De zon draait om de aarde

Jeroen Hetzler / Marijn Bosman (D66)

Het worden steeds wonderlijker tijden die gelijke tred houden met de verbreiding van de duurzaamheidsgedachte. Ik zal geen moment ideeën willen afkraken, zoals energiebesparende alternatieven voor situaties op microkosmische schaal, zoals Marijn Bosman, D66-gemeenteraadslid van Amsterdam, bepleit. Zonder subsidies, wat wel de vraag is. Ik juich innovatie en slimme ideeën toe, iets wat de mens al vanaf zijn oorsprong doet, getuige het vuur, gereedschap, de stoommachine, de petrochemische industrie, kernenergie, internet etc., maar die bewezen het zonder subsidies te kunnen.

Echter, Marijn Bosman doet het in een artikel in de Volkskrant (zie hier) voorkomen alsof grootscheepse aanpak van hernieuwbaar – wat heel iets anders is dan duurzaam! – noodzakelijk is. Dit wat zij als motivatie stelt: “Vorige week besloot de rechter dat de gevolgen van klimaatverandering zo ernstig zijn en bovendien onomkeerbaar dat burgers recht hebben op bescherming daartegen.”

De kritiek op deze uitspraak is inmiddels breed uitgemeten en zal ik hier niet herkauwen. Kritiek die neerkomt op het buiten zijn boekje treden van deze rechter op alle juridische, democratische en wetenschappelijke aspecten. Mevrouw Bosman dicht deze rechter, zo lijkt het, echter pauselijke onfeilbaarheid toe. Zou zij hem ook volgen in diens uitspraak dat de zon om de aarde draait? Het klinkt wel zo. Het wetenschappelijk gehalte van beide uitspraken is echter hetzelfde: experimenteel bewijs van het tegendeel voor beide gevallen is geleverd, het eerste 500 jaar geleden door Gallileo, het tweede, de menselijke oorzaak van opwarming, door het IPCC zelf recentelijk door zijn eigen falende modellen.

Het is vervelend te moeten beseffen, dat rechters gewone stervelingen zijn die hun bevoegdheid dienen te kennen binnen de Trias Politica, laat staan de wetenschap en zich niet door emotie, maar gezond verstand dienen te laten leiden. De door Marijn Bosman aangehaalde uitspraak ontbeert dit alles. De door haar onderschreven uitspraak is dan ook inhoudelijk even zinledig als de zoveelste bewering van Paul Ehrlich sinds 1969 – ik dacht zijn derde inmiddels – dat een massale hongersnood nakend is. Moet de burger dan ook in bescherming genomen worden door een rechterlijke uitspraak, dat de Staat verplicht is massaal graan, uien en prei te verbouwen desnoods met opoffering van stadsparken?

Ik heb respect voor bevlogenheid, mits die met beide benen op de grond blijft. Ik vrees dat Marijn Bosman te hoge verwachtingen koestert over noodzaak en effect van wat haar voor ogen staat. Een blik op deze grafiek van mondiale energieconsumptie moge ontnuchterend werken, naar ik hoop.

Het heeft er alles van dat hernieuwbaar na meer dan 25 jaar zich niet heeft bewezen en dit ook nooit zal kunnen. De oorzaken zijn een verhaal op zich dat puur fysisch is, natuurkundige wetten die elke goede wil niet kan omzeilen. Ik probeer mij dan ook een voorstelling te maken hoe deze verhoudingen door zonnepanelen op daken van Amsterdamse publieke gebouwen en biogastanks in Amsterdamse cafés zodanig radicaal te veranderen dat de burger beschermd kan worden tegen de vermeende gevolgen van imaginaire catastrofale opwarming door fossiele brandstoffen (die echter al een kleine 18 jaar gestopt is) die zo ernstig is dat zelfs de wet– en regelgeving voor dit streven opzij moet worden gezet. Ik heb hier een gemengd gevoel over.

