Een kantelpunt? 'Nou, ik zou zelfs meer willen zeggen, we naderen een grens waarna de aarde een omslagpunt bereikt ...

Het kantelpuntconcept spreekt zo tot de populaire verbeelding dat steeds meer academici/politici er mee weglopen. In de Rockstrom-Nature-opiniepaper van 2009 ‘a safe operating space for humanity’ (waar Marten Scheffer aan meeschreef) werd het kantelpunt-concept voor beleidsmakers en politici eens goed in de markt gezet. Een advertorial voor links beleid (meer overheidsingrijpen met ‘deskundigen’aan het roer) vlak voor de Kopenhagen-klimaatconferentie.

Een nieuw artikel in Trends in Ecology & Evolution, ‘does the terrestrial biosphere have planetary tipping points‘ zet daar de zaag in. Geen bewijs, al zijn er natuurlijk voldoende lokale voorbeelden waarbij een ecosysteem verandert zonder terug te keren naar de vorige situatie.

Tipping points – where systems shift radically and potentially irreversibly into a different state – have received considerable attention in ecology. Although there is convincing evidence that human drivers can cause regime shifts at local and regional scales, the increasingly invoked concept of planetary scale tipping points in the terrestrial biosphere remains unconfirmed.

By evaluating potential mechanisms and drivers, we conclude that spatial heterogeneity in drivers and responses, and lack of strong continental interconnectivity, probably induce relatively smooth changes at the global scale, without an expectation of marked tipping patterns. This implies that identifying critical points along global continua of drivers might be unfeasible and that characterizing global biotic change with single aggregates is inapt.

Globaal kantelpunt is vooral slecht gedefinieerd politiek concept
Ik vroeg in twee eerdere blogs de grote deskundige, eminente academicus en hooggeleerde van wie wij zonder slag of stoot alles moeten aannemen omdat hij deskundige is en daarom ons denkvermogen mag uitzetten zodat wij in ontzag en met het geloof van een kind ademloos toehoren en staand in zijn schaduw geen enkel recht van spreken hebben- Marten Scheffer al eerder tevergeefs te definieren waarom zij 350 ppm CO2 als ‘veilige grens’hanteren voor de biosfeer. Rockstrom en Scheffer gaan enkel in op het toegeschreven opwarmende effect dat enkel negatief zou werken.

En niet de vele voordelen van CO2-fertilisatie op plantengroei. Wat is er zo onveilig voor de biosfeer aan positieve effecten op plantengroei van meer CO2? Hebben ze bij Rockstrom et al niet naar gekeken. Het enige dat de Wageningse ecomysticus Scheffer kon uitbrengen was:

‘nou kijk in het IPCC-rapport, zou ik zeggen.’

Dat antwoord vond ik geen aanbeveling van het Wageningse orakel, voor de degelijkheid van de beweringen over ‘veilige grenzen van de aarde’in Rockstrom et al 2009. Dit was dus weer ‘expert opinion’, oftewel de natte vinger van een club ‘deskundigen’, meest rentenierend op vroegere academische prestaties.

De planeet zou ook over de ‘veilige grens’ gaan dankzij verlies van ‘biodiversiteit’: de dikke 100 door de wetenschap beschreven soorten die afgelopen eeuw bewezen uitstierven, meest op eilanden door introductie van exoten (de bruine boomslang!!). En dat je ‘cascade’-effecten kunt krijgen.

Thomas Young, de laatste wetenschapper die álles kon weten, van filosofie, wiskunde tot natuurkunde, geneeskunde en natuurlijke historie en zo onderscheid kon maken tussen 'onzin' en 'waar' naar maatstaven van die tijd

Wat is zo’n kantelpunt ook meer dan niet-lineaire verandering, positieve feedbacks, maar dan nog iets ‘gevaarlijker’geformuleerd om politici en journalisten aan te spreken en zeker te weten dat Nature het publiceert zolang je academische credentials en connecties maar in orde zijn en het in hun progressief politieke straatje past. Mij dunkt zet een goede wetenschapsfilosoof ook zo de bijl in het ‘kantelpunt’.

    Hogere ontwikkeling maakt ons mentaal onderontwikkeld
    Het is Neil Postman die in Technopolie (1994)de gevolgen schetst van een samenleving die aan informatie-overdosis lijdt. Niet alleen groeit daardoor de bureaucratie exponentieel (om de informatiestroom te begrenzen in wetten en regels), ook kun je mensen op het hoogste niveau nu alles wijsmaken, als het maar door een ‘deskundige’is verteld, opgeklommen in zijn hyperspecialisatie. Kijk naar hoe vaak krantenartikelen/IPCC-adepten beginnen met ‘De wetenschappers zeggen’

    Omdat we in een informatie-overload leven kún je van veel beweringen eenvoudig niet toetsen of ze wel kloppen, zie ook Thomas Young, ‘the last man who knew everything‘ (laatste wetenschapper die álles kon begrijpen, door álles te weten wat toen bekend was): of de informatie is te ingewikkeld, te veel of de wereld zelf is zo ingewikkeld geworden dat je een bewering of gepropageerd concept niet kunt toetsen ten opzichte van ‘normaal’. We zijn daarmee weer overgeleverd aan ‘deskundigen’en autoriteiten, die de informatiestroom begrenzen en het belang toekennen.

Ironisch genoeg kan hogere technische ontwikkeling met
a. gegroeide complexiteit
b. afbraak overzichtelijk wereldbeeld én mogelijkheid die wereld te bevatten

… zo weer mensen dwingen tot een zelfde geloofsvertrouwen in ‘deskundigen’ als vroeger in priester en paus. Volgens mij zijn we daar nu wel aangeland, zie onze politici (vergeef hen heer zij weten niet wat zij doen, omdat ze niet weten ‘wat hoort’) die bij Dokter Klavan te rade moeten voor economisch herstel.

Maar gelukkig komt op de positieve feedback van zichzelf versterkende onzin met beroep op autoriteit altijd weer een rem: toch is de wereld daarna wel veranderd en keert zij niet meer terug naar de zelfde staat. Amen.

Deel dit bericht a.u.b.
LinkedInMastodonWhatsApp

Gerelateerd: