Rode Lijst Indicator is wetenschappelijk waardeloos want vals concreet

 

Hier maak ik de virtuele Rode Lijst 2013 voor vogels openbaar, althans, de mutaties die de overheid er op toeliet.Belangenclubs die soorten op de Rode Lijst voor werkverschaffende diersoorten zetten als SOVON en RAVON, vieren via de NLBIF op 10 december in de Jaarbeurs hun eigen feestje samen met de subsidiegever van het Ministerie van EZ. Daar spreekt ook Arco van Strien die statistische rechtvaardiging levert voor ‘voorzichtige’ borstklopperij.

Middels een WOB-verzoek moest ik de virtuele Rode Lijst 2013 opvragen bij CBS en het ministerie van EZ, dat tegenwoordig ook in Biodiversiteit doet. Met de van de Rode Lijst afgeleide Rode Lijst Indicator RLI (zie onderstaande afbeelding) voerden onderzoekers campagne met het Planbureau voor de Leefomgeving om ‘licht herstel’ te fingeren van DE biodiversiteit. CBS pretendeert het volgende met hun RLI-indicator:

1. De lengte van die RLI zou dan aangeven HOEVEEl vogels ‘bedreigd’ mogen heten (onzin).
2. De kleur zou de MATE van bedreiging weergeven (dubieus)

Hoe werkt de Rode Lijst?
Bij de Rode Lijst geldt dat de mate waarin een populatie AFneemt ten opzichte van het ecologisch willekeurige jaartal 1950/’vroeger’ je plek bepaalt.

-afname 25%-/50%-/75%/-100%= gevoelig/kwetsbaar/bedreigd/ernstig bedreigd

De populatiegrootte bepaalt of je ook daadwerkelijk in een categorie thuishoort.

25.000/2500-25000/250-2499/0-250

En als laatste: kom je op veel plaatsen in Nederland voor (atlashokken van 5×5 km) dan ben je minder kwetsbaar, dan wanneer je maar op enkele plaatsen broedt

Ben je dus EN zeer zeldzaam (dus minder dan 250 exemplaren/enkel in een gebied van 5×5 te vinden) EN je gaat hard achteruit dan heet je ‘Ernstig Bedreigd’. Binnen 3 generaties kun je dan uit ons kleine landje verdwijnen.

RLI zegt niets over habitatkwaliteit
Nergens kon je de geactualiseerde lijst inzien, het Ministerie van Economische Zaken hield hem achter. Vogelbescherming Nederland baseerde zich nog op die uit 2004. Tenzij beleidsmakers de behoefte voelden om effectiviteit van kostbaar natuurbeleid/Sharon Dijksma te etaleren, was er geen reden om jaren voor het verschijnen van de officiële nieuwe Rode Lijst naar buiten te treden.

Dan nog: aan de willekeur van soorten en mutaties op die lijst zie je dat die lijst geen ecologische relevantie heeft, het zegt niets over DE natuur. En DE natuur bestaat per definitie niet.

• De boodschap hoort te zijn: een willekeur aan soorten vertoont een (tijdelijke) opwaartse trend, anderen neergang, zonder uniforme oorzaak.
• De Rode Lijst zegt NIETS NUL NADA over de kwaliteit van habitats in Nederland. Het pronken met data van een ‘virtuele’ lijst – dus voordat de officiële nieuwe lijst verschijnt die iedereen kan inzien- was nergens voor nodig en gebeurde normaliter nooit.
• Je kunt hooguit per soort zien wat vrijwillige vogeltellers van verschillende kwaliteit bij steeds hogere dichtheden waarnemers in het weekend op hun tellijstje turven. Waarna Arco van Strien (CBS) met zijn TRIM-model er statistisch hout van probeert te snijden.
• Maar ze bedoelen het vast goed, en in Postmoderne tijden is dat het belangrijkste, je intentie. Waarheid is wat de Partij vraagt/De Goede Zaak/De Hypotheek

De Drie Grote Zwaktes zijn:

1. Per definitie heeft het op 1 hoop gooien van vogelsoorten met volledig verschillende leefwijzen en habitats tot 1 aggregaat- een RLI-lengte- geen ecologische betekenis. Het is vooral een oefening waar statistici hun tijd mee kunnen vullen.
2. Vanzelfsprekend is het dus misleidend om te stellen dat een mysterieuze algemene ‘kwaliteit’ van DE natuur door zo’n RLI-lengte wordt verbeeld.
3. De vraag of een soort OP die lijst komt heeft een hoge mate van smaak, van de belangenclubs die de soorten er op zetten.

De bonuszwakte van de Rode Lijst is dat hij per definitie ooit is bedacht om campagne te voeren.

