Groninger biobouwersgilde van Wadden(gas)academie heeft tegengas nodig

In reactie op de acties van garnalenvissers- die vanwege een talrijk voorkomende wintergast de zwarte zee-eend uit de Noordzeekustzone weg moeten- stelt de Waddenvereniging in reactie dat die discussie misleidend is. In werkelijkheid is de discussie bijzonder verhelderend en broodnodig.

De zee-eend zou volgens de Waddenvereniging ‘symbool’ zijn voor een ‘rijke’ Waddennatuur. Dan volgen fantasiebeelden over mosselbanken als ‘de koraalriffen van de Waddenzee’, en het verleggen van bewijslast naar de economisch en intellectueel gezien minst weerbare groep natuurgebruikers: visserij. Kreten die vooral tonen dat de schrijver van dit bericht:
a. meer bureaucontact heeft dan met de echt bestaande Waddennatuurpraktijk
b. droombeelden populariseert van een select clubje onderzoekers rond de Wadden(gas)academie, die het streefbeeld voor de Waddenzee 2030 opstelden

Naar een Rijke Waddenzee-onderzoekslijn
De Waddenacademie kreeg 30 miljoen euro uit het Waddengasfonds, om ons via Groningse en NIOZ- ecologen te vertellen hoe het Wad ‘hoort’ te zijn. Omdat de Waddenvereniging zelf geen onderzoek doet, zegt ze gewoon na wat er aan excrementen uit de Waddenacademie stroomt. Wat staat in het programma ‘Naar een Rijke Waddenzee’?

‘De Waddenzee is een ecologisch gezonde zee met schoon water, uitgestrekte schelpdierbanken en zeegrasvelden’.

Dit is het door de Waddengasacademie opgestelde streefbeeld 2030 voor de Waddenzee. Het lijkt bijna een reclametekst op een pakje boter dat een gezonde voeding voor gebalanceerde gezondheid en zuivere bloedvaten garandeert. Het voelt goed en klinkt leuk. Maar wat bedoelen ze?

Ik sprak een emotioneel NIOZ-mannetje op een ecologencongres in Lunteren dat bijna huilde ‘de Waddenzee moet op eigen benen kunnen staan’, foeterend op de door het NIOZ weggepeste mosselvissers die ‘De Groene Leugen’-campagne lanceerden. ‘Ze zeggen zelfs dat wij leugenaars zijn’. Ik stelde tegen dit NIOZ-mannetje: stel dat die mosselvissers een beetje gelijk hadden? Ik begrijp niet waarom je beslist Groen Linkse metroman-milieuactivist moet zijn om ecoloog te kunnen zijn. Je mag ook best nuchter de bewijslast analyseren, en dan vraagtekens zetten bij ideologie die als biologie wordt verkocht. Voor je populariteit is dat niet altijd even goed, maar het zij zo…

Het gilde der biobouwers
Het Groningse biobouwersgilde rond de Waddengasacademie beweert dat de Waddenzee moet gaan lijken op de Banc ‘d Arguin, een voedselarm systeem bij de Afrikaanse evenaar waar grote zeegrasvelden groeien, en een ecosysteem bestaat dat grote hoeveelheden vogels voedsel geeft. Via het Waddensleutels-programma beweren zij een oplossing te vinden, waarmee ‘herstel’ van mosselbanken zal plaatsvinden op het Wad, waarbij we ‘herstel’ moeten opvatten als ’terugkeer naar de voedselrijke jaren ’80’, toen Theunis P promoveerde en vogelaars hun finest hour beleefden’.

Daarbij hanteren de Groningse biobouwers consequent biologisch gezien dubieuze referenties en aannames. Omdat zij weigeren fosfaat een plek te geven in de groei van mosselbanken, primaire productie en vertaling naar schelpdieretende vogels, gooien ze het over de boeg van complexiteit: biogene structuren geven hogere complexiteit en daarmee ook productiviteit (tropisch regenwoud, koraalrif enz).
Voor de goede orde, dat zijn lokale effecten bínnen die structuren, met milde uitstraling naar buiten, niet ‘de basis van het ecoysteem’ zoals enkelen beweren zonder bewijs. De Groningers willen die lokale effecten tot hoofdzaak uitvergroten, om zo de hier besproken Waarheid op het Wad weg te poetsen. Omdat het – volgens mij althans- milieuactivisten zijn en gewoon omdat je geen nieuw onderzoek kunt doen als iedereen toch wel weet hoe het eigenlijk zit.

Waarom kan een systeem met lage nutrientengehaltes productief zijn?
Wat bij betreft: Er is rond de evenaar het hele jaar 12 uur licht per dag bij een optimale temperatuur voor fotosynthese. Doordat de fotosynthese permanent op turbo staat in warme bijna tropische zeewateren (= hoge primaire productie), krijg en hou je automatisch een laag nutrientengehalte in het water. Rond de hele evenaar – met jaarrond groeiseizoen- is dat zo, terwijl koude wateren in noordelijker streken hogere nutrientengehaltes hebben: die worden buiten het groeiseizoen weer aangevuld.
Fosfaat wordt rond de evenaar direct en permanent snel opgevreten door plankton, terwijl bij ons nutrientengehaltes dalen in het voorjaar (groeiseizoen), en ’s winters weer aanvullen als de fotosynthese uit staat. Wat mij betreft is Banc d’ Arguin dus ongeveer de slechtst gekozen referentie die denkbaar is voor ons koude, stormachtige 4 maanden per jaar in het donker staande Waddengebied. Die complexe permanente structuren kúnnen niet ontstaan bij te hoge dynamiek zoals in het ondiepe Wad (pas beneden -20 NAP wordt het wat rustiger), met haar hoge getijverschillen in het Westelijke Wad.

De Groningers maken volgens mij een beginners-denkfout: zij hanteren nutrientengehalte en hoevéélheid algen als maat voor primaire productie, en ondersteuning voor hogere niveaus. Terwijl je die primaire en secundaire productie meet via de doorloopsnelheid waarmee de koolstof uit omgezet CO2 in fotosynthese in hogere niveaus belandt. Daaruit blijkt het hoge appels en perengehalte van vergelijken van Waddenzee met Afrikaanse estuaria. Maar 30 miljoen euro Waddengasgeld maakt alles vloeibaar.

Er is nu geen onderzoeksgeld voor gezond tegengas op Waddengas-gefundeerde just-so-stories, dus blijven natuurgebruikers horen dat deze ecofantasie ‘de wetenschap’ is. Het zijn de enige excrementen die uit Waddengas betaald in wetenschappelijke papers verschijnen. Waarbij het áántal wetenschappelijke papers dat dit fantasiebeeld onderschrijft de bewijslast wordt, niet de natuurpraktijk zelf. (het bewijs) Zie ook het klimaatdebat, we zien de sociale werking binnen wetenschap vaker de werkelijkheid dicteren.

Dé echte Waddensleutel heet Afsluitdijk en dynamiek
Er is ander onderzoek nodig dat meer realistisch is, en de grote ontbrekende factor als uitgangspunt neemt: de hoge(re?) dynamiek als dominante factor op het Wad, die ook als habitatkenmerk van H1110 staat gekwalificeerd. Volgens mij kun je zo ook het verschil tussen Westelijke (mosselbanken ieder jaar weggevaagd) en Oostelijke Waddenzee (mosselbanken zat) verklaren in relatie tot het uitblijven van de vestiging van grote mosselbanken, met de aanleg van de Afsluitdijk als Waddensleutel.

De hieruit resulterende hogere getijverschillen geven meer dynamiek op het Westelijke Wad. De zandhonger en verplaatsing die op aanleg volgde tot vandaag aan toe, compenseert de bodemdaling door Waddengaswinning- waarvan het Groninger gilde der biobouwers nu worden betaald. Afgelopen halve eeuw tot begin jaren ’90 kon de hogere voedselrijkdom door fosfaattoevoer die hogere dynamiek compenseren door grotere broedval, én daarmee gepaard gaande grotere voedselbeschikbaarheid voor bijvoorbeeld eidereenden.

De Groningers blijven die basale biowaarheid ontkennen, experimenteel ondersteund, wereldwijd toegepast bij schelpdierkweek. ‘Waddensleutels’ zet daarmee de zaak op slot, en de discussie over zee-eenden is slechts een uiting van wat ik beschouw als ecologische corruptie. Het zou mooi zijn wanneer men bij de Waddenvereniging zich daar bewust van werd.

Iets is niet wetenschap omdat een academicus wat beweert met 3,4 miljoen euro onderzoeksgeld en high-tech bling bling (een biobouwer die zo omslachtig mogelijk aantoont wat vissers al eeuwen weten, dat mosselen door storm en predatie worden weggevaagd), wetenschap is waar bewijs naartoe wijst.