Een bijdrage van Jan Jacobs (België).
Het is zover, onze staatsscholen worden in versneld tempo ingezet voor het ‘dumbing down’ van de schoolgaande jeugd. Burgerschap, zo heet het nieuwe vak dat vanaf 2018 de kinderen zal indoctrineren. Een politiek correcte droom waar groen/linkse medemensen in extase van geraken. Eindelijk zullen de kinderen uit ons onderwijssysteem rollen, naar het door hun zo gekoesterde ecologische, pamperende en eerlijk herverdelende duurzame wereldbeeld, zo hopen ze toch. Katholieken probeerden en faalden jammerlijk, nu is het de beurt aan dat nieuwe geloof, de milieureligie. Watermeloenen die onze welvaart bedreigen en een direct gevaar betekenen voor onze moderne maatschappij staan aan ons onderwijsroer. Dat mag verontrusten.
Wetenschappelijk milieuactivisme
Wie onlangs eens op scholen is langs geweest zal dit samen met mij kunnen vaststellen, wetenschap in scholen is vooral milieuactivisme geworden. Veel kinderen en wellicht ook veel onderwijzend personeel, verwarren wetenschap met milieuactivisme. Wetenschap is verworden tot een soort moreel elixir. Duurzaamheid is het paswoord. Wie het niet kent en er niet mee opstaat en gaat slapen is niet geslaagd, want zeker niet in staat om in het toekomstige duurzame Utopia mee te draaien.
Wetenschap, de dag van vandaag, dat is vooral ‘paniek over het klimaat’ en ‘innovatie’ heeft als doel te doen alsof we daar iets aan gaan veranderen of oplossen. Week van de wetenschap lijkt tegenwoordig op de groene-eco-activistische week. Elke schooldag lijkt het wel ‘Earth day’. De kans dat u een project gaat zien van kinderen die zoeken naar oplossingen om beter, sneller en goedkoper meer olie of gas te vinden, nucleaire energie op te waarderen, of ggo (genetisch gemodificeerd organisme) verder te ontwikkelen, is vrijwel onbestaand. Echte oplossingen die de som van alle kennis van de mensheid kunnen vergroten, of daartoe kunnen bijdragen en op die manier miljoenen arme mensen in de derde wereld zouden kunnen helpen, u zal tevergeefs zoeken. Projecten om zwaarlijvigheid, autisme of kindersterfte te voorkomen, helaas.
De meeste studenten zullen napraten wat ze elke dag horen en waar ze vooraf van weten, dat gaat scoren. Misschien kom je er zelfs wel mee in de media. Dan ben je een held die de wereld gaat redden. Met veel belastinggeld mag je dan rijk worden, omdat je dan een door de groene/linkse benoemde ambtenaren en politici een goedgekeurde ondernemer bent.
Grote onderscheiding voor bezorgdheid
Plastiek flessen, modder of ander afval verwerken of recycleren in eco-producten of tot één of andere soort van onbetaalbare energie, dat zijn de projecten die u krijgt te zien. Studenten krijgen dan een grote onderscheiding voor bezorgdheid, niet voor economische haalbaarheid. Dat spreekt vanzelf.
Groene jobs en academische titels met milieu of hernieuwbare energie-researcher in, zijn het nieuwe hip en worden volop door scholen gepromoot. Milieuambtenaar, welke gemeente heeft er geen? Bijdrage aan de maatschappij is nul. Toegevoegde waarde ook nul. Kosten, onbetaalbaar. Welvaartsvernietiging onvoorstelbaar. Realistische projecten onbestaand. Inzicht in de materie, nauwelijks. Maar aanzien, ja dat heb je te koop met zo een titel. Voor even toch nog, want het zijn jobs zonder toekomst in een falende industrie met utopische pie-in-the-sky- projecten. Wie nodigen scholen uit om zonder tegenspraak klimaatactivisme te verspreiden? Juist, een leraar geschiedenis en groenactivist. Een man die zelfs niet eens in debat durft te gaan met ondergetekende. Zo zwak zijn zijn geloof en overtuiging, zo slecht zijn leerlingen en leerkrachten nadien geïnformeerd. Zo hopeloos en angstig is ons onderwijs geworden, dat de andere mening moet worden onderdrukt en gecensureerd als het even kan.
Positieve elementen
Hoeveel leerkrachten geven positieve elementen mee aan hun leerlingen? Bijvoorbeeld dat de wereld en de mensheid er nu veel beter voorstaat dan een eeuw geleden, dat we verdrinken in de olie en dat we in de jaren zeventig dachten dat die olie nu op zou zijn. Net zoals vrijwel alle andere grondstoffen trouwens. Dat we in de jaren zeventig angst hadden voor de nieuwe ijstijd, die wetenschappers ons voorspelden. Dat alle doemvoorspellingen niet zijn uitgekomen. Dat armoede in de wereld spectaculair is afgenomen, net zoals ongeletterdheid, dat vaccinatie het vreselijke polio uit de wereld hielp. De opsomming van alle positieve ontwikkelingen die de mensheid de voorbije eeuw onderging zijn eindeloos lang. Dat 150 jaar geleden een arbeider één dag diende te werken om één kaars te kunnen kopen om wat licht te hebben. Geen utopische socialist had het ooit voor mogelijk gehouden, hoe goed wij het nu hebben.
Hoeveel leerkrachten leggen uit aan hun studenten dat klimaatverandering slechts een milde zeer beheersbare externaliteit betreft. Hoeveel leggen uit dat fossiele brandstoffen de mens beschermt tegen een vijandige natuur en de mensheid ongekende welvaart bracht. Fossiele brandstoffen zijn geen bedreiging voor de mens, maar beschermen de mens voor een vijandige natuur. Hoe leggen leerkrachten uit, dat kinderen in armoede zouden omkomen van de honger en levensbedreigende onbehandelbare infectieziekten, indien onze grootouders dezelfde terughoudendheid tegenover moderne innovatie hadden gehad.
Niet Jonas Salk, Marie Curie, Alexander Flemming of Louis Pasteur zijn de wetenschappelijke helden van vandaag. Nee, dat zijn de Elon Musks, Steve Jobs, Richard Bransons of Zuckerbergs van deze wereld. Mensen die luxe verschaffen of speelgoed voor miljonairs maken. Maar wel een aura rond zich creëren alsof ze de wereld willen redden. Marketing heeft de plaats ingenomen van echte wetenschappelijke vooruitgang. Overgiet met klimaat- of milieusaus en het gaat erin zonder slikken. Hollywood-vedetten met een ecologische en economische voetafdruk van een klein Afrikaans land, zijn de helden, of zijn het de nieuwe priesters van de milieukerk?