SOVON overtreedt eigen criteria Rode Lijst
Punt 3 besprak ik al eerder: het blijkt dat bij het opstellen van eerdere versies van de Rode Lijst voor Vogels, de opstellers hun eigen criteria overtreden. Er kwamen in 1995 nodeloos meer soorten bij dan nodig, en in 2004 eveneens. Want is normaliter het criterium dat een soort minder algemeen dient te zijn dan in 1950, plots komen er ook soorten op die nu mogelijk even algemeen zijn. Maar die in de jaren ’80 of ’70 even een dipje hadden.

• Dus door de lijsten van 1995 en 2004 nodeloos TE LANG te maken, en nu korter is je ‘lichte herstel’ alvast deels een boekhoudkundige kwestie. Geen indicator voor de kwaliteit van habitats.

Daarnaast: een nieuw vestigende soort komt pardoes op de lijst, en heet volgens belangenclubs dan ‘bedreigd’. Zo kreeg de lijst van 2005 er pardoes 8 soorten bij, als beloning dat ze eindelijk 10 jaar achtereen in ons land broeden. Terwijl velen al decennia eerder zich vestigden.

En last but not least: wil je volgens SOVON ‘vaste’ broedvogel heten, dus officiele Nederlandse soort, dan dien je hier plots 10 jaar aaneengesloten te broeden. Maar om ‘bedreigd’ of erger te heten, dan kunnen plots soorten op de Rode Lijst komen die hier incidenteel broeden, dus NIET 10 jaar aaneengesloten. Er hoeft maar een vogelaar met een telescoop hem toevallig 1-malig te hebben ontdekt, of vooruit een paar maal: en dan hoeft hij maar weer een decennium afwezig te zijn en ze noemen hem ‘Ernstig Bedreigd’, of zelfs ‘Verdwenen uit Nederland’.

Een voorbeeld is de dwergmeeuw, een proceduremeeuw waarmee Vogelbescherming Nederland via de Raad van State in 2011 het IJsselmeer op slot zette voor visserij op bv spiering. (wat mij betreft, hoeven Urker vissers ook geen vogelvoedsel op te vissen hoor….)

Die heet ‘ernstig bedreigd’ terwijl die meeuw hier nooit regelmatig broedde, en volgens de IUCN Red List in de rest van Europa licht toeneemt. Soorten die Nederland als uiterste rand van hun verspreiding hebben zoals de warmteminnende hop heten dan plots weer ‘Verdwenen uit Nederland’. Maar geef ze een paar warme en wat drogere zomers, en hupzodiegaat: de hop broedt dan weer in Limburg.

Zo werd de lengte van de lijst langer dan nodig.

Rode Lijst zegt niets over kwaliteit habitats
We bespreken hier puntje 1. We zien nu dat de naturisten in 2013 bijvoorbeeld de scholekster op de virtuele Rode Lijst zetten. Die gaat achteruit sinds 1990. Toen zat hij op een kunstmatige populatiepiek. Maar ten opzichte van de jaren ’50 is het maar de vraag of dat beest nu zeldzamer is. De scholekster profiteerde van de landbouwintensivering van afgelopen eeuw, maar van hyperintensivering wordt hij minder gelukkig. Oorspronkelijk was het een kustvogel. Op het Wad werd hij kunstmatig algemeen dankzij de bloei van mossels door de eutrofiëring (fosfaat). De mossel is een kensoort van eutrofe wateren, en groeit experimenteel bewezen harder bij fosfaatbemesting. Die fosfaatbemesting be-eindigde dankzij milieubeleid in de jaren ’80. Er zijn zoveel vogels als er voedsel voor ze is.

Omdat de vogelaars zichzelf graag aan het werk houden, hullen ze de neergang in een mysterie. Dat is dus geen mysterie, maar ze willen het F-woord niet noemen. Sterker nog, ze gebruiken de scholekster als gevederd excuus voor ‘herstel’-subsidies uit het Waddenfonds. Je roept verder wat ‘oh ah De Klimaatverandering’ en je bedelgeluiden vinden van zelf gehoor bij het Ministerie. Zolang je maar niets naars zegt over windturbines en andere voor vogels en habitats negatieve zaken waar dit ministerie ons land mee vol zet.

Plots zetten ze ook de torenvalk op de virtuele Rode Lijst. Nu weet ik niet WAAR ze telden, maar hier in Friesland zie ik alles behalve afname. In de jaren ’80 werd je soms doodgegooid met torenvalken, in de jaren ’90 wat minder, dan weer wat meer. Het is een soort die fluctueert in aantallen, en het is onmogelijk dat een stel verrekijkers zo accuraat telt of registreert dat hier een trend uit valt te halen. Ze broeden werkelijk overal, zoals op boerenzolders. En als ze 20 procent van het aantal broedgevallen vinden krijgen ze van mij een treetje trappistenbier. Oh ja, hij heeft last van windfarms, windmolens meppen dit prachtige dier uit de lucht met honderden per jaar. Daar hoor je die naturisten niet over, omdat ze hun subsidiegever niet tegen het hoofd willen stoten.

