Elk jaar organiseert de Universiteit van Utrecht een Alumnusdag, zie ook mijn verslag van vorig jaar, afgelopen zaterdag was een middag georganiseerd door de faculteit geowetenschappen in het Academiegebouw aan het Domplein.

Duurzaamheidsevangelist Floris van den Berg

Oorspronkelijk werd aangekomdigd dat Jaqueline Cramer een praatje zou houden over duurzaamheid. Maar dit werd ingevuld door “milieufilosoof” Floris van den Berg. Het was om te huilen zo voorspelbaar.

Net als Tellegen vorig jaar (wiens boek werd geprezen door van den Berg) had de spreker een minachting voor zijn publiek omdat hij niet kon opbrengen om een professioneel praatje voor te bereiden, in plaats daarvan stond hij te hakkelen van een papiertje en te spelen met een balletje in een theeblikje. Ja “als het balletje groeit, dan breekt het uit het blikje”. Toen ik riposteerde hat het balletje nooit uit het blikje kan groeien omdat de wereldgemiddelde footprint nooit groter kan zijn dan 1 werd er overheen gestapt.

Van den Berg bleek een grote fan van het boek Ecotopia, daar waren ze volledig autarkisch ze reden alleen nog maar electrische auto’s. Waar die autofabrieken dan wel stonden, had hij geen antwoord op.

“Ik ben zelf geen milieuwetenschapper in ben een japanoloog die gepromoveerd is in de filosofie. Ik beroep me op toekomstbeelden van de wetenschappers uit mijn omgeving” En wie is zijn omgeving? De collega’s van de afdeling milieukunde. Weer dus iemand die niet genoeg wetenschappelijke bagage heeft om door politieke propaganda heen te prikken. Maar wat wil je, van den Berg is zelf veganist en pleit voor een wereldwijde stop op de visvangst “omdat we de zee leegvissen en er straks alleen nog maar plankton en kwallen over zijn.” Van den Berg promoveerde vorig jaar in Leiden op Anderen schaden. Universeel subjectivisme en de uitdijende cirkel van de moraal, een uitwerking van de ideeen van de politiek filosoof John Rawls en de ethicus Peter Singer. Van den Berg stelde dat het onethisch was om olie te winnen. “Wij stelen van onze nakomelingen”. Op mijn vraag “Hadden onze voorouders dan de turf voor ons in de grond moeten laten zitten ?” kwam geen antwoord. Terwijl het juiste antwoordt toch al bij Rawls te vinden is:

Sociale en economische ongelijkheid is alleen gerechtvaardigd als ze verbonden is aan posities die openstaan voor iedereen en/of als de minst bevoordeelden in de samenleving ervan profiteren.

Wij zijn minder bevoordeeld dan onze nakomelingen en daarom hebben wij het recht om de gemakkelijk winbare delfstoffen voor onszelf te gebruiken. Oma hoeft haar kleine pensioentje niet uit te geven aan haar schatrijke kleinkinderen.

Een gratuite sneer naar Shell “wat zij in Nigeria aanrichten” en vijf keer consumentisme roepen, maakte het verhaaltje compleet.

Wetenschapper Marc Bierkens

Hoe anders was het praatje over het klimaat in de Himalaja. Hydroloog Marc Bierkens presenteerde het verhaal van collega Walter Immerzeel die verhinderd was. Ik kreeg gelijk over mijn reactie op NRC klimaat over de grote Chinese rivieren: die zijn inderdaad niet afhankelijk van gletsjersmelt. De bijdrage van de gletsjers in India is klein. De enige rivier waar het uitmaakt is de Indus in Pakistan die voor 40 procent afhangt van gletsjersmelt.

bijdrage sneeuw- en gletjersmelt aziatische rivieren. NMI is de verhouding Benedenstrooms water/Bovenstrooms water


Benedenstrooms is bij de Indus een woestijn, met grote verdamping, daarom is die NMI groter dan 1. Daarnaast is de afvoer van de Indus al sterk fluctuerend van zichzelf: denk maar aan de grote overstroming van 2010.


Hierboven staat een modelverwachting voor de verandering van afvoer van de grote aziatische rivieren onder het SRES A1B scenario. “Circa 60 miljoen mensen bedreigd door afname smeltwater Himalaya”: kopte de Volkskrant. 60 miljoen lijkt veel, maar op een bevolking van een miljard is het natuurlijk heel weinig. Ook valt in de grafieken op dat Chinees rivierwater toeneemt, en dat bij alle rivieren het winterminimum groter wordt. Marc Bierkens had in een eerdere lezing bij het KNGMG al laten zien dat grondwateronttrekking een veel groter probleem in india is en dat verdampingverliezen door klassieke rijstirrigate daarvan de grootste oorzaak is. Een eye-opener voor mij was dat de enige reden dat rijst nat verbouwd word, onkruidbestrijding is. Een modermisering van de landbouwmethode kan dus een oplossing betekenen voor het watertekort.

En zo had de dag toch nog een positief lichtpuntje.

In de borrel na afloop liet een studente geologie zich nog ontvallen dat ze niet begreep wat de milieukundigen bij geowetenschappen deden.

Referenties:
Floris van den Berg, Harming Others: Universal Subjectivism and the Expanding Moral Circle, proefschrif Universiteit Leiden
Ernest Callenbach, Ecotopia, Bantan Books, 187 p, ISBN 0-553-34847-7
Walter W. Immerzeel Ludovicus P. H. van Beek and Marc F. P. Bierkens, Climate Change Will Affect the Asian Water Towers, Science 11 June 2010: Vol. 328. no. 5984, pp. 1382 – 1385