De angstindustrie is erg succesvol, dáár moet je bang voor zijn!

(Longread, leestijd 10 minuten)
De kranten staan bol van bangmakerij over het welzijn van onze aardbol. De feiten geven daar weinig aanleiding toe maar een feit is wel dat bijna alle media, politici en opinieleiders die het wereldpodium bereiken dezelfde profetie uitdragen. De milieu-angst business heeft wereldwijd het centrum van de macht bereikt zonder dat er een duidelijke rationele basis voor die angst is, dát is pas angstig! Zelfs de Paus en de Nederlandse rechtbank hebben zich hierbij aangesloten. Zij hebben hierover geen zeggenschap, deskundigheid of autoriteit. Maar ze hebben wél macht, dat is angstwekkend.

Als je zo feitenvrij toch tot de macht kunt doordringen is het duidelijk dat de angstindustrie de afgelopen decennia uitermate succesvol is geweest. Als je gewend bent zaken feitelijk te bekijken en daaruit rationele conclusies te trekken lijkt het allemaal soms hopeloos. Niet het klimaat of de biodiversiteit bedreigt de wereld maar het ontbreken van de ratio in het debat en het effectief monddood maken van wetenschap. Dat is pas angstig. Maar er is hoop, zo concludeer ik uiteindelijk in deze longread zondag-column.

1. Hoe succesvol is de angstindustrie?

Te oordelen naar de vele strategische machtsposities die aktivisten inmiddels innemen: heel succesvol. De oorsprong van deze angstindustrie zijn aktivistengroepen zoals de milieubeweging. Sommige zijn ooit ontstaan uit een terechte en oprechte zorg voor een misstand in de maatschappij en kreeg daarbij stevige steun in de samenleving. Maar bij het opklaren van de milieuproblemen bleven zij aan de macht en breidden deze verder uit tot in de hoogste milieu-politieke regionen. Enkele voorbeelden.

Aktivistische bestuurders van overheids ‘onderzoeks’instellingen
Een van onze reageerders stuurde een link naar een artikel waarin je een video met Gina McCarthy, het hoofd van het Amerikaanse Milieu Agentschap ziet. Ze zegt daarin:

Climate impacts are tremendously costly and tremendously challenging, and EPA’s role is to try to turn that challenge into positive action… (mijn nadruk).

Ik ken verschillende goede wetenschappers in mijn vakgebied, de milieutoxicologie, die bij het EPA werken. Zij helpen het vakgebied vooruit door processen te begrijpen en dat te gebruiken voor verstandig beleid. Dat lijkt me de taak van het EPA, maar McCarthy’s boodschap heeft niets met het begrijpen van het extreem ingewikkelde klimaatsysteem te maken. Zij roept op tot aktie ondanks het gebrek aan begrip.

Ook Europees MilieuAgentschap niet wetenschappelijk geleid
Onlangs werd Hans Bruijninckx, directeur van het Europees Milieu Agentschap, in het Belgische radioprogramma Touché (VRT1) geïnterviewd. Dit Agentschap heeft volgens zijn doelstellingen een wetenschappelijke en informatieve taak. Uiteraard kwamen de onderwerpen klimaat en milieu ter sprake maar Bruijninckx zat uitsluitend op de aktivistische toer, geheel buiten de taak van zijn  Agentschap. Vreemd is ook dat een sociaal wetenschapper directeur is van zo’n beta-wetenschappelijk instituut.

UNEP: vooral aktivistisch, nauwelijks wetenschappelijk
Nog een voorbeeld: Achim Steiner is directeur van de UNEP, het milieuprogramma van de Verenigde Naties. Ook hij is afkomstig uit de milieu-actie wereld (IUCN). Ik heb hem enkele keren zien optreden. Hij is een welbespraakte handige politicus met overduidelijk goede contacten in de milieubeweging. Langzaam zag ik ook de invloed van aktiegroepen in het UNEP bureau toenemen. Zo kon het Blacksmith Institute tijdens UN conferenties workshops als ‘side-events’ organiseren en schreef een andere NGO een interpretatie van een Conventie die zelfs een tijdje op de officiële intranetsite van UNEP te zien was.

