Foto; Shutterstock.

Duitsland is onlangs geëvolueerd van een netto-exporteur van elektriciteit naar een netto-importeur van elektriciteit. Hoe kunnen we de moeilijkheden van Duitsland in zijn energiestrategie verklaren in vergelijking met zijn Europese buurlanden en vooral Frankrijk?

Door Samuel Furfari.

Atlantico: Hoewel Duitsland de Europese kampioen van de industrie is, is de energiesituatie rampzalig en zorgwekkend. De CO2-voetafdruk per kilowatt elektriciteit is in Duitsland veel hoger dan in Frankrijk en de totale elektriciteitsproductie is lager (en zal in 2024 verder afnemen), ondanks een veel grotere bevolking, industrie en economie. Hoe is Duitsland daar terechtgekomen?

Samuel Furfari: Deze situatie is ongelooflijk, wanhopig en verdient een speciaal boek. Laat me teruggaan en de redenen uitleggen waarom. Allereerst is het belangrijk om te begrijpen dat in de energiesector de gevolgen van beslissingen – goed of slecht – jarenlang, zelfs decennia lang voelbaar zijn.

Vóór de Eerste Wereldoorlog was Duitsland het kenniscentrum van de wereld. Wetenschappen, technologische kennis, en vooral de chemische industrie… Bijna alles bevond zich in Duitsland. Destijds publiceerden wetenschappers in het Duits, niet in het Engels. Maar met de nederlaag van 1918 verloor Duitsland alles, inclusief zijn olievoorraden.

Dankzij zijn leidende positie was Duitsland ook goed ingeburgerd in de olie-industrie, vooral in het Midden-Oosten. Om de herstelbetalingen te kunnen betalen moest Duitsland echter al zijn olieactiva liquideren. Sindsdien heeft het zijn plaats in dit strategische gebied nooit meer teruggewonnen.

Dit is waar het allemaal begint. Tegenwoordig hebben zelfs landen als Portugal een oliemaatschappij. Spanje heeft Repsol, Italië heeft ENI. België had Petrofina voordat het door Total werd gekocht, om nog maar te zwijgen van de majors . Maar in Duitsland zijn geen grote oliemaatschappijen ontstaan. Het is een vernedering die hen ertoe aanzet andere energieën te vinden waar deze, indien mogelijk, een hegemonistische rol kan spelen.

Toen de Europese Gemeenschap werd opgericht, zag Duitsland kansen in de ontwikkeling van kernenergie en maakte er zijn stokpaardje van. Vanaf 1958, met de oprichting van Euratom, koos Duitsland volledig voor het nucleaire pad. Maar het pacifisme, geboren uit de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, saboteerde uiteindelijk alles.

De pacifistische bewegingen, waaruit vervolgens milieuactivisten voortkwamen, slaagden erin de Duitse kernenergie-industrie te ontmantelen, en gingen zo ver dat ze Siemens, een van de vlaggenschepen van de wereld, dwongen de sector te verlaten. Deze sluiting van de sector had enorme gevolgen. Ze beschikten over efficiënte, afgeschreven en veilige energiecentrales, maar hun plotselinge sluiting had grote macro-economische gevolgen voor de elektriciteitsprijs en dus voor de hele industrie. Dit benadeelt Duitsland verder, een land waarvan de industrie sterk afhankelijk was van goedkope elektriciteit uit kernenergie. En Russisch gas – daar komen we nog wel op terug, denk ik.

Door kernenergie te willen vernietigen hebben milieuactivisten de gehele Duitse industriële economie ernstig getroffen. En de energiecatastrofe in Duitsland is nog maar net begonnen. De situatie zal nog verergeren omdat ze om ideologische redenen geld, middelen en efficiënte infrastructuur hebben verspild. In Brussel en Straatsburg legde Duitsland uiteindelijk zijn visie op, met als doel kernenergie op te geven en zich te concentreren op duurzame energie, zoals Angela Merkel in 2006 eiste. Helaas is dit besluit een grote fout voor de hele Europese Unie, die Duitsland blindelings volgde, zelfs voor de EU. des te meer sinds de komst van mevrouw von der Leyen aan het hoofd van de Europese Commissie.

