Natuurmonumenten kreeg al 30 miljoen euro Rijksgeld voor Marker Wadden, maar heeft minstens dubbele nodig

Grote zaagbekken Afsluitdijk. In zachte winters blijven ze meer hangen in de Oostzee bij de Oderdelta

Mag/kan Natuurmonumenten dit jaar beginnen met de Marker Wadden, waar ze al 45 miljoen euro kreeg toegeschoven voor dit ‘ droomproject’ ? In 2013 kreeg Natuurmonumenten 15 miljoen euro extra Postcodeloterijgeld (nog 13 miljoen over) , nadat de Ministeries van Milieu (DG Chris Kuijpers hielp Natuurmonumenten aan geld) en Economische Zaken (Jacco Maissan) beide 15 miljoen euro publiek geld bijlegden voor de Marker Wadden, de aanleg van een (in de kleinste variant) 1000 hectare groot moeras bij de Houtribdijk dat op  75-112 miljoen euro is begroot. Dat is dus 30 miljoen euro NAAST de 51 miljoen euro andere subsidies die ze 2013 kregen.

Om daadwerkelijk van start te kunnen zoekt Natuurmonumenten nog naar het dubbele bedrag dat vooral uit provinciale potjes zou moeten komen. Maar met de Marker Wadden kan Natuurmonumenten geen enkele garantie leveren, dat zij helpen om de Natura 2000-doelen in het gebied te halen. Terwijl dat wel het doorslaggevende argument was voor de Rijksbijdrage. Terwijl je met herfosfateren van het water WEL een garantie kan geven dat je Natura 2000-doelen haalt. Maar dat mag weer niet van het zelfde Europa (KRW gebiedt verder afknijpen nutrienten)op basis waarvan men nu beweert dat we die natuurdoelen moeten halen. Snapt u het nog?

De redenering achter Marker Wadden in relatie tot Natura 2000 is:

• teveel slib maakt water Markermeer troebel>>>> die troebelheid veroorzaakt achteruitgang spiering en driehoeksmossel>>>>daarom bevinden visetende vogels zich in ongunstige staat van instandhouding>>>>>met Marker Wadden bestrijden wij troebelheid en dus dragen wij bij aan toename vogels.

Het kortetermijn geheugen van papiermonster Natura 2000
Vogelbescherming Nederland haalde bij de Raad van State op 19 december 2011 haar gelijk: er moesten verbeteropgaves komen in het Markermeer/ IJsselmeer, omdat viseters zwarte stern, visdief, nonnetje, grote zaagbek en dwergmeeuw in een ‘ongunstige staat van instandhouding’ zouden verkeren in dat gebied. Zo is er voor dit gebied nu een papieren-juridische werkelijkheid ontstaan waar alle partijen op papier aan moeten gaan voldoen. Wij moeten de fuut en de visdief helpen, en kijken in 2018 of we dat doel gehaald hebben.

Kijken we echter naar de vogeldata van Sovon in 66/2013 voor watervogels dan zien we dat het prachtige witte duikeendje het nonnetje al decennia in gelijke aantallen in NL overwintert – na een afname eind jaren ’70- en dat de fuut sinds de jaren ’70 in aantal verdubbelde in NL. Maar omdat hij sinds de jaren ’90 weer iets afnam moeten we dat ‘ herstellen’. De grote zaagbek nam landelijk licht in aantal toe: je kunt ‘m veelvuldig langs de IJsselmeerkust zien. Het gaat juist met de watervogels in Nederland erg GOED ten opzichte van de jaren ’70. Kortom: waar een soort als de zwarte stern inderdaad kwetsbaar is (mede dankzij grauwe ganzen die hun broedvlotjes vernielen en mantelmeeuwen die hun nesten plunderen) is de ‘ongunstige staat van instandhouding’ een gevolg van het korte termijngeheugen van Natura 2000: de jaren ’90 zijn de norm. 

Grote zaagbek 

Quaggamossel vertroebelt ook perspectief Marker Wadden
Natuurmonumenten positioneerde de Marker Wadden als manier om (hier beschreven) natuurdoelen voor Natura 2000 te halen, en de Kaderrichtlijn Water om zo aanspraak op publieke gelden te kunnen maken. Dat blijkt uit het WOB-verzoek dat de Vereniging GGG deed. Maar het project is na het 5 jaar lopende ANT-onderzoek (Autonoom Neergaande Trend) waarvan 26 maart 2014 het eindadvies verscheen eigenlijk al wetenschappelijk achterhaald. Dat wisten wij al: Wij berichtten hier al eerder over het onderzoek van Dick Sarpe dat onderdeel was van dit ANT-onderzoek. Daaruit blijkt duidelijk dat MINDER FOSFAAT de voedselkwaliteit vermindert. Zoals het ANT-onderzoek dan ook concludeerde:

Afname van voedingsstoffen ligt aan de basis van de neergaande trends Door succesvolle bestrijding van eutrofiëring in de afgelopen decennia is de aanvoer van voedingsstoffen afgenomen. Na een periode van kunstmatige verrijking keert het systeem daardoor terug naar een natuurlijker stikstof- en fosfaatbalans.

Behalve hogere visserijdruk dan draagkracht toestond halverwege de jaren ’80 nam spiering af dankzij te weinig voedingsstoffen, en ook inkrimpen van spieringvisserij kon neergang van visetende vogels NA HUN EERDERE WELVAREN MEDE DANKZIJ FOSFAAT- niet keren.

Dus: met diverse visetende vogelsoorten ging het tot de jaren ’90 even bijzonder goed omdat er zoveel voedsel was. Spiering en driehoeksmossel profiteerden. Omdat het Rijk en natuurclubs en de Kaderrichtlijn Water het herfosfateren niet toestaan kun je dus nooit meer de grote aantallen spiering halen. Ookal is het soepeler omgaan met fosfaat veruit de goedkoopste oplossing. Het verwijderen van een fosfaattrap in RZWI’s bespaart juist kosten. Maar dan kunnen Arcadis, Deltares en Natuurmonumenten niet profiteren. De driehoeksmossel (zebramossel) is een exoot die in 1822 in Nederlandse wateren terecht kwam. De natuurbouwers voeren deze op als belangrijke waterfilteraar die de helderheid helpt. Echter, sinds 2007 is er in IJsselmeer en Markermeer een nieuwe exoot bijgekomen, de quaggamossel die dat kunstje klaart. Opnieuw valt een argument voor de Marker Wadden weg, dat eigenlijk een slib-dumpproject is waar baggeraars van profiteren.

grote zaagbekken en toppereenden boven stormachtig IJsselmeer

TBES: zoveel mogelijk bouwen, baggeren en geld verdienen in groen jasje
Dus zoekt men andere maatregelen, zoals oeverzones die het water (zouden) reinigen en die tegelijk als visbroedplaats zouden dienen. Wat verdedigbaar is voor de natuur, wanneer je die harde overgangen een buffer geeft. Op die trein kan Natuurmonumenten dan weer meespringen. Het ingenieurswezen, Deltares en vele partijen zullen dan meeprofiteren van de aanleg van het in 2008 ontworpen idee van een Toekomst Bestendig Ecologisch Systeem (TBES) door de Werkmaatschappij Markermeer IJmeer met het argument dat ze watervogels helpen en Natura 2000-doelen. Men spreekt in het projectplan voor het Markermeer dan zelfs voor slibbanken voor lepelaars, tevens stormachtig toegenomen in aantal. Maar met Natura 2000-doelen. heeft dat gebouw met de natuur dan weinig van doen.

Sterker nog: het argument achter de TBES is dat je dan een ‘robuust ecologisch systeem’ maakt, waardoor je ook woningbouw mag plegen in het Markermeer/Ijsselmeer en de driehoek Almere, Muiden Amsterdam mag ontwikkelen. Echter, zoals Vogelbescherming in dit juridische onderzoek van Cees Bastmeijer terecht opmerkt: het halen van winst in het ene deel mag volgens de Vogelrichtlijn niet dienen als buffer voor het andere deel. Zodat ook de logica achter het TBES niet klopt in relatie tot Natura 2000.

• Conclusie: men wil vooral ook gewoon geld verdienen en bouwen en hult dat in een groen jasje met allerlei ecologisch Baghwanproza als ‘ Robuust, toekomstbestendig ecologisch systeem’ en ‘building with nature’ . Terwijl je met enkele goedkope simpele ingrepen veel meer zou bereiken voor visstand, schelpdieren en vogels dan complexe miljoenenprojecten. Al kun je er ook een frivoler draai aan geven: in plaats enkel als hindermacht de natuur te beschermen (tegen woningbouw Ijsselmeer enz), kun je met vernieuwende projecten win-win-situaties afdwingen. Of is dat een vals dilemma, waarmee je de geldbeluste natuurclubs (WNF, Natuurmonumenten) als ‘coöperatief’  inkapselt en de kritische vaak lokaal opererende organisaties buiten het overleg houdt?

toppereenden

Dit is mijn deel 7 van de Geldmachine Natuurmonumenten-reeks