Klimaatadaptatietop blijkt een fondsenwervingsevenement Er is een nieuw Global Ecosystem-based Adaptation Fund clintelEen gastbijdrage van David Wojick.

Vertaling: Martien de Wit.

De recente ‘Climate Adaptation Summit 2021’ (CAS 2021) ging niet over het helpen van landen met oplossingen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Het ging alleen maar over het vinden van enorme sommen geld. Erger nog, het ging om het plannen van het vinden van geld, niet om het daadwerkelijk vinden ervan. Nog gênanter was dat het in sommige gevallen alleen maar ging over het nadenken over planning. In feite was het belangrijkste resultaat een agenda. Klimaatconferenties zijn net zo. Maar wereldleiders noemen dat ‘groot denken’.

Klimaatadaptatie is proactief en dat is de grote kracht ervan. Het is proactief ten aanzien van de combinatie van geleidelijke veranderingen (denk aan de geleidelijk stijgende zeespiegel) en buitensporige gebeurtenissen (denk aan alle soorten extreem weer). Met Darwin als voorbeeld: als de mens zich niet aanpast aan deze veranderingen in zijn omgeving, zal uitsterven zijn lot zijn, zoals dat in het verleden zo vaak met andere soorten is gebeurd.

Klimaat is langetermijnstatistiek, meestal over 30 jaar, of langer. In dit geval gaat het vooral om de frequentie op lange termijn van diverse extreme weersomstandigheden, de gebruikelijke litanie van overstromingen, droogtes, hittegolven, enzovoort, plus de gebruikelijke stijging van de zeespiegel.

Waar het werkelijk om draait, is dat aanpassing niet gaat over het voorkomen van deze extreme gebeurtenissen, maar over het aanpassen aan die gebeurtenissen. Bouw bijvoorbeeld geen huizen in overstromingsgebieden of bouw dijken om ze droog te houden. Bedenk dat bij elke vorm van klimaatadaptatie de oorzaak van de klimaatverandering niet van belang is.

Wat er wel toe doet, is dat de mens – op een zeer kwalijke manier – de schuld krijgt van al het slechte weer. Dit ondersteunt zoiets onzinnigs als datgene wat mitigatie wordt genoemd, waarbij het menselijk welzijn wordt opgeofferd in een dwaze poging om een einde te maken aan slecht weer.

Onze vrienden bij de Climate Intelligence Foundation (CLINTEL) hebben het tot hun centrale beleid gemaakt dat aanpassing de weg is die we moeten gaan. In hun commentaar op CAS 2021 wijzen zij erop dat aanpassing in feite zeer winstgevend is, omdat het de welvaart en veiligheid van naties verhoogt.

Dit is wat zij zeggen:

“De wereld moet zich veel meer richten op adaptatie aan het klimaat en veel minder op mitigatie. Dat is de conclusie van het wereldwijde CLINTEL naar aanleiding van de internationale klimaattop die de afgelopen twee dagen in Nederland heeft plaatsgevonden. Adaptatie heeft zijn waarde al ruimschoots bewezen, terwijl mitigatie inefficiënt en duur blijkt te zijn.

De Stichting CLINTEL is al sinds de start in 2019 een groot voorstander van klimaatadaptatie. Zij is dan ook blij dat Nederland deze vorm van klimaatbeleid weer op de internationale agenda heeft gezet. Te vaak en te lang is adaptatie een ondergeschoven kindje geweest. Zoals zij in hun oprichtingsdocument ‘Exploitatie van klimaatverandering’ stelden: “Met adaptatie zijn aantoonbaar veel levens gered, terwijl datzelfde van mitigatie (CO2-reductie) geenszins gezegd kan worden.”

De geschiedenis is onder het tapijt geveegd! Nu de top voorbij is, vindt CLINTEL het onbegrijpelijk dat al het goede nieuws dat klimaatadaptatie de afgelopen eeuw heeft gebracht, grotendeels onderbelicht is gebleven. Adaptatie wordt gepresenteerd als een ‘laatste redmiddel’ dat helaas moet worden ingezet omdat de klimaatdoelstellingen van Parijs (de wereld onder de 2 graden of liefst zelfs onder de 1,5 graden opwarming houden) waarschijnlijk niet zullen worden gehaald. Dit doet groot onrecht aan de rol van adaptatie. Adaptatie heeft immers al gezorgd voor spectaculaire vooruitgang in de afgelopen eeuw. Waarom wordt dit niet genoemd?”

Harde feiten (Wereldbank, Bjørn Lomborg) tonen aan dat met klimaatadaptatie de mens steeds beter in staat is om natuurlijke veranderingen op te vangen. Er is absoluut geen sprake van een klimaatcrisis. Het is onbegrijpelijk dat op deze klimaattop de succesvolle geschiedenis van klimaatadaptatie volledig onder het tapijt is geveegd.

De “Global Commission on Adaptation” berekent dat elke dollar die in aanpassing wordt geïnvesteerd, ongeveer vier dollar aan baten oplevert. En de Deense milieu-econoom Bjørn Lomborg berekende in een recente studie dat elke dollar die naar het Klimaatakkoord van Parijs gaat, slechts 11 cent aan baten oplevert. Zelfs als die getallen er een factor twee naast zouden zitten, is het verschil nog steeds een factor tien!

Klimaatadaptatietop blijkt een fondsenwervingsevenement Er is een nieuw Global Ecosystem-based Adaptation Fund clintel

Guus Berkhout.

Professor Guus Berkhout, voorzitter van CLINTEL, verwoordt het als volgt:

“De trieste uitkomst van deze klimaattop is dat mitigatie (CO2-reductie) wordt aangehouden als hun primaire klimaatbeleid. Als er wat extra geld gevonden kan worden, is adaptatie een interessant extraatje. Maar het had andersom moeten zijn.”

Kijkend naar het immense falen van geforceerde mitigatie en kijkend naar al het positieve bewijs van adaptatie tot nu toe, concludeert Guus Berkhout:

“Zowel theoretisch inzicht als de praktijkervaring laten zien dat mitigatiebeleid leidt tot productiviteitsverlies, dat productiviteitsverlies leidt tot minder welvaart en dat minder welvaart leidt tot minder middelen voor milieuzorg. Daarentegen leidt adaptatiebeleid tot meer productiviteit, meer welvaart en meer zorg voor de natuur. Wereldleiders, laat Parijs los en gebruik adaptatiebeleid om het welzijn van mens en natuur te vergroten!”

Zie hier.

Wat een contrast met het saaie en misleidende CAS 2021. De top had het falende mitigatiebeleid moeten vervangen door het succesvolle adaptatiebeleid. Maar wat ze vooral deden, was voorstellen om nieuwe fondsen op te richten om de adaptatiedruk te ondersteunen, wat betekent: geen extra fondsen, geen adaptatie! Hier zijn enkele van hun wensplannen:

Het Adaptation Finance Mainstreaming Program werd gelanceerd voor ontwikkelingslanden met midden- en lagere inkomens om hun mogelijkheden om klimaatrisico’s te begrijpen en te beheren, te verbeteren.

De pas opgerichte, door de particuliere sector geleide Coalition for Climate Resilient InvestmentCCRI (Coalitie voor Klimaatbestendige Investeringen) heeft zich verplicht tot het ontwikkelen en testen van oplossingen voor een robuuste besluitvorming inzake investeringen.

Er is een nieuw Global Ecosystem-based Adaptation Fund (een wereldwijd, op ecosystemen gebaseerd aanpassingsfonds) ontwikkeld, dat door Duitsland wordt gesteund en door het UNEP en de International Union for Conservation of Nature (IUCN) wordt uitgevoerd; het beschikt over een startkapitaal van 15 miljoen euro en de eerste oproep tot het indienen van voorstellen wordt in 2021 verwacht.

Klimaatadaptatietop blijkt een fondsenwervingsevenement Er is een nieuw Global Ecosystem-based Adaptation Fund clintel

David Wojick.

Het International Fund for Agricultural Development lanceerde een nieuw overkoepelend fonds – The Rural Resilience Program (2RP) met één belangrijke pijler, het verbeterde Adaptation for Smallholder Agriculture Program (ASAP+).

Het programma 1000 Cities Adapt Now werd aangekondigd door burgemeester Aboutaleb van Rotterdam, namens wereldsteden en een nieuwe coalitie van partners.

Natuurlijk zijn deze nieuwe fondsen geen concrete budgetten en zijn plannen geen resultaten. Er werd geen serieus geld aangekondigd tijdens CAS 2021. Het nieuwe kindje dat adaptatie heet, kreeg eindelijk wat aandacht, maar het ziet ernaar uit dat het nooit volwassen zal worden.

***

Auteur

David Wojick, Ph.D. is een onafhankelijk analist die werkt op het snijvlak van wetenschap, technologie en beleid.