Bij de nachtzwaluw is het vooralsnog een mysterie waarom hij nu plots zich over heel Nederland tot de Waddeneilanden verspreidde. Dan nog blijft het wel een kwetsbare soort als grondbroeder van natuurterreintjes waar recreanten met honden huishouden. Die halen ze van de lijst af, en plots roepen ze ‘het gaat beter met DE’ natuur’, en ‘Voorzichtig Herstel DE biodiversiteit’. We hebben geen flauw benul waarom die vogel het plots goed doet, al kan hij tijdelijk positief reageren bij kap van dennen-opslag. Dikke kans dat hij net als enkele vleermuis-soorten profiteert van opwarming van Nederland en gunstige invloed op bepaalde nacht-insecten.Die maakt de lengte van de RLI korter zodat naturisten/ambtenaren zichzelf op de borst kunnen kloppen. 

De dwergstern plots niet meer bedreigd noemen, terwijl zijn volledige broedhabitat van de strandzones overlopen wordt door recreanten met honden, en zijn broedplaatsen op Neeltje Jans in Zeeland bedreigd worden door mega- windturbines. Stond hij er in 2005 dan onterecht op, toen SOVON ‘een afname van bijna 50 procent’ meldde?

Zo toon je maar weer dat je geen ecologisch relevante gegevens kunt halen uit wat willekeurig rondfietsende vogelaars die dan weer eens wat meer, dan weer wat minder vogels tellen. Alleen via langjarige gebiedsgerichte studies met waarnemers van gelijke kwaliteit, dan vind je misschien iets.Die maakt de lengte van de RLI korter zodat naturisten/ambtenaren zichzelf op de borst kunnen kloppen.  

En kan de groene specht (dat is een specht die lacht) plots meer mieren vinden, zijn de bossen voedsel/mierrijker geworden? Die maakt de lengte van de RLI korter zodat naturisten/ambtenaren zichzelf op de borst kunnen kloppen. Als het door bosveroudering komt, is dat geheel zonder hun inspanning. 

De purperreiger kwam op de Rode Lijst mede dankzij de droogte die in wintergebied de Sahel tot de jaren ’80 heerstte. Dat die nu een plekje opschuift kan vooral met het winterkwartier te maken hebben. Alvast niet met natuurontwikkeling, die zompige pitruslanden met ganzenplaag en oerkoeien. De purperreiger verandert de RLI-kleur, zonder dat enig beleid hier verantwoordelijk voor kan zijn. Nou, OK, natuurbeheerders die hun rietveldjes bijpunten enz.

Nou vooruit; de grauwe klauwier kan spectaculair profiteren van soortgericht gebiedsbeheer. Zie hoe hij zich staande houdt in het Bargerveen, zijn Nederlands bolwerkje. Al is het mij duister waarom hij plots niet meer bedreigd zou heten. Afgezien van die paar bolwerkjes, waar is zijn habitat verbeterd? En gaat de verschraling van het platteland niet met sneltreinvaart door?

Zie in dat verband ook de grauwe kiekendief. Die wordt volledig aan het infuus gehouden door de werkgroep Grauwe Kiekendief en wat Groninger graanboeren. Zijn hervestiging werd op gang gebracht door de braakleg-regeling van de EU uit 1992.

De boomvalk verdween uit Drenthe dankzij predatie door de havik. Op de zandgronden heeft die havik minder te vreten dan vroeger, duiven welteverstaan. Verder kan de opmars van de buizerd hem hinderen, boommarters en het succes van vele andere beesten. Andermaal twijfelachtig is dus: wat zegt dit over habitatkwaliteit? Vorig jaar probeerde hier bij De Abdij ook een paartje te broeden, maar ze moesten steeds buizerds verjagen en ik heb geen jongen gezien.

De grote ontbrekende op de virtuele Rode Lijst is de Grutto. Die hoort in een zwaardere categorie te komen dan in 2005, maar het Ministerie van Gruttozaken doet dat niet. Hij blijft dus in de lichtste categorie ‘gevoelig’ staan, terwijl de grutto binnen 3 generaties (leeftijdlengtes, ze worden +10 jaar) kan uitsterven in het gros van zijn leefgebied. Dus op zijn minst ‘kwetsbaar’ .

Conclusie; de natuurbeweging heeft het verkeerde personeel
De Rode Lijst zegt NIETS NUL NADA over de kwaliteit van habitat-typen in Nederland, die kun je niet afleiden uit het willekeurig op en neer veren van vogelaantallen, geteld door waarnemers van verschillende kwaliteit met een toefje TRIM er overheen.

De Rode Lijst is louter bedoeld voor campagne-doeleinden, zodat deze clubs hun subsidies kunnen krijgen. Het wetenschappelijk gehalte en kritisch vermogen bij clubs als SOVON is ook nagenoeg afwezig: zie de Klimaatatlas voor Broedvogels die ze uitbrachten, een anti-wetenschappelijk gedrocht dat ze publiceerden om subsidie-technisch mee te liften bij de klimaatconferentie in Kopenhagen.

Maar ze bedoelen het op hun eigen manier goed.