Eerder schonk ik aandacht aan de politiek incorrecte opvattingen van de em. prof. sociale economie, Silvio Borner, van de universiteit van Basel.
Onder de titel, ‘Klimaerwärmung. Prognosen für Klima und Wirtschaft’, heeft hij onlangs ook een gastcommentaar voor de ‘Neue Zürcher Zeitung’ (NZZ) geschreven over de vergelijking van economische modellen en klimaatmodellen.
Ik pik er een aantal elementen uit.
In der Klimadebatte gibt es Fakten, etwa, dass eine Erwärmung tatsächlich stattfindet, aber vor der globalen Industrialisierung im 20. Jahrhundert begonnen hat. Man kann extreme Klimaschwankungen bis weit zurück in die Erdgeschichte nachweisen, und man weiss, dass der CO2-Ausstoss für die Erwärmung in neuester Zeit mitverantwortlich ist. An dieser Stelle soll es aber um die Parallelen zwischen Prognosemodellen für die Weltwirtschaft und das Weltklima gehen.
In beiden Bereichen weisen schon kurzfristige Voraussagen zur Konjunktur- bzw. Wetterentwicklung grosse Fehlermargen auf und irren sich häufig sogar im Vorzeichen. Dafür gibt es eine rein methodische Erklärung, die den Ökonomen vielleicht aufgrund längerer (bitterer) Erfahrung geläufiger ist als den Meteorologen. Gemeinsamkeiten sind erstens die extrem hohe Komplexität der relevanten Variablen und ihrer Interaktionen und zweitens eine Nicht-Voraussehbarkeit entscheidender exogener Faktoren.
Letzteres spielt vor allem bei Langfristprognosen die zentrale Rolle. Denn diese exogenen Kausalfaktoren kennen wir im Voraus nicht und können sie ohnehin nicht politisch steuern. Für die Wirtschaft sind steuerbar z. B. die Geldmenge, das Staatsdefizit oder Umverteilungsmechanismen und Regulierungen. Kurzfristig können wir damit die Konjunktur einigermassen prognostizieren, weil wir die exogenen Faktoren als konstant betrachten (dürfen) und die Lenkungsinstrumente gezielt antizyklisch einsetzen können.
Doch selbst das ist wie bei den Wetterprognosen von Modell zu Modell verschieden und läuft häufig schief. Aber was wissen wir über die technische Entwicklung in 30 Jahren? Oder über Migrationsströme, Kriege, Seuchen oder Naturkatastrophen? Und wie wollen wir diese Faktoren im Voraus politisch steuern? Das ist keine Ablehnung von Modellen als unerlässlichen Instrumenten in den Wirtschafts- und Klimawissenschaften, deren Kalibrierung und Validierung jedoch nur auf Daten der Vergangenheit beruhen kann.
Modell-Prognosen stützen sich auf Annahmen sowohl bezüglich der künftigen Zusammenhänge wie der exogenen Faktoren. Sie sind hilfreich, aber niemals «wahr». Aus diesen Gründen sind alle «Doom-Prognosen» über die Grenzen des Wachstums so kläglich gescheitert.
Damit wären wir beim Klima. CO2 ist ein Faktor unter vielen – wie Vulkaneruptionen, Verschiebungen von Kontinentalplatten, Strömungsveränderungen in den Meeren, aber vor allem auch die Sonnenaktivität oder astronomische Konstellationen. Das wissen natürlich die Klimaforscher auch und versuchen, den CO2-Einfluss in einem Modell abzubilden, das diese Faktoren mitberücksichtigt – aber eben auf dem Stand des heutigen Wissens und mit Daten von gestern. Wie diese Faktoren in der komplexen Realität zusammenwirken und sich bei Veränderungen einzelner exogener Ursachen via Rückkoppelungen auf das Resultat auswirken, können wir nicht wissen. Was wäre, wenn ein Vulkan die Atmosphäre auf Jahre hinaus verdunkelte? …
Maar toch is Silvio Borner van mening dat een wereldwijd handelssysteem van CO2-emissierechten wenselijk is.
Es ist sinnvoll, den heutigen CO2-Ausstoss kostengünstig, aber nicht zulasten der armen Länder zu reduzieren, und zwar einzig und allein durch ein möglichst weltweites Handelssystem für CO2-Zertifikate; das CO2 erhält so ein Preisschild. Das wiederum induziert rentable Innovationen sowohl in der Energieproduktion wie bei der Energieeffizienz. Es genügt, die richtigen Rahmenbedingungen zu setzen. Staatliche Planungen oder Investitionen führen ins Chaos. Und wir müssen versuchen, analog zu «erdbebensicher» möglichst «erwärmungssicher» zu werden; denn Klimaveränderungen können wir ebenso wenig steuern wie Erdbeben.