Raket met auto
Schiet een raket met een sportwagen de ruimte in en de wereld ligt aan je voeten. Echter, reeds in 1971 schoot NASA een raket, met bemanning en auto naar de maan. Liet dezelfde bemanning er met die wagen rondrijden en bracht die astronauten veilig terug weer naar de aarde. Nu, bijna een halve eeuw later komen twee van de drie motoren terug en is dat dus en succes waar de wereld van in opperste vervoering geraakt.
Scholen bouwen in Guatemala van gerecycleerde plastiek flessen (ik verzin het niet), Heelder pagina’s vol eco- en duurzaamheids-gezwam kan je vinden op Klascement. Weer het zoveelste project van een onderwijs op hol.
Niet alle kinderen trappen in de val van het gesubsidieerde staatsonderwijs. Gelukkig zijn er nog genoeg intelligente, nieuwsgierige en kritische geesten en wat private ondernemingen die zich losrukken van de georganiseerde staatsindoctrinatie. De vrije markt zal steeds zorgen dat producten en wetenschappelijke projecten die winstgevend en wenselijk zijn, hun weg wel zullen vinden. Het utopische wensdenken en de welvaartsvernietigende gesubsidieerde projecten, zullen bij de overheid blijven parkeren. Bij de academici die zoals Taleb het zo mooi beschrijft, de ‘IYI (intellectual yet idiot)’ zonder ‘skin in the game’.
Per definitie is innovatie een idee of een effectiever proces, applicatie, oplossing of werktuig dat de vraag van de vrije markt kan beantwoorden, of dat aan een vraag (gekend of onbekend) van de bevolking kan invullen. Links is gewoon niet in staat om een onderscheid te maken tussen wat hun ideologie voorschrijft en de uiteindelijke economische realiteit. Het is daarom niet wenselijk om juist deze mensen de parameters in handen te geven van wat wetenschap nu eigenlijk moet zijn in ons onderwijs, laat staan onze economie.
Bron hier.
“Dat we in de jaren zeventig angst hadden voor de nieuwe ijstijd, die wetenschappers ons voorspelden.”
Ja er waren inderdaad wetenschappers die voorspelden dat als we verder zouden gaan met vervuilen (aerosolen) we een nieuwe ijstijd zouden krijgen, het overgrote merendeel van wetenschappers verwachten afkoeling.
http://ams.confex.com/ams/pdfpapers/131047.pdf
Maar goed ervaring leert dat Jan Jacobs niet geïnteresseerd is in een debat over zijn mening, die moeten we accepteren!
https://www.climategate.nl/2017/10/aarde-weigert-halsstarrig-gevaarlijk-op-warmen/comment-page-1/#comments
Ik wacht nog steeds op het intrekken van de mening van Jan Jacobs dat Bates beweerde dat er fraude was
the following sections, I provide the details of how Mr. Karl failed to disclose critical information to NOAA, Science Magazine, and Chairman Smith regarding the datasets used in K15. I have extensive documentation that provides independent verification of the story below. I also provide my suggestions for how we might keep such a flagrant manipulation of scientific integrity guidelines and scientific publication standards from happening in the future. Finally, I provide some links to examples of what well documented CDRs look like that readers might contrast and compare with what Mr. Karl has provided.
U kan de volledige tekst van Bates zelf, hier lezen, alle 4100 woorden. Maar opzettelijke manipulatie en het opzettelijke niet onthullen van belangrijke informatie.. Dat is imo fraude.
Maar zoals ik u al eens stuurde, u bent mijn tijd niet waard.
https://judithcurry.com/2017/02/04/climate-scientists-versus-climate-data/
Ik weet het je vind het aanpassen van je mening aan de feiten wat lastig.
John Bates heeft een probleem met het archiveren van de data zoals het gevolgd is door Karl et al.
“The most serious example of a climate scientist not archiving or documenting a critical climate dataset was the study of Tom Karl et al. 2015”
Niet met de uitkomst van de studie van Karl et al.
Jij schreef “data-manipulatie en ondeugdelijke praktijken hadden plaatsgevonden, om een politieke agenda van Obama in Parijs 2015 door te drukken”
Ja en zulke grove beschuldigingen kun je niet waar maken, je eigen bron (de daily fail) moest dat ook het volgende schrijven
“characterising Dr Bates’ claims in this way the newspaper had failed to take care over the accuracy of the article, in breach of Clause 1 (i) and had then failed to correct these significantly misleading statements, in breach of Clause 1 (ii).
The graph which accompanied the article had provided a visual illustration of the newspaper’s contention regarding the difference between the ‘flawed’ NOAA data and other, ‘verified’, data. The newspaper’s failure to plot the lines correctly represented a breach of Clause 1 (i), and there had been a further failure to correct the significantly misleading impression created as a result.”
UIteraard was de data op dat moment gewoon beschikbaar voor de geïnteresseerden (maar dat is niet voor Jan Jacobs want die kan niets met data of wetenschappelijke rapporten alleen maar wat met sensatie artikeltjes)
Maar goed keihard fraude roepen en dan weg rennen is natuurlijk makkelijker dan laten zien dat je een kleine beetje morele integriteit hebt.
“Rechts”laat weer duidelijk zien dat voor hen politiek belangrijker is dan wetenschap
Jammer hoor
De hele links/rechts definities lijken mij aardig achterhaald.
Wanneer dikbetaalde grachtengordelbakfietsers Groenlinks stemmen en bewoners uit achterstandswijken LPV, wanneer een “rechtse” VVD nog méér subsidie wil geven aan een stompzinnige transitie dan “links” groen ooit in gedachte had, wanneer antifascisten zich kleden & gedragen als fascisten en zelfs zwartgekouste christenbroeders zelf aan de klimaatthermostaat willen draaien ipv dat aan hun almachtige God over te laten,
wat is dan nog links of rechts?
Jan Jacobs, jij blijkt Karl in diskrediet te willen brengen omdat hij zijn data niet correct archiveerde. Dat is echter een zeer breed probleem. Niet alleen in de klimaatwetenschap, maar in vele takken van de wetenschap. Ik wil het daarom niet goedpraten, maar het betekent helemaal niet dat zo’n persoon geen degelijk onderzoek heeft gedaan.
Maar ondertussen heb je weer een mooie afleider gevonden van het andere punt waar JvdH naar verwijst. Hij geeft ook een link naar een pdf “THE MYTH OF THE 1970S GLOBAL COOLING SCIENTIFIC CONSENSUS” Hij toont hiermee mooi aan dat het gewoon niet klopt wat jij schreef: ““Dat we in de jaren zeventig angst hadden voor de nieuwe ijstijd, die wetenschappers ons voorspelden.” Durf jij hier constructie mee om te gaan? Durf jij hierop te reageren?
We zijn echt in 1984, waar Winston op het ministerie van waarheid de geschiedenis herschrijft om het aan te passen aan de party line. nl.wikipedia.org/wiki/1984_(boek)
Dus er was totaal geen angst voor een nieuwe ijstijd in de zeventiger jaren. Hoe kom je erbij?
populartechnology.net/2013/02/the-1970s-global-cooling-alarmism.html
Erg overtuigend André
André, het zijn allemaal kranten artikelen. Geen bewijs van “wetenschappelijke consensus”.
“At the time, some papers in the scientific literature did explore this hypothesis, but a larger number of papers were published on the topic of global warming due to greenhouse gas emissions. The global cooling hypothesis nonetheless gained temporary popularity due to a combination of a slight downward trend of temperatures from the 1940s to the early 1970s and press reports that did not accurately reflect the full scope of the debate in the scientific literature.”
wikipedia
Àndre, Erik,
Dit is wat Jan Jacobs schreef (goed LEZEN)
““Dat we in de jaren zeventig angst hadden voor de nieuwe ijstijd, die wetenschappers ons voorspelden.”
Het gaat dus om de WETENSCHAPPERS , dus niet om de JOURNALISTEN van de MSM die krantjes moeten verkopen met sensatie artikeltjes.
Maar zo kritisch zijn jullie dus niet als er iets is wat jullie mening bevestigd is het al snel waar.
Vreemd genoeg is Andre Bijkerk al eerder op zijn weinig kritische houding op dit punt gewezen in 2015
climategate.nl/2015/09/de-kleine-ijstijd-van-1945-1974/
Een bekende van mij schrijft regelmatig
“If the facts change, I change my opinion, what do you do sir?”
Hans L, weet jij nog wie dat was?
Inderdaad, heel goed lezen.
Er stond:
Er stond niet dat er consensus was dat er een ijstijd kwam. Dat is dus een gemene stroman.
Hier is zo’n ijstijd voorspellende wetenschapper:
youtube.com/watch?v=DsdWTBNyvX0
Maar knap gedaan, eerst de geschiedenis veranderen en dan degene voor leugenaar uitmaken die dat niet in de gaten hebben gehad. Ja er zijn altijd wetenschappers die het volk de stuipen op het lijf joegen met hun voorspellingen. Dat is een onuitroeibare ziekte.
Op 3 December 1972 schreven 42 wetenschappers een brief aan Nixon, waar ze hem waarschuwden voor de nieuwe ijstijd en de voedseltekorten. Nu doen alsof dit nooit en wetenschappelijk gesteunde stelling was, is gewoon de geschiedenis willen herschrijven. Heb screenshot van die brief, maar blijkbaar kan men dat hier niet opladen op het forum.
In 1976 was er zelfs een documentaire waar Leonard Nimoy aan meewerkte ‘ the coming ice age’. http://www.ockhams-scheermes.be/349104224
Kranten en tijdschriften stonden er vol van http://www.ockhams-scheermes.be/429892794
Jan Jacobs, Jij geeft helemaal geen onderbouwing voor jou beweringen. Maar hier zijn de feiten:
1/ Het waren geen 42 wetenschappers die een brief schreven naar Nixon. Het waren er 2, maar zij deden dat na een congres waarop er 42 waren. Dat betekent niet dat die 42 het helemaal eens waren met die brief!
2/ Een samenvatting van dat congres was gepubliceerd in Science en vind je op http://science.sciencemag.org/content/178/4057/190. Ze concluderen onder andere dat er (in 1972) nog geen bewijs was voor AGW, maar ook niet voor het tegendeel! Ze verwachtten een cooling van natuurlijke oorzaak, omdat het interglaciaal op zijn einde loopt, maar geven geen duidelijk beeld van hoe snel dat zou gaan (decennia? eeuwen?).
3/ ze beseffen dat er veel is dat ze nog niet weten.
4/ De brief aan Nixon was politiek geïnspireerd, en verwees ook (op hoogtepunt van de Koude Oorlog) naar het effect van extreem weer op mislukte oogsten in de Sovietunie. http://archive.economonitor.com/blog/2009/10/an-important-letter-sent-to-the-president-about-the-danger-of-climate-change/
5/ De president beval een onderzoekscomité. Dit stelde vast dat er eigenlijk te weinig kennis was over klimaat, en dat was de trigger voor echte klimaatwetenschap.
Dus, zelfs in de jaren ’70 wist men eigenlijk al dat men toen niet echt kon inschatten of de mens een impact heeft op het klimaat of niet. Men verwachtte wel een einde aan het interglaciaal, maar wist niet wanneer dit zou komen. Wellicht waren er wel mensen die “angst hadden voor de nieuwe ijstijd”, maar dat was meer gebaseerd op veronderstellingen dan op harde data. Door daar echter een stevige scheut Koude-Oorlog retoriek aan toe te voegen, lukte het de wetenschappers om hierover meer onderzoek te kunnen doen.
@Henk dJ 18 april 2018 om 18:33
Als de oorspronkelijke gegevens niet beschikbaar zijn dan kan de publicatie ook niet weerlegd of bevestigd worden.
Dat lijkt mij voldoende reden om een publicatie uit de archieven te halen.
J. van der Heijden, dank voor je verwijzing naar en de pdf van het review-artikel van Peterson et al. over Global Cooling / Warming en (non) consensus daarover in de 1970s. Heel boeiend.
Een “Indrukwekkend” rapport dat met terugwerkende kracht naar de gewenste “AGW”-conclusie toe werd geschreven: “The cooling was caused by the aerosols”.
After 31 years working for E.I. DuPont de Nemours here is my understanding about “ozone depletion” — the warm-up act for anthropogenic CO2-induced “global warming”. Even the proponents of human-induced “ozone depletion” are starting to realize that the thinning of the ozone layer is a natural phenomenon that just waxes and wanes.
