Gastblog van Kees de Lange
Op 5 augustus 2015 schreef ik een brief aan het bestuur van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) om bewaar te maken tegen het feit dat deze statutair politiek ongebonden vereniging voornemens is politieke standpunten over klimaat en energie in te nemen op een symposium te houden op 29 oktober 2015. Deze brief kunt u hier lezen. Daarop ontving ik op 8 september 2015 een antwoord getekend door NNV voorzitter Jan van Ruitenbeek. Dit antwoord leest u hier.
In deze column zal ik zijn antwoord aan een kritische beschouwing onderwerpen. Eigenlijk gaat het in de eerste alinea al mis, als de voorzitter meldt: “Wij zijn ons zeer bewust van de uitdagingen en moeilijkheden, maar ook van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid”. Een prachtige volzin natuurlijk, gelardeerd met mooie woorden waar geen mens in redelijkheid tegen kan zijn. ‘’Maatschappelijke verantwoordelijkheid’’, wow. Helaas blijkt het hier bij een ietwat minder oppervlakkige beschouwing te gaan om het soort taalvervuiling dat helaas veel van de publieke discussie heden ten dage kenmerkt.
Curieus woordgebruik
Waar gaat het om? Te vaak worden woorden gebruikt met een positieve gevoelswaarde maar zonder nadere definitie. Doel van het inbrengen van dat soort woorden is om bij de lezer een warm, en vooral instemmend gevoel op te wekken. Intussen worden we gemanipuleerd waar we bij staan. Zo ook hier. Maatschappelijke verantwoordelijkheid zou kunnen betekenen dat de NNV het tot haar missie gaat rekenen om het lezerspubliek breed en wetenschappelijk voor te lichten over alle relevante aspecten van de klimaat- en energieproblematiek. Als trouwe lezer van het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde (NTvN) zou ik dat van harte toejuichen. Maar nee, dat is niet wat het bestuur beoogt. Het NNV bestuur neemt immers de lezer geestelijk bij de hand door een reeks van stellingen te formuleren die in feite een politieke stellingname vertegenwoordigen en die de overtuiging uitspreken dat klimaat- en energieproblematiek een direct gevolg zouden zijn van menselijk ingrijpen. Wetenschappelijk is dit omstreden en de situatie is met veel onzekerheden omgeven. Daar getuigt een rijke literatuur van. Om in het licht van al deze onzekerheden als politiek ongebonden organisatie die de NNV is kwestieuze politieke statements te ventileren, brengt dan ook de integriteit en onafhankelijkheid van de NNV in ernstig gevaar. Als men tot een politieke actiegroep wil behoren, is er keus genoeg en is daar geen rol voor de NNV weggelegd. Over politieke onafhankelijkheid en ongebondenheid overigens geen woord in de brief van de voorzitter.
Geen consensus
Over de onderwerpen klimaat en energie bestaat in politiek Nederland geen consensus. Dat kan men betreuren of niet, maar een feit is het wel. Als we twee uitersten van het politieke spectrum nemen, zoals de PVV (waar ik helemaal niets mee heb) en D66 (waar ik zo mogelijk nog minder mee heb), dan kunnen we tegengestelde politieke standpunten waarnemen. Nu ben ik als vrijwel enige bèta de afgelopen vier jaar lid geweest van de Eerste Kamer, maar laat me voorzichtig zeggen dat ik over de natuurwetenschappelijke onderbouwing van standpunten van deze beide partijen (en diverse andere) nooit onder de indruk ben geraakt. Kortom, een politieke stellingname van de NNV doet de vereniging op glad ijs belanden, glad ijs dat ironisch genoeg volgens sommigen binnenkort tot het verleden zal behoren. Een politieke keuze van de NNV zal dus een keuze vóór het ene politieke standpunt, en dus tegen het andere impliceren. Is een dergelijke keuze op wetenschappelijke gronden onomstotelijk te motiveren?
