen lang niet allemaal aan het licht, ook als ze in wetten of benoemingen worden vastgelegd. Het zogenaamd vertegenwoordigde volk merkt het pas als ze in daden zijn omgezet.
Kees, daar raak je de kern van de zaak.
Als de leden van het parlement, TK en EK, inderdaad zouden doen wat ze moeten doen, dan zou veel kostbare onzin nooit zijn doorgegaan. Maar ja, dan moet je misschien wel echt gaan werken als je niet meer mee mag doen omdat je niet meer op de kieslijst komt bij nieuwe verkiezingen. Baantjes-carousel.
Neem nu zo’n mw. Hamer. Rolt van de ene lucratieve naar de andere lucratieve onzin functie, net als vele anderen. Ook Omtzigt bleef doorgaan nadat hij tot 2 maal toe op een onverkiesbare plaats was gezet bij het CDA. Dit neemt overigens niet weg dat de man een standbeeld verdient voor zijn inzet samen met mw. Leyten in het toeslagendossier,
Heel vroeger was het Kamerlidmaatschap iets voor zeer gegoede burgers en leden van de adel. Die hadden hun schaapjes al lang op het droge en hoefden zich niets aan te trekken van partij-discipline
Kleine partijen zijn niet het probleem, dat zijn de grote!
Maar stel dat er geen partijen of verbintenissen zouden zijn en Omtzigt 30 virtuele zetels krijgt, dan telt zijn stem als 20%.
Deze belangrijke observatie (het cordon sanitair, de partijdiscipline die funest is voor zuivere democratische politiek) is door Pieter Omtzigt al meermaals uitgebreid en indringend aan de orde gesteld in debatten in de TK. Afgelopen week nog in het debat over de enqueterapport Groningen.
de enquête rapport = het enquête rapport
Heeft iemand een e-mail adres voor mij van Pieter Omtzigt? Ik krijg wel zijn eigen website, maar zie nergens een mail adres.
En die partijen die het sterkst zijn in het handhaven van de fractiediscipline roepen het hardst dat het zo’n schande is die PVV zonder partij democratie. In ieder geval kunnen we vaststellen dat er sinds 100 jaar algemeen kiesrecht er niet veel veranderd is: we worden nog steeds door regenten bestuurd die geen boodschap hebben aan wat het volk wil. Het enige verschil is dat er de laatste honderd jaar regenten bij gekomen zijn die met de mond belijden er voor het volk te zijn, zich links of socialist noemen. Maar die zich in niets onderscheiden van de van ouds bekende regenten. Nou ja, in taal gebruik misschien.
Ik wil er nog aan toevoegen dat we er sinds het verdwijnen van de Zuilen maatschappij er op achteruit zijn gegaan. Indertijd kreeg je het nieuwsplaatje compleet alsje alle kranten van de diverse Zuilen naast elkaar legde: Trouw van de Protestanten, De Volkskrant van de Katholieken, De Waarheid van de Communisten etc. Het viel toen niet mee om ongevallig nieuws onder de pet te houden. Er was altijd wel een andere Zuil die belang had bij het brengen van het nieuws. Kom daar hedentendage maar eens om. Alle regenten zitten samen in hetzelfde warme bad.
@ Kees le Pair:
Een aantal passages van Omtzigt over de kwalijke en ongewenste effect van ‘harde partijdiscipline’ op de besluitvorming van de TK (uit het debat over de enquête Groningen):
Ik had het niet in dit debat willen doen, maar ik kan u twee voorbeelden geven. Ik zat in 2010 in een coalitie die ernstig iets wilde doen aan de bijstand. Ik had in de vergadering die ging over het regeerakkoord bezwaar gemaakt tegen die maatregel. Ik zat niet in de fractie; ik zat daar nog buiten. Ik zou daar als opvolger in komen. Ik heb toen gezegd: ik ben het er niet mee eens. Ik heb in die vergadering overigens niet ingestemd met het regeerakkoord. Toen dat wetsvoorstel kwam — dat ging over de kostendelersnorm— heb ik gezegd: ik heb daar niet mee ingestemd. Dat heb ik samen met een aantal andere collega’s gedaan. Dat leidde tot groot gedoe achter de schermen. Hoewel ik een grote achterban had, kwam ik in 2012 niet meer op de kieslijst van het CDA.