Antarctica has a larger “ozone hole” (actually it’s a thinning) due to emissions of Mt. Erebus and the southern volcanoes of Chile, like Mt. Calbuco.
Published on August 13, 2017; https://principia-scientific.org/the-myth-of-man-made-ozone-depletion/
Nou Scheffer,
Laat mij dan eens zien dat de conclusies niet kloppen, waar zijn de wetenschappelijke rapporten die wel afkoeling voorspelden en die niet in het document genoemd zijn….
Dus niet een plaatje van de voorkant van Time maar gewoon wetenschappelijke publicaties uit de jaren 70.
Succes!
Oh en een linkje naar ene opinie blog over O3 is weer eens heel wat anders, natuurlijk wel een reden dat het minder is opgewarmd dan de eerste modellen lieten zien, maar dat is een heel ander verhaal
De conclusies kloppen natuurlijk met de vooropgezette doelstelling Heyden, dat onderschrijf ik ook, maar dat is niet zoveel waard. Het is sinds Montreal “waxes and waning”, zoals altijd al was met de ozon in de wereld.
Ik hecht dus meer aan de inhoudelijke kritiek op de klimaatalarmistische “ozone depletion” en “Montreal”, published on August 13, 2017; https://principia-scientific.org/the-myth-of-man-made-ozone-depletion/
In plaats van elkaar weer de loef willen afsteken met allerlei linkjes, ben ik eigenlijk ben ik wel benieuwd wie van degenen die een bijdrage leveren aan bovenstaande discussie in eigen bewoordingen kan aangeven waarop die wetenschappers hun voorspelling op een nieuwe ijstijd baseerden? Wat was hun argument? Dus gewoon, in eigen bewoording, zonder linkjes.
Heel simpel, het was destijds een halve graad Celsius kouder geworden sinds de 1940s en bitter koude winters teisterden Noord Amerika. De onzekerheid over de mechanismes van ijstijden waren nog veel groter. De afkoeling kon ook te wijten zijn aerosols, met name sulfaten. Niemand kon echter wat zinnigs zeggen. Maar de media zijn nooit verlegen om rampspoed en ellende de wereld in te jagen.
Later is overigens die halve graad verdampt, als gevolg van de intrede van het Adjustoceen
Toch linkjes dan:
climategate.nl/2015/09/de-kleine-ijstijd-van-1945-1974/
climategate.nl/2015/10/mysterieuze-verdwijning-van-een-halve-graad/
Mee eens André en Erik. Op zich is het niet vreemd dat er wetenschappers waren in de jaren 70, die een enorme economische groei voorzagen met alle gevolgen van dien: een enorme toename van luchtvervuiling (aërosolen). Van aërosolen is bekend dat ze voor afkoeling zorgen en dat in een tijd dat de temperatuur (tijdelijk weten we nu) aan het dalen was. Eén plus één was twee, voor sommige wetenschappers dan. Want ook toen al was de overgrote meerderheid van de wetenschappers een andere mening toegedaan en voorspelden opwarming, geen afkoeling. Maar je dat was geen nieuws. Dus daar stonden de kranten niet vol van.
Dus André en Erik, als er al angst was voor een nieuwe ijstijd in de zeventiger jaren dan was dat toch vooral te danken aan de media en niet de wetenschap. Maar dat is ook niet zo gek. Beide streven een ander doel na. Een nieuwtje is scoren voor de media en dat levert hogere verkopen en dus centjes op. En als een wetenschapper het zegt, dan zit je als journalist geramd met je bronnen.
Wat we in ieder geval kunnen constateren is dat in de jaren 70 een minderheid aan wetenschappers een andere mening was toegedaan en inmiddels kunnen we concluderen dat ze er naast zaten. De klimaatwetenschap heeft sinds de jaren 70 enorme sprongen voorwaarts gemaakt, dus de kans dat een huidige kleine minderheid wetenschappers, die een alternatieve mening is toegedaan, het nu wel bij het rechte eind heeft is vele malen kleiner dan in de jaren 70.
Dan heb je de foute les geleerd. De les is, dat wanneer iemand zoals Stephen Schneider, wetenschapper, “chicken little” speelt en de komende ijstijd predikt, dan doet hij dat -bij gebrek aan overtuigend bewijs- om dat prediken zelf, om in de schijnwerpers te staan, als redder van de wereld. Wanneer diezelfde Stephen Schneider dan vervolgens 180 graden omdraait en global warming gaat prediken dan is dat -bij gebrek aan overtuigend bewijs- dat om dat prediken zelf, om in de schijnwerpers te staan, als redder van de wereld.
Verder is de klimaatwetenschap geen spat opgeschoten, wanneer je zoveel nieuwe ontdekkingen en andere dingen moeten interpreteren en uitleggen, dan groeit alleen maar de kans dat je er steeds verder naast komt te zitten.
Guido zei het eerder al. Nooit op één wetenschapper afgaan.
En let wel. Vóór de jaren zeventiger van de vorige eeuw hield vrijwel niemand zich bezig met klimaat. Het nauwkeurig archiveren van metingen en de bijbehorende metadata had dan ook een lagere prioriteit. Ieder instituut in de wereld had zijn eigen meetmethoden. Pas sinds de mid jaren 50 van de vorige eeuw begon de WMO met het opstellen van meetstandaarden. Niet zo vreemd dus dat in ieder geval metingen van voor die tijd enige aandacht (en correcties) behoeven.
Daarnaast zijn er de laatste 35 jaar vele satellieten de ruimte ingeschoten die een schat aan klimatologische parameters meten. De voorspelperiode van weermodellen wordt ieder decennium met een dag verlengd. Klimaatmodellen worden dienovereenkomstig ook steeds beter.
Maar ja, als jij dat allemaal negeert, dan is de klimaatwetenschap inderdaad geen spat opgeschoten.
Oh denk je dat Stephen Schneider de enige is, die predikt -bij gebrek aan overtuigend bewijs- om dat prediken zelf, om in de schijnwerpers te staan, als redder van de wereld?
Verder lijkt het erop dat nu juist al die extra meetresultaten die de laatste jaren beschikbaar zijn gekomen, nu net even toevallig niet dat nog steeds ontbrekend bewijs van global warming produceren.
mwenb.nl/the-missing-tropical-hot-spot/
aai.ee/~olavi/E-Ac-Sci-07.pdf
Beste Ronald,
“Daarnaast zijn er de laatste 35 jaar vele satellieten de ruimte ingeschoten die een schat aan klimatologische parameters meten”.
1. Wie heeft die de ruimte ingeschoten ?
2. Wie heeft al die technologie getest en gekallibreerd ?
3. Hoe verhouden zich data uit oude waarnemingstechnieken met de nieuwe en hoe worden ze vergeleken ?
4. Gelooft Ronald gewoon alles ?
Wetenschappers kunnen allen maar terugkoppelen wat de staat van huidige wetenschappelijke dienst is. Dus een huidige interpretatie van het weten van dit moment, gebaseerd op dat wat we/men weet /heeft gemeten in de verleden tijd. Eea toelichten en verklaren en motiveren is wat anders. Daar gaat het hier mis, want velen die niet de feitelijke kennis hebben oreren en oordelen er ook maar op los. Vind wel dat climategate met meer nieuwe mensen hier een volgende fase heeft bereikt wat internet wel mogelijk maakt. Met elkaar te mogen uitwisselen om verder te komen, de universiteitsgrenzen beslecht; lijkt me een goed plan ;)
@André, goeie onderbouwing, die link ;-)
@Michiel
ad1. ESA, NASA, ISRO, CNSA, Roskosmos, JAXA (en wellicht vergeet ik er nog één of twee)
ad2. bovenstaande ruimtevaartorganisaties in samenwerking met de fabrikanten van de satellieten en vele onderzoeksinstituten wereldwijd.
ad3. Die verhouden zich heel goed tot elkaar. Waarnemingen van wat jij oude technieken noemt worden vaak gebruikt voor calibratie van data afkomstig van satellieten. Weermodellen maken gebruik van beide en dat kan alleen als ze consistent zijn.
ad4. Nee
@Anne
We doen ons best.
Ronald,
ik heb het wat te bescheiden geformuleerd. Van 1850 tot 2000 was de opwarming snelheid gemiddeld 0,36 graad per eeuw. Van 1850 tot 1936 was de opwarmsnelheid 0,09 graad per eeuw.
Echter van 1936 tot 1978 was de afkoel snelheid -0,46 graad per eeuw. Dus logisch om de afkoeling in die 42 jaar heel serieus te nemen. Dat gebeurde dan ook zoals André liet zien.
Gebruikt WfT en hadcrut4 NH data.
Ronald, ik denk dat je er hier wat toe doet want eerlijke communicatie is toch wel van belang. Mensen zeiken hier elkaar vaak af, maar lijkt me niet de manier. Maak gebruik van elkaars expertise en schroom niet de mindere te zijn. Uiteindelijk willen we met elkaar het beste, althans dat hoop ik maar.
Dat is zeker logisch Erik, maar laat ik dan jouw sommetje helemaal afmaken tot het eind. Met jouw cijfers betekent dat dus dat in de periode 1978 tot 2000 de opwarmsnelheid +2.98 graad per eeuw was. WFT zal dat bevestigen neem ik aan.
Als je het logisch vindt dat men -0.46 graad per eeuw heel serieus neemt dan is het toch minstens zo logisch om +2.98 graad per eeuw serieus te nemen, lijkt me?
En ik weet ook best dat hoe korter je de periode neemt, des te riskanter het is om conclusies te trekken. Maar toch. Zo is in ieder geval je sommetje compleet.
Ronald,
wft bevestigd het niet helemaal. Ik vind een toename van 2,25 graad per eeuw over de periode 1978-2000 voor de hc4 nh data.
Een flink deel van die toename is tijdelijk, als onderdeel van de opgaande tak van een circa 60 jarige cyclus. Als de cyclus weer naar beneden gaat zal de toename snelheid veel geringer worden. We kunnen dat zien aan het optreden van een hiatus na 2000. Zie bv de satellietdata van UAH.
Ok Erik, dan gaat er onderweg blijkbaar iets niet helemaal goed in je sommetje of WFT trend berekening; een verschil van 0.7 graden per eeuw is niet niks tenslotte en bepaald geen afrondingsfout. En ja, dat toenames en afnames tijdelijk zijn dat is een beetje een dooddoener. De -0.46 graad per eeuw in de jaren 70 was ook tijdelijk ja.
Ik vind trouwens dat je wel erg makkelijk over deze > 2 graden per eeuw opwarmsnelheid heenstapt, als je tegelijkertijd nogal wat waarde hecht aan de 0.46 graden per eeuw afkoeling. Dat is niet erg consistent.
“Als de cyclus weer naar beneden gaat zal de toename snelheid veel geringer worden.” Ja, dat is volkomen triviaal. De vraag is OF de cyclus weer naar beneden gaat? Als je een 2-de orde harmonische fit en dat extrapoleert wel, althans tijdelijk, maar met een iets hogere harmonische fit ziet de wereld er al weer heel anders uit. Dus dat is vooral wishful thinking, van jouw kant. Maar goed als jij desondanks heel veel vertrouwen hebt in die 2-de orde harmonische fit, besef dan wel dat deze huist op een lineaire trend …. omhoog.
En de hiatus heeft geen enkele invloed gehad op de temperatuur trend na 1978:
http://woodfortrees.org/plot/hadcrut4gl/mean:12/plot/hadcrut4gl/from:1978/to:2000/trend/plot/hadcrut4gl/from:1978/to:2017/trend; de blauwe lijn (1978-2017 lineaire trend) ligt vrijwel perfect over de groene (1978-2000 lineaire trend). Tijdens de hiatus is de hoeveelheid NH zeeijs daarentegen wel versterkt afgenomen zoals ik je eerder liet zien.
Ronald,
Na circa 2000 is de hadcrut reeks nogal aangepast, waardoor ten onrechte de indruk ontstaat dat de door velen besproken hiatus niet zou bestaan. Men noemt dit soms homogenisatie. Vergelijk de niet aangepaste hadcrut met de aangepaste. We leven in het adjustoceen helaas.
http://woodfortrees.org/plot/hadcrut4gl/from:1979/to:1998/trend/plot/hadcrut3gl/from:1979/to:1998/trend/plot/hadcrut3gl/from:1998/to:2014.5/trend/plot/hadcrut4gl/from:1998/to:2014.5/trend/plot/hadcrut4gl/from:1979/plot/hadcrut3gl/from:1979
Zie ook de satelliet data van UAH6. De lin trend vanaf 1997 of vanaf 2001 is dezelfde tot 2016. De El Nino van 1998 heeft daarop kennelijk geen effect. Ik trek de lijnen niet door tot heden omdat de EN van 2016 nog niet geheel is uitgewerkt.
http://www.woodfortrees.org/plot/uah6/from:1997/to:2016/trend/plot/uah6/from:2001/to:2016/trend/plot/uah6/from:1980/to:1998/trend/plot/uah6
Merkwaardig Erik dat je nu ineens teruggrijpt op een inferieure dataset. Homogenisatie wordt niet voor de lol gedaan, dat is noodzakelijk om de beste meetreeks over lange termijn (nodig voor klimaatonderzoek) te verkrijgen. Je maakt altijd gebruik van Hadcrut4, nu ineens van Hadcrut3. Wederom een inconsistentie.
