Paus Franciscus ontpopt zich als klimaatactivist

Door Franco Battaglia.

Noch in de encycliek Laudato si, noch in de apostolische aansporing Laudate Deum sprak Paus Franciscus ex cathedra, zodat het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid niet wordt aangetast door de overvloed aan fouten die in beide verklaringen voorkomen.

Als hij een nieuw dogma had willen verkondigen en het als geopenbaarde waarheid had willen presenteren, zou de paus het expliciet aan zijn gelovigen hebben moeten verklaren en aangezien hij dat niet deed, is het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid veilig, zelfs als de fouten in de twee verklaringen werkelijk talrijk zijn. Die van de encycliek van 2015 zijn door veel partijen aan hem gerapporteerd (waaronder ondergetekende) en je kunt ze vinden door online te zoeken. Laten we daarom eens kijken naar de fouten in het Laudate Deum.

1. ‘Zusters en broeders van onze lijdende planeet.”

Het is duidelijk dat de planeet niet lijdt, al was het maar omdat ze een levenloos object is en niet kan lijden. Heeft de zwavelhoudende Venus of de ijzige maan misschien te lijden? Vanuit het perspectief van de planeet zijn zonnige dagen niet beter of slechter dan regenachtige dagen. De eigenschappen ‘goed’ voor eerstgenoemde en ‘slecht’ voor laatstgenoemde vloeien slechts voor uit het toedichten van menselijke eigenschappen aan levenloze materie– die we soms uitbreiden naar de hele planeet, tot het punt dat we er een ziel aan geven en haar Gaia noemen.

Verder is dit toedichten nogal willekeurig, want als de mooie zonnige dagen te veel worden, noemen we ze droogte. Dat gold ook voor Franciscus, waar hij het woord ‘planeet’ gebruikte in plaats van ‘mensheid’: de context is voor hem te vaag om zichzelf dubbelzinnigheid toe te staan, en met ‘planeet’ bedoelde hij ‘planeet’.

2. “Elke keer dat de temperatuur op aarde met een halve graad stijgt, neemt ook de intensiteit en frequentie van zware regenval in sommige gebieden, ernstige droogtes in andere, extreme hitte in sommige regio’s en zware sneeuwval in weer andere toe.”

Dit is overduidelijk onjuist. Je zou je kunnen afvragen wat er zou gebeuren elke keer dat de gemiddelde temperatuur op aarde met een halve graad daalde: misschien namen de intensiteit en frequentie van zware regenval hier af en namen de droogtes daar toe; of dat hier de hitte toeneemt en daar de kou? Of kan de temperatuur dalen zonder dat er iets gebeurt? Maar als deze buitensporigheden waar zouden zijn, dan zou er slechts één optimale mondiale gemiddelde temperatuur moeten zijn. En welke? Die van het jaar 1850, zou je kunnen zeggen. Maar waarom die? Wat zou er speciaal zijn aan 1850 vergeleken met, om maar wat te noemen, 1650 toen de temperatuur 2 graden lager was?

3. “Wat we nu zien is een ongebruikelijke versnelling van de opwarming. In de afgelopen vijftig jaar is de temperatuur met een ongekende snelheid gestegen, ongekend in de afgelopen tweeduizend jaar.” En verder: “We kunnen er niet langer aan twijfelen dat de reden voor de ongebruikelijke snelheid van zulke gevaarlijke veranderingen een onmiskenbaar feit is”.

Dit is niet allen buiten twijfel, maar eenvoudigweg onjuist. In de afgelopen vijftig jaar is de temperatuur met een halve graad gestegen, maar in de dertig jaar tussen 1690 en 1720 is de temperatuur met 1,5 graad gestegen: niets bijzonders dus. En de versnelling is ook niet waar, aangezien er in de jaren 1940-80 geen langzamere opwarming was, maar eerder een afkoeling (en zelfs toen was er alarm), en de jaren 2000-2014 een klimaatpauze kenden. d.w.z. onderbreking van de opwarming.

4. “Droogten en overstromingen, tsunami’s en overstromingen hebben uiteindelijk dezelfde oorsprong: de opwarming van de aarde”.

