Journalisten vaak zo dom dat ze zichzelf eigenwijs vinden

Met enige regelmaat word ik benaderd door studenten en phd-onderzoekers, die uw dwarse blogger willen ondervragen: sommigen willen zelfs in je schedel kijken, of vragen ‘Rypke, waarop moet ik afstuderen’. Een studente communicatiewetenschap wil nu (oa) op ons werk en ideeën afstuderen, als representanten van nieuwe media op het gebied van natuur, wetenschap en milieu met ons blog Climategate.nl. Het blijkt een slimme meid die snapt wat ze wil onderzoeken, en die een realistischer beeld kreeg van de (zeer gebrekkige) inhoudelijke kwaliteit van berichtgeving van oude media als NOS Journaal en andere zelfbenoemde mediaprofessionals.

Haar voorlopige inschatting na diverse interviews is dat 70 procent van de journalisten kennisloze copy-paste-overschrijvers zijn, die geen zelfstandig onderzoek doen. Ik ben realistischer geworden en hou het op 90-95 procent, maar hoop dat zij gelijk heeft. We gaan komende maand oa in op alternatieven voor de oude media, waar de nieuwe media als onze blog een terechte plaats veroveren in het medialandschap, een boeiend terrein.

• Het verschil tussen ‘dom’ en ‘eigenwijs’ ligt in (zelf)kennis. Journalisten zijn doorgaans zo dom dat ze zichzelf eigenwijs vinden (ik had daar ook vaak last van, maar beterde mijn leven, en dankzij reizen, goede mentoren, kijken op locatie en zelfstandig onderzoek verlaat je de mainstream-opinie). Kennis heeft de toekomst en het (analytisch) vermogen/tijd die kennis op te doen, zo vertelde ik al tevergeefs bij een lezing voor de vakbond van linksige informatie-amateurs, de NVJ, waar een stuk journalistiek overschot zich had verzameld in de hoop vermogend te worden zonder onderscheidend vermogen. Hier kwam de historische opmerking uit de zaal, nadat ik vertelde me te specialiseren in biologie/ecologie, de oude liefde: ‘Nou, dat vind ik veel te beperkt’…………Ik was erbij, het werd echt gezegd.

De studente begeeft zich in de interface bedrijfsleven en media, en ervaart hier hoe bij journalisten vaak niet feitenkennis maar politieke sympathie (meestal linksig, chemofobisch, milieuactivistisch) bepaalt hoe ze over je berichten: en hoe de fondsenwervingsindustrie daar op zeer knappe (maar niet bewonderenswaardige) wijze gebruik van weet te maken. Hoe ga je met deze ‘journalisten’om?  Ons blog toont wekelijks voorbeelden, zie ook deze bij natuur en milieu met de rooie reljournalisten van Zembla als dieptepunt; wat u via het journaal of de krant hoort/leest over onderwerpen waar ik enige kennis van heb is meestal op zijn best half waar. Dankzij institutionele arrogantie en een niet aflatende subsidiestroom richting Publieke Omroep is het zelfreinigend vermogen van oude media nagenoeg nul: ‘wij zijn goed omdat wij dat vinden en veel vrienden/subsidie hebben’. Ik zet louter de zaag in dit genre, the gentle art of making enemies, maar er zijn voldoende goede alternatieven.

Natuurlijk is dit een tikje gechargeerd beeld, bedoeld om de zaak even scherp neer te zetten.   Een beetje prikkelen en steken moet kunnen- en iedereen weet dat tussen zwart en wit nog 50 tinten grijs bestaan. Maar ik schat mijn lezer graag hoog in, en vertrouw er op dat deze ziet dat ik dat ook wel zie. Aan de andere kant: gij kunt uw publiek natuurlijk nooit te laag inschatten, en dus beter per geval bekijken of ze snappen wat je zegt. Werk is leerzaam als het leven zelf.