Nieuwe Duitse studie haalt euforie groen banenwonder compleet onderuit

Nico Pestel

De Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), die in Duitsland een beetje de positie heeft van ons NRC, is zo eerlijk om een nieuwe studie naar green jobs uitgebreid aandacht te gunnen. Deze studie van het gerenommeerde Institut for Zukunft der Arbeit (IZA) in Bonn is namelijk zeer kritisch. Er blijkt niet een een goede definitie van wat een “green job” is te bestaan, er is absoluut onvoldoende data om harde uitspraken te doen over de baneneffecten van de Energiewende en er is al helemaal geen aandacht voor de levendige mogelijkheid dat green jobs leiden tot significant banenverlies elders in de maatschappij. Download de IZA-studie via deze link.

Interessant in de pdf is bovenstaande tabel van het Bundes Umweltministerium (BMU). In 2008 telde het ministerie in Duitsland bijna 2 miljoen banen die op de een of andere manier samenhangen met milieubeleid. Verreweg het grootste deel daarvan – de post van 1.205.700 banen – zijn banen als plantsoenendienst, ecologische landbouw, architectenbureau’s en ingenieursbureau’s. Al die milieubanen samen maar 5 procent van de hele arbeidsmarkt, waardoor volgens de studie het zinvoller zou kunnen zijn te kijken naar “”greening jobs” dan naar “green jobs”. De Energiewende heeft geleid tot een verdubbeling van de banen in de sector duurzame energie. Van 160.000 naar 320.000 in 4 jaar. Daarover hieronder meer. Zie ook dat reguliere jobs gekoppeld aan milieu-investeringen en materiaalgebruik afnemen en dat de groei van reguliere banen in het milieu enigszins stagneert.

Van oudsher zijn energiejobs nooit opgesplitst bij tellingen van het BMU. Dus heeft men in 2013 een studie laten doen waar wel gekeken wordt per duurzame branche. De gigantische klap in de zonnebranche is hier al te zien tussen 2011 en 2012. De klap in de windenergie en biomassa moet nog komen. [Hajo: Niek is er als de kippen bij om de ontslaggolf bij Vestas te melden]. Wel is er overall al een kleine teruggang. De IZA-onderzoeker Nico Pestel stelt vast dat ondanks de verdubbeling sinds 2004 de duurzame energiejobs altijd nog niet mer zijn dan 1 procent van de Duitse work force. En dat van die ene procent ook nog eens 60 tot 70 procent afhankelijk is van subsidiëring door stroomverbruikers.

Het rapport stelt vooral vast dat duidelijke definities en vooral data data en nog eens data ontbreken. De klap op de vuurpijl van het kritische rapport is:

Schließlich stellt sich jenseits der Bewertung von Green Jobs die Frage, wie die NettoBeschäftigungsbilanz eines grünen Wirtschaftswandels ausfällt, wenn man Arbeitsplätze, die dadurch ersetzt werden oder wegfallen, mit in Betracht zieht. Bisher haben sich die Untersuchungen auf die zusätzliche Bruttobeschäftigung konzentriert. Möglicherweise schafft die Transformation zu einer Green Economy aber nicht nur Green Jobs, sondern könnte gleichzeitig auch „nicht-grüne“ Arbeitsplätze gefährden. Schließlich sind damit – Stichwort Energiewende – nicht zuletzt auch umwelt- und energiepolitische Regulierungen verbunden, die in erster Linie auf energieintensive Sektoren abzielen, die im internationalen Wettbewerb stehen. Der Netto-Beschäftigungseffekt einer Vergrünung der Wirtschaft kann nur dann positiv ausfallen, wenn einerseits negative Beschäftigungseffekte moderat ausfallen und/oder andererseits durch grüne Beschäftigung überkompensiert werden. Letzteres setzt voraus, dass grüne Wirtschaftsbereiche eine überdurchschnittliche Arbeitsintensität aufweisen. Erkenntnisse liegen dazu bisher noch nicht vor. Die Arbeitsmarktforschung sollte sich daher verstärkt diesen Fragen widmen und belastbare Antworten mit Hilfe von empirischen Methoden finden, die dem Stand der Forschung entsprechen. Diese setzen eine hochwertige Dateninfrastruktur sowie die entsprechenden Definitionen voraus. Somit bleibt die Frage, ob Deutschland sein „grünes Beschäftigungswunder“ erlebt, vorerst also noch offen.

Dit is natuurlijk verbloemende taal. Pregnanter is dit kommentaar van Pestel tegen de FAZ:

„Ich halte die Euphorie, wie sie von interessierter Seite an den Tag gelegt wird, für deutlich überzogen“, lautet das Fazit des Autors Nico Pestel. „Ich glaube nicht, dass Green Jobs auf absehbare Zeit für ein Beschäftigungswunder sorgen werden“.

Iedereen met 1 trimester economie weet: De overheid schept geen banen, maar vernietigt werkgelegenheid wanneer zij lasten verzwaart om aan een selecte groep voorkeursbedrijven subsidies uit te delen (=klimaatbeleid). Iedere ‘groene’ (= zwaar gesubsidieerde) baan er bij kost banen elders. Een Spaanse studie kwam op 2,2 gewone jobs per green job. Een Britse studie zelfs op 3,9! En dus doet Mark Rutte het Duitse kunstje hier opnieuw en schept hij volgens beweringen uit het SER-klimaatakkoord ’tienduizenden banen’ . Hoeveel banen in de reguliere economie dit kost mag Joost weten. Laat staan hoeveel het onze economie kost als Rutte om de duurzame kosten te dekken alle 800.000 ZZP’ers hun zelfstandigenaftrek wil afnemen (uitgebreid behandeld in het NOS-journaal gisteren).