Homogenisatie is noodzakelijk omdat de omgeving rondom meetpunten verandert in de loop van decennia, maar ook verandering van bijvoorbeeld de pagode naar een Stevensonhut. Nog een voorbeeld. NOAA heeft de KNMI data in het verleden niet goed gebruikt. Daarom was een correctie nodig, zie het plaatje met de oranje (reported) en blauwe lijn (measured) op https://www.climategate.nl/2016/11/eindelijk-is-mens-100-procent-verantwoordelijk-klimaatverandering-dank-aan-knmi/
Adjustoceen is noodzakelijk om de beste datareeksen te krijgen. De bekende helden hier Spencer en Christy (UAH) zijn al 20 jaar bezig hun satellietdata te ‘adjusten’. Maar daar klaagt niemand over. En terecht! jij gebruikt immers ook de meest recente data van hen.
Probeer iets minder te cherry-picking Erik. Klimaat gaat over perioden van 30 jaar. Ook de UAH trend is gewoon positief, als je het netjes doet
http://www.woodfortrees.org/plot/uah6/from:1997/to:2016/trend/plot/uah6/from:2001/to:2016/trend/plot/uah6/from:1980/to:1998/trend/plot/uah6/plot/uah6/from:1980/to:2018/trend
Ronald,
Natuurlijk kun je een rechte lijn trekken door de UAH data, maar dan mis je informatie over de mechanismen. Je doet dan net of de El Niño’s aan het rustig stijgende CO2 te wijten zijn.
Maar je mag het doen. Maar dan niet claimen dat alle stijging aan CO2 te wijten is.
Ik heb elders al een keer laten zien dat de temperatuur stijging in de korte periode van de UAH reeks geheel verklaard kon worden door temperatuur sprongen tgv de El Niño’s.
Overigens zal duidelijk zijn dat definitie van klimaat over 30 jaar veel te kort is in de aanwezigheid van cycli over meer dan 60 jaar. Bij een voldoende lange periode zal de som vd cycli nul worden en houden we de echte trend over. Die echte trend is vrij laag in de bijna 170 jarige meetperiode. Zelfs de homogenisatie na 2000 was niet tegen de lange duur vd meetperiode opgewassen.
De gemiddelde temperatuur toename bij hadcrut komt dan uit op een dikke 0,5 graad per eeuw. De gemiddelde toename bij de zeeopp temp is een dikke 0,4 graad per eeuw over dezelfde periode. Guido denkt dat deze trend aan CO2 te wijten is, maar er zijn meer mogelijkheden. Persoonlijk denk ik dat er te weing CO2 toename is geweest om de gevonden temperatuur trend mogelijk te maken.
Erik, je negeert al mijn punten, je gaat niet in op je inconsistenties en verlegt de discussie continu, zonder een voorgaand stuk van de discussie netjes af te ronden. Dat is je goed recht. Wat ik kwalijker vind is dat je mij worden in de mond legt zoals: “Maar je mag het doen. Maar dan niet claimen dat alle stijging aan CO2 te wijten is.” Ik claim dat nergens. Geen inconsistentie deze keer, maar gewoon een fout.
“Persoonlijk denk ik dat er te weing CO2 toename is geweest om de gevonden temperatuur trend mogelijk te maken.”
Waarom denk je dat?
De periode van de UAH data besloeg meerdere El Nino’s en El Nina’s. Als je daarvoor zou corrigeren houd je een stijgende trend over. Helaas is WFT niet slim genoeg om dat te tonen. Aan jou dan de vraag wat die stijgende trend veroorzaakt?
Excuus. Geen El Nina’s, maar La Nina’s uiteraard.
Ronald
Tijdens de hiatus is het zeeijs inderdaad afgenomen, maar niet het minimum vh zeeijs sinds 2007. Betekenis?
Op andere zaken kom ik nog terug. Eerst maar even rusten.
https://www.dropbox.com/s/u2crlrsexb7hyfu/IMG_0163.JPG?dl=0
zie ook
http://woodfortrees.org/plot/nsidc-seaice-n/from:1979.16/every:12/plot/nsidc-seaice-n/plot/nsidc-seaice-n/from:1979.62/every:12/plot/nsidc-seaice-n/to:2017.83/trend
Op basis van feiten Ronald. Vanaf 1936 42 jaar lang een daling met een tempo van bijna een halve graad per eeuw. Ik kan me voorstellen dat deskundigen toen bezorgd waren, net zoals deskundigen nu bezorgd zijn over stijging met een halve graad per eeuw.
@ Jacobs, dank voor je analyse en conclusies:
Men mag concluderen dat de “duurzame” en klimaatalarmistische gesubsidieerde Rijkspropaganda de argeloze burgers en volksvertegenwoordigers beroofd heeft van het elementair kritische denken.
Het “duurzame” geld stroomt binnen bij de groene kapitalisten, terwijl de argeloze burgers worden opgezadeld met onnodige en ineffectieve hoge klimaatbeheersingskosten.
[ Links is gewoon niet in staat om een onderscheid te maken tussen wat hun ideologie voorschrijft en de uiteindelijke economische realiteit]
dit is een scherpe opmerking !
De Groenen veroordelen de Shell voor de rommel die Nigeria maakt en realiseert zich daardoor niet dat die olie onze leefwijze mogelijk maakt, enz.