Oordeel zelf en kijk eens op deze officiële site van de Stockholm Conventie die zelf claimt wetenschappelijk te werk te willen gaan. De selectie van het nieuws (zie ‘POPs in the news’) is allesbehalve wetenschappelijk maar duidelijk een politieke ‘groene keuze’. De ongedefinieerde hype van ‘green chemistry’ wordt aanbevolen en teflon wordt al verdacht gemaakt terwijl de eerste discussies nog moeten plaats vinden en wij hier die hype al ontmaskerden.

Bureaucratisch UN makkelijke prooi milieubeweging
Het feit dat de NGO invloed zo open en bloot geëtaleerd wordt toont aan hoe succesvol de angstindustrie hier is. De UN is dan ook een makkelijk speelterrein voor aktivisten omdat er veel geld in om gaat en het zich ver van de betalende burger afspeelt. De EU onttrekt zich al ongezond veel aan democratische controle, onder meer omdat de meeste EU burgers geen idee hebben wat zich in Brussel afspeelt en door wie zij vertegenwoordigd worden. Hoeveel VVD en D66 stemmers zouden weten dat razende Guy V. hun voorman is in het Europees Parlement? De EU mag dan al een warm subsidie-bad voor groene NGOs zijn, de UN is nòg verder verwijderd van de belasting betalende burger. Ideaal werkterrein voor multinationale angstfirma’s.

Het politplanbureau voor de leefomgeving
Bovenstaande voorbeelden laten zien hoe machtig de groene lobby inmiddels is geworden met strategische posities tot in de hoogste regionen van overheidsinstanties met een belangrijke zeggenschap over milieu. Er zijn nog veel meer voorbeelden, zoals van de aktivistische en wetenschap-manipulerende activiteiten van ons Planbureau voor de Leefomgeving over biodiversiteit, een vaak terugkerend thema op deze site.

Naast deze sterke machtsposities op allerlei niveau’s is er dan ook nog de steun van de mainstream-media. Op milieuonderwerpen faalt de journalistiek en kiest er soms zelfs bewust voor om het overheidsbeleid te promoten in plaats van kritische waarheidsvinding toe te passen. Mooier kan de macht het zich niet denken: een groot propaganda apparaat om de boodschap uit te dragen aan de goedgelovigen. Doem-scenario’s en ons zondebesef worden dagelijks aangesproken en gaan er inmiddels in als koek, ondanks dat vele Club van Rome en andere doemscenario voorspellingen faalden en de aarde gewoon haar rondjes blijft draaien.

 2. Hoe ontstaat maatschappelijke macht?

Dictators zijn de natuurtalenten van de macht. Als je als Hutu-leider stoute plannen hebt dan pleeg je grof geweld op de Tutsi’s en zorg je dat het goed bekend raakt. Een andere methode IS om wat onschuldigen te onthoofden, er een video-filmpje van te maken en dat de wereld in te sturen. Dat werkt. Zo grof kan het niet meer in onze verfijnde westerse wereld maar het principe werkt in andere vormen ook. Dat principe is angst zaaien en dat effectief communiceren zodat voor jouw groep(/organisatie) de weg naar de macht wordt geëffend. En je moet vooral geen last van je geweten hebben. Dan kun je bijvoorbeeld gerust tegen GMOs pleiten omdat dat in je machts-straatje past, ondanks dat je weet dat je daarmee vele levens in de derde wereld het bestaansrecht ontzegt.

In de moderne westerse maatschappij gaat dat subtieler. Je moet iets hebben dat mensen bang maakt, een verhaal dat intuïtief plausibel is en daardoor gemakkelijk geaccepteerd wordt door de grote menigte. Het mag ook niet makkelijk door te prikken zijn. Een effectief angst-thema is iets groots en ingewikkelds zodat het moeilijk te begrijpen is voor de horden die je mee wil krijgen én moeilijk openbaar te ontmaskeren. De horden moeten jou als de autoriteit zien, en blijven zien.

