Marcel slaat zoals gewoonlijk de spijker op zijn kop met zijn scherpe analyse Nepperus overziet het strijdtoneel niet. Maar heeft hij in alles gelijk? In dit essay laat ik zien dat hij als man mogelijk veel te nuchter en rationeel denkt en dat Nepperus juist 100% gelijk heeft het huidige poolweer aan te grijpen als startpunt voor herbezinning. Sterker nog: als het Nepperus deze barre weken lukt de VVD om te krijgen dan krijgt zij van mij de eretitel “Mutti Erde”, die eerst in omgekeerde zin in een redactioneel commentaar in Bild voor Andrea Merkel werd gereserveerd (zie mijn bericht van 21 december).

Pain in the …
Waar moeten we beginnen? Misschien eerst bij de simpele erkenning dat ons dagelijkse weer inderdaad géén klimaat is. Dat weet Nepperus en dat weet het KNMI. Toch denk ik niet dat ze bij het KNMI lacherig doen over de domheid van Nepperus het weer in de klimaatdiscussie te trekken. Het KNMI is daarvoor veel te eager om steeds zelf elke ook maar enigszins warme maand uit te roepen tot warmste sinds de oertijd. En veel te slinks om elke koudere maand een beetje weg te moffelen. Het fraaiste op dit gebied zijn KNMI-persberichten in de trant van “als de komende maand zo warm eindigt als ze begonnen is, dan wordt het de warmste… sinds…” Als je apetrots van je apenrots schreeuwt dat grondig onderzoek heeft uitgewezen dat de opwarming in Nederland twee keer zo snel gaat als in de rest van de wereld (zie persbericht), dan is het huidige verloop van de winter toch minstens een pain in the…

Wisselende begin- en eindpunten
Ten tweede kunnen we er weer mannelijk overrationeel (het mutti-gedeelte komt zo) op wijzen dat met de komst van de satellietmetingen onze weergave van klimaat heel anders is geworden. We weten nu dat er events kunnen zijn zoals de super-El Ninjo van 1998 en de Mount Pinatubo uitbarsting van 1993 die het klimaat op hele korte tijdschalen beïnvloeden. We weten dat het niet meer zo reëel is om naar klimaatvakken te kijken over tijdvakken van 3 decennia met vaste begin en eindjaren. We schuiven op naar klimaatanalyses met telkens wisselende begin- en eindpunten die telkens vanuit een ander oogpunt licht werpen op wat moeder aarde voor ons bekokstooft.

UAH_LT_1979_thru_Dec_09

Speculeren mag
Vergelijk bovenstaande grafiek (bron) eens met de dagelijkse beursanalyses zoals op ADNbeursanalyse.nl. Nog even en we tekenen in klimaatgrafieken ook van die mysterieuze “weerstandlijnen”. Klimaat is een veel dynamischer begrip geworden – laten we hopen tenminste deels door de vele miljarden aan fondsen voor klimaatonderzoek de laatste jaren. Klimaatverandering en weer komen steeds dichter bij elkaar te liggen. Eén koude winter, een plotselinge omkering van de trend in het poolijs, een grote vulkaanuitbarsting, ze raken allemaal aan weer én klimaat. Het is ieders goed recht hierop en hiermee al dan niet financieel te speculeren. De theorie van Arhennius is eind negentiende eeuw ad acta gelegd omdat het weer kouder werd. En weer uit de kast gehaald in de jaren dertig en veertig. En weer ad acta gelegd. En na 1975 weer uit de kast gehaald.

Ondergraven of begraven?
Nu dan het niet-rationele deel van deze analyse. De Mutti-kant van het verhaal. Want die (meestal witte) wetenschappelijke (meestal) mannen van alarmistische en sceptische zijde overschatten mijns inziens totaal in welke mate het debat op basis van rationele overwegingen zal worden beslecht. Zij vinden het verschrikkelijk dat Greenpeace, WWF et al. niet schromen de emotionele troefkaart te spelen (zie deze officiële COP15 openingsfilm – say no more). Natuurlijk zijn het de rationele slopers McIntyre en McKitrick die systematisch de wetenschappelijke basis voor het alarmistische verhaal ondergraven, maar ondergraven is nog lang geen begraven.

Weer is pure emotie
Dat het weer en ons gevoel over het weer een grote rol spelen in de meningsvorming (en dus de democratische machtsverhoudingen) rondom klimaatverandering kan iedereen voor zichzelf nagaan. Wie herinnert zich niet de zomer van 2003? De rampwinter voor de skigebieden van 2006-2007 (na de topwinter 2005-2006)? Het zeer warme voorjaar van 2007? James Hansen’s beroemde speech in Congress in juni 1988 viel toevallig samen met een ongekende hittegolf. Zelfs de meest hardcore scepticus twijfelt wel eens aan zichzelf en zijn kennis tijdens zo’n warme maand. Omgekeerd zaait de huidige koudegolf met de mooie schaatsperiode in januari 2009 nog vers in het geheugen zeker wat twijfel in de harten en hoofden van vele alarmisten. Het weer raakt ons gemoed bijna net zo direct als bijvoorbeeld muziek. Het is pure emotie waar de ratio geen vat op krijgt.

Uitsterven
Vervolgens stellen we ons de vraag of het klimaatdebat überhaupt wel ooit een einde zal vinden dan wel op het rationele vlak dan wel op het emotionele. Eerste plek waar je dan kunt kijken is naar Kuhn’s Structure of Scientific Revolutions (zie hier, hier en hier op Wikipedia). Cruciale quote: “Opvolging van wetenschappelijke zienswijzen is dan ook niet de uitkomst van een rationeel, maar van een sociaal proces. Paradigma’s sterven uit met hun verdedigers en nieuwe paradigma’s ontstaan met nieuwe generaties onderzoekers.” Ik ben er inderdaad van overtuigd dat een James Hansen en een Pier Vellinga hun overtuigingen mee in het graf gaan nemen.

Geen greintje
Mijn eigen zeer slimme en lieve edoch “socialistisch angehauchte” vader is in maart begraven. Met medeneming van zijn “oorspronkelijke” gedachtengoed. Ondanks jarenlange welwillende discussies is hij nooit ene millimeter opgeschoven van zijn in de jaren 50 emotioneel-verankerde links-idealistische vooruitgangsgeloof (eufemisme voor “communisme zonder Russische toestanden”) en ben ik ook nooit ene millimeter van mijn in de jaren tachtig emotioneel verankerde conservatisme-pragmatisme afgestapt. Evengoed zien we het gros van de oud-SS’ers als overtuigde antisemieten hun graf in gaan en blijkt een Argentijnse guntapiloot geen greintje spijt te hebben van zijn volstrekt barbaarse daden onder een rechtse dictatuur.

Oorlog
Laten we vaststellen dat de meest emotioneel-besmette mensen het minst waarschijnlijk ooit los zullen komen van hun ooit emotioneel verankerde geloof (als de volgende Einstein tijdens de volgende opwarmingsperiode anno 2060 – ik ben dan 94 – gaat bewijzen dat CO2 toch de boosdoener is, stap ik alsnog van mijn geloof  – maar ik ben dan ook zo’n blanke overrationele man). Dan rest de vraag welk wetenschappelijk paradigma zal zegevieren los van de mensen – want de meeste spannende dingen gebeuren soms los van de poppetjes. Historisch gezien is er vooral één ding wat een paradigma aan de overwinnig helpt of roemloos ten onder laat gaan: de oorlog!

Werkende technologie
Tegenwoordig zou ik het begrip oorlog willen uitsplitsen in twee begrippen: werkende technologie en machtsinvloed. Niemand bestrijdt de wetenschap achter de verbrandingsmotor of de magnetron. Dat is buiten discussie want het werkt. Niemand (weinig mensen) twijfelen ook aan de parlementaire democratie… want dat systeem is aan de macht. Vroeger ging dat samen: het militair overwicht als gevolg van de betere werkende technologie werd ongebreideld aangewend om landstreken te veroveren en daarmee een nieuw paradigma, wetenschap en technologie te verspreiden. De koude oorlog is misschien wel het eerste voorbeeld van een oorlog die helemaal zonder wapengekletter is verlopen. Simpelweg omdat de Oost-Europeanen op west-TV zagen dat het ons voor de wind ging, wilden zij ook wat wij hadden en was er voor de machthebbers geen houden meer aan. Maar ook tijdens eerdere oorlogen schoven de fronten verrassend snel op omdat de omliggende landen maar wat graag wilden heulen met een dergelijke superieure toekomstgerichte vijand (Alexander de Grote, Napoleon en … vergeef me… Hitler).

Van de ene op de andere dag irrelevant
Met die oorlogsanalogie kunnen we begrijpen hoe de publieke opinie met de werkende technologie en de macht meewaait. Niet de diepst gelovigen wisselen hun standpunt, maar de opportunistische meerderheid. Tijdens de recente documentaireserie “De Oorlog” zag je indringend hoe idealistische (dat waren ze) diepgelovige NSB’ers voorjaar 1944 hun standpunten (lees: idealen) trouw bleven en hoopten op een onverwachte ommekeer. Pas met het passeren van het oorlogsfront werden deze mensen van de ene op de andere dag irrelevant. De meerderheid der opportunisten dansten (samen met de weinige verzetshelden) op straat, als beeld van het nieuwe overwinnende paradigma.
weerfronten

Vellinga achter de geraniums
Hoe betrekken we deze analogie nu op het klimaatdebat? Welnu, het weer heeft niet voor niets ook “fronten”. Hierboven de frontenkaart van vandaag. Als we  ervan uitgaan dat Pier Vellinga et al. hun gedachtengoed gewoon mee in het graf nemen, is de enige vraag: “Hoe lang nemen we deze mensen nog serieus?” Wanneer mag Henk Tennekes terugkeren uit zijn huisje-boompje-beestje-verbanning en wanneer zetten we Vellinga veilig achter de geraniums? Er zijn maar twee scenario’s die dit denkbaar maken: we komen in een dusdanig kouder klimaatregime dat het voor iedereen voelbaar evident is dat de keizer van de door mensen veroorzaakte opwarming naakt is, ofwel we komen in een andere meer pragmatische en meer succesvolle machtssfeer (lees: China en denk aan het begrip Finlandisering) die ons bevrijdt uit de vicieuze dwaalcirkel van publieke opinie, media en verkiezingspolitiek. Of allebei!

Einde van de ecodictatuur
Dat voor het weer een sleutelrol is weggelegd wordt direct duidelijk met het volgende gedachtenexperiment. Stel dat het de goden had behaagd om het nog enkele decennia spectaculair warmer te laten worden. Ook al was de actievere zon hier “Galileo-evident” de oorzaak van geweest, dan nog was het PR-matig een verloren race voor McIntyre en McKitrick en was de CO2-waan waarschijnlijk een voor Al Gore et al. gouden toekomst tegemoet gegaan. Dan was Climategate zeker in de doofpot succesvol uitgedoofd. En zouden sceptische wetenschappers (en sceptische activisten zoals mijzelf) misschien zijn geëindigd als God-hebbe-zijn-ziel Ignaz Semmelweis (Wikipedia must read!). Anno 2090 aan het einde van de ecodictatuur hadden ze allemaal posthuum eerherstel gekregen, maar wat koop je daarvoor.

 

Bevriezende Iguana’s
Stel nu omgekeerd dat het de komende jaren echt spectaculair kouder zou worden. Met van die mooie PR-highlights als ingesneeuwde vliegvelden en lamgelegde snelwegen. Met bevriezende Iguana’s in Florida en wat dies meer zij. En dan nog een schijnbare lineaire neerwaartse trend. Alsof de Amerikanen en Canadezen terug waren zouden hordes opportunisten vroeger of later overlopen naar het sceptische kamp. McIntyre en McKitrick zouden een nobelprijs krijgen, maar verder toch zo kleurloos te boek gaan als die enkele Amerikaanse professor die in de dertiger jaren de rassenwaan op rationele gronden proefondervindelijk en statistisch verantwoord trachtte te weerleggen. De Hollywood-regisseur die “Climategate The movie” produceert en zijn steracteur zouden beter in herinnering blijven.

Lauwwarm kwakkelklimaat
Nee, en stel je nu voor dat het niet warmer en niet kouder wordt. Een lauwwarm kwakkelklimaatje dus. Dan kom je op de derde weg uit. Geen Crameriaans-Goriaanse ecodictatuur (al die koppen herinneren je zo aan de Russische intelligentsia) en omgekeerd ook geen bijltjesdag voor Vellinga et al..  De derde weg is  er een zonder kou- en warmtefronten. Dan gaat het zoals het met fosfaat is gegaan (lees Huib van Heel’s “Nader bezien“) en zoals met Ed-Zure-Regen-Nijpels. Dat we zo onidealistisch zijn geworden dat we diepe overtuigingen niet meer dieper voelen dan de laatste mode. Dat we onszelf nog recht in de ogen kunnen kijken zonder bezinning en boetedoening. Dat we ons gezicht redden door ineens gewoon te doen alsof we nooit iets over CO2 hebben beweerd. Dat de volgende dungespoelde generatie door China op sleeptouw genomen zich overgeeft aan een nieuw pragmatisme waarin klimaatalarmisme een uitgegumde herinnering is zoals de allang vergeten directe link tussen Amerikaanse progressieve beweging en het fascisme (zie een van de vele online artikelen hierover).

Bring it on
Ach Nietzsche schreef al klip en klaar over het nut van het uitwissen van pijnlijke herinneringen in “Über Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben”. Ik ben zelf inmiddels zover dat ik vrede zou hebben met de derde weg. Met een gouden ambtelijke toekomst voor Cramer als de nieuwe Ed-Zure-Regen-Nijpels. Van Deepak Chopra weet ik dat de behoefte om een ander te beschuldigen en te willen straffen psychologisch uiteindelijk stamt van een behoefte jezelf te willen beschuldigen en straffen. “God vergeef het hen want ze weten niet wat ze doen”, sprak Jezus. “Oordeel niet opdat gij niet geoordeeld wordt.” Maar verdomme… ik ben ook maar eens mens. Dus laat die kougolven maar komen, laat de Elfstedentocht doorgaan en laat die Floridase Iguana’s alsjeblieft verrekken. Laat “Mutti Erde” Nepperus dit volop emotioneel misbruiken om een klinkklare eindzege voor de rationele sceptici plus openlijke boetedoening door de machtsbeluste alarmisten te behalen. Bring it on!