Een tractor vervangt 2000 landarbeiders. Nog maar enkele eeuwen geleden werkte 70% van de bevolking op het land. Die spierkracht hoef je niet naar school te sturen,
Ons brede onderwijssysteem kost heel veel energie want onttrekt jonge mensen 15 jaar of langer aan het arbeidsproces. Fossiele brandstoffen maakten (maken) dat mogelijk. Teruggang naar een energie arme samenleving zal ons onderwijssysteem onder druk zetten. De huidige mens heeft meer vrijheid dan ooit. 1 liter benzine kost 1,50 en om handmatig evenveel energie op te wekken moet 2 volle dagen hard worden doorgewerkt. Uit de kraan komt vrijheid: geen wandeling naar het dorpsplein om te pompen. Uit het stopcontact komt vrijheid: stekkertje erin levert direct 3 pk. Advies aan de scholen: stel direct een nieuw vak in: zegeningen tellen.
Het huidige energiebeleid is hoofdzakelijk gestoeld op het voorzorgsprincipe. Een vreselijk principe dat wanneer het 10.000 jaar geleden zou zijn toegepast er voor gezorgd zou hebben dat we nooit uit de grotten gekomen zouden zijn. Onze hele beschaving zou nooit hebben bestaan. Wetenschap en vooruitgang vereisen het nemen van risico’s.
Ons onderwijs is jaren geleden over genomen door vrouwen. Vrouwen zijn van nature risicomijdend waardoor het voorzorgsprincipe op alle niveaus in onze samenleving wordt omarmd met alle schadelijke gevolgen van dien.
[voorzorg] vaak wijzen groene apostelen op onze niet-duurzame levenswijze. In de zin van “eindige grondstoffen” is dat juist. Tegelijk zien we dat onze levensstandaard hoger is dan ooit in de geschiedenis wat juist het gevolg hiervan is. Streven naar duurzaamheid in de brede zin van welvaartshandhaving lijkt mij een ethische plicht. Maar wat is er tegen om op weg naar dit ideaal eindige grondstoffen te gebruiken. Wij hebben een bepaald time-slot namelijk zolang er fossiele brandstoffen gewonnen worden, om duurzamer alternatieven te ontwikkelen. Het onthutsende is echter dat dit onderzoek nauwelijks plaatsvindt. De zonnepanelen en windmolens kunnen slechts met fossiele brandstoffen worden gebouwd, geplaatst en onderhouden zodat deze wereld ophoudt tegelijk met de fossiele energie. Hoezo voorzorgprincipe? Ik zie zelfvernietiging.
” De zonnepanelen en windmolens kunnen slechts met fossiele brandstoffen worden gebouwd, geplaatst en onderhouden zodat deze wereld ophoudt tegelijk met de fossiele energie.”
Ja Ja David, allarmisme van rechts zonder enige onderbouwing! JE kunt wel zien dat je zeer langdurig bent opgeleid! Graag je geloof achter de voordeur laten en je mening onderbouwen
Even off topic.
Vandaag in de NOP de tulpenroute gefietst.
4 grote molens op het land stonden stil. Bij één was groot onderhoud met een reuzenkraan erbij.
4 molens in het IJsselmeer stonden ook stil.
Na afloop eten bij van de Valk–Emmeloord– en ja hoor. Negen busjes van de enercon ( de onderhoudsjongens van de molens) stonden er op de parkeerplaats. En dat x 2 man per bus is 18 man. Plus dat de busjes met Duitse en Belgische kentekens er ook nog overnachten. Wat van der Valk Emmeloord alleen al aan windpark NOP verdiend heeft moet gigantisch zijn. Die jongens hebben daar kost en inwoning vanaf de eerste dag dat ze met de bouw van dit windpark zijn begonnen. En nu alles draait zijn er nog!
Komende tijd fiets ik vaker in die buurt.
Zal mijn bevinden dan melden…..ook als alles netjes draait.
Groet, Jan.
Vandaag langs de dijk Lemmer-Urk gefietst.
Windmolenpark NOP had een top dag.
Stond maar één molen stil. Die, waar de reuzenkraan bijstaat.
Moet een wiek vervangen worden.
Als je dan ziet wat er allemaal moet gebeuren.
Kraan opbouwen.
Wiek afvoeren. Wiek aanvoeren.
Vier grote zeecontainers opgesteld onder de molen…….met wat eigenlijk……onderdelen/speciaal gereedschap?
Minimaal zeven man aan het werk vandaag.
Groet, Jan.
Jan heeft natuurlijk gelijk dat momenteel onze scholen (en ook voor een groot deel onze universiteiten) op het gebied van klimaat en energie een beetje op de dool zijn door de enorme, overmaatse, invloed van de 20 man van Greenpeace, en de 15 van de Bond Beter Leefmilieu. (+ de immer aanwezige 10% “useful idiots” )
Maar in dat huidige “probleem” zit onmiddellijk ook de toekomstige oplossing.
Wie had bv. 60 jaar geleden kunnen voorspellen, dat mijn generatie 10 jaar daarna het juk van de toen boven hun kracht spelende Katholieke Kerk zou afwerpen ? Of wie had in China,tijdens Mao en net voor Deng, enige hoop dat het daar ooit beter zou worden dan een kom rijst per week ?
Zo zal het ook eindigen met deze klimaat-godsdienst. Omdat, simpelweg, zal blijken dat ook deze “keizer” geen kleren draagt.
Deze klimaat-godsdienst is ook vrij lokaal. Wordt enkel beleden in het Oude Westen. De momenteel meest dynamische streken van de wereld, die bovendien een meerderheid van de mensheid bevatten, zal het absoluut worst wezen.
En ook hier zullen dan de wetten van Newton spelen. Des te meer ze (proberen te) indoctrineren, des te groter de onzin die de jeugd moet slikken, des te groter zal de reactie daarop zijn.
Dan zijn we – ik schat vanaf 2025/2030 – voor de volgende 50 jaar af van gelijkaardige onzin. (Maar dan komt weer wat nieuws dat vooruitgang tegengaat … :-) … zo is nu eenmaal “de mens” …)
[ ik schat vanaf 2025/2030 ] dan komen de gesmolten zout reactoren op de markt en worden windmolens en zonnepanelen op slag overbodig.
De vooruitgang gaat net als het ‘klimaat’ met vallen en opstaan. Min of meer cyclisch net als de temperatuur. Het komt wel weer goed, het gezond verstand zal uiteindelijk wel zegevieren, hopelijk al bij het volgende kabinet. En dan maar snel Parijs opzeggen, en over tot de orde van de dag.
