.

Op bovenstaande afbeelding zien we een eindexamenleerling die alvast een muts heeft opgezet in afwachting van een nieuwe kleine IJstijd. Een volgens Geenstijl.nl omstreden HAVO eindexamen Nederlands startte met de tekst “Hoera! Een nieuw klimaat”. De tekst blijkt een bewerking van een artikel van Mark Traa uit HP/de Tijd van juli 2007. Laat deze Mark Traa nu ook jurylid zijn van de Glazen Griffioen die in 2005 naar medeblogger Marcel Crok ging. Download zelf snel de examentekst en de vragenlijst en ga er eens lekker voor zitten zoals in die goede oude tijd. Spiek desgewenst via deze link naar de antwoorden. Onderaan dit artikel laat ik zien dat 12 van de 18 vragen niet “klimaatneutraal” zijn gesteld en dat 10 van de 18 antwoorden ook puur qua tekstverklaren niet kloppen.

Verrassingen
Mark van Traa heeft een luchtige open-minded schrijfstijl zoals ook blijkt uit zijn verhaal over Climategate en een artikel over de aardbeving op Haïti. Het artikel “Hoera een nieuw klimaat!” is ook absoluut “enthousiast; wie weet welke verrassingen ons nog allemaal te wachten staan”, waarmee alle Havisten die bij vraag 6 antwoord B hebben ingevuld zich met een beroep op dit artikel kunnen beklagen bij de eindexamencommissie. Antwoord C is goed volgens de opstellers:   “laconiek; hier komt er een plantensoort bij, ginds vliegt er een vogel minder”. Als professioneel journalist die op het VWO uitstekend scoorde op tekstverklaren zowel in het Engels als Nederlands en als klimaatdeskundige zeg ik: antwoord B is tenminste evengoed als antwoord C! Zie onderaan de rest van mijn voor sommigen hopelijk examen-reddende analyse.

Adaptatie leuk!
Eerst even inhoudelijk voor het reguliere publiek van Climategate.nl. De tekst van Mark Traa is namelijk echt verfrissend! En wat is het zuur dat de eindexamenopstellers onze Havisten ook op de valreep van het schoolcarrière nog blijven hersenspoelen in de richting van azijnpisserij over milieu en klimaat. Ze worden aan de hand van de 18 vragen subtiel verleid hun alarmisme niet overboord te zetten, terwijl ik eerlijk gezegd wel blij wordt van de HAVO-tekst!

Wat te denken van een quote als:

Quote uit tekst HAVO eindexamen Nederlands 2010

We kunnen er niet meer omheen: Nederland wordt voor de gewone burger een aangenamer land 60 dankzij de klimaatverandering.

Natuurlijk is de tekst politiek correct in die zin dat gesteld wordt dat we echt een opwarming kunnen verwachten. Er staan ook de gebruikelijke verdraaiingen in zoals over de jaarlijkse dodelijke overstromingen in Bangladesh (die zijn niet het gevolg zijn van zeespiegelstijging, maar van het feit dat wij Nederlanders de bevolking hebben aangemoedigd in de delta te gaan wonen terwijl we de inpoldering nooit hebben afgemaakt). Overall is het een vrolijke redelijke tekst die ook inspireert met de verwijzing naar het rapport van de VROM-raad “De hype voorbij – Klimaatverandering als structureel ruimtelijk vraagstuk” uit 2007 (download pdf).

In het rapport van de VROM-raad dat een soort proto-Rathenau-rapport is, staan tussen de gebruikelijke alarmistische retoriek leuke quotes zoals:

Het onderwerp klimaatverandering is echter bijzonder complex en omgeven met grote onzekerheden. Snelle acties vanuit een beperkt perspectief op het probleem zijn daarmee per definitie onverstandig, ook al wordt daar nog zo hard om gevraagd.

[…]

Onzekerheid domineert echter nog altijd de discussie. Met alle nieuwe kennis wordt steeds duidelijker dat men het systeem niet volledig kan doorgronden en dat dit ook in de toekomst hoogstwaarschijnlijk niet mogelijk zal zijn.

[…]

De onderlinge relaties tussen de belangrijkste variabelen maken het mondiale klimaatsysteem tot een buitengewoon complex systeem. Menselijke invloed heeft in de afgelopen eeuwen interacties vertoond met delen van het systeem. Probleem bij de bestudering van het klimaatsysteem is dat er maar zeer beperkt experimenteel materiaal voorhanden is. Er is immers maar één mondiaal klimaatsysteem en meetgegevens daarover kunnen alleen op basis van historische gegevens geproduceerd worden. Deze historische gegevens laten een duidelijk verband zien tussen de mondiale temperatuur en de koolstofdioxideconcentratie in de atmosfeer, maar de causaliteit daarvan is niet aan te tonen. Dit is dan ook één van de onderwerpen van discussies tussen voor- en tegenstanders.

