Je meent het …
Het was deze week weer eens zover: een publicatie over subsidies voor fossiele brandstoffen en een noodkreet om daar nou toch eens mee te stoppen. Ditmaal van het Overseas Development Institute, een Britse linkse denktank. En dus weet je wel wat de toon van dit nieuws was.
Zoals zo vaak werd er in de media veel gepapagaaid en bleek nergens uit dat betrokken journalisten ook maar een blik hadden geworpen op het rapport (hier). Een nadere beschouwing liet zien dat bijvoorbeeld de kosten van klimaatverandering (geschat op 25$ per ton CO2) als “subsidie” worden bestempeld. Reaguurders weten dat op Climategate.nl al eerder aandacht is besteed aan de zin maar vooral ook de onzin in de discussie over fossiele brandstofsubsidies (hier en hier).
Niettemin, dit nieuwe rapport zette aan tot denken. Want wat wil je nou eigenlijk precies weten? Zomaar met wat getallen strooien zegt me niet zoveel. Een bedrag van 500 miljard aan “subsidie” voor fossiele brandstoffen betekent weinig zonder context, zoals bijvoorbeeld de enorme hoeveelheid energie die we als mensheid überhaupt gebruiken. Energie = Big Business = Lots Of Money. Dus, wat zoeken we? Welnu, vrij simpel: hoeveel “subsidie” wordt er uitgegeven per hoeveelheid opgewekte energie. Een beetje als de “energy return on energy investment”, zoals hier besproken. Dat geeft een eerlijker beeld, lijkt me. En graag ook nog uitgewerkt naar subsidies (financieel), investeringskosten voor onderzoek (R&D) en wat bekent staat als externe kosten, dus bijvoorbeeld die schade door klimaatverandering.
Die informatie vinden blijkt echter nog niet zo heel eenvoudig. Een snelle inventarisatie van rapporten over fossiele brandstofsubsidies leert dat ze vooral verwijzen naar andere rapporten die weer verwijzen … nou ja, je krijgt een beeld. Niettemin stuitte ik in die zoektocht op een klein pareltje. Een kort rapportje uit 2011 van International Institute for Sustainable Development (IISD), een onverdachte bron van informatie (groen en links dus).
In dit rapportje doet men een poging om juist de vraag hierboven gesteld te beantwoorden, namelijk hoeveel subsidie wordt er uitgegeven per hoeveelheid opgewekte elektriciteit, en voor zowel fossiel als nucleair als hernieuwbaar. Alleen al voor het inventariseren hiervan verdient het IISD een compliment. Voordat ik naar het diamantje in dit pareltje ga, het IISD merkt op dat het schatten van de brandstofsubsidies bepaald niet eenvoudig is, vooral omdat betrouwbare gegevens vaak ontbreken of moeilijk toegankelijk zijn. En dat dit rapportje vooral bedoeld is als een samenvatting van de huidige stand van de kennis en informatie hierover.
Nu naar het groeibriljantje in het rapport.
Hier worden de kosten per opgewekte eenheid elektriciteit gegeven (US dollarcent per kwh) voor de drie energiebronnen en met het onderscheid tussen directe financiële bijdrages (typisch wat je een “echte” subsidies zou noemen), onderzoeksgelden en externe kosten. En wat blijkt: als het gaat om “echte” subsidies dan wordt hernieuwbaar zwaar direct financieel ondersteund. Daar waar de hoge “subsidies” voor fossiel voornamelijk bestaan uit externe kosten.
Kijk, dat lijkt me nou een leuke opmaat voor een debat, met de opmerking dat ik ook geen energie-expert ben, net zoals de meeste betrokkenen in het klimaat- & energiedebat.
Een tweetal opmerkingen nog tot slot.
- Als je naar de absolute hoeveelheden geld kijkt uit belastingvoordelen voor fossiel zoals bijvoorbeeld voor kerosine dan zijn dat enorme bedragen (rapport spreekt van 536 miljard dollar). Echter, er worden ook enorme hoeveelheden fossiele energie gebruikt. Vandaar de zoektocht naar subsidie per opgewekte hoeveelheid energie.
- Wat je als “externe” kost beschouwt voor energieopwekking is onderwerp van serieus onderzoek en debat: welke kosten neem je mee en hoe goed kunnen die afgeschat worden? Ook een heftig debat, vraag Richard Tol maar. Ik vind het prima om die kosten mee te nemen, maar het onderscheid zoals dat hier gemaakt wordt lijkt me goed om in het achterhoofd te houden in elke discussie over energiesubsidies, want voor je het weet ben je appels met peren aan het vergelijken.
HB
Interessant. Wel goed om op te merken dat het over elektriciteit gaat. In een moderne samenleving is dat tussen 15% en 25% van het finale energiegebruik. In Nl is het 15% dankzij grote procesindustrie (nog wel). De rest gaat naar motorbrandstoffen, ruimteverwarming (exergetisch crimineel) en thermisch aandrijven van processen.
Rapportje zegt dus niet zo veel over het energiegebruik.
test plaatsen??
Nah ja die post externe kosten; daar zitten nogal wat haken en ogen aan zoals je terecht opmerkt.