Sprekerskeuze
Laten we de sprekerslijst voor het symposium eens nalopen. Het symposium wordt ingeleid door Jan Terlouw, eens gepromoveerd als fysicus en daarna vooral bekend geworden als D66 politicus en kinderboekenschrijver. Wel, het NNV bestuur probeert me gerust te stellen door te melden dat “ Jan Terlouw geen inhoudelijke bijdrage zal leveren, maar argumenten zal aandragen waarom een vereniging als de NNV zich in deze problematiek niet afzijdig mag houden”. Let wel, Jan Terlouw krijgt hier een belangrijk platform om zijn eigen persoonlijke mening of die van zijn politieke partij uit te dragen zonder enige natuurwetenschappelijke onderbouwing. Op de vraag waarom wel Terlouw maar niet een spreker is uitgenodigd die eveneens op persoonlijke titel wat meer waarde hecht aan een politiek onafhankelijke opstelling van de NNV wordt niet ingegaan. Door deze keuze van de spreker die het symposium gaat openen, wordt in feite de politieke onafhankelijkheid van de NNV al vóór de koffie ingeleverd.
Curieus is ook dat de sprekerslijst veel mensen vermeldt die geen NNV lid zijn. Wat betekent dit? Dat binnen de vereniging onvoldoende kennis aanwezig is om de problematiek van klimaat en energie adequaat aan de orde te stellen? In dat geval wordt het ijs waarop de NNV zich begeeft alleen maar gladder. Of is de keuze van sprekers vooral gemotiveerd doordat men naar een bepaalde uitkomst van het symposium probeert toe te werken? In dat geval is sprake van manipulatie. Van mijn kant zou ik willen poneren dat NNV leden met kennis van zaken, en daar zijn er veel van, leidend dienen te zijn en dat vaak tegengestelde standpunten op evenwichtige wijze en met wetenschappelijke onderbouwing aan de orde moeten komen. Dat is nu helaas niet het geval.
Politieke stellingname desastreus voor politiek onafhankelijke NNV
Het bestuur betoogt dat men op het symposium meer zicht wil krijgen ‘’in hoe ver de NNV mag gaan in adviezen aan de politiek’’. Een goed punt, maar de gekozen procedure is dan wel merkwaardig. Kennelijk wil men allerlei stellingen aan honderd verzamelde leden (die lang niet altijd inhoudelijk deskundig zijn) voorleggen en in stemming brengen. ‘’Science by consensus’’ dus. Nou ja, science. Nou ja, consensus…. En na het symposium zullen de uitkomsten aan alle leden worden voorgelegd. Gezien de nogal eenzijdige wijze waarop tot dusver dit symposium is voorbereid, ben ik daarover sceptisch.
Tenslotte….
Samenvattend, als het bestuur beoogde met de brief van 8 september j.l. mijn zorgen weg te nemen, dan is het daar niet in geslaagd. Integendeel, zoals ik hier uiteenzet, zijn mijn zorgen eigenlijk alleen maar toegenomen. Het is naar mijn mening de NNV als politiek onafhankelijke beroepsvereniging onwaardig om de voor het symposium voorgesteld koers te gaan varen. Samen met Kees le Pair heb ik een aantal stellingen geformuleerd die deze politieke onafhankelijkheid centraal stellen en het geven van wetenschappelijke lege adviezen op basis van consensus onder de leden verwerpen. Ook hebben we om spreektijd gevraagd om dit onder de aandacht van de leden te brengen. De NNV is een te waardevol instituut om het politiek onafhankelijke voortbestaan ervan aan dit bestuur over te laten. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Kees de Lange
Theo Wolters en Hans Labohm schreven eerder resp. hier en hier over deze kwestie.
Beste Kees,
goed betoog. Is het symposium overigens toegankelijk voor niet NNV leden? Ik zag het vandaag in een mailing langskomen, die niet-natuurkundigen als doel had. En dat zou ik heel vreemd vinden. Maar gezien de lijst van niet NNV sprekers, zou niets mij nog moeten verbazen.
Van de website:
NNV-leden kunnen zich aanmelden voor het symposium op 29 oktober via het inschrijfformulier. Door de aard van het symposium is deelname beperkt tot ca. 100 deelnemers. Het maximum aantal inschrijvingen is inmiddels zo goed als bereikt. U kunt zich nog opgeven, de kans is echter groot dat u op een wachtlijst wordt geplaatst.
Het artikel over het symposium van Hans Labohm kreeg als titel mee: Nederlandse Natuurkundige Vereniging laat zich voor klimaatpropagandistische karretje spannen.