Onomkeerbaar zelfs, zei die rechter. Dus wat helpen enkele zonnepanelen en windmolens dan nog? Het klinkt allemaal dramatischer dan de werkelijkheid. Wat stellen klimaatdoelen immers voor bij de ‘oplossing’ van een niet-bestaand probleem? Ik vrees dat hier obscurantisme zijn intrede doet met alle irrationele voorstellen van dien.

Begint het met een rechter die meent te kunnen beslissen als de Heer der Hemelen over het lot van de Nederlandse onderdanen, nu moet ook de wet- en regelgeving eraan geloven. De introductie van de Crisis- en Herstelwet was al een bedenkelijk begin, de uitspraken van Nijpels vormden een verder democratisch afglijden. En daar zijn nu de uitspraken van Marijn Bosman op dit verder hellende vlak.

Misschien dat het verstandiger is om de democratische spelregels nog eens in ogenschouw te nemen en iets meer deemoed te betuigen wat betreft enkele tienduizenden van procenten effect door een paar zonnepanelen op openbare Amsterdamse gebouwen een paar windmolens in de Amsterdamse haven die 75% van de tijd stilstaan. Het is een nobel streven, dat wel, maar enige realiteitszin mag van een raadslid verwacht worden.

Grappig dat een terugtreden van de Overheid nu ineens wèl bepleit wordt. Ik zou dan zeggen: geeft de onzichtbare hand van de vrije markt de ruimte,  vooral waar het subsidies betreft. Ik vrees dan ook dat aanhangers van hernieuwbaar een tikje het roer kwijtraken.

Democratie, de D van D66. Hernieuwbaar staat immers niet boven de wet. Deze brief in de Volkskrant is illustratief.  Zo lees ik over die gastank die Marijn Bosman voorstelt. Ik heb ooit eens van nabij een explosie van een bescheiden gastank meegemaakt, vanwege een materiaalfout. Resultaat: één dode, zwaar gewonden, waaronder mijn vrouw, en een onvoorstelbare verwoesting. Men heeft geen voorstelling van de explosieve kracht van gas. Een dergelijke gastank in dichtbevolkte woonwijken bepleiten is dan ook onverantwoord. Maar zelfs hier lijkt het principe: het is hernieuwbaar, dus dan gelden zelfs fysische wetten ook al niet, laat staan risicoanalyse en het Voorzorgprincipe. Als het opslag van asbest geweest was, benzine of chemicaliën, dan zou de wereld te klein geweest zijn.

We gaan kortom niet ongebreideld ontheffingen verlenen, de democratische spelregels veranderen of lukraak wetten veranderen, alleen omdat het voorstel iets met hernieuwbaarheid te maken heeft. Zo kunnen we ook wel de verkeerswet aanpassen opdat een elektrische auto altijd voorrang moet krijgen omdat remmen energieverspilling betekent. Elke fabrikant van innovatief energiezuinig geproduceerde stoeptegels heeft zich ook aan de wet te houden.

Laten we concluderend nuchter blijven en laat de aantredende generatie die het D66-raadslid vertegenwoordigt, eerst maar eens aantonen dat hernieuwbaar ook daadwerkelijke duurzaam is en dus past in de vrije markt, d.w.z. zonder subsidie op kosten van de belastingbetaler kan overleven. Dan mag dit resultaat aan de belastingbetaler worden gepresenteerd bij de volgende verkiezingen. Aan hen tenslotte de keuze. Een keuze die niet door een in dezen onbevoegde, ondeskundige en buiten zijn boekje gaande rechter kan worden afgedwongen.

D66 pretendeert een intellectuele partij te zijn, die democratie hoog in het vaandel heeft. Hier blijkt weinig van bij monde van Marijn Bosman. Het lijkt mij raadzaam om meer het intellectuele gezonde en democratische verstand te volgen dan emotie, ook al kan dit laatste commercieel gezien meer stemmen opleveren. Helaas weerspiegelt dit het verschil tussen staatsmanschap en politiek: de volgende verkiezingen of oog voor de volgende generatie. Idealisme is toe te juichen, maar kennis van wat energie voor onze maatschappij betekent, de achilleshiel van onze beschaving, moet niet worden veronachtzaamd.

Bron hier.