Een nieuwe studie van EnergieWende beweert dat “als Duitsland zijn nucleaire capaciteit  uit 2002 had gehandhaafd, het land een vermindering van 73% in de uitstoot van broeikasgassen had kunnen bereiken bovenop de behaalde resultaten en tegelijkertijd de uitgaven met de helft had kunnen terugdringen.” Hoe ver ging Duitsland naar de muur door afstand te doen van kernenergie?

Gaan we de grote fout van dit land beseffen: de leider willen zijn op het gebied van het koolstofvrij maken en tegelijkertijd de beste energiebron zonder koolstofuitstoot elimineren? Het staat vast dat het Duitse besluit om afstand te doen van kernenergie rampzalige gevolgen heeft gehad en zal hebben voor zijn economie en zijn ecologische voetafdruk.

Minder bekend is dat sommige Duitse milieuactivisten werden beïnvloed door financiering van het Russische bedrijf Gazprom. De regering van Mecklenburg-Oost-Pommeren, waar de Nord Stream-gaspijpleiding eindigt, en Duitse NGO’s hebben subsidies ontvangen van Gazprom ter ondersteuning van de oppositie tegen kernenergie. In de energiesector zijn de financiële belangen enorm en staan ​​er vaak verborgen belangen op het spel. Het is in deze context dat Rusland anti-nucleaire bewegingen steunde, omdat het opgeven van kernenergie onvermijdelijk een grotere afhankelijkheid van aardgas vereiste.

Windturbines hebben een gemiddelde bezettingsgraad van ongeveer 23%, wat betekent dat ze gemiddeld slechts 23% van hun theoretische capaciteit over het jaar produceren. De redenen zijn simpel: de wind waait niet altijd met de juiste intensiteit, en soms moeten de windturbines zelfs stilgelegd worden als het te hard waait. Om dit gebrek aan regelmaat te compenseren heb je een flexibele energiebron nodig, en gas is daarvoor de ideale kandidaat. Dit is de reden waarom Gazprom anti-nucleaire energie heeft gepromoot, waardoor een toename van de vraag naar gas mogelijk is geworden. Als je windturbines wilt, heb je gascentrales nodig. Geloof degenen niet die met je over science fiction praten door batterijen en andere niet-bestaande en te dure gadgets te noemen.

Het is in deze logica dat de voormalige Duitse bondskanselier Gerhard Schröder een overeenkomst sloot met Vladimir Poetin voor de aanleg van de Nord Stream-gaspijpleiding. Het doel was om naast het leveren van het gas dat nodig is om de intermitterende en variabiliteit van windturbines te compenseren, van Duitsland een knooppunt te maken, een distributieplatform voor Russisch gas in de EU zonder via Oekraïne te gaan. Deze gaspijpleiding moest de gaslevering aan Duitsland garanderen en tegelijkertijd Oekraïne, een land dat bekend staat als onstabiel, omzeilen, maar ook Polen en de Duitse Oostzee om de EU te voorzien van Russisch gas. Dit is de reden waarom ze de OPAL-gaspijpleiding hebben aangelegd, die Duitsland van noord naar zuid doorkruist en eindigt in Midden-Europa.

De vernietiging van de twee Nord Stream-gaspijpleidingen is een ongekende klap in het gezicht van Duitsland, dat, in plaats van een gasrotonde te worden, gedwongen wordt te smeken om noodgasverkoop vanuit Qatar en een LNG-terminal te bouwen waarvan de milieuactivisten de bouw ervan hebben geblokkeerd. waarbij de voorkeur wordt gegeven aan Russisch gas… en subsidies van Gazprom. Deze strategische misdaad komt niet Oekraïne ten goede, maar wel de Verenigde Staten, zozeer zelfs dat Duitsland zojuist een Oekraïense zondebok heeft gearresteerd.