[…]

In het wetenschappelijk debat is er dus sprake van diverse onzekerheden. Met name vragen over de causaliteit en de rol van de mens hebben de mediadiscussies lang gedomineerd. In publicaties van de afgelopen tijd staat de onzekerheid veel minder centraal, en is er meer oog voor de dramatische effecten van klimaatverandering.

Die laatste is natuurlijk fraai. Wat voor een beeld op wetenschapsbeoefening lees je hieruit. Een thema heeft de “mediadiscussies lang gedomineerd” maar staat nu “veel minder centraal” in belangrijke mate omdat alles zo onzeker is. Dat doet dan meteen denken aan de uitzending van Netwerk van gisteren over de omgang met onzekerheden in de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s van het CPB (video hieronder weergegeven; kijk vanaf 1m16s). Nee, als de causaliteit van de rol van de mens te onzeker is dan kunnen we ons maar beter focussen op de “dramatische effecten”. Moet ik nog meer zeggen?

[silverlight: http://embed.player.omroep.nl/sle/ugslplayer.xap, 440, 330, version=sl.1.7.15#episodeID=11053442#playlistEnabled=yes]

Afsluitend nog even ter ondersteuning van onze Havisten de vragen die “klimaattechnisch” evengoed ook een ander antwoord hadden kunnen krijgen (download examentekstvragenlijst en antwoorden). Heb je een onvoldoende? Doe dan gewoon je beklag!

Vraag 1
Officiële antwoord klopt qua tekstverklaren, maar trekt de scholier al in de brainwash.

Vraag 2
Officiële antwoord klopt qua tekstverklaren, maar zowel het tekstfragment, als de vraag als het antwoord keren de maag van een goed geïnformeerde scholier om.

Vraag 3 & 4
Vraagstelling klopt niet qua tekstverklaren. Alinea 4 heeft helemaal niet het argumentatieschema bewering – tegenwerping op de bewering – weerlegging van de tegenwerping. Dat schema is alleen van toepassing op de tweede, derde en vierde zin. De alinea als geheel is gewoon een opsomming. Kortom: protesteer!

Vraag 5
Officiële antwoord kan niet puur worden beredeneerd met objectief tekstverklaren. Alleen met subjectief klimaatalarmisme is het juiste antwoord te geven. Voor een scepticus zou het enige juiste antwoord zijn: de stelling “Nederland wordt aangenamer en niet ongezonder bij een opwarming” is 100% juist. Kortom: protesteer!

Vraag 6
Qua tekstverklaren is antwoord B juist. Het officiële antwoord C is hoogstens juist bezien vanuit de alarmistische hersenspoeling. Kortom: protesteer!

Vraag 7
OK

Vraag 8
Het officiële antwoord op vraag 8 kan alleen gegeven worden op basis van een achterhaald begrip van ecologie. Lees het boek Stabile Ungleichgewichte – Die Ökologie der Zukunft van Josef Reichholf en je weet dat deze vraag zo de prullenbak in kan. Kortom: protesteer!

Vraag 9
OK

Vraag 10
Qua tekstverklaren zou het juiste antwoord op deel 1 zijn “op basis van autoriteit en feiten”. Het goede antwoord staat dus niet in de meerkeuze. A en B zijn minstens even goed. Kortom: protesteer! Deel 2 van vraag 10 is OK.

Vraag 11
OK

Vraag 12
OK

Vraag 13
Ook deze vraag is alleen op basis van een subjectieve alarmistische insteek “juist” te beantwoorden en niet zuiver op basis van de tekst. De alarmist komt inderdaad op B uit terwijl een scepticus D zou antwoorden. Kortom: protesteer!

Vraag 14
Qua tekstverklaren zijn B en C precies even juist. De keuze daartussen is subjectief. Kortom: protesteer!

Vraag 15
Hier is het “juiste” antwoord echt alleen vanuit alarmistische optiek te geven. Een rechtgeaard sceptisch antwoord dat tekstverklarend 100% een goed antwoord is op de examenvraag zou zijn:

Het is verschrikkelijk on het woord ontwikkelingshulp überhaupt in verband te brengen met klimaatmaatregelen, simpelweg omdat ieder klimaatbeleid, als zijnde beleid aangaande een non-probleem, afleidt van de werkelijk schrijnende problemen in de derde wereld. Bjørn Lomborg heeft dit met zijn CopenhagenConsensus uitputtend in kaart gebracht.

Kortom: protesteer!

Vraag 16
Bizar dat hier alleen antwoord C juist zou zijn. Puur tekstverklarend is D minstens even goed. En eigenlijk is A het juiste antwoord omdat het artikel activeert tegen het activisme. Kortom: protesteer!

Vraag 17
Het officiële voorkeursantwoord is goed. De drie alternatieven zijn pertinent niet scherp ironisch bedoeld. Ze liggen gewoon in het verlengde van het serieuze betoog van de auteur. En dus zijn de Havist de kans op punten via 3 alternatieven ontnomen. Kortom: protesteer!

Vraag 18
OK