Moet dat niet zijn: Nederlandse Natuurkundige Vereniging spant zich vrijwillig voor het klimaatpropagandistische karretje?
En ik begrijp dat.
Als er immers één ‘extreme weather event’ is waarvan wij het bestaan niet kunnen ontkennen is dat toch wel de niet aflatende storm van CO2-gedreven doemscenario’s waarmee wij al jaren dagelijks via de media om de oren worden getimmerd.
Het verhaal is overal en velen doen er hun voordeel mee; van banken die in de smaak willen van vallen bij de leidende NGO’s (klimaathypotheek = dubbel glas), energieproducenten (subsidies), wetenschappers (onderzoeksgelden), politici (stemmen der onwetenden) tot aan de bakker op de hoek die met z’n klimaatbollen de huisvrouw een paar duppies extra uit beurs weet te lullen.
Als laatste in de rij sorteert nu ook de NNV voor op de rijstrook waar sympathie en opdrachten eerder te verwachten zijn dan wanneer men een kritische dwarsweg in zou slaan.
Om kort te gaan: men ziet gewoon brood in dit verhaal.
Opportunisme is doorgaans gemakkelijk te doorzien en te begrijpen. Dat maakt het niet minder verwerpelijk.
Nee inderdaad, maar het leek me overbodig dat te vermelden.
Nu u er toch over begint; met opportunisme in de ene (oorspronkelijke?) betekenis van het woord is m.i. niets mis. “Handelen naar omstandigheden” lijkt mij een aanbevelenswaardig motto.
Iets anders wordt het wanneer men “de omstandigheden” met behulp van massieve propaganda vervormd tot een werkelijkheid die in de verste verte niet met de meetbare realiteit in de pas loopt, om er vervolgens een slaatje uit te slaan.
Het is een beproefd concept: Mensen bang maken met zelfverzonnen onheil, er de oplossing bij leveren maar wel met het verzoek even langs de kassa te gaan.
Het wordt allemaal nog erger als je bedenkt dat de eerste onheilsprofeet die hypocrisie niet tot een vorm van hogere kunst heeft verheven nog geboren moet worden. Uit duizenden voorbeelden pik ik er even de Greenpeace directeur tussenuit die het woon-werkverkeer per vliegmachine deed.
Zo wordt opportunisme “handelen zonder principes” op kosten van de ander, en ja dat is verwerpelijk.
We zijn het helemaal eens.
Ik zou graag zien dat de NNV nadrukkelijk de conclusies en aanbevelingen van de internationale wetenschappelijke gemeenschap onderschrijft. Die conclusies staan hier opgeschreven.
http://www.nationalacademies.org/includes/G8+5energy-climate09.pdf
Verder zou ik graag zien dat de NNV het standpunt inneemt dat het Energieakkoord verspillend en ondoelmatig is, en dringend dient te worden herzien op een manier die blijkt geeft van diep inzicht in de bekende natuurkunde, techniek en economie der effectieve en permanente eliminatie van co2 emissies, luchtvervuiling, milieuvernietiging, energiearmoede en energie-importafhankelijkheid. Elke blijk van post-modern wensdenken en pseudo-wetenschappelijke retoriek zal uit het akkoord komen te verdwijnen.
Een dergelijke herziening zal zeer waarschijnlijk uitkomen op een nieuw akkoord dat onder andere een hoopvol, bona fide, geavanceerde kernenergietijdperk inluidt voor Nederland, waarmee een duidelijke, transparante en kosteneffectieve route naar 100% co2 reductie binnen 30-40 jaar kan worden uitgestippeld, inclusief krachtige stimulering van de Nederlandse economie en export, welvaart, en het milieu. :)
Ik zou ook willen dat de NNV uit fysische overwegingen windenergie categorisch afwijst als een heilloze weg en pleit voor volledige vervanging van fossiele brandstof door kernenergie.
“Ik zou graag zien dat de NNV nadrukkelijk de conclusies en aanbevelingen van de internationale wetenschappelijke gemeenschap onderschrijft.”
Niks papegaaien, gewoon zelf nadenken (nullius in verba, weet je nog wel?) en je conclusie op bewijs baseren ipv consensus (die, zo bewijst het verleden, er vaker wel dan niet faliekant naast heeft gezeten).