Het tweede voorbeeld dat ik kan noemen, is het volgende. Dat was na het verschijnen van de POK. Na het verschijnen van het rapport van Van Dam, was de vraag die mij gesteld werd door alle CDA-ministers en -staatssecretarissen bij elkaar of wij gezamenlijk het besluit konden nemen of het kabinet kon blijven zitten of niet. Daartoe werd ik in de vergadering geroepen. Mijn antwoord was: “Dat is een zeer vreemde vraag, want de ministers en de staatssecretarissen gaan niet over mijn stemgedrag als Kamerlid. U heeft mij overigens ook nog wel een paar dingen uit te leggen.” Toen ik duidelijk gemaakt had dat ik niet van tevoren wenste aan te geven dat ik niet zou meegaan met de motie van wantrouwen — ik heb overigens ook niet gezegd dat ik dat wel zou doen — is minister-president Rutte met een appel naar het paleis gefietst. Dat was toen omdat er een meerderheid was van 75 om 74 zetels; een van de FVD-zetels was onbezet. Daarmee was er een bepaalde angst.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/2022-2023/74
“Burgers die de Staat weer goed moeten kunnen controleren” is de titel van deze bijdrage.
Het is te gek voor woorden dat politici en technocratische ambtenaren volstrekt ridicuul, onhaalbaar en onbetaalbaar beleid kunnen invoeren die geen of nauwelijks positief effect hebben, waar de burgers niet op zitten te wachten en waardoor deze vaak in diepe (financiële) ellende worden gestort.
En controle of ingrijpen door burgers, zelfs door parlementariërs, is nauwelijks mogelijk. Alle ellende van de huidige crises is de afgelopen jaren in achterkamertjes door lobbyisten en activisten bedacht en bekokstoofd en vervolgens door ideologisch gedreven politieke coalities ingevoerd. En als het pijn gaat doen en burgers in verzet komen wordt wegkeken van de eigen verantwoordelijkheid en de ongemakkelijk waarheid. Onkunde, opportunisme en volop dedain voor de burger.
Off topic:
De werkgroep IBO heeft bedacht dat de agrarische sector gehalveerd moet worden om de klimaatdoelen te halen. Dus als de stikstof ‘crisis’ de boeren niet weg krijgt, zal het aangescherpte klimaatbeleid het varkentje wel wassen
Een belangrijke zonde (of ernstige fout zo u wilt) is de partijstructuur geworden. Daarmee is de zelfstandigheid van de volksvertegenwoordiger verdwenen, om het maar grof te zeggen. Toen de grondwet werd opgemaakt waren er nog geen politieke partijen. Die horen er dus niet te zijn. En dat klopt. Nu kan elke Jan met de korte achternaam zich verschuilen achter ’tja, je mot wat inleveren hè, de coalitie en zo, je mot geven en nemen’. Op dit moment is dit helemaal ernstig, daar de techniek 1000 maal krachtiger is, dan toen de Grondwet geschreven werd. Nu worden de mensen soms vreselijk onrechtvaardig bestuurd en denken de mensen in de Kamers dat ze er wel mee weg komen.
Ik zou zeggen: weg met de Partijen, die zijn m.i. de doodsteek van de democratie. Bovendien hebben wij in Nederland geen corrigerend Hof zoals België dat bijvoorbeeld wel heeft. We kunnen dus niet de regering aanklagen bij een onafhankelijke rechter. We zijn zo bezien rechteloos.
De Grondwet bijvoorbeeld, is er om ons tegen de regering (Koning en zijn ministers) te beschermen. Daarom zou er aan de Grondwet niets veranderd mogen worden zonder uitdrukkelijke toestemming van ELKE Nederlander. Eén stem tegen en het gaat niet door. Zó moet het zijn. Maar zo is het niet.
De Kamer heeft de macht van het volk genomen en maakt daar m.i. gebruik van op een wijze waar ik niet gelukkig van wordt. Verder is lobbyisme een ramp voor de democratie. Kamerleden mogen niet beïnvloed worden en de Kamer zou moeten bestaan uit de crème de la crème van het volk en niet uit geld-politici of hebzuchtige emotioneel zwakke mensen, want dan gaat het fout. En bij verraad aan het volk zou de hoogste straf moeten gelden.
Antisoof, in principe moet de macht voor het geheel bij de bevolking liggen wij bepalen wat er in dit land gebeuurt niet een stelletje incompetente arrogante over het paard getilde machtsgeile figuren. Ik persoonlijk ben zeer gecharmeerd van het Zwitserse systeem. Maar goed wat zou er veranderd moeten worden.