De oorsprong van bovengenoemde omstandigheden kan niet de opwarming van de aarde zijn: het zou betekenen dat ze zonder de opwarming van de aarde niet zouden bestaan, terwijl ze er in feite altijd al zijn geweest, het volstaat om gewoon de Bijbel te lezen. Bovendien zijn dit vanuit het gezichtspunt van de planeet gelijkwaardige situaties, terwijl dit vanuit het gezichtspunt van de mensheid misschien niet het geval is. Ja, het zou water, sneeuw, zon, schaduw, wind en kalmte op commando nodig hebben. Maar we kunnen noch de planeet, noch de zon bevelen. We kunnen ons alleen maar aanpassen, en we zouden er goed aan doen dat te doen.

5. “De uitstoot per hoofd van de bevolking van de rijkste landen is veel hoger dan die van de armste. Een wijdverbreide verandering in de onverantwoordelijke levensstijl die verband houdt met het westerse model zou een aanzienlijke impact hebben.”

De eerste zin is waar, alhoewel de reden waarom de rijke bewoner rijk is, om precies te zijn, juist is omdat hij meer uitstoot. De tweede zin bevat echter een ernstige rekenfout: als het probleem de klimaatverandering als gevolg van de uitstoot is, zou het terugdringen van die van de landen die de meeste uitstoot per hoofd van de bevolking wel eens geen effect kunnen hebben als de totale bevolking van deze landen een minderheid is. En dat is zo. De emissies van de EU zijn bijvoorbeeld goed voor 8%, zodat zelfs het elimineren van de emissies van de zeer rijke EU geen enkel effect op het klimaat zou hebben.

6. “Het samenvallen van deze mondiale klimaatverschijnselen met de versnelde groei van de uitstoot van broeikasgassen kan niet worden verborgen.”

Er zijn hier twee fouten. Ten eerste betekent de correlatie tussen twee feiten niet dat het ene het andere veroorzaakt: in Europa betekent de daling van het aantal geboorten en de daarmee gepaard gaande vermindering van de ooievaarspopulatie niet dat zij degenen zijn die de kinderen brengen. Ten tweede is de groei van de emissies niet altijd gepaard gegaan met een stijging van de temperaturen (niet in de jaren 1940-80 en 2000-2014).

7. “De overgrote meerderheid van de klimaatwetenschappers steunt deze correlatie en slechts een klein percentage van hen probeert dit bewijsmateriaal te ontkennen.”

Dit is geen argument. Overeenstemming tussen feiten en niet overeenstemming tussen mensen is nodig om vol te houden dat een vermoeden waar is. En Franciscus vermeldt geen feit – zelfs niet één! – ter ondersteuning van zijn verklaring.

8. “De evolutie van de gemiddelde oppervlaktetemperaturen kan niet worden verklaard zonder het effect van de toename van broeikasgassen”.

Dat is niet waar: Uwe Heiligheid, hoe verklaart u de evolutie van de temperaturen in het verleden?

9. “De Verenigde Arabische Emiraten zullen gastheer zijn van de volgende Conferentie van de Partijen (COP28). Het is een land dat zwaar heeft geïnvesteerd in hernieuwbare energie. We kunnen de droom niet opgeven dat COP28 zal leiden tot een beslissende versnelling van de energietransitie.”

Hernieuwbare energiebronnen dragen voor 1% bij aan de energie van dat land, kernenergie voor 4% en fossiele brandstoffen voor 95%. Hopen dat, na 27 mislukte COP’s de volgende COP die daar zal plaatsvinden, succesvol zal zijn, lijkt mij een grote gok. Ik gok op mislukking, ook omdat ik al in het jaar van COP6 gokte op het falen van alle volgende COP’s.

Tijdens de toespraak is paus Franciscus zich er kennelijk van bewust dat alles voorbestemd is om als een kaartenhuis in te storten en het enige wat hij kan doen is concluderen dat: “Het vermijden van een stijging van een tiende graad van de temperatuur op aarde al genoeg zou kunnen zijn om het lijden voor velen te voorkomen.”

Vreemd dat de twijfel niet bij hem opkomt dat een mensheid die wordt blootgesteld aan temperatuurschommelingen die op dezelfde plaats enkele tientallen graden kunnen bedragen en die tussen de Polen en de evenaar 100 graden zijn, enig voordeel zou kunnen hebben van de beheersing van de temperatuur “met een tiende graad” en dat het zich bezighouden met deze ongezonde en onwaarschijnlijke controle in plaats daarvan de oorzaak van het lijden voor veel mensen zou kunnen zijn.

***