WfT fig.
http://woodfortrees.org/plot/hadcrut4nh/from:1936/to:1978/trend/plot/hadcrut4nh/to:2000/mean:12
Dus Erik, samenvattend. (1) Op basis van jouw sommetjes is de temperatuurstijging de laatste 30 jaar een stuk hoger dan de eeuw ervoor. (2) homogenisatie is een logische methode om de beste meetreeksen over langere periode te krijgen. (3) satellietreeksen worden continu ge-update, hetgeen ook logisch is. (4) er is geen enkele aanwijzing in de data dat de temperatuurstijging zal stoppen en over langere termijn weer zal dalen, anders dan op basis van een 2-de orde harmonische, waarvan niet is aangetoond dat een goed model is voor langere termijn globale temperatuur trends en (5) de hiatus heeft geen enkele invloed gehad op de temperatuur trend na 1978.
Ronald,
eerst nog maar even over noordpool zeeijs. Het zomer minimum oppervlak groeit sinds circa 2007. Het winter maximum niet, dit daalt.
Maar voor de ijsberen is het zomerminimum belangrijker, omdat ’s winters toch alles dicht ligt en de ijsbeer diep in slaap.
https://www.dropbox.com/s/wkk7vwbpon3sp9w/Screenshot%202018-04-22%2001.43.00.png?dl=0
Tjonge Erik, je bent wel hardleers hoor. Je bent alweer aan het cherry-picking. Zucht. En zelfs dan is met jouw cherry-picking de totale trend negatief. Laat maar eens hetzelfde plaatje zien vanaf 1980. Maar dat ga je niet doen. En dat is niet respectvol naar de lezer.
Maar belangrijker, klimaat gaat niet over 10 jaar, maar over meerdere decennia. Dat weet je best, maar je hebt goede redenen slechts deze periode te laten zien. Voor de rest ga je op geen enkel van mijn punten in. Kortom, je maakt geen enkele progressie in de discussie. Ik zie dan ook geen reden die voort te zetten.
Ronald
pt4. De 2e harmonische is sterk vertegenwoordigd in de temperatuur reeksen van atmosfeer en zee. Kijk maar eens in het frequentie domein van bv AMO.
Dit komt ook tot uiting in de reeks opgebouwd uit de harmonische 2-6 en 3-6. Zonder 2 krijg je een slecht resultaat. 2 is dominant.
http://woodfortrees.org/plot/esrl-amo/last:1488/fourier/low-pass:6/high-pass:2/inverse-fourier/offset:-0.0208009/plot/esrl-amo/last:1488/fourier/low-pass:6/high-pass:3/inverse-fourier/offset:-0.0208009/plot/esrl-amo/last:1488/mean:12
En kijk maar ens wat alleen 2 doet, in vergelijk met 3-7.
http://woodfortrees.org/plot/esrl-amo/last:1488/fourier/low-pass:2/high-pass:2/inverse-fourier/offset:-0.0208009/plot/esrl-amo/last:1488/fourier/low-pass:7/high-pass:3/inverse-fourier/offset:-0.0208009/plot/esrl-amo/last:1488/mean:12
pt1 is cherry-pick van jouw kant, 30 jaar is volstrekt onvoldoende. Met 30 jarige perioden kun je perioden met stijging, perioden met daling en constante temperatuur vinden. Probeer je periode zo lang mogelijk te kiezen als je iets over opwarming wil zeggen.
Ik heb bij het zeeijs minimum laten zien dat er mogelijk een kentering op gang komt. Harde uitspraken doe ik daarover niet omdat de periode veel te kort is.
wordt vervolgd.
Ronald,
je pt 1, 2 en 5.
Twee perioden van 40 jaar vergeleken. Circa zelfde snelheid, 1,5 graad per eeuw.
http://woodfortrees.org/plot/hadcrut3gl/from:1906/to:1946/trend/plot/hadcrut3gl/from:1972/to:2012/trend/plot/hadcrut3gl/mean:12
Ik werk bij oppervlakte data het liefst met hadcrut3 omdat daar het minst aan gerommeld is. Van data moet je afblijven, helaas werken er bij de verschillende datareeksen nogal vooringenomen wetenschappers. Waardoor soms resultaten zo ver als 100 jaar terug ‘gehomogeniseerd’ werden. Er zijn op internet legio voorbeelden te vinden. Google zelf maar eens.
Met aanpassingen achteraf kun je elk gewenst resultaat verkrijgen, zo is ook de tot 2015 veel besproken hiatus de nek omgedraaid.
Zoals ik hierboven ook al aangaf was het gerommel bij HadCrut niet voldoende om de gemiddelde trend sterk te beinvloeden. Hij bleef circa 0,5 graad per eeuw vanaf 1850 tot nu. De andere (amerikaanse) reeksen worden als onbetrouwbaar, niet stabiel, gezien vanwege de veelvuldige aanpassingen.
Prof Humlum uit Oslo heeft de data ingedeeld in 3 betrouwbaarheids klassen. Kwaliteitsklasse 1 zijn de satelliet data. Nr 2 de HadCrut data, Nr 3 de rest. (www.climate4you.com)
Ronald,
Ik stel mij het temperatuurverloop (kwalitatief) als volgt voor. Uit de geschiedenis weten we dat er een circa 1000 jarige cyclus is. Tellen we daar de circa 60 jarige cyclus bij op dan krijgen we het volgende:
https://www.dropbox.com/s/wr99c6jexbgwrsy/Screenshot%202018-04-23%2000.17.50.png?dl=0
“van data moet je afblijven”, “gerommel”.
Je hebt duidelijk nooit met klimaatreeksen gewerkt. Homogenisatie is gewoon noodzakelijk, maar dat wil jij niet inzien. En niemand die je daar van kan overtuigen. Dan houdt het op. Overigens zijn satellietdata het meest onderhevig aan correcties.
“vooringenomen wetenschappers”, “Met aanpassingen achteraf kun je elk gewenst resultaat verkrijgen”.
Hanteren alle klimaatwetenschappers een tweede agenda, volgens jou? Met welk doel? De baas pleasen, die van hoger hand (de politiek) instructies heeft gekregen?
en het dropbox plaatje laat zien dat de 60-jarige cycles mank loopt; na 2000 begint die uit fase te lopen.. Is ook direct zichtbaar uit je 40 jarige trend. Maak er 45 van (t/m 2017) en de trend van de laatste 45 jaar is gelijk aan die van jou 40 jaar (t/m 2012). Tel vijf jaar op bij jou eerste periode (1906-1946) en de trend wordt al een stuk minder. Maar goed, met dat model kun je sowieso de historie niet simuleren, dus leuke spielerei.