Dit is een opvatting die door veel economen wordt gedeeld. Maar één respondent, Richard Müller, was het toch niet met die laatste alinea eens. Hij schreef in een commentaar:
Die Analyse von Herrn Borner wird der Komplexität der Causa Klima einigermassen gerecht. Wer genau liest, kommt unweigerlich zum Schluss, dass das CO2 der einzige fiskalisch verwertbare Faktor in diesem System ist. Sehr wahrscheinlich ist CO2 gleichzeitg auch der unbedeutendste Wirkungsfaktor im Klimasystem. Deshalb bleibt mir unverständlich, weshalb Herr Borner ein globales Handelssystem für CO2-Zertifikate als sinnvoll betrachtet. Die Besteuerung von Energie und speziell von fossilen Energieträgern ist doch schon heute exorbitant hoch. Es gibt also, klimatechnisch gesehen, nicht einen einzigen Grund, noch einen bürokratischen CO2-Zertifikate-Moloch aufzuziehen. Der würde bloss zu mehr globaler Umverteilung und gesteigerter Korruption führen. Das war ja schliesslich auch das heimliche Primärziel des Pariser ‘Klimagipfels’. Lug und Betrug, der in dieser Form niemals tolerierbar ist.
Dat lijkt mij een verstandige opvatting.
Lees verder hier.
Voor de Engelse versie zie hier.
Voor mijn eerdere bijdragen over klimaat en aanverwante zaken zie hier, hier, hier, hier en hier.
“Wie diese Faktoren in der komplexen Realität zusammenwirken und sich bei Veränderungen einzelner exogener Ursachen via Rückkoppelungen auf das Resultat auswirken, können wir nicht wissen. Was wäre, wenn ein Vulkan die Atmosphäre auf Jahre hinaus verdunkelte? …”
Of te wel eerst betoog ik dat economische modellen niet goed presteren (begrijpelijk, economie is psychologie en hoe mensen acteren op veranderingen is altijd een vraag) daarna neem ik aan dat we niet alles weten en dus niets. De klimaat modellen werken anders dan de economische modellen, maar zijn gebaseerd op natuurkunde en niet op psychologie. Ze zijn dus makkelijker te maken voor de lange termijn als je wel bepaalde aannames neemt. Zo is bijvoorbeeld een van de aannames in de CIMP5 modellen dat de zonneactiviteit gelijk bleef, die is echter gedaald, neem je die informatie mee dan kom je er achter dat de modellen veel beter presteren. Jammer genoeg zijn de “Het is de zon en we krijgen een kleine ijstijd” sceptici dat spontaan vergeten als het gaat over de werking van klimaat modellen en de afwijkingen.
Je zou toch denken dat economen rekening houden met veranderende omstandigheden voordat ze en model beoordelen…..
Volgens mij heeft een klimaatmodel overeenkomst met een toekomst voorspelling. Waarzeggers, handlezen etc.
@ R. Bijsterveld,
Goede mening (totaal niet onderbouwd en hij getuigd van een stuitend gebrek aan kennis over klimaat modellen)
De basis van de klimaat modellen is gewoon natuurkunde…. En dat is niet zo veranderlijk als de mens
@ J. van der Heijden
Natuurkunde is bv. de wet van Ohm … Als U, met een spanningsverschil van 100V, een stroom stuurt door een weerstand van 20 ohm, dan is de Natuurkunde vrij zeker dat de stroomsterkte die U meet 5 ampère zal zijn … Niet 5 +/- 3 ampère bv. – dat is GEEN goed antwoord – maar gewoon, simpel 5 ampère … Dat kan misschien 4.98 zijn, of 5.05 – wegens meetfouten en/of niet weten van de echte weerstand van de draad is, enz. – maar geen 2 of 8 …
Als U 2 Ampère meet, of 8, moeten we de wet van Ohm herzien ! … Dan is dat geen “natuurkundige” wet …
De echte Natuurkunde is ook niet afhankelijk van die 100V en die 20 ohm … Of dat de meting doorgaat eergisteren, vandaag, of binnen een maand … Of dat die meting doorgaat in Brussel of Amsterdam …
Als die klimaatmodellen “gebaseerd zijn op Natuurkunde” , kan U dan kortelings de gemiddelde temperatuur en de gemiddelde neerslag (ik veronderstel dat die klimaatmodellen iets te zeggen hebben over bv. die temperatuur en die neerslag) van de maanden juli 2016, november 2016, en januari 2017 hier publiceren ?
We geven elkaar dan rendezvous in februari 2017 om de resultaten te bespreken …
Het verschil tussen wetenschappers en kwakzalvers is dat de laatsten het altijd zeker weten.
Wetenschap is er in soorten: a. wat vaststaat b. wat meetbaar dus kwantificeerbaar is. Met natuurwetten is de handicap dat we niet alle variabelen kennen. Igv het klimaat is bv de invloed van waterdamp, de zon, onderzees vulkanisme deels onbekend.
Dat is er nog wat ik het fietsbandenmodel noem: gemiddeldes zijn wel te berekenen (druk) maar niet de details (baan van elk atoom) . Eens zal er wel een redelijk klimaatmodel ontstaan maar plaatselijke omstandigheden lang vooruit berekenen is iets heel anders.
Klimaat voorspelmodellen (IPCC / KNMI) zijn net zo (of nog meer) onbetrouwbaar en politiek geënt als de vele verschillende concurrerende economische voorspelmodellen. “