Natuurmonumenten verwelkomt warmteminnende soorten

Het vorige week door Vroege Vogels en Trouw gelanceerde klimaatcabaret van Natuurmonumenten, blijkt qua slecht-nieuwsfactor vooral toe te schrijven aan de media zelf.

De opvallendste conclusie die je kunt trekken uit het rapport ‘Klimaatverandering en Natuurbeheer’, dat Harm Piek me toestuurde, is namelijk geen komkommer en kwel over uitstervende soorten. Natuurmonumenten ziet er, terecht, meer soorten bij komen dan er verdwijnen, en ook laat de natuurvereniging de definitie van ‘exoten’ los, die klimaatalarmisten als Arnold van Vliet hanteren:

De vraag of een uitheemse soort al of niet als ongewenst beschouwd moet worden wordt daarbij ook anders benaderd. Exotische soorten van buiten Europa zijn in principe ongewenst, terwijl zich spontaan nieuw vestigende soorten vanuit Europa met een vergelijkbaar (opgewarmd) klimaat in principe wel gewenst zijn.

Ruimte aan dynamiek en verandering
Het rapport ‘Klimaatverandering en natuurbeheer’ gaat eigenlijk vooral over de vraag of je nog wel overal krampachtig aan soorten kan vasthouden. Neem bijvoorbeeld het korhoen, dat hier onder andere dankzij de sterk toegenomen predatiedruk van havik en vos het loodje legt. Faunabeheerders proberen op de Sallandse Heuvelrug nog krampachtig deze soort te beschermen, door vossen om te leggen. Maar wanneer je in Zweden komt, struikel je over de ‘korren’.

Die discussie is redelijk, en wordt al langer gevoerd. De natuur nu, is niet meer die van 1900, en die van 2050 is niet die van nu. Ik belde Harm Piek bij Natuurmonumenten nog maar eens en vroeg hoe het Reformatorisch Dagblad ooit op basis van zijn uitspraken tot het volgende nieuwsbericht kon komen: ‘Diersoorten weg door verandering klimaat’.
Die zwartgallige berichtgeving ontstond naar aanleiding van een ‘onderzoek dat Piek afgelopen week openbaarde bij Vroege Vogels. Volgens het Reformatorisch Dagblad zou Piek de volgende uitspraak hebben gedaan: „de klimaatomslag ervoor zorgt dat de biodiversiteit onevenwichtiger zal worden.” Piek is al sinds de jaren zeventig actief verspreider is van het grote grazen, met de warme wollen sokken van Kritisch Bosbeheer. Dankzij hem grazen de Schotse Hooglanders tot in Polen aan toe. Bij dit klassieke ecologisme hoort ook het equilibriumdenken: maar heeft Piek dat hier ook gezegd?

Piek ontkent desgevraagd
…en in de radio-uitzending is hij daar ook niet op te betrappen. En volgens Piek was er, zoals ik al vermoedde ook geen sprake van een ‘onderzoek’, hooguit een verkenning: wat is mogelijk, wanneer je aanneemt dat de informatie klopt die KNMI en Planbureau voor de Leefomgeving verstrekken.

Voor zover Natuurmonumenten wilde beweringen doet..
.. over de verspreiding van ‘malaria’in Europa door opwarming, kan je dat ook niet toeschrijven aan Natuurmonumenten zelf: het Planbureau voor de Leefomgeving verspreidt deze malariamythe, waarover ik al schreef in EOS.

De natuur wordt nog mooier en rijker
Ook zal de volgens het nieuwsbericht gedoemde groenknolorchis, die je nu bijvoorbeeld treft in nieuwe duingebieden als de Hors op Texel niet zomaar verdwijnen’door ‘de zeespiegelstijging’. Er zullen altijd weer nieuwe jonge duinen aangroeien waar het plantje zich thuisvoelt. Een eeuw geleden bijvoorbeeld bestond de hele Hors zelfs nog niet, maar dankzij de zeespiegelstijging en stroming groeide de plaat vast aan Texel.

Leve de dynamiek. En uit nieuwer onderzoek, blijkt vooral hoe hardnekkig soorten zich handhaven in een gebied. Een soort als berendruif, of Zweedse kornoelje, die passen meer bij een ijstijdklimaat dan het huidige. Toch komen ze nog op Terschelling voor, wat de invloed van gemiddelde temperatuur op voorkomen al relativeert. Piek wijst vooral op het toenemen van weerextremen, waarvan soorten last zouden hebben.
Wat kwetsbare veenvlinders betreft en andere soorten die hier al sinds de IJstijd zitten, het is logisch dat die nu pas verdwijnen: Jammer, maar we krijgen veel mooiere vlinders er voor terug: als ze maar de ruimte krijgen.

Afgezien van de claim..
…dat de Waddenzee verdwijnt door zeespiegelstijging, (de slikken hogen juist op door aanslibbing) en daarmee de wadvogels, is Piek vaak vrij realistisch. Zelfs al zetten Pol en Runderkamp hem steeds onder druk om rampscenario’s te schetsen. Tot ontsteltenis van Amanda Pol en Lex Runderkamp van Vroege Vogels, brengt hij tijdens het interview de biologisch juiste conclusie naar voren, dat er wel eens meer soorten bij kunnen komen dan er verdwijnen. ‘Ja, maar, maar, dat zijn toch exoten?’, stamelt Amanda Pol.

Effecten van beheer zijn veel belangrijker…
.. dan een gemiddelde temperatuurstijging. Een prachtig voorbeeld vormt hier de terugkeer van een kouminnende plant , wormmos in trilveen in de Wieden in Overijssel. En neem de toename van kouminnende soorten in bos in Zuid Limburg, dankzij de toename van schaduw. Lees hier ‘Grenzen in Beweging’van Joop Schaminee voor meer voorbeelden en klimaatrealisme. Zelfs de meest extreme klimaatscenario’s geven bijvoorbeeld minder temperatuurstijging, dan je nu al in de stad kan ervaren door stadseffecten.

Verarming van natuur kon in ons land wel eens sneller verlopen dankzij verkeerd beheer, zoals de obligate begrazing, dan door klimaat: want of opwarming ook doorzet, of die extreme weersvariaties ook optreden en het geclaimde biologische effect zullen hebben: dat is nog maar de vraag, al is het natuurlijk een legitieme vraag die je kunt stellen.

IN plaats van met dit rapport dus te lobbyen voor meer grondbezit door grondaankoop voor de Ecologische Hoofdstructuur, zou Natuurmonumenten dus beter het bestaande bezit kunnen koesteren. Want als je met minder geld tot je beschikking meer oppervlak wilt, kun je niet het dynamische afwisselende beheer leveren dat voor zoveel biodiversiteit in ons land zorgt. Afwisseling en dynamiek, in plaats van plasdras-eenheidsworst met een oerkoe. Daar is ons land zo natuurrijk van geworden.