De hormonen spelen op…

  …in een broeierig warm Europa. De gemoederen raken verhit over hormoonverstorende stoffen. De Europese Commissie moet hier in het najaar een beslissing over nemen. De strijd lijkt veel op die rond het klimaatbeleid. Er zijn de alarmisten die ongefundeerd onheil preken en angst zaaien. En er zijn onderzoekers die blijven argumenteren op basis van feiten en wetenschappelijke analyse. Gelukkig laten deze onderzoekers zich ook horen. De beslissing gaat erom of hormoonverstorende stoffen (of EDs, van endocrine disruptor in EU jargon), een drempelwaarde hebben of niet. Dit is natuurlijk een wetenschappelijke onderwerp maar inmiddels is de discussie al behoorlijk gepolitiseerd. Als een stof geen drempelwaarde heeft, zoals een Commissie voorstel suggereert, betekent dit dat elk molecuul in principe een effect kan hebben.

De Berlaymont verklaring mikt uit voorzorg onder de gordel
Net als in het klimaatdebat is er ook in het ED debat een groep activistische academici en NGOs die op de stoel van de wetgever willen zitten. Zij vinden dat hormoonverstorende stoffen geen drempelwaarde hebben, of in ieder geval dat het beleid daar vanuit moet gaan. Met andere woorden, ze zijn nooit veilig en alle stoffen met maar enigszins een ED effect zijn verdacht. Dat is zeer bruikbaar voor NGOs en op subsidie jagende academici. Het helpt ook om onwetende politici angst in te boezemen en naar het voorzorgprincipe te drijven. De academici noemen zichzelf een ‘interest group’ en hebben een brief geschreven naar de EU Commissie, de zogenaamde Berlaymont verklaring. Genoemd naar één van uw Brusselse vergaderpaleizen, beste EU belastingbetaler. Het zal de lezers van climategate niet verbazen dat hun bewijsvoering wetenschappelijk mager en vooral suggestief is. De aloude methodiek van angst aanjagen door bijvoorbeeld selectief te winkelen in de wetenschap en suggestieve indicaties oplijsten is hier op climategate al vaak geëtaleerd, zie bijvoorbeeld hier. Bovendien is zoals hier beschreven de combinatie van chemofobie en onder de gordel toeslaan een effectief communicatiemiddel:

In some EU Member States large proportions of young men have semen quality so poor that it will seriously affect their chances of siring children..

En dan deze:

Evidence is strengthening that environmental factors, including chemical exposure, play a role in these phenomena.

‘Evidence is strengthening’, dat is een goeie. Of ‘including chemical exposure’. Als het al waar zou zijn kan het dus aan van alles liggen, inclusief het dragen van strakke broeken dat ook al eens is geopperd. En als uitsmijter ‘play a role in these phenomena’ waarmee je echt alle kanten op kan. Als onderbouwing van deze claims wordt een recent rapport aangehaald van enkele academici die deel uitmaken van deze Berlaymont groep. Ook dat rapport is speculatief, vermijdt een risico benadering en wordt onwetenschappelijk genoemd in deze open brief gericht aan de hoogste baas van UNEP, Achim Steiner. Er is nòg iets merkwaardigs aan dat rapport. Het heeft de logo’s van WHO en UNEP prominent op de cover maar op pagina iv staat een disclaimer van de ‘deelnemende’ organisaties die de verantwoordelijkheid van de inhoud afschuift op de auteurs. Dit is ongebruikelijk voor UNEP en WHO…

Moedige academici komen op voor de wetenschap
Natuurlijk kunnen en moeten EDs ook gewoon met testen en risico-analyses beoordeeld worden en daarin heeft de (eco-)toxicologie de laatste decennia enorme vooruitgang geboekt. Gelukkig is er ook een opmerkelijk moedig initiatief van een grote groep academici en leden van EU wetenschappelijke commissies die opkomen voor de wetenschap. In een open brief nemen zij krachtig stelling:

If the Commission will adopt a policy stating that it is impossible to define a safe limit or threshold for a substance classified as endocrine disruptor, this would ignore broadly accepted scientific and regulatory practices regarding thresholds of adversity

En:

..the approach may not only apply to potential EDs but would apply to all chemical substances and thus nullify decades of experience and repeatable observations in exposure-response relationships and well-established and widely proven procedures in hazard and risk assessment

De brief is gericht aan Professor Anne Glover die nog niet zo lang geleden is benoemd in een nieuwe functie van wetenschappelijk adviseur van Barroso. Er is tot nu toe nog weinig tastbaar bewijs van het nuttig effect van deze functie, maar deze groep verontruste academici apelleert aan het belang van wetenschappelijk bewijs:

We have noted your important interventions on the need for scientific evidence to be at the heart of EU policy…

Dat laatste heeft ze (nog?) niet gezegd over het EU klimaatbeleid… Maar met de EDs heeft ze nu een gevoelig en sexy onderwerp te pakken, een goede  test-case om haar invloed te demonstreren. Ik volg het met belangstelling.