Tweede man Derde Rijk net zo Oerrr als Natuurmonumenten

Op de Schorfheide- 50 kilometer boven Berlijn- bouwde progressief natuurbeschermer Hermann Goering- Tweede man van het Derde Rijk- zijn jachtslot Carinhall. Een samentrekking van ‘Carin’- zijn pas gestorven Zweedse vrouw- en Walhallah, het Germaanse dodenrijk. In 1934 introduceerde hij op de Schorfheide de bij Natuurmonumenten opnieuw geliefde ‘grote grazers’: oerpaarden,  wisenten en elanden. En bevers uit het Elbe-gebied.

Het in dat jaar ter herdenking opgerichte Wisent-Denkmal in Eichhorst vermeldt de motivatie in  Gothische letters: het oproepen van het Germaanse ‘Oerrr’-gevoel.

Einst zog uriges Grosswild durch Deutschlands Walder seine Farhte. Jagd war Mutprobe unserer germanischen Vorfahren. Im Jahre 1934, unter Reichsjagermeister Hermann Goering entstand an dieser Stelle ein Urwildgehege. Wisent, Auer, Elche, Wildpferde, Biber und anderes Getier fanden darin einde Freistatte und sollten Zeugnis geben von dem Tierreichtum des einst von Menschen noch nicht beherrschten Deutschland.

Vertaling uit het Duits doet enkel afbreuk aan de kernachtige boodschap van deze tekst. Die kan -overgezet naar Nederland – zo uit een beheerplan van de natuurkwakzalvers van Natuurmonumenten komen, danwel van Staatsbosbeheer. De Nationaal Socialistische ideologie ging uit van het zelfde denken als de moderne milieubeweging: die van ‘natuurzuiverheid’, waarvan ‘raszuiverheid’ slechts loot aan de zelfde holistische boom was.

100 % Natuurlijk
Samengevat is de ideologie als volgt: Natuur en volk zijn te zien als lichaam, dat ‘gezond’ wordt als je ‘verontreinigingen’ van culturele/menselijke oorsprong verwijdert. Onzuiverheden gaan ten koste van de kracht van het Duitse volk/een mysterieuze ‘balans’ en ‘compleetheid’ van de natuur.

Omdat je van gezondheid nooit genoeg krijgt, is dit ook een soort doorlopend project van zuivering dat voortgaat. Zolang er maar subsidie voor is, en mensen zo gek zijn daar achteraan te lopen.

Het trauma van de (verloren) Eerste Wereld Oorlog (zie mijn reportage van de Battle of the Somme) en het Versailles-verdrag speelden de Duitsers hier parten. Een ‘Nervenstark’ volk- geen mietjes dus- zou je weer krijgen wanneer de Duitsers hun oerbron weer zouden hervinden: de Germaanse wortels, via (massa)recreatie in echte Duitse natuur.

Dan zouden ze- bij wijze van spreken- weer de hele wereld aan kunnen.

…van culturele smetten vrij
Het Christendom zou maar verzwakkend werken zoals ecologist Ludwig Klages al verkondigde, inspirator van de Duitse natuurjeugd op de Hohe Meissner (zie mijn repo daarover). De NS-ideologie met haar beeldtaal  en krachtige logo’s als de uit Tibet afkomstige Swastika moest een vervangende religie worden. Het hervinden van je Germaanse oernatuur nam daarbij een centrale rol in.

Daarom stond onder deze van kracht blakende Wisent-stier- in aanvalshouding ruikend en briesend aan de LIFE+-subsidiepot- ook een passage uit het Nibelungenlied. Dat is een voor-christelijke saga, de Oud Duitse versie van de IJslandse Edda van Snorri Sturluson. Zoals de Oud-Engelsen de strijd tegen oermonster Grendel hebben in de saga Beowulf.

In zulke saga’s maken onze voorchristelijke voorvaderen elkaar allemaal af uit eerwraak onder het goedkeurende oog van vele goden. Of ze hakken in op reuzen en mythische monsters.

Wanneer je dan professor bent in voor-Christelijke literatuur kun je daar een hogere kunstvorm in zien. Of wanneer je een ideologie verzint en wanhopig op zoek bent naar literaire ondersteuning. Hermann noemde zijn eerste dochter bij zijn tweede vrouw in 1938 overigens Edda.

Het Nibelungenlied vermeldt al de Wisent.

Darnach sluog Sivrit schiere einen Wisent und einen Elch, Starker Ure viere und einen grimmen Schelch’

Dus de Duitse Oerrr-natuur is vanzelfsprekend niet ‘af’, ‘compleet’ zonder deze grote graasmachine. Die zelfde holistische opvatting over ‘complete’ natuur vind je nog steeds bij Postcode Loterij gestutte natuurkwakzalvers terug van Natuurmonumenten. En bij de ecofascisten van Greenpeace, voor wiens ‘schone aarde’ – gezuiverd van menselijke smetten- nooit genoeg offers gebracht kunnen worden.

Hermann was de baas van de Luftwaffe die Rotterdam in mei 1940 aan de fundamenten van haar moderne Skyline hielp. Zijn naam stamt weer af van Hermann- de naam die Maarten Luther gaf aan Arminius. Dat is de oer-Germaan die de Romeinen versloeg in het Teutoburgerwald in het jaar 6: nog zo’n bewijs van Germaanse oerkracht, en wat natuurzuiverheid kan uitrichten tegen die gecultiveerde Romeinen als je maar eenheid toont.

Althans, volgens de in de NS-tijd gecultiveerde Arminius-legende, die zich baseert op de gebrekkige verslagen van Tacitus.

Culling the Herd
De Arminius-legende is ook 1 van de fundamenten van het Germaanse Oerrr-gevoel. Zie voor meer uitleg mijn reportage over het Hermann’s Denkmal, en de Wewelsburg van Heinrich Himmler, de baas van de uit Goering’s Gestapa voortgekomen SS. Himmler dweepte het meest van allen met het Germaanse Oerr-gevoel en de noodzaak tot een natuurzuiver volk, van vreemde smetten vrij. Daar sloeg hij wat in door.

Het verschil tussen Heini en Hermann was dat eerstgenoemde een principiële anti-Semiet was. Dat zat bij Hermann niet zo diep. Hij had zelfs een Joodse peetvader. Na de Kristallnacht maakte hij nog de cynische opmerking dat ze beter een paar joden in elkaar hadden kunnen slaan, in plaats van al hun bezittingen aan gort te slaan. Ook hielp hij nog een aantal bevriende Joden de grens over.

Als er bij Goering al iets van de rasverbeterings-ideologie aanwezig was, dan kan dit goed samenhangen met de heersende mores bij wildbeheer, zoals geleerd door de natuurschool van Aldo Leopold in de Verenigde Staten. Dat je de sterkste dieren moest bewaren en de zwakken moest omleggen om zo het gezondste wild te krijgen. Volgens de studie Culling the Herd, Eugenics and the Conservation Movement 1900-1940 van Garland Allen, lag denken over wildlife management aan de grondslag van de Eugenetica. Beheer van hertenpopulaties werd doorgetrokken naar mensen.

De Eugenetica was geen Duitse vinding maar Angelsaksisch. Zoals Dolfie in zijn rassenleer ook werd geinspireerd door Amerikaans natuurbeschermer Madison Grant. Maar de Duitsers draven nogal eens door in dergelijke zaken.

Tweede man voor relatiemanagement Derde Rijk
Wanneer je meer over Goering leest komt hij vooral naar voren als een intelligent en actief ingesteld machtsmens met mondaine trekken, geen Prinzipenreiter. Hij was oorlogsheld van de Eerste Wereldoorlog, die als piloot 22 vijandelijke vliegtuigen neerhaalde. Dat leverde hem de Pour Le Merite op uit handen van Der Kaiser. De Keizer Wilhelm die later bij ons als asielzoeker in Doorn terecht kwam. Die hoogste Duitse militaire onderscheiding draagt een Franse naam omdat de Pruisische heerser Frederik liever Frans sprak. Hij vond Duits maar de taal voor de bedienden en voor boeren.

Onder de indruk van Dolfie’s duistere charisma leidde Goering de Bierkeller-putsch in 1922 in Munchen. De moest de Nationaal Socialisten onder aanvoering van Hitler in Beieren aan de macht helpen. De NS-ideologie gold als verlossingsleer waarmee het door herstelbetalingen geplaagde Duitsland zich weer zou herpakken.

Maar bij die Putsch raakte Goering zwaar gewond, en Dolfie belandde een jaar in de gevangenis. (Waar hij Mein Kampf schreef). Zo raakte Goering verslaafd aan morfine als pijnstiller, en periodiek zou die drugsverslaving steeds heropleven, later met cocaine.

 

De relatie tussen Dolfie en Hermann lijkt die van aantrekken en afstoten, in- en uit de gratie raken.

De belangrijkste reden voor Hitler om Hermann als tweede man aan te houden, waren zijn mondaine eigenschappen. Met zijn eerste vrouw Carin – die in 1931 overleed aan TBC- trok hij vele internationale gasten aan, hij was oorlogsheld en hielp in de beginjaren de NS-partij aan status. Zo kon juist Goering de Carinhall bouwen, een pompeus jachtslot vol geroofde kunst waar hij internationale gasten ontving.

Goering sprak Engels en had wat van de wereld gezien.

Voor internationaal netwerken was de provinciale en louter Duitstalige Dolfie helemaal niet geschikt. Die was vooral goed in workshops leiderschap en dagjes teambuilding met de afdeling Human Resources van het Derde Rijk. Het opwekken van enthousiasme voor ‘het doel’ bij de grote volksmassa’s, dat kon je aan Dolfie overlaten. Zoals je in De Triumf des Willens ziet, het verslag van de partijdag van Nurenberg in 1934 door Leni Riefenstahl.

Hele massa’s die blij enthousiast zijn, saamhorig, helemaal opgeladen Sieg Heil roepen in plaats van Tsjakka, klaar om voor de Targets te gaan.

Het was Goering die juist uitstel van oorlog wilde en die de Engelsen liep te paaien. Terwijl Hitler zo snel mogelijk Polen wilde overvallen. Goering zag dat zijn Luftwaffe nog niet klaar was voor een Europees conflict. Maar de Britten zagen dat Goering’s invloed op Hitler afnam. De tweede man kwam door zijn oorlogsremmende houding op een lager plan, terwijl Von Ribbentrop de harde lijn van Hitler uitrolde. En die steeg daardoor in de rangorde.

Zoals je in het boek van Volker Knopff leest stelde Goering toen dat ieder’s overwegingen/bezwaren voor Hitler uiteindelijk niet meer dan een steentje in zijn schoen waren. En ook dat Von Ribbentop zijn ‘rush into war’ de nekslag voor het Nationaal Socialisme kon worden. En dat het pact met Stalin als boomerang terug zou komen. Die voorspelling in 1939 bleek correct. De periode van opbouw die de Nazi-partij aan Duitsland tot dan toe had gebracht was toen voorbij. De orgie van geweld en destructie begon.

Herman Goering raakte volledig bij Hitler uit de gratie toen hij met zijn Luftwaffe geen bescherming kon bieden tegen de in 1943 gestarte Amerikaanse bommenregens op burgerdoelen. En toen hij bij Stalingrad de bevoorrading van het Zesde Leger niet op orde kreeg. Dat werd roemloos de pan in gehakt in januari 1943, waarna het begin van het einde was bezegeld.

Goering trok zich terug in zijn jachtslot tussen zijn geroofde kunst. Er zou een Goering-Museum moeten verrijzen, dat in 1953 op zijn 60ste verjaardag geopend moest voor het Duitse volk. Maar zover kwam het nooit.

Carinhall werd op 28 april 1945 op last van Hermann Goering opgeblazen met 80 vliegtuigbommen. De Russen stonden aan de deur, en hij wilde niet dat iets van zijn kunst en bezittingen in hun handen kwamen. Het meeste zette hij op transport naar Beieren waar de Amerikanen er beslag op legden.

Toch werden later nog kunstschatten teruggevonden door duikers, zoals enkele bronzen beelden die de ‘Korperkultur’ van de NS-tijd goed verbeelden. Een jagende Amazone die op de binnenplaats van Carinhall stond, jaagt nu verder in een park in Eberswalde. Het schijnt dat Goering ooit zo is gefotografeerd, met enkel een lap voor zijn kleine Hermann.

De Russen egaliseerden de jachtslot-restanten. Historicus Volker Knopff deed in de jaren ’90 nog opgravingen in de bunkers van het jachtslot en vond nog kunst-restanten.

Goering had de stoffelijke resten van ‘Carin’ bijgezet in een ‘Gruft’ aan de Wuckersee. Dat graf was al door de Russen geschonden. De botten die werden teruggevonden zijn verast, en teruggebracht naar Zweden waar ze zijn bijgezet in een urn. Wat er later nog zichtbaar van de Gruft was, is in 2005 door de deelstaat Brandenburg uitgewist. Ik vond enkel nog de restanten van een aanlegsteiger.

Magie
De plek heeft nog steeds een zekere magie die vrijwel dagelijks Goering-toeristen aantrekt. Je moet er echt om zoeken, want aangegeven staat het nergens. Ik heb er overnacht, om iets van de magie te vangen bij vroeg ochtendlicht. Die combinatie van licht en duister die in 1 mens samen konden komen werken als magneet, roepen zowel bewondering als afkeer op. Bij Heinrich Himmler overheerst vooral de afkeer, als uitvoerder van volkerenmoord achter de linies van operatie Barbarossa.

Goering wekt ook bewondering op. Je moet het als 1 man maar kunnen bereiken, zoveel macht veroveren dat je alles kunt doen dat je invalt. Zeg ik dus, terwijl ik met de zwaarste buikgriep in mijn bestaan wat stukjes tik voor een blog, op een toetsenbord rammend tegen de verguizing.

Goering leek de meest sympathieke Nazi, dierenliefhebber en natuurbeschermer die in 1935 voor de eerste degelijke natuurbeschermingswet van Europa zorgde. Zoals zijn dochter Edda in een interview met de Zweedse televisie stelde was hij vooral erg geliefd bij mensen, net als zijn tweede vrouw (waarvan Edda de dochter was).
https://www.youtube.com/watch?v=EQ1u5vOIj3I

Dankzij die eigenschappen kon hij ook de doodstraf door ophanging ontlopen in het Nurenberg-showproces, door Goering aangemerkt als ‘Siegerjustiz’. Door het aan te pappen met zijn Texaanse bewaker- tevens een jachtfanaat- wist Goering aan een zelfmoordpil te komen vanuit zijn persoonlijke bezittingen. Zo hield hij ook zijn dood nog in eigen hand, waar andere NS-Partijleden wel een half uur aan de galg bungelden en gorgelden.

Dauerwald, de oerbosdenkschool 40 jaar voor Kritisch Bosbeheer
Goering gebruikte zijn macht vooral om naast zijn schoenen te kunnen lopen, op kosten van de staat zijn idee van Nationale Parken doorduwen en visie op oernatuur. Dat doet Natuurmonumenten ook, met 40-50 miljoen euro subsidies per jaar; Staat binnen de Staat spelen.

En om zijn ideeen over natuur- en natuurbescherming vorm te geven. Zijn Schorfheide-imperium moest dienen naar voorbeeld van de Nationale Parken in de Verenigde Staten. Hierin moest menselijk natuurgebruik verder beperkt worden tot geprivilegieerde jacht voor enkelen. Ook werd het principe van Dauerwald doorgevoerd: het in de NS-tijd door Duitse bosbouwers omarmde idee van ‘oerbos’ waarbij je bos van verschillende leeftijdscategorieen hebt, zonder kaalkap.

Goering wilde graag een bos met Oer-uiterlijk, en sloot zich aan bij de Dauerwald-denktrant. Daarnaast wilde hij zoveel mogelijk menselijke bewoning uitbannen, om een echte ‘wildernis’ te krijgen. Dat deed de industrieel Anton Kroller overigens ook bij de Hoge Veluwe: hele dorpjes liet hij evacueren, en rond het reservaat kwam een hek. Wanneer je maar genoeg geld en macht hebt, kun je zoiets permitteren.

Qua natuur toont de Schorfheide opvallende overeenkomsten met de Veluwe. Ook hier waren alle wilde dieren al uitgeroeid en het meeste wild was ‘op’ gejaagd, om later weer geherintroduceerd te worden. Het landschap is eender. Veel dennenbos op arme zandgrond met de zelfde glaciale ontstaansgeschiedenis. De Schorfheide haar stuwwallen werden gevormd bij  de laatste ijstijd, die van het Weichselien, vernoemd naar de Weichsel, de rivier die door het oude Oost Pruisen loopt.

Het grote verschil met de Veluwe is vooral de vele meertjes. Die ontstonden als smeltwaterputten van de terugtrekkende Gletsjers. Mogelijk waren die vroeger op de Veluwe ook te zien. Daarnaast maakte de Rode overheersing van de Schorfheide korte metten met de natuurwaarde die nog in het gebied was. De Russen hielden zelfs drijfjachten met pantservoertuig en machinegeweer en dunden de wildbestanden uit. Ze kapten de restanten oud bos.

Al met al is het landschap van de Schorfheide wat mij betreft dan ook weinig spectaculair te noemen. Wat er al weer aan roofdieren rondwandelt, het is te danken aan uitzetprojecten en moderne natuurbescherming.

Het Nationaal Socialisme had een duidelijke ecologische component, die het Bolsjewisme/Socialisme nooit kende. Het socialisme wilde enkel de natuur overwinnen/uitmergelen, waar het Nationaal Socialisme kracht en inspiratie uit die natuur wilde putten. Om anderen mensen te overwinnen. Wat je in de moderne tijd ‘carrière maken’ noemt, jezelf omhoog ellebogen om aan de top te ontdekken dat je enkel kunt mislukken op zo hoog mogelijk niveau.

Door de oorlogszucht en tactische blunders van Dolfie in het Russische avontuur won het Bolsjewisme. De Russische Untermenschen versloegen de Germanen, en heel Duitsland lag in de as. Dat zij daar toch uit wisten te herrijzen en weer de grootste economie van Europa werden falsificeert wat mij betreft alle zieligheidstheorie van de Salon Socialisten (SS)

Wat vooral opvalt is overigens, dat vrijwel niemand van de Nazi-partij voldeed aan het eigen schoonheids-ideaal. Zo’n Heinrich Himmler lijkt met zijn foute snorretje en onderkin meer op een Opel Manta-rijdende Sjonnie. Josef Goebbels lijkt met zijn ingevallen wangen nog het meest op George Orwell. Over Dolfie zijn de meningen verdeeld. De enige van het stel die er aanvankelijk goed uitzag was Goering. Tot hij door drugsverslaving en vraatzucht ook degradeerde tot een soort pad.

Ze hadden die uniformen en het machtsvertoon wel nodig om bij de vrouwtjes in het gevlei te komen. En dat werkte bijzonder goed. Dolfie moest ze van zich afslaan en Heini had diverse maîtresses. Dat zal het Franse woord zijn voor ‘matrasje’.

Al vaker merkte ik op dat je in het moderne Duitsland- althans op het platteland- vrijwel niemand ziet die aan dat schoonheidsideaal van Ubermensch voldoet. Het woord ‘gedegenereerd’ komt eerder bij je op. De mensen die je op straat ziet, daar win je geen oorlog mee. Allemaal veel te dik, vadsig, een kromme houding en met een grauwe verslagen uitstraling. Een zomerdag in studentenstadje Groningen of Amsterdam geeft een lekkeremeid-score van 1 op 2, op de juiste locatie. In Duitsland is het 1 op 100, als het meezit. Alsof door twee wereldoorlogen alle mooie fitte mensen uit de genenpool zijn geknald.

Duitsers hebben ook het talent om problematisch te kijken als ze ergens binnen komen. Alsof ze van plan zijn een klacht in te dienen. Dat blijkt echter hun standaard-uitdrukking. Maar als je een geintje maakt blijken ze wel degelijk vriendelijk te zijn en te kunnen lachen.

Tijdens mijn verblijf in Gross Schonebeck werd ook de inhoud van de volgende Vluchtelingenbus uitgespuugd: hordes hoofddoekjes en Islam-baarden. De nieuwe Duitsers. De jagende Amazone is nu beklad met graffiti, en ik bedacht: het is maar goed dat Hermann dit niet ziet. Hij kan beter een dagje mee met de beheerder van Natuurmonumenten op Schiermonnikoog. Of zijn hart ophalen bij de Heck-runderen in de Oostvaardersplassen. Voor de kadaverdiscipline van Frans Vera.

Die Germaanse oer-runderen zijn nog gefokt door Goering’s matties- de gebroeders Heck- van de Berliner Zoo om het Germaanse oerrund zo nauw mogelijk te imiteren. Heeft Goering als Rijksmaarschalk hopeloos gefaald met zijn Luftwaffe, en is ieder spoor van zijn Carinhall uitgewist. Het Oerrr-gevoel, zijn ideeën over Germaanse wildernisnatuur zijn bij moderne Nederlandse ecologen en de Postcode Loterij onverminderd populair.

U een kans, zij een kans!

Gebruikte literatuur:

• absolute aanrader: Volker Knopf/Stefan Martens (1999/2015) Goerings Reich-Selbstinszenierungen in Carinhall- Ch Links Verlag- Knopf deed in de jaren ’90 nog opgravingen bij Carinhall en deed 40 jaar archiefonderzoek naar Goering’s erfenis.
• Burghard Ciesla, Helmut Suter (2015) Jagd und Macht, Die Geschichte des Jagdreviers Schorfheide, Be.bra Verlag: boek dat aan basis ligt van gelijknamige expositie in het Jagdschloss Gross Schonebeck
• Christoph Hinkelmann (1999) Horst Siewert, Meisterfotograf, Tierfilmer und Wildbiologe, Markischer Kunst- und Heimatverlag
• Allen, Garland E., ““Culling the Herd”: Eugenics and the Conservation Movement in the United States, 1900–1940” (2013). Biology Faculty Publications. Paper 6.

Dit project kwam tot stand dankzij donaties van lezers.