Samenvattend waren er aan de ene kant pacifistische en milieuactivistische ideologen die tegen kernenergie waren, en aan de andere kant strategen die de hegemonistische positie van Duitsland in de EU probeerden te versterken. Helaas voor hen bleken beide benaderingen mislukkingen te zijn.

De verslechtering van het vertrouwen van de industrieleiders in Duitsland is bijzonder sterk vergeleken met de rest van de eurozone. Is dit een slecht teken dat gevolgen zal hebben voor de energiemarkten in Duitsland en Europa?

Hun energiebeslissingen, in het bijzonder de sluiting van efficiënte kerncentrales, zullen tientallen jaren hun gevolgen hebben. Niet alleen is dit op macro-economisch vlak duur geweest, maar het opnieuw lanceren van kernenergie zou zelfs nog meer kosten, ook al beleeft deze energie overal elders een heropleving.

In België bijvoorbeeld is de vorming van de nieuwe federale regering gericht op een sterke heropleving van kernenergie. Landen als Polen, Tsjechië, Hongarije en Finland volgen hetzelfde pad. Westinghouse heeft contracten getekend voor de bouw van ten minste  dertien kernreactoren  in Oekraïne, waaronder negen AP1000’s en nog vier reactoren (waarschijnlijk ook AP1000’s) in de Khmelnitsky-centrale. Als Siemens zijn nucleaire industrie niet had gesloopt, denk ik dat er in Oekraïne een of meer Duitse kerncentrales zouden zijn gebouwd. Evenzo, als Frankrijk Duitsland niet blindelings had gevolgd, had EDF ook een of meer energiecentrales kunnen verkopen. In plaats daarvan zijn het de Amerikanen die naar de Europese markt komen. Wat het begin van het interview betreft, gebruikten we het woord ‘wanhopig’; dat was niet overdreven. Overal in Europa wordt kernenergie opnieuw als een haalbare oplossing beschouwd, behalve in Duitsland. Ze rekenen op windturbines, maar dit is een duidelijke mislukking waarin alleen degenen die een economisch belang hebben (de vele begunstigden van overheidssubsidies) of een ideologisch belang nog steeds beweren te geloven. 

Duitsland heeft ons in een energieafgrond gesleurd, maar zij zullen de zwaarste prijs betalen. 

Hoe kan Duitsland uit deze afgrond komen?

Om aan een foutieve ideologie te ontsnappen, moet je eerst toegeven dat je ongelijk had. Dit is wat de Sovjet-Unie deed. Zolang Duitsland zijn fout niet toegeeft – zoals het deed met het nazisme, ook al is dat verre van niet van dezelfde omvang en aard – zal het blijven zinken. En zelfs als we de fout erkennen, zal het 10 tot 15 jaar duren om de zaken recht te zetten.

Dit is de reden waarom de Duitse industrie het momenteel zwaar heeft en steeds vaker overweegt haar activiteiten te verplaatsen. Energie is de motor van de economie; als de prijs te hoog is, wordt het onmogelijk om concurrerend te zijn.

Samuel Furfari.

Duitsland nam twee grote risico’s – het opgeven van kernenergie en het vertrouwen op windturbines – en verloor alles. Gelukkig is Frankrijk begonnen zich te herstellen. Zeker, er zijn fouten gemaakt op het gebied van de kernenergie, zoals de sluiting van Fessenheim onder Hollande en Macron, maar het heeft de situatie op tijd kunnen rechtzetten. Aan de andere kant zou Frankrijk er op het gebied van duurzame energie goed aan doen om de utopie van windturbines zonder verder uitstel op te geven als het land afstand wil nemen van Duitsland.

***

Voor meer informatie zie het nieuwe boek van Samuel Furfari “Energie. De georganiseerde vernietiging van het Europese concurrentievermogen” (L’Artilleur, 2024)

Link naar de winkel hier

***

Bron hier.

***

Gerelateerd: