Klimaat in lijsttrekkersdebat: losgezongen van de werkelijkheid!

 

Het laatste grote lijsttrekjkersdebat op dinsdagavond kwam op mij over als een triomf voor de democratie. Het was een spannend maar – op een enkele uitzondering na – toch respectvol debat, dat werd gekenmerkt door een goed geformuleerde en duidelijke afbakening van wezenlijke politiek verschillen, alsmede retorische hoogstandjes van een aantal deelnemers – hoogstandjes die we wel van sprekers uit onze buurlanden kennen, maar die toch in ons land zeldzaam zijn.

Maar hoe kwam klimaatverandering er vanaf? Klonk er iets in door van de klimaatscepsis die sinds jaar en dag op deze website, onderbouwd door de meeste recente inzichten in de wetenschap en observaties, wordt verkondigd?

De eerste drie discussianten, Kees van der Staay (SGP), Henk Krol (50+), Jacques Monasch (Nieuwe Wegen), spraken niet over klimaat. In de volgende discussie tussen Marianne Thieme (Partij voor de Dieren) en Jan Roos (VNL) was Thieme de eerste die het thema ter sprake bracht (18.44 u.). Zij achtte de EU daarvoor nodig. Zich tot Thieme wendend merkte gespreksleider Rob Trip op dat veel mensen vinden dat ‘het klimaat’ in de campagne veel te weinig aan de orde is geweest.

Thieme: ‘Veel partijen zeggen daar voor te zijn, maar als het probleem wordt aangekaart, geven ze niet thuis. Dan gaat het vooral over energie. Maar klimaat is veel meer dan dat! Het is het grootste probleem op dit moment. En er wordt nauwelijks over gesproken.’

Trip: ‘Maar toch hebben alle partijen in hun programma’s de klimaatdoelen staan. En ze willen ze allemaal halen.’

Thieme: ‘Ja, maar het gekke is dat er over alles en nog wat wordt gesproken. Maar kijken we naar Afrika dan zien we grote droogte en misoogsten. Mensen raken op drift. De VN verwachten dat tientallen miljoenen mensen naar ons toe komen. Daar wordt niet over gesproken. De oorzaken van de grote vluchtelingenstromen liggen op het gebied van klimaatverandering.’

Roos: ‘Wij zijn een rechtse partij die van alle partijen het meest investeren in milieu. Nog meer dat D66, die een linkse partij is. Wij hebben een investeringsfonds voor de transitie naar duurzame energie: 15 jaar lang één miljard. Zodat we straks duurzame energie in Nederland hebben. Dat is goed voor Nederland, goed voor de economie, goed voor de werkgelegenheid. We krijgen een schoner land. En we zijn niet meer afhankelijk van landen in het Midden Oosten. Het enige verschil met de PvdD is dat als we die Parijs-akkoorden uitvoeren, kost dat tot 2030 200 miljard euro. Dat is 40.000 euro per gewoon ….’ [Op dat – cruciale – moment werd Roos door gespreksleider Trip onderbroken en kreeg Thieme weer het woord.]

Thieme: ‘Ik ben heel blij dat Roos samen de de PvdD wil strijden tegen klimaatverandering, maar zijn cijfers zijn niet helemaal op orde. Als het gaat om die 100 miljard euro waar de heer Roos het over heeft [Noot HL: Daar had hij het helemaal niet over.], dan gaat het over adaptatiekosten die wereldwijd worden gedragen om de ontwikkelingslanden zich te laten aanpassen aan klimaatverandering. Het gaat dus niet over de kosten die de Nederlander in het geheel moet gaan dragen.

Wat klimaatverandering betreft zijn er vele eenvoudige oplossingen. Om te binnen veel meer investeren in hernieuwbare energie. Dat biedt kansen, dat biedt banen voor het bedrijfsleven. Maar ook als individu kun je een groot verschil maken. Heel veel mensen realiseren zich niet dat het klimaatprobleem vooral op je bord ligt. Dat de broeikasgassenuitstoot veel groter is als het gaat om dierlijke eiwitten: vlees, eieren en zuivel. En al het verkeer en vervoer samen. Dat zijn heel eenvoudige manieren om het broeikaseffect terug te dringen.’ Aldus Thieme.

Mijn indruk is dat de discussianten hier langs elkaar heen praatten. Vermoedelijk had Jan Roos, voordat hij werd afgebroken, het wel degelijk over de kosten die de Nederlandse samenleving voor het klimaatbeleid zou moeten betalen, gesommeerd over een langere periode. Marianne Thieme had het over een overdracht van jaarlijkse $ 100 miljard van rijke landen aan de ontwikkelingslanden, waarover reeds vele jaren wordt gesproken, maar waarvan tot dusver slechts enkele miljarden zijn overgemaakt. De VS, de potentieel grootste donor van deze fondsen, heeft onder de nieuwe Trump-administratie verklaard hier niet meer aan mee te zullen doen. M.a.w. dit is een stukje nepinformatie dat voortdurende wordt gerecycled.

Voorts bleek de koppeling van weersextremen aan de menselijke uitstoot van CO2, zoals Marianne Thieme legde, onuitroeibaar, ook al heeft het VN-klimaatpanel geschreven dat deze niet kon worden aangetoond.

Vervolgens kwamen een aantal andere thema’s aan de orde. Voor klimaat moesten we wachten op de discussie tussen Jesse Klaver van Groen Links en Sybrand Buma van het CDA (op 27 minuten).

Buma verwijt Klaver een opeenstapeling van belastingen te willen invoeren, mede met het oog op de door Groen Links gewenste inkomensnivellering en het klimaatbeleid. Die zullen moeten worden opgebracht door de middenklasse van hardwerkende Nederlanders. Het CDA zal daar niet aan meedoen.

Klaver repliceerde dat Groen Links is haar programma de extra milieulasten wil teruggeven aan de burgers door verlaging van de zorgpremies met duizend euro’s per jaar en door er voor te zorgen dat mensen met middeninkomens er met honderden euro’s per maand op vooruit gaan. Vervolgens gaat het debat verder over de koopkrachtontwikkeling.

Buma: ‘De mensen weten weten heel goed wat ze met u gaan krijgen: hogere belastingen en meer lasten.’

Daarna discussieerden Alexander Pechtold (D66) en Emile Roemer (SP). In dit debat kwamen de recente geopolitieke ontwikkelingen aan de orde en de rol die de EU daarin zou moeten spelen. Pas op 36.40 u. verklaarde Pechtold dat we over klimaat en energie – de transitie naar schone energie – in de EU dienden samen te werken. Roemer antwoordde dat je met landen daarover afspraken zou kunnen maken – desnoods in een kopgroep.

Vervolgens kwamen Gert-Jan Seegers (Christen Unie) en Mark Rutte (VVD) aan de beurt. Seegers had de stelling geleverd: ‘We moeten binnen één generatie niet meer afhankelijk zijn van gas en olie.’ Volgens hem stonden we aan de vooravond van een grote crisis: een klimaatcrisis. Het gaat over zorg voor de schepping. We gaan te maken krijgen de opwarming van de aarde, met droogte op de ene plek overstromingen op de andere plek, mogelijk nieuwe vluchtelingenstromen. We moeten nu handelen! ‘Als MP heeft U, Heer Rutte, uw handtekening gezet onder het klimaatakkoord van Parijs. Als VVD-lijsttrekker komt u met een programma waarbij u niet levert.’

Rutte: ‘Ik ben het geheel eens met de Heer Seegers dat we hier een belangrijk onderwerp te pakken hebben. Want we moeten die opwarming van de aarde tegengaan. We moeten er ook voor zorgen dat we minder afhankelijk worden van Rusland en het Midden Oosten. Maar tegelijkertijd moeten we manieren vinden om het op te lossen zonder dat de lasten voor hardwerkend Nederland, van de burgers, van de gezinnen, extra zwaar gaan belasten om dit mogelijk te maken. Dat is niet nodig. Je kunt namelijk met onze enorme innovatiekracht het probleem op een positieve manier oplossen. Maar dan moet je er wèl voor zorgen dat als we hier slimme dingen doen er elders in Europa niet extra vervuild mag worden. En dat is nu het geval.’

Seegers: ‘Wij moeten dat ETS-systeem [het Europese systeem van verhandelbare CO2-emissierechten] in Europa aanpakken. We moeten nieuwe afspraken maken. In Europa zijn er vele landen die het beter doen dan wij. Kijk naar Denemarken, dat vijf keer zoveel schone energie als wij levert. Wij zitten in de staartgroep. Het bedrijfsleven zegt: politiek neem leiding!’

Rutte: ‘Terecht! Als het om leiding gaat, wordt er vaak naar mij gekeken. [Gelach.] We hebben de laatste tijd veel maatregelen genomen om die transitie mogelijk te maken. Daar gaat veel geld naartoe en dat moet ook de komende jaren doorgaan. Maar wat u wilt, is daar de komende jaren nog een 5 miljard bovenop doen. Dat betekent voor de gezinnen die nu juist lastenverlichting moeten krijgen nu het beter gaat, die middenklasse in Nederland, dat die in uw programma weer honderden euro’s per jaar extra kwijt zijn aan hun energierekening. En het is niet nodig. Want als we erin slagen hier in Nederland, boven wat we al doen, juist die innovatie los te trekken – en daar zou ik vóór zijn – daar hebben we ons fantastische bedrijfsleven voor … Als we die nu de ruimte geven om dat te doen, dan krijgen we de zaak voor elkaar. Maar dan moet je wèl in Europa afspreken dat je dat regelt. U gaat in Nederland hele moderne kolencentrales sluiten. En wat gebeurt er? In Polen gaat er een walmende bruinkoolcentrale open. Omdat we het in Europa niet goed geregeld hebben. Hier hoge lasten voor hardwerkende Nederlanders en geen èchte milieueffecten. Ik wil echt beleid dat werkt en dat kán. En Nederland kan de leiding nemen.

Seegers verklaarde toch deze elementen te missen in het VVD-verkiezingsprogramma en verwees naar de analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat heeft aangegeven dat de Nederlandse transitiedoelstellingen onhaalbaar zijn.

Rutte: ‘Wat doet het PBL? Dat zegt eigenlijk: er is een grens voor lucht. Maar er is geen harde grens. Die lucht gaat gewoon de grens over. Je kunt geen hek in de lucht plaatsen. En dat is eigenlijk wat u doet in uw programma door die lasten voor Nederland zo te verzwaren, zonder dat in andere landen die CO2-uitstoot ook daadwerkelijk naar beneden gaat. Je moet dat ècht gezamenlijk doen. … In het VVD-programma houden we ons aan alle afspraken die zijn gemaakt. Dat betekent een verlaging van de CO2-uitstoot met tussen de 80 en 95 % in 2050. Dat betekent 40% in 2030. Dat betekent 25% in 2020. Daar gaan we ons ook aanhouden, zodat we dadelijk dat gas in Groningen niet meer nodig hebben. …

De discussie ging verder door over de gaswinning in Groningen.

Daarna kregen Lodewijk Ascher (PvdA) en Geert Wilders (PVV) het woord. In hun discussie kwam klimaat niet aan de orde. Vervolgens discussieerden Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) over veiligheid, criminaliteit en terreur. Geen klimaat! Daarna volgden Emile Roemer (SP) en Lodewijk Ascher over de zorg, waaronder de tandarts in het basispakket. Geen klimaat! Dat werd gevolgd door Mark Rutte (VVD) versus Jesse Klaver (Groen Links) over de Turkije-deal. Op 01.28 verwijst Jesse Klaver weer – terloops – naar klimaatverandering als het grote achterliggende probleem van de vluchtelingenstromen. Ten slotte het debat tussen Gert-Jan Seegers (Christen Unie) en Geert Wilders (PVV) over de Islam. Opnieuw geen klimaat!

Tot zover de discussie – althans wat klimaat betreft.

Bekijk en beluister verder hier.

Evaluatie

Ondanks het feit dat er de laatste 18 jaar geen statistisch significante opwarming heeft plaatsgevonden, gaf een aantal discussianten er blijk van de alarmistische mantra van het VN-klimaatpanel (IPCC) voortreffelijk te hebben geïnternaliseerd. Maar de kritiek daarop hadden zij tot dusver helaas nog niet meegekregen. Dat is ongetwijfeld een groot succes voor de misleidende propaganda van de klimaatalarmisten en slecht nieuws voor de klimaatsceptici.

Dat gold echter niet voor de financiële consequenties van een stringent klimaatbeleid, in het bijzonder waar het gaat om de lastenverzwaring die voortvloeit uit een vermindering van de CO2-uitstoot. De gevolgen daarvan voor de middenklasse van ‘hardwerkende Nederlanders’ en de afwezige effectiviteit daarvan door het waterbedeffect (de term werd overigens niet gebruikt in het debat) van het huidige ETS-systeem werden door sommige discussianten breed uitgemeten. Dat was een sterk punt van de klimaatsceptici en is door verschillende politieke partijen overgenomen. Dat is winst!

De onopgemerkte olifant in de zaal was echter – opnieuw – de nefaste invloed van energieprijsverhogingen als gevolg van het klimaatbeleid op de positie van de laagste inkomensgroepen. Deze zal tot de grootste denivellering van de moderne geschiedenis leiden. En Links, dat inkomensnivellering als ‘feest’ ziet (uitspraak van Spekman!), zwijgt daarover in alle talen.

Voorts werd een verbetering van het ETS-systeem als voorwaarde gezien voor een ‘effectiever’ beleid. Dat is wensdenken maar misschien ook wel een alibi om de duimschroeven in Nederland wat minder strak aan te halen. Hoe het ook zij, dat gaat in de goede richting. De aanscherping/hervorming van het ETS-systeem lijkt overigens muurvast te zitten wegens belangentegenstellingen binnen de EU. Vooral Polen is mordicus tegen en heeft daarbij de steun van de andere Visegrad-landen. Daarnaast zijn ook andere landen aan het terugkrabbelen en wenst de VS uit het Parijs-akkoord te stappen. M.a.w. het kaartenhuis van Parijs staat op instorten. Alleen is die ontwikkeling nog niet opgemerkt door de Nederlandse politiek, die op dit gebied wat achter de feiten aanhobbelt.

Ook leken de deelnemers aan het debat zich onbewust van het feit dat zelfs indien de klimaatovereenkomst van Parijs naar de letter zal worden uitgevoerd – hetgeen hoogst onwaarschijnlijk is – het effect daarvan, volgens de berekeningen van de mainstream klimatologen zó klein zal zijn dat het niet meetbaar is.

Geen enkele klimaatscepticus ontkent dat er een klimaat is en dat er klimaatverandering optreedt. Afgezien van de kwetsende holocaustconnotatie is de term ‘klimaatontkenner’ dan ook bizar en ongepast. De meeste sceptici ontkennen evenmin een menselijke bijdrage daaraan. Maar zij achten die klein en per saldo gunstig voor mens en natuur – zeker niet problematisch. Vanuit dat perspectief gezien was de behandeling van ‘klimaat’ in het laatste lijsttrekkersdebat dan ook geheel losgezongen van de werkelijkheid.

Voor mijn eerdere bijdragen over klimaat en aanverwante zaken zie hier, hier, hier, hier en hier.