Windberekeningen sceptici blijven kaarsrecht overeind
ECN in rustieke duinpan
Op de brief van de 11 experts over het energieakkoord is een aantal reacties gekomen van ECN (waaronder deze en deze), waarvan de inhoud is samen te vatten als de titel van dit blog.
Kortgezegd:
– het rapport vermeldt inderdaad maar ca. een kwart van de kosten (nl die tot 2020)
– er wordt uitgegaan van een onrealistische daling in de kosten van wind op zee (25%)
– de kosten van de elektrische aansluiting van parken op zee worden niet meegenomen (dit is ca 1/3 van de bouwkosten)
Dat houdt in dat de in mijn vorige blog berekende werkelijke kosten van 55 miljard blijkbaar correct zijn.
Dat is niet verwonderlijk, want hierover was uitgebreid met het ECN gecorrespondeerd vóór we deze conclusies trokken.
Aan het einde van dit blog ga ik nog nader in op de berekeningen.
ECN en EIB als objectieve onderzoekers
Beide geven in hun rapporten (zie ECN en EIB rapport) heel correct aan wat de scope van hun onderzoek was. Als je maar ¼ van de kosten berekent en dat er ook netjes bij zet, is je in principe niets te verwijten.
Maar dan zijn de titels wel erg misleidend:
“Het energieakkoord: wat gaat het betekenen?” (ECN) en
“SER Energieakkoord; macro-economische doorwerking” (EIB)
Er staat niet
“Het energieakkoord: wat gaat het betekenen, tot 2020?” en
“SER Energieakkoord; macro-economische doorwerking, tot 2020”
Het energieakkoord betreft 6 GW wind op land en 4,5 GW op zee. De berekening van de kosten van het akkoord zou dan ook op die vermogens betrekking moeten hebben, niet op een kwart daarvan.
Betrouwbare politiek
Was het misschien zo dat ook de Haagse opdrachtgevers niet geïnteresseerd waren in de werkelijke kosten, omdat ze ervan uitgingen dat volgende regeringen toch nooit zo gek zouden zijn om zo’n enorme lastenverhoging aan de burger op te leggen?
Zo van “Na ons de zondvloed (aan kosten)”?
Energiejournalist Karel Beckman wijdde al eerder dan wij een blog aan het akkoord en kwam (met een kostendaling van maar liefst 40% als uitgangspunt) toch nog op 25 miljard aan kosten voor wind op zee (vgl mijn 38 miljard). Dat we het in ieder geval over tientallen miljarden hebben is dus al niet meer te ontkennen.
Zijn tweede blog over het akkoord ging in op de vraag: “Gelooft iemand echt dat een volgend kabinet zich gehouden zal voelen aan dit Energieakkoord?”
Kamp zal daarbij wellicht denken: “Als Brussel en Samsom het maar geloven vind ik het best!”
Beckman’s vrees is overigens mijn hoop.
En is wellicht de verklaring van de “bijzondere” rekenwijze van ECN en EIB.
Maar nu zoals beloofd terug naar de sommetjes!
Appels en peren
Allereerst: waarmee moet je de 7.9 miljard in het ECN rapport nu eigenlijk vergelijken?
Er wordt in het rapport gesproken over investeringen. Alleen bedoelt ECN met investeringen niet de investeringen in de bouw van de parken, maar de via de SDE+ te innen gelden van de burger. “Windbelasting” klinkt nu eenmaal minder positief dan “investeringen”.
Nu zijn de kosten van een windpark uiteindelijk meer dan twee maal zo hoog als de bouwkosten. Dat zit hem in rente, winst voor de exploitant, maar vooral in onderhoud. Zeker op zee is die laatste een zeer hoge post. En die totale kosten worden per definitie dermate gesubsidieerd dat het voor een exploitant winstgevend wordt om het project uit te voeren. Anders komt er geen windpark.
Dus draait de burger uiteindelijk op voor alle kosten die hoger zijn dan de waarde van de windstroom. Precies zoals ik dat uitrekende.
Aangezien het gaat om de kosten die de burger betaalt, dienen de SDE+ kosten uit het ECN rapport (7,9 miljard) voor de nieuw te plaatsen 8 GW aan turbines vergeleken te worden met de door mij berekende 47 miljard, niet met de investeringskosten van rond de 20 miljard.
Mijn 55 miljard volgt uit het meerekenen van de al bestaande parken die ook onder de 10,5 GW vallen waar het akkoord over gaat.
De hoofdzaak
Zonder dat er verder gerekend hoeft te worden: ECN bevestigt dat in hun rapport slechts de kosten tot 2020 zijn meegerekend. De werkelijke kosten voor wind in het energieakkoord zijn dus sowieso vier maal zo hoog als het rapport suggereert.
De onterechte 25% korting op de kosten en het vergeten van de aansluitkosten leveren elk nog 33% hogere kosten op, maar die factor 4 is uiteraard de hoofdmoot. Daarmee alleen zitten we al op 32 miljard. En daarover is geen discussie.
De leercurve
In de reacties van ECN wordt de 25% kostendaling verdedigd op basis van de verwachte “leercurve”, omdat de technici steeds slimmere en goedkopere producten verzinnen. Daar zou wellicht over te discussiëren zijn, ware het niet dat ECN die al toepast op parken die op zeer korte termijn aanbesteed moeten worden. Die daling, zo hij al zou optreden, heeft veel meer tijd nodig.
Maar los daarvan, het gezaghebbende onderzoeksinstituut Fraunhofer heeft de leercurve voor wind op zee berekend en komt tot 2020 op slechts 8% uit.
De werkelijkheid is nog veel weerbarstiger, zoals blijkt uit het uitstekende artikel dat Michael Persson zaterdag in de Volkskrant schreef nav de brief van de 11. Hij interviewde met Dirk Berkhout een expert bij uitstek: de man die het Gemini windpark bouwt waar de berekeningen in de brief op gebaseerd zijn.
De illustratie van Garrad Hassan bij het artikel spreekt boekdelen:
Van de verwachte leercurve is in de praktijk dus helemaal niets te merken. Sterker nog, de kosten zijn de afgelopen 7 jaar maar liefst verdubbeld!
Het is opmerkelijk dat ECN beweert zich mede op deze Garrad Hassan gebaseerd te hebben bij het vaststellen van de 25% kostendaling op korte termijn als meest waarschijnlijke ontwikkeling.
Berkhout legt in de Volkskrant helder uit dat een toenemende vraag naar gigantische windturbines op zee de vraag naar staal, maar ook naar off shore installaties voor de plaatsing, flink zal verhogen, en daarmee de prijs ervan op zal drijven. Zeer lucratieve business dus voor de windindustrie, maar bar slecht nieuws voor de burger.
De conclusie is gerechtvaardigd dat het meerekenen van een 25% kostendaling voor de parken die op zeer korte termijn zullen worden aanbesteed, pure wishfull thinking was van ECN. Het huidige prijspeil aanhouden is al uiterst optimistisch.
Als je de 40% prijsdaling die Beckman gebruikte weglaat komt hij voor wind op zee met 33 miljard dus vlak bij mijn 38 miljard uit.
De aansluitkosten van de parken op zee
Hierop wordt door ECN niet ingegaan.
Mijn berekening hiervan is zeer grof, en kan uiteraard nooit voor alle parken gelden: ze liggen op uiteenlopende locaties en op verschillende afstanden van de kust en het hoogspanningsnet.
De post voor de aansluiting heb ik gesteld op 1/3 van de bouwkosten, op grond van inschattingen die ik in de wandelgangen van deskundigen heb gekregen.
Dit bedrag kan erg meevallen, maar bij ver uit de kust geplaatste parken verwacht ik eerder aanmerkelijk hogere kosten. In de 49 miljard die ik als gecorrigeerde kosten berekende uitgaande van de ECN cijfers (zie onder), zijn de aansluitkosten ca 7 miljard. Dat is ca 1 miljard per park van 600MW (zoals Gemini).
Minder dan de helft daarvan is het beslist niet. Met flink meevallende aansluitkosten zou de berekening uitgaande van de 8 GW in het ECN rapport, exact uitkomen op mijn generieke berekening (47miljard).
Voor de duidelijkheid geef ik nog even bijlage 8 uit mijn vorige blog, waarin ik de ECN berekening corrigeerde adhv de juiste aannames:
Bijlage 8. Berekening ECN / EIB
Nog ¾ te investeren na 2020, dus x4
Geen prijsdaling, dus x 1/0,75 = x 4/3
Wind op zee: kabel kost 1/3 van parkkosten, dus x 4/3Werkelijke kosten volgens ECN:
WoZ: 4,1 x 4 x 4/3 x 4/3 = 29,16 miljard
WoL: 3,7 x 4 x 4/3 = 19,73 miljard
Samen: 49 miljard.(Vgl: bijlage 1 voor de 8 GW uit het akkoord volgens mijn berekening: 47 miljard.)
Omgerekend naar de 10,5 GW van het akkoord wordt dat 55 miljard.
Totale kosten van windenergie
Hierboven zijn enkel de kale kosten van de windparken zelf berekend.
De inpassingsverliezen en andere externe maar reële kosten zijn moeilijk exact vast te stellen. Voorzichtige schattingen hiervan leverden in mijn vorige blog een extra post op van 43 miljard, wat het totaal op 98 miljard euro brengt voor de windenergie uit het akkoord. Dat komt per gezin uit op €1089 per jaar.
Dit voorziet in een verduurzaming van (in theorie) 3% van onze energievoorziening.
Dit is exclusief de niet te beprijzen kosten van honderdduizenden dode vogels en vleermuizen per jaar, en het verloren gaan van de meeste rustieke landschappen van ons land.
Het is de hoogste tijd dat deze gekte tot stoppen wordt gebracht.
@ Moose
Dat kan!
De kosten komen op zo,n 5 a 600.000 per Mw.
Geeft 24/7 stroom schoon en zonder wind.
Ik bekijk nu de mogelijkheid in duitsland het
land van de energiewende dat zit potdicht.
Maar een mogelijkheid zie ik nu via hun
Stadtwerke.
Dat grote gesubsidieerde infrastructurele projecten gemiddeld voor 1/3 van de daadwerkelijke kosten worden begroot (uit politieke ambitie) en de exploitatiekosten worden gemaskeerd BIJ DE GOEDKEURING DOOR DE POLITIEK, dat is een onderzocht SOCIAAL-POLITIEK fenomeen door Prof. Bent Flyvbjerg. Ik heb zijn boek van A-Z met stijgende verbazing gelezen.Mijn conclusie: Als de werkelijke kosten in beeld waren gebracht waren Betuwelijn (3,5 x initiële begroting) en HSL (3 x initiële begroting) nooit gebouwd op huidige wijze en financiële grondslag.
Flyvbjerg geeft als een van de oorzaken de RIJKSSUBSIDIES. Flyvbjerg stelt, dat als deze infrastructurele projecten als 100% private projecten waren uitgevoerd de juiste kosten van project en exploitatie vooraf bekend waren geweest, EN DE PROJECTEN met grote waarschijnlijkheid NIET GOEDGEKEURD WAREN.
http://www.amazon.co.uk/Megaprojects-Risk-Ambition-Bent-Flyvbjerg/dp/0521009464
Windenergie verkopen als energietransitie is bedrog, want beneden windkracht 3 moeten centrales alle energie leveren. Tevens zijn centrales de enigen, die de netspanning stabiel kunnen houden.
Energiebuffers zijn onbetaalbaar. Maar energietransitie = voorraadtransitie. Kolen, olie gas en uranium zijn energievoorraden. Waar liggen die nieuwe brandstoffen? Nergens.
Maak daar maar onder windkracht 6 van, zie ook: http://www.tegenwind-alblasserdam.nl/hoe-hard-waait-het/
Politici zijn NIET in (dit soort) rekenkunde geïnteresseerd. Een mooi voorbeeld is Duitsland. Daar wordt momenteel een plan besproken volgens welk grootverbruikers 0,5ct/Kwh EEG gaan betalen want ….. “zij zijn immers degenen die het meest van de DOOR HERNIEUWBARE ENERGIE gedaalde stroomprijzen profiteren”.
Extra eis van de Groenen: alleen nog kortingen voor grootverbruikers die in een internationale markt opereren. M.a.w. de consument ziet deze herverdeling van kosten vroeg of laat terug in de prijs van diensten en producten. Moet je bij de Brammetjes Halsema niet mee aankomen; ook niet bij de Duitse Brammetjes.
Je kunt bij dit soort gasten dus rekenen wat je wilt, het eindresultaat is gewoon dat Duitse kranten schrijven dat de hoge prijs voor de eindgebruiker en de steeds lagere (kale) stroomprijs nu eenmaal één van de paradoxen van de Energiewende is, terwijl hier helemaal niets paradoxaals aan is. Het een is domweg een gevolg van het ander. De EEG-Umlage is nodig om de kosten van peperdure groene energieproductie te betalen. (In het Groene jargon … “rendabel te maken”). De lage kale energieprijs is het gevolg van gesubsidieerde overproductie die met voorrang het net op gaat.
Nog zo’n goed idee: De vergoeding voor stroom uit nieuwe installaties mag max. nog maar 8,9 ct bedragen (toch nog meer dan TWEE keer de prijs aan de beurs). Hierdoor zullen alleen nog de nieuw te bouwen PV-woestijnen in Zuid Duitsland en de nieuw te bouwen windakkers in Noord Duitsland …. RENDABEL kunnen produceren.
Een ander subliem idee in Duits Energie lalala-land is het dumpen van het gehele bestaande EEG deficit in een soort “Euko-fonds” dat m.b.v. “belastingmiddelen” geherfinancierd moet worden. We praten als ik het goed heb over ruim meer dan 100 miljard uit de bestaande contracten. Een Bad Bank-achtige sannering dus; te betalen door …. ?
Snap ik het niet of houden ze ons voor de gek met de volgende uitspraak
“◾ECN ziet juist een verbeteringsslag bij windenergie. ‘Grote rotoren met wat kleinere turbines, waarmee een 34-46 procent capaciteitsfactor kan worden bereikt.”
Ik begrijp hieruit dat men een grote molen neerzet, met daarin een relatief kleine generator, en ja dan zal die generator best een hoger rendement halen.
Als voorbeeld een auto dynamo aan een grote windmolen koppelen, dat ding gaat over de 100% leveren, maar wel heel veel minder dan die grote generator, dus rendement gaat er niet door omhoog.
Maar je hebt er wel een enorme windmolen voor moeten neerzetten.
Het elektrisch rendement zal hoger zijn, maar het financieel rendement helemaal niet.
Of zie ik iets over het hoofd?
Ik heb ooit becijferd dat een 2 liter continu draaiende (24 x 7) diesel motor van pakweg 10.000 euro 60% meer zelfde continu capaciteit en vermogen levert en voor 50ste deel van totale kosten van een windturbine (slechts 22% van volvermogen) over 20 jaar , ook nog bij 2 x hogere dieselprijzen, en dan ook nog iedere 3 jaar een nieuwe dieselmotor.
De gekte van windenergie is spreekwoordelijk indien vergeleken met een dieselaggregaat. Dan hebben we het nog niet eens over de overige nadelen voor milieu en economie van de windturbines en benodigd smart grid.
Vaak is het moeilijk om aan echte prijzen voor zonne energie projecten te komen. Hier heb ik er eentje kunnen achterhalen uit de pers bij de verkoop van een bijna failliete Belgische “eco” producent. Ik heb in Het verleden soms kritiek gekregen op mijn rekenwaarde voor zonne panelen investering van 3 Euro /Wp in vergelijking met kernenergie. UIt het volgende artikel kon ik destilleren dat een gaand project, dat al wat levensduur opgebruikt heeft verkocht is voor 2.85 Euro per Watt.piek. Op die basis is zonneenergie uit panelen een factor 50 DUURDER in investering dan kerncentrale’s
http://trends.knack.be/economie/nieuws/bedrijven/electrawinds-verkoopt-vlaamse-zonne-energiedochters/article-4000423162238.htm
Volgens mij was het Amalia windpark, dat bij voor het nu net begonnen park Luchterduin ligt veel duurder dan begroot en ik kwam op een investering van meer dan 3.2 Euro/Wp (gewoon investering gedeeld door geinstalleerd vermogen Wikipedia). Al deze zeeparken zijn veel duurder dan men begroot. De verwachte productie factoren zijn fantasietjes, rekenen met 45% terwijl in Engeland maar 33% gehaald wordt met vergelijkbare projecten. Zolang deze parken nog niet langer draaien is niet bekend wat het onderhoud en stilstand door meteorologische schade voor invloed heeft op de productie factor. In de winter , na een storm is moeilijk werken op zee, vooral oudere molens zullen heel lang stil kunnen staan, tot ze weer opgelapt kunnen worden in een schema dat beheerst wordt door het beschikbaar zijn van werkschepen en helikopters. De reken waarden voor land gelden niet: de funderingen van deze molens zijn verschrikkelijk. En nog vallen ze om en gaan ze scheef staan, iets wat bij veel molens op zee al gebeurd is, wat fatale effecten heeft op de lagers van de wiek as. Deze schuine molens moeten rechtgezet worden of GESLOOPT. 3000 ton beton en staal voor een 5 MWp molen is niet abnormaal en zelfs aan de lage kant. De vermeden CO2 op de Wiki pagina is net zo’n fantasietje. Door inpassing van fluctuerende stroom kunnen hoog renedements basislast centrales niet meer gebruikt worden waardoor de “backup”stroom met lager rendement wordt opgewekt (le Pair effect). Er staat nu capaciteit met 60% rendement stil terwijl generator apparatuur met een rendement van slechts 30% dagelijks aan en uit wordt gezet. Indien een netwerk , met 17% brandstofvrij alternatief (zon+wind) , met gemiddeld 43% conversie efficiëntie heeft ,door fluctuerendaanbod waar 50% mogelijk zou zijn met meer optimale opwekking in hoog rendements basislast centrales is er al bijna geen energie winst meer. 100-17%=83% van de stroom wordt dan namelijk opgewekt in laag efficiente centrales. Zelfs nu al met een gering aanbod aan fluctuerende eigen wind en zonne stroom kan er minder hoog efficiente basislast gebruikt worden in de generering, dat zal nog minder worden met nog meer fluctuatie. Verder rekent men zich rijk met warmte kracht koppeling in de backup.. Ook slecht efficiënte opwekking van stroom, is dan even goed als wel efficiënt. De getallen die ik hier geeft zijn de HUIDIGE efficiëntie cijfers voor Nederland geconsolideerd. Zonder WKK invloeden gerekend: bij A [GW] totaal consumptie van brandstof flux bij
17%zon+wind+BU43% efft=0.83 x A/0.43 [GW] = 1.93A[GW]
Hoog rendements centrale scenario 50% Efft brandstof flux [GW] 1/0.5 x A =2A[GW]
17% zon+wind spaart dus slecht 1.93 op2 =>>3.5% basis brandstof in dit scenario, maar daar is de input aan energie voor de investering niet bijgerekend reken je dit mee dan is er GEEN ENKELE brandstof of CO2besparing de stroom wordt dus in feite slechts inefficient en ingewikkeld geproduceerd!. Te bedenken is verder dat indien geinvesteerd zou worden in hoogrendements centrales van 60%. Er wel veel bespaard kan worden ZONDER WINDMOLENS EN ZONNECELLEN. Maar dan vervalt de valse illusie van besparing/ Hoe men verder dan 17% duurzaam van de nationale electriciteits productie wil gaan zonder stroom opslag is niet meegedeeld. Die plannen zijn niet bekend omdat er geen natuurkundige principes zijn waarmee dit grootschalig tegen lage kosten en acceptabel opslag rendement is te doen. In feite is het plan van Nederland dus NIET OPSCHAALBAAR. De windmolens en zonnecellen zullen dan vaak afgeschakeld moeten worden omdat de pieksstroom even overtollig is, op het moment dat hij ontstaat, als af te voeren regenwater tijdens een tropische regenbui. Hierdoor zal de productie factor van dergelijke projecten.verder verlagen. Onderschat overigens de invloed van 17% KWH -en uit wisselvallige stroombronnen.. Dat is vergelijkbaar met de huidige Duitse situatie van 32GWwind+32GWzon op 66 GW gemiddeld met een dergelijke bijdrage van 17% volgens de statistieken. Dat de echte bijdrage slechts 3.5% in brandstof besparing zou kunnen zijn (5 x minder besparing in brandstof en CO2 voor de windmolens in dit scenario) maar door statistische manipulatie toch zodanig wordt gerepresenteerd, maakt het Duitse “succesverhaal” van alternatieve energie zeer verdacht. Ten opzichte van een alternatief van INVESTERING in hoog rendements centrale’s van 60% zonder of met slechts een gering gedeelte alternatieve stroom maakt gebruikt een gemengd net veel en veel meer brandstof. 1.93A tov 1.67A dus 15% MEER brandsstof nodig in een gemengd net. De ingevoerde efficientie getallen zijn niet uit de lucht gegrepen , ze zijn geschat realistisch.
Reken dit ook even mee Theo. Dan zie je hoe idioot de plannen van deze regering zijn en hoe dom Duitsland rekent. Veel conventioneel brandstof gebruik wordt VEROORZAAKT door de noodzaak om wisselvallige stroom te compenseren. Dat wordt niet als reductie op windenergie bijdrage ingebracht in hun statistieken voor brandstof besparing, maar valt gewoon onder de post conventionele energie. Over een tijdje valt zelfs de loadfollowing met kernenergie voor dit soort net stabiliserings toepassingen weg na sluiting van de centrales. Dan zul je het fossiel brandstof gebruiken echt omhoog zien schieten. Hallo ,Kyoto CO2 norm?
Als je je dit realiseert (net als Cees Le Pair cs ) dan kom je tot de conclusie dat grootschalig windmolens toepassen geen bijdrage in “duurzame energie’ KAN ZIJN. Le Pair Udo en De groot rekenen dan ook uit dat door de in de investeringen geïnvesteerde energie (15-20% van een windproject totaal levensopbrengst) in combinatie met de hier geschetste EIGENLIJKE brandstof besparing van slechts 1/5 van de verwachte besparing makkelijk tot een NEGATIEVE besparing (verspilling ) door grootschalige wind en zon energie toepassing leidt.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Prinses_Amaliawindpark
Goed werk Theo Wolters, zeg ik, voor wat het waard is.