Een MP mag niet meer dan 2 regeringsperiodes MP zijn, dit geldt ook als deze periodes niet aaneensluitend zijn.
Contact met lobbyisten is voor alle ambtenaren verboden op straffe van 10 jaar gevangenis straf.
Het referendum moet onmiddellijk weer in ere hersteld worden en moet altijd bindend zijn.
Afgescheiden partijen zijn nieuwkomers dus moeten zich ook houden aan de daarvoor geldende regels, tig duizend stemmen etc.
Ik heb vroeger eens een discussie met Zijlstra gehad dat zij wel moesten doen wat ze beloofd hadden waarop hij antwoordde wij hebben een gedelegeerde democratie. Toen heb ik hem maar uitgelegd wat dat betekende.
Iemand die stemt op een partij doet dat omdat het partijprogramma hem voor 75% aanstaat. Als de partij 76 stemmen zoukrijgen, zou hij het partijprogramma uitgevoerd moeten worden want daar heeft die partij een mandaat van de kiezer voor gehad. Wil de partij iets anders doen dat niet in zijn partijprogramma heeft staan moet hij terug naar het volk dwz een referendum houden. In ieder geval bij grote wijzigingen, niet over de kleur van de gordijnen.
Bij een coalitie moet na de overeenkomst van de partijen de coalitie terug naar de bevolking om goedkeuring te krijgen omdat er door de kiezer geen mandaat is afgegeven.
Een regeeraccoord is eigenlijk verboden want dan kan er niet zonder last gestemd worden.
Coalitievorming volgens de uitslag van de verkiezingen tot er een meerderheid is.
Cordon sanitaire verbieden dat is nl niet volgens de verkiezingsuitslag.
Fractieleden volgens de voorkeurstemmen in de fractie niet de oartij die dat bepaalt.
Het volk moet altijd het recht krijgen om de regering altijd weg te kunnen sturen.
De voorzitter van de 2e kamer mag nooit iemand van een regeringspartij zijn.
Commissies over onderzoek naar misstappen van de regering mogen nooit bemenst worden met 2e kamerleden van de regeringspartijen.
Ministers persoonlijk kunnen afrekenen op wanbeleid, liegen, manipuleren en achterhouden van cruciale informatie.
Overschrijdingen ophoesten wob verzoeken sancties opzetten.
Burgemeester moet gekozen worden, benoemingen van rechters en andere comissarissen moet door een aparte commissie (fractie voorzitters van alle partijen) benoemd worden.
Zonder last stemmen sancties opzetten en handhaven.
Alle belangrijke zaken die niet in het regeeraccord staan zoals internationale afspraken en alle EU zaken behoeven de goedkeuring van de bevolking, besluiten .NAVO etc
Wetten van de EU moeten door de bevolking goed/afgekeurd worden. Het blijkt dat de overheid daar niet toe in staat is getuige het gebeuren met de Oekraine waar de bevolking weer gelijk heeft gehad.
Antisoof, Alexander en Maxima zijn lid van het WEF en Bloomberg, Mabel is ook lid. Maxima loopt de CBDC te promoten op het WEF. Schouten feliciteert het WEF met de voedsel hub op de Wageningse Uni. Die huisvesten wij en betalen ook de ambtenaren die ervoor werken, schandalig.
Jammer dat Omtzigt het niet over verkiezingen heeft gehad en dan met name over standpunten van politieke partijen voor en na de verkiezingen.
Burgers moeten niet alleen de staat controleren, maar ook aangeven wat zij belangrijk vinden en in welke hierarchie maatschappelijke problemen moeten worden opgelost.
Zo zou bij verkiezingen een burgercommissie een minimaal aantal onderwerpen aan moeten geven, waarover politieke partijen een duidelijke uitspraak moeten doen, vanuit een ja/nee perspectief en met een oplossingsrichting.
Burgers hebben dan werkelijk iets te kiezen. Verkiezingen zouden dan evolueren van persoons- en one-issue gedreven naar meer inhoudsgedreven, met referendum-achtige aspecten. Dit om manipulatie en vrijblijvendheid achteraf (b.v. bij coalitievorming) te minimaliseren.
Heeft iemand een e-mail adres voor mij van Pieter Omtzigt? Ik krijg wel zijn eigen website, maar zie nergens een mail adres.
p.omtzigt@tweedekamer.nl
Dank!