Zo kan men zich afvragen in hoeverre de “klimaat”- en milieuschade die direct aan de “renewables kunnen worden toegerekend daadwerkelijk worden meegenomen: delven van ‘rare’ aardmetalen of beslag landbouwgronden bij voorbeeld. En dan: zijn deze kosten wel allemaal in kaart gebracht. Ik herinner even aan het Spiegelartikel onlangs waarin worddt uitgelegd hoeveel miljoenen ton hoogwaardig staal in de zeebodem zullen achterblijven na afschrijving van een windpark.
Als dat vervolgens allemaal netjes in kaart is gebracht rijst de vraag: hoeveel ext. kosten fossiel kunnen dan worden toegerekend aan de renewables? Als het niet waait en de zon schijnt niet kan ik immers nog steeds mijn broodje roosteren.
Terzijde:
In Duitsland worden sinds enige tijd processen gevoerd over de ontmantelingskosten van de stilgelegde kerncentrales. Dit is weer eens aanleiding geweest om de bevolking van “vervuilde” informatie te voorzien. Het zou allemaal tot extra externe kosten leiden die nooit zijn meegerekend. Dat klopt niet. Waar het om gaat is de ‘vroegtijdige’ stilllegging. De RWE heeft het geld voor ontmanteling bij oorspronkelijk geraamde afschrijving gewoon op de plank liggen. Allemaal i neen spaarpotje gedaan uit de dagelijkse exploitatie.
Ik blijf het een perverse gedachtenkronkel vinden dat het niet of minder belasten van fossiel (of eigenlijk ongeacht wat dan ook) als subsidie wordt aangemerkt. In overheidskringen is men al zo verziekt dat belasting heffen tot norm is verheven.
Er zijn goede redenen om te veronderstellen dat fossiele-brandstofgebruik nu al heel gunstige en gewenste externe effecten heeft zoals verhoogde opbrengsten van de landbouw en vergroening langs de randen van woestijnen dus sterk stijgende biodiversiteit in natuurlijke omgevingen. De econoom R. Tol heeft daar aan gerekend, maar ook anderen.
Het feit dat gebruikers van fossiele brandstoffen daar geen beloning voor krijgen, zou je ook een vorm van belasting kunnen gaan noemen.
Tenminste … als je de redenering gaat volgen dat een achterwege laten van belasting in bepaalde situaties een vorm van subsidie zou zijn.
Toen de oceanograaf Appy Sluijs laatst in het programma van Marcel van Dam zat, noemde hij het vermoedelijk voorlopig achterwege blijven van de komende ijstijd een gevolg van het fossiele-brandstofgebruik. Geologen en dergelijke figuren denken er vaker zo over. Welke beloning kunnen de gebruikers van fossiele brandstoffen daarvoor tegemoet zien?
We praten dan wel even over het overleven van meer dan de helft van de mensheid zoals we die nu kennen!
Het feit dat energie heel goedkoop beschikbaar is en daarmee een actieve bijdrage levert in bestrijding van armoede in de wereld wordt uiteraard niet meegeteld. Dit geldt ook voor de verliezen in welvaart – gevolgd door welzijn – en daarmee veelal minder (lang) gezondheid tellen we ook niet mee. Wel die 18.000 fijnstofslachtoffers per jaar natuurlijk, want laten we wel wezen: iedereen kent wel iemand in zijn naaste omgeving die aan fijnstof ten onder is gegaan.
Een rapport dat stelt, dat fossiele energie wordt gesubsidieerd door de truc toe te passen door de gefingeerde kosten van de “klimaatverandering” op te tellen, doet dat slechts om te maskeren dat de mega subsidies aan “duurzame” energie (wind, zon, bio etc.) een fiasco is voor de economie, voor het milieu alsmede voor het klimaat. Een belachelijk rapport dus zonder wetenschappelijke waarde, meteen de prullenbak in! Bovendien wordt elke “duurzame” joule energie geheel door subsidie bekostigd vanuit belastingen en accijnzen heffing uit die zelfde fossiele energie.
Als men CO2 uitstoot door het verbranden van fossiele brandstoffen extra wil belasten om de zogenaamde subsidie hiervan te stoppen wordt ook de bouw van windmolens duurder.
Het staal hiervoor wordt immers in hoogovens geproduceerd.
Dan hebben de windmolens nog meer subsidie nodig om te blijven draaien.
De campagne onthult vooral hoezeer zelfbenoemde kwaliteitsjournalisten campagnepapegaaien zijn. Dat wisten we al, maar men legt het er zo dik bovenop zonder dat iemand er wat van zegt…
Verdere zoektocht: peer reviewed artikel concludeert hetzelfde.
Badcock, Jeremy, and Manfred Lenzen. “Subsidies for electricity-generating technologies: A review.” Energy Policy 38.9 (2010): 5038-5047.
we conclude that over their entire development history, the two solar technologies always received the highest per-kWh R&D support, followed by wind, nuclear and geothermal power. Similarly, financial subsidies were always higher for solar and wind power than for any other technology. Finally, coal-fired power is affected by substantial external cost, mainly due to climate change impacts, making this technology relatively costly despite its dominant level of global deployment.
Overigens, alle huidige vormen van energiewinning, ook duurzaam zoals wind en zon, hebben externe kosten. En voor zover daar uberhaupt al iets over bekend is zijn die zeer onzeker
Bij wind denk je dan bijvoorbeeld aan kosten t.g.v. veranderingen in wind en neerslag t.g.v. grootschalige windenergieopwekking (daar is over gepubliceerd), bij zon aan veranderingen in albedo en extra opwarming door de donkere kleur van zonnecellen (ook daar is over gepubliceerd).