Als de NNV komt met een gekwantificeerde en toetsbare weerlegging van de wetenschappelijke consensus zou ik dat helemaal fantastisch vinden.
Als ze dat niet doen, maar in plaats daarvan de consensus wetenschap onverkort onderschrijving lijkt me dat niet meer dan normaal.
Maar als ze met louter handgewuif en geroeptoeter de consensus afwijzen of ridiculiseren zoals ‘klimaatskeptici’ plachten te doen dan kan wat mij betreft de hele NNV beter opgeheven worden. Dan maken ze slechts het nobele vakgebied der natuurkunde te schande.
Hoort klimatologie tot het nobele deel van de natuurkunde?
Modeluitkomsten als meetgegevens presenteren en een fysisch betekenisloos gemiddelde globale temperatuur hanteren?
Werken met kalenderjaren en -maanden?
Aanpassen van meetreeksen?
Uitkomsten van verschillende modellen middelen en onzekerheden middelen i.p.v. sommeren?
Dat moet je toch niet flikken in andere vakgebieden.
Beste Joris,
ik hoef niet te “roeptoeteren”, te “handwuiven” om de consensus af te wijzen of te ridiculiseren. Dat doet iedereen die klakkeloos die consensus accepteert. Er is geen dommere manier om te claimen dat je de wetenschap volgt dan te stellen dat er een consensus is. Iedereen die de consensus accepteert, is a priori ongeschikt als wetenschapper. Dan ben je een klerk, een overschrijver, een copy cat, een stukje carbon papier. Al is de hele mensheid er van overtuigd dat stelling “A” waar is, als een persoon in staat is aan te tonen dat “A” onwaar is, dan is dat zo, consensus of niet. En iemand die de nog veel stommere uitdrukking “the science is settled” durft te uiten moet wat mij betreft bestraft worden met de rest van zijn/haar leven strafregels schrijven: “Ik ben een ontzettend dom persoon” . Van iemand met een beetje opleiding verwacht ik een wat meer kritische houding, Joris.
En zo twijfelt Henkie iedere dag aan het bestaan van de zwaartekracht, je kan niet sceptisch genoeg zijn…
Beste Janos73,
je moet niet proberen jezelf in domheid te overtreffen, want dat lukt niet. Geen enkel probleem is ooit opgelost door consensus. Nooit. Altijd waren het denkers die buiten de doos konden denken. Schapen grazen bij consensus en komen bij mij op de BBQ terecht na een tevreden leven in consensus. De echte vernieuwingen zijn altijd door niet-orthodoxe denkers geproduceerd. De makke schapen maken papier vuil met de zoveelste suffe waarneming die in het credo past: klerken. En om te stellen dat ik aan de zwaartekracht twijfel, ik denk dat je nog Newtoniaans denkt. Is wat belegen. Volgens mijn bescheiden mening is er inmiddels al een andere theorie. En wat er nu gebeurt, is dat beroeps organisaties een credo opstellen voor hun leden om het denken te leiden. Dat is zoo ongeloofgelijk fout, daar heb ik geen enkele waardering voor. Een wetenschapper hoort niet op de kansel. Maar voor jou zal dat eerder een must zijn, als devoot IPCC gelovige.
Bravo Henkie
Tsjirp…tsjirp…..tsjirp…….tsjirp……..tsjirp……….tsjirp…….
Er is de laatste tijd nogal gedoe over wie nu eigenlijk wie of wat en in welke mate vertegenwoordigt.
Ik ben benieuwd hoeveel procent van de Nederlandse natuurkundigen zich met dit symposium door de vereniging vertegenwoordigd voelen.
Of gaat het hier om een NEP-vereninging?
Als de vereniging uit 100% klimatologen bestaat mag je uitgaan van 95%.
Idem als klimatologen oververtegenwoordigd zijn bij het komende symposium.
De opkomst bepaalt, daar is niets wetenschappelijks aan.
Net bericht van NNV ontvangen: het symposium in De Bilt is alleen voor leden toegankelijk. Ik ben al 30 jaar geen lid meer.
Als groen de NNV weet te boeien dan mag je spreken van een zeer vooruitziende blik ;-)