Debat is taboe
Dan kun je niet hebben dat er wijsneuzen lastige vragen gaan stellen of nóg erger, een debat beginnen. Debat is sowieso taboe en je thema zal ‘leidend en waar’ moeten blijven ook al is de werkelijkheid inmiddels heel anders. Dictators zijn alleen succesvol zo lang ze de vrije meningsuiting succesvol kunnen onderdrukken voor de horden. Tekenend alweer voor het succes van milieu-aktivistisme is dat open debat over natuur en milieu grotendeels de mond is gesnoerd in de openbare (overheids-) communicaties zoals het EEA en PBL en de mainstream media. Een weerman die een kritisch boek over een ingewikkeld wetenschappelijk onderwerp schrijft riskeert zijn baan, dat is een pijnlijk duidelijk voorbeeld van milieu-aktivistische macht en indoctrinatie en –alweer- tekenend voor het succes van de groene macht.

Het voordeel van een ingewikkeld thema is dat er alvast maar weinigen zijn die het snappen wat de kans op een onthullend debat en daarmee door de mand vallen verkleint. Neem bijvoorbeeld de string-theorie. Er zijn vermoedelijk maar een paar mensen op aarde die echt (kunnen) begrijpen wat dat is. En kunnen beoordelen of het wel echt bestaat of kan bestaan. Dat is een ideaal onderwerp want als je jezelf daarmee profileert en er succesvol mee wordt is de kans erg klein dat die paar anderen die het zouden kunnen doorprikken voldoende macht of publieke steun kunnen krijgen.

Moeilijke modellen
Ook klimaatmodellen zijn een goed middel. Beroepsmatig heb ik verstand van milieumodellen die de laatste twee decennia enorm zijn verbeterd. Die op fugaciteit (thermodynamica) gebaseerde modellen zijn inmiddels in staat om het gedrag van persistente gebromeerde vlamvertragers die hier in onze gematigde zone bijvoorbeeld in meubilair gebruikt worden, zó goed te beschrijven dat de sporen-concentraties ervan in het Noordpoolgebied in water, bodem en lucht binnen een factor 2 tot 5 van de meetwaarden berekend kunnen worden.

Dat is een verbazend goede prestatie en een enorme vooruitgang die voor een groot deel aan de Schotse chemisch ingenieur en Canadees emeritus hoogleraar Don Mackay is te danken. Echter als zo’n stof niet persistent is maar door een organisme afgebroken (gemetaboliseerd) kan worden, dan komt er niet alleen fysisch-chemische modellering bij kijken maar ook enzym-kinetiek. Dan wordt het modelleren al heel erg lastig, want enzymen heb je wel of niet en staan wel of niet ‘aan’. Door zo’n digitale component krijgen de milieuchemische modellen het dan ineens heel moeilijk.

Klimaatmodellen zijn oneindig veel ingewikkelder vanwege allerlei niet-lineair op elkaar inwerkende mechanismen waar we nog maar heel weinig grip op hebben. Maar dat is voor een leek heel moeilijk te doorzien. En dan komt het aan op communicatie. Als je zoiets ingewikkelds dan nog heel goed naar een breed publiek weet te communiceren, en daar iets angstigs bij in weet te bouwen dan splits je velen een onbekende maar ook ongemakkelijke ‘waarheid’ in de maag en de angst is gezaaid.

Discussie is taboe
Debat is essentieel voor wetenschappelijke vooruitgang. Een idee kan wel in een knappe kop ontstaan, maar ook knappe koppen willen hun ideeën graag bij andere slimmerds toetsen. De vele brieven van Einstein, Darwin en andere beroemde wetenschappers  getuigen daarvan. Maar voor machtshebbers is publiek debat lastig en riskant. Het risico dat een bres geslagen wordt in het angstverhaal en daarmee in de machtsbasis is groot en daarom is het belangrijk die discussie vroeg te smoren. 

En ook daar is de milieubeweging heel succesvol in geweest. Het labelen van mensen als klimaatontkenners die doodnormale kritische vragen stellen bij zulke ingewikkelde processen is een machtsmiddel en dat is effectief gebleken. Ook andere debat-trucs hebben critici in het morele ongelijk gepositioneerd en dat maakt het moeilijk je openlijk kritisch op te stellen. Als de MSM dan helpen eenzijdige propaganda van de zittende macht te verkondigen dan smoor je het debat heel effectief. En de gevolgen van non-conformisme kunnen heel akelig zijn, zoals het ‘kaltstellen’ van Rypke door het FD na machtsuitoefening van Nijpels. Maar zie ook hier en zie Ridley over de ‘climate wars’.

Twijfel is essentieel in de wetenschap en heeft een positieve invloed doordat het noodzakelijke zorgvuldigheid stimuleert en een sterke drang tot waarheidsvinding. Dat wordt erkend door velen, en niet door de minsten:

Twijfel is het begin van wijsheid -René Descartes
Geloof degenen die de waarheid zoeken, twijfel aan degenen die haar hebben gevonden -André Gide
Hoe meer kennis hoe meer twijfel –Goethe
De moeilijkheid met de wereld is dat de dommen zelfverzekerd zijn en de verstandigen met twijfel vervuld -Bertrand Russell
Waar twijfel is, is waarheid: het is haar schaduw -Philip James Bailey
Het probleem met de wereld is dat dwazen en fanatici altijd zo zelfzeker zijn, en wijze mensen zo vol twijfels zitten -Russell, Bertrand

Twijfel in de wetenschap is dus zeer positief maar het boek ‘de twijfelbrigade’ positioneerde critici van de klimaatwetenschap onmiddellijk in de verdachte hoek met bijval van de reguliere pers. Als zo’n boek erin slaagt een gezonde twijfel over zoiets ingewikkelds als het klimaat als amoreel neer te zetten en daarmee een gezond debat te voorkomen; alweer blijkt daaruit de macht van de succesvolle angstindustrie.

Misschien is het wel een fundamentele fout geweest om milieugroepen mee ‘in bad’ te nemen. Voor politici zijn aktivisten lastig dus iemand moet ooit bedacht hebben dat het slim was om ze ‘in te polderen’. Daardoor hebben we nu gesubsidieerde groepen eigen-belangers die zeer effectief toegang hebben tot belangrijke subsidiestromen en die zich direct met het beleid mogen bemoeien.

Dat belangengroepen in de maatschappij die gesteund worden door burgers (leden) gehoord worden door de politiek is prima. Maar dat Greenpeace mocht meebeslissen over het energieakkoord en daarmee over veel belastinggeld van veel burgers die zich niet door Greenpeace vertegenwoordigd voelen, hoe kun je dat democratisch verantwoorden?

Onlangs werd ik nog door een Amerikaanse collega aangesproken die verbijsterd ‘ontdekt’ had dat een anti-chemie NGO door de Europese Commissie betaald werd. Ze begreep er helemaal niets van. Organisaties die duidelijk geen verstand van chemie en milieu hebben belastinggeld betalen om onze industrie te gronde te richten. ‘Tja, dat is het Europa van nu’ kon ik alleen maar zeggen.

3. Waar ging het mis, hoe kon dit ontstaan?

In de naoorlogse jaren 60 was de zich weer opbouwende economie het grote belang en de basis voor de daaropvolgende vooruitgang en welvaart. Het milieu was nog ondergeschoven kindje en de milieuproblemen waren toen écht. Kernafval werd in de Noordzee gedumpt, luchtvervuiling en schuimende rivieren. Terecht kreeg toen het milieu meer aandacht en geleidelijk ook meer macht. Het begin van de duurzaamheid die vorm kreeg via de UN Commissie die ‘Our Common Future’ opstelde.

Maar Brundtland doorzag ook in 1987 al dat het uiteindelijk draait om politieke macht en dat duurzaamheid een machts-evenwicht nodig heeft tussen ecologische, economische en sociale belangen. Ook beschrijft ze dat economie een voorwaarde is voor de andere aspecten van duurzaamheid. Toen waren er echter ook al krachten die probeerden de ecologie aan de absolute macht te helpen. Brundtland doorzag het gevaar daarvan getuige haar uitspraak in het voorwoord,

There were those who wanted its [de commissie’s, dvw] considerations to be limited to “environmental issues” only. This would have been a grave mistake.

Maar later is haar ‘duurzaamheidsgedachte’ alsnog ten prooi gevallen aan de eenzijdige groene macht, een ‘grove fout’ inderdaad.

In zijn nieuwe boek ‘Alles wordt beter’ beschrijft Simon Rozendaal precies waar het mis ging. Hij versloeg als beginnend journalist de milieuproblemen in de jaren 60-70 en stelde deze aan de kaak in het NRC. Maar hij bleef het effect van de maatregelen ook volgen en stelde vast dat het CCRX-rapport over de milieuvervuiling van 1970-1986 voor alle 36 parameters sterk verbeterd was. Hij publiceerde dat in 1989 als coverstory in de Elsevier: ‘De milieuhysterie – water en lucht in tien jaar tijd aanmerkelijk verbeterd’. Maar hij was verbijsterd toen bleek dat hij de enige journalist was die over dat goede nieuws schreef. Het grote probleem van de jaren 70 was snel aan het verdwijnen maar als dat te zeer bekend werd zou het de groene macht ondermijnen, dat was kennelijk niet de bedoeling. Het CCRX rapport hield in 1997 op te bestaan…

Hans Labohm schreef in Jalta op 26 September:

het eerste IPCC–rapport van 1990 was gematigd van toon. Het schonk weliswaar aandacht aan de opwarming van de atmosfeer, maar hield de mens daarvoor toch niet verantwoordelijk. Het tweede rapport, dat in 1995 uitkwam, bevatte vanuit wetenschappelijk oogpunt niets nieuws, maar plotseling en verrassenderwijs werd de mens als zondebok aangewezen.

Hoe is die volte face tot stand gekomen? Nieuwe wetenschappelijke inzichten? Nee, het was een wetenschappelijke coup door manipulatie. In de onderliggende rapporten was vastgesteld dat er geen overtuigende aanwijzingen waren voor een menselijke vingerafdruk in de opwarming. Maar in de eindversie van de rapporten en de samenvatting werd de volgende zinsnede opgenomen: ‘The balance of evidence suggests a discernible human influence on global climate.’

In 1987 kon Brundtland de groene macht in ‘Common Future’ nog beperkt houden, in 1989 (Elsevier) en 1990 (IPCC) was er nog een feitelijke berichtgeving mogelijk maar Elsevier was in 1989 al een uitzondering. In 1995 (IPCC) en 1997 (CCPX rapport verdwenen) reikte de arm van de groene macht al ver. Tegen eind jaren 80 werd ‘milieu’ ook ontzettend populair bij studenten. Allerlei scholen switchten van image. Hogere Technische Scholen noemden zich ‘milieutechnologie’ en de hogere agrarische scholen (HAS) werden ‘Milieukunde’ opleidingen.

Rond die tijd moet ook de ‘multi-disciplinaire’ truc hebben postgevat. Milieu moest ‘multi-disciplinair’ zijn omdat het ook met ‘houding en gedrag’ te maken had, weet u nog? Maar milieu is uiteindelijk vooral een exact vak. Om effecten van lozingen op het milieu te begrijpen heb je chemische en biologische kennis nodig en als je wil weten wat het effect is van milieu-ingrepen heb je ook ingenieurs nodig. Maar ‘milieu’ werd gepositioneerd als ‘multi-disciplinair’. De houding van mensen was ineens ook belangrijk, de mentaliteit moest ‘meegenomen’ worden om gedrag te kunnen veranderen.

Dat maakt het ook veel makkelijker om er een angstcultuur rond te bouwen, alfa wetenschappen hebben een mindere drang naar ‘meten en weten’. Samen met de voorspoedig ontwikkelende welvaart en (subsidie-)geld in de 90-er jaren was er zo een vruchtbare bodem voor het ontwikkelen van de groene macht. Rond die tijd werden de milieugroepen ook toegelaten tot officiële overlegkaders van de overheid. Het zou interessant zijn na te gaan wanneer de Postcode loterijgeldstromen ingezet werden voor milieu en naar milieugroepen ging.

4. Is er hoop op het doorbreken van deze machtspositie?

Er zijn verschillende krachten en ontwikkelingen die verandering in dit machtssysteem kunnen brengen, al of niet in combinatie. De effecten van die ontwikkelingen zijn zeer verschillend, laten we enkele mogelijke scenario’s eens doornemen.

De kracht van feiten tegen de macht
Rationele denkers en wetenschappelijk geörienteerden denken vaak dat het aandragen van de juiste feiten met logische interpretatie ‘de ander’ wel tot inzicht zal brengen. Men snapt het niet is de gedachte en als ik het maar duidelijk en met harde feiten uitleg dan kan men er niet omheen en verandert het ‘als vanzelf’.

Op Notrickszone begint dit artikel met ‘Personally I find it difficult to believe some people are unable to comprehend…’. Een rationele hartekreet die je ook op deze site vaak leest. Maar daar gaat het niet om. Het is geen kwestie van ‘unable to..’, het is niet willen, durven of mogen zien. Het is macht. Politici hebben een belang maar inmiddels ook vele aandeelhouders in opwarming zoals Keulemans van VK aangaf. Dat is de lange arm van de groene macht.

Feiten aandragen en inconsequenties in argumentatie aantonen is wat blogs zoals climategate.nl doen of wat Rozendaal in Elsevier blijft doen. Tegen de stroom in blijven vertrouwen op de kracht van logica en boerenverstand. Wetenschappelijke argumentatie met soms risico’s voor maatschappelijke positie, baan of sociale acceptatie. Waarheidsvinding en feiten trekken uiteindelijk toch aan het langste eind en vinden hun weg naar buiten. In de oorlog en tijdens het communisme was er de illegale pers en nu hebben we internet en blogs zoals climategate.nl. Een keiharde noodzaak voor het ‘andere verhaal’, goed en nodig maar met de bovengeschetste zittende macht en propaganda steun van kranten en staatomroep is het moeilijk de nodige verandering te brengen.

Versterking van het ‘andere verhaal’ en grotere invloed tegen de zittende macht kan komen van bekende en maatschappelijk geaccepteerde personen die zich krachtig uitspreken, zoals Patrick Moore, Ridley, Curry, Joanne Nova en anderen. Op hun artikelen komt weinig hout snijdende kritiek. Hun krachtige, inhoudelijk degelijke boodschappen hebben veel volgers die de zittende macht verder kunnen ondermijnen. Maar ook zij worden door de zittende aktivisten in de ‘buitenbeentje’ categorie weggezet. En ook de milieubeweging heeft zijn populaire stemmen en zij weet deze ook slim in te zetten, zoals schrijver-aktiviste Naomi Klein.

Zolang de mainstream kritische stemmen kan blijven positioneren als buitenbeentjes blijft het moeilijk om de zittende groene macht te bedreigen. De niet-kritische  horden zullen zo maar niet durven overstappen naar ‘non-conformistische opinies’. Het vergt moed om op eigen inzichten te vertrouwen die van het groepsdenken afwijken. De angst uit de sociale groep te vallen is groot. 

Een tweede krachtlijn: positief alternatief
De ecomodernisten bieden een alternatief voor de doemdenkende oude milieubeweging. Langzaam aan worden meer mensen moe van de negatieve verhalen over het milieu. De aarde die alweer zal vergaan wat net als de Club van Rome voorspellingen ook weer niet gebeurt. Bij angst-moeheid kan een aannemelijk en positief alternatief wonderen doen en nieuw perspectief openen. Het ecomodernisme brengt zo’n verhaal en stelt oude onjuiste aannames van de klassieke milieubeweging zoals de ecologische voetafdruk aan de kaak.

Enkel kritisch zijn wordt niet gewaardeerd en krijgt dus niet veel macht. Maar als kritisch gecombineerd wordt met een positief alternatief dat ook nog logisch en aannemelijk klinkt en hoop geeft kan dat invloedrijk worden. De impact zal afhangen van hoe de (massa)media het oppakken en de publieke opinie beïnvloeden en of er politici zijn die dit als een krachtige nieuwe thematiek durven neerzetten om daarmee zelf een nieuwe machtsbasis op te bouwen. Dan wordt de bestaande machtspositie uitgedaagd, met ongemakkelijke vragen over ongemakkelijke ‘waarheden’ en dan kan er wat gaan bewegen.

Ook de thorium optie is zo’n positief alternatief. Dat kan ook een ideale ontsnap-route zijn voor de zittende macht om gezichtsverlies te voorkomen. Het belang van ‘gezichtsverlies’ voor zittende macht moet net onderschat worden, het is machtsbedreigend. En een positief verhaal verkoopt makkelijk. Dat we vooral onze welvaart moeten verzekeren om daarmee ook goed milieubeleid te verzekeren is waar en klinkt aantrekkelijk. Met thorium gebaseerde kernenergie kunnen politici zelfs blijven beweren dat de aarde qua CO2 en opwarming langs het randje van de afgrond ging. ‘Maar toen kwamen zij gelukkig net op tijd en waren zo wijs om thorium kernenergie te omarmen’ en zo werden de arme horden gered van de ondergang. Een prachtig nieuw machtsverhaal met kansen op een beter energiebeleid. Welke slimme invloedrijke politicus pakt dit op?

In zo’n geval zouden we misschien nooit te weten komen of (anthropogene) CO2 het klimaat veranderd heeft. Ik krijg daar een beetje ozongat-gevoel bij.. Het grote ‘Waldsterben’ is ook nooit gekomen en over het gat in de ozonlaag zullen huidige generaties vermoedelijk nooit de ware aard kennen. Dat is jammer voor de waarheidszoekers onder ons maar misschien toch een te verkiezen scenario, want anders blijft eigenlijk alleen het ‘wal keert schip’ scenario over.

Derde mogelijkheid: een rampscenario
Bovenstaande mogelijkheden zijn minder schadelijk voor het algemeen belang maar de zittende macht laat zich niet zo maar opzij zetten en gezichtsverlies is een belangrijke drijvende kracht. Het is daarom ook goed mogelijk dat de wal het schip zal moeten keren, een ramp-scenario dus. Je kunt enkel hopen dat de klap niet te groot zal zijn en hoe eerder hoe beter.

Hoe dat eruit ziet?
De tekenen staan al op de wand, zoals de Energiewende die snel onbetaalbaar wordt en drastische politieke maatregelen zal vergen om de base-load te garanderen. Dat zal effect hebben op bestaande machtsposities, en dat zal veel geld kosten. Zittende machthebbers zullen hun positie verdedigen en gezichtsverlies willen voorkomen, maar hoe lang kun je enorme financiële verplichtingen zoals de Energiewende of het energie akkoord verborgen houden voor burgers die het moeten ophoesten. De burgers in Beieren krijgen er eens genoeg van om zwarte subsidiegaten te vullen. In Vlaanderen werd vandaag de 6^e energiekosten verhoging aangekondigd, 4 door de overheid en 2 door de energieverstrekkers, hoe lang pikt men dat nog? Hoe lang kun je blijven weigeren kritische kamervragen over windenergie te beantwoorden?

Als de financiële contouren van deze mislukte plannen duidelijk worden aan het grotere publiek en zelfs de MSM ermee naar buiten gaan komen zal het al snel ook een financieel schandaal worden. Dat helpt enorm om de politiek wakker te schudden, het lijkt wel of tegenwoordig enkel nog schandalen de twitterkamer in beweging krijgt.

Maar de macht zal zich verdedigen
Het meest effectief is waarschijnlijk een nieuwe angst bij de burgerij. Sinds de invoering van de euro is er weinig welvaart gecreëerd maar we voelen dat nog niet zo erg. Zolang de Vlaming zijn pintjes nog kan drinken worden andere ongemakken makkelijk geaccepteerd. En de Hollander kan nog steeds met volgeladen caravan naar het zuiden trekken, maar wat als er een serieuze blackout komt, zoals Theo in zijn energieblogs schetste? Niet van een paar uur maar van een paar dagen. Als dat in de winter gebeurt, de cv pompen uitvallen, dan wordt het echt kritisch en kunnen er doden vallen.

Dan ontstaat er snel nieuwe angst die actie afroept. ‘Hoe heeft dit kunnen gebeuren, wie zijn de schuldigen en vooral: hoe lossen we het op?’ Stoken, onmiddellijk. Het bos om de hoek kappen mag niet? Ja, maar nu gaat het wel om mensenlevens.. Momentum voor nieuwe politieke richtingen, voor machtsverschuivingen en gezichtsverlies is plots niet belangrijk meer. Zodra er een nieuwe en meer existentiële angst postvat, zoals een fundamentele en direct voelbare bedreiging van onze welvaart, zal het gauw gedaan zijn met de CO2 angst.

Dan zal de groene macht zijn echte en nodige plaats in de duurzaamheidsdriehoek weer kunnen innemen: naast economie en de sociale component en niet ten koste van de economie. Milieu kan dan weer een exacte wetenschap worden. Wetenschap, feiten en werkelijke kosten worden weer belangrijk om échte problemen aan te pakken. Dat is geen utopia maar gewoon weer onze maatschappij van niet zo heel lang geleden die onze enorme welvaart bracht.