Rode Zee staat op het punt Afrika te splijten

Geologische processen nemen héél veel tijd in verhouding tot een mensenleven. Een paar centimeter per jaar beweging tussen twee platen is al snel. Maar niet in in de Afar Driehoek in N.O Africa. Hier heeft moeder natuur ‘fast forward’ button ingedrukt en zijn we getuige van onvoorstelbare tectonische, seismische en vulcanische krachten. De vorming van een nieuwe oceaan in ‘slow motion’.

De Geoloog Dereje Aylalew en zijn colega’s uit Addis Abeba waren zojuist uit hun helicopter gestapt toen de aarde begon te beven en er zich voor voeten een gigantische breuk in de aarde vormde. Dat gebeurde in 2005 maar sindsdien is de aarde niet tot rust gekomen.

De bodem in dit gebied is inmiddels tientallen meters gedaald en voortdurend vormen zich nieuwe breuken. Een spectaculaire fotoserie  met recente opnamen kunt u hier vinden. Tegelijkertijd is magma opgestegen en zien we een toename van vulkanische activiteit zoals Arta Ale, de vulkaan in de eerste foto. Arta Ale is 220 meter hoog maar de top ligt 75 meter beneden zeeniveau.  Op een geologische tijdschaal gezien zal het niet lang duren voordat de Rode Zee doorbreekt en dit gebied onder water zet. Als dat gebeurt heeft Afrika zijn ‘hoorn’ verloren. Het tectonische proces dat onze continenten op een eindeloze reis stuurt is al milioenen jaren actief in deze region. De eerste breuklijn in dit gebied ontstond miljoenen jaren geleden en vormde de Rode Zee en de Golf van Aden. De tweede breuklijn die loopt van Ethiopië tot Mozambique staat bekend as de ‘Great Rift Valley’ en is gemarkeerd door verschillende actieve vulkanen. Over ca. 10 miljoen jaar zal deze ‘rift’ gevuld zijn met zeewater. Maar in de Danakil Depressie, in het noordelijk deel van de vallei kan dit veel eerder gebeuren.

We vinden hier zoutafzettingen die zijn achterbeleven nadat het water dat door de breuken naar binnen werd geperst maar later door door magma weer werd afgesloten. De laatste vijf jaar gaan de ontwikkelingen een stuk sneller, soms tijdens een enkele beving zien we veschuivingen van ruim een meter. De gehele ‘Mid Ocean Range’ is op dit moment seismisch actief. We zien ook een toename van seismische activiteit in de ‘Golf van Tadjoura’ en het centrum van de bevingen verplaatst zich steeds dichter naar de kustlijn. Het splijten van de oceanbodem verplaatst zich nu naar het afrikaanse continent en zo zijn we ooggetuigen van een proces dat zich normaal gesproken op de zeebodem afspeelt. Een gigantisch openlucht laboratorium voor de wetenschap. Sinds de eerste activiteit in 2005 toen zich in de Afar depressie plotseling een breuklijn vormde met een lengte van 60 km is inmiddels 3.5 kubieke kilometer magama naar boven gekomen, een hoeveelheid waarmee je met gemak een stad als London zou kunnen bedekken. Magma stijgt ook op onder de Dadbahu vulkaan in het noorden van Etheopië. Recente satelliet beelden van het gebied laten zien dat zich veel meer scheuren vormen dan we in eerste instantie zouden verwachten. ‘Fissure’ erupties  hebben een 17 km lange kloof in de woestijnbodem gemaakt en in dat gebied is de verschuiving  onder invloed van de leterale krachten nu ruim 50 cm. Ook aan de andere kant van de Rode Zee in Saudi Arabië stijgt magma op naar de oppervlakte dat in 2009 in een eruptie resulteerde. Een krachtige aardbeving met een sterkte van 5.7 op de schaal van Richter tienduizenden kleine bevingen joegen 60.000 locale bewoners in het gebied op de vlucht. Er spoot magma uit de bodem in een gebied met een oppervlakte van Berlijn en Hamburg samen. Vulkanologen in het gebied melden dat de recente bevingen in het gebied een sterke aanwijzing zijn dat de magmakamer zich weer vult en we binnenkort een nieuwe uitbarsting kunnen verwachten. Voor de komende jaren zullen we meer vulkanische activiteit gaan zien. Niet alleen in activiteit van de bestaande vulcanen maar langs de gehele breuklijn waar magma aan de oppervlakte komt in de vorm van ‘fissure’ erupties. Het is derhalve niet ondenkbaar dat we in de toekomst met ‘fissure’ erupties geconfronteerd worden over honderden kilometer en dat kan grote gevolgen hebben. David Ferguson van de Universiteit van Oxford verwacht een aanzienlijke toename van vulkanische activiteit en aardbevingen  voor de komende 10 jaar. De activiteiten zullen toenemen in frequentie en schaal.

De Toba eruptie, ca. 73.000 jaar geleden veroorzaakte een ‘bottle neck’ in de ontwikkeling van de mensheid. De uitbarsting van de Laki op IJsland in 1783,  een ‘fissure’ eruptie over een lengte van 72 km vergiftigde grote delen van de atmosfeer op het noordelijk halfrond. Tijdens de eruptie die maanden duurde werden enorme hoeveelheden giftige hydrofluoridezuur en zwaveldioxide vrijgezet. Er vormde zich een droge mist die door de wind naar Europa werd geblazen en die zich in de lager gelegen dalen en meren concentreerde, soms in een dodelijke concentratie. De sterfte cijfers schoten omhoog in Noorwegen, Bohemen, Engeland, Frankrijk, Duitsland, Tjechië, Polen, Ukraine en Italië en Egypte. Laki veroorzaakte extreem weer van Europa tot Noord Aftica en Noord Amerika en zelfs in Japan en de gifwolk samen met de het exteem koude weer en de hongersnood door de mislukte oogsten  was uiteindelijk verantwoordelijk voor meer dan één miljoen doden.

De mensheid is nog nooit eerder getuige geweest van een ontwikkeling op een schaal zoals die zich ontwikkelt in N.O Afrika. In het geologische verleden van onze planeet zijn dit soort grootschalige gebeurtenissen vaak verbonden met massaextincties. Ik ben ervan overtuigd dat wat zich in de Dankil Depressie afspeelt op bepaalde momenten een grote impact zal hebben en er periodes komen waarbij de veiligste plaats om te overleven een ruimte station is in een baan om de aarde. Natuur is geweldig maar soms kan je er ook iets teveel van hebben. Overheden spenderen nu miljarden aan belastinggelden in een zinloze poging de toch al miniscule hoeveelheid CO2 in onze atmosfeer te reduceren. Niet omdat er iets met ons  klimaat aan de hand is maar door een volslagen malafide en doorgeslagen overheidsbeleid. Daarom is een simpele vraag gerechtvaardigd. Kan het zijn dat er iets mis is met onze prioriteiten? Met dank aan Pierre Gosselin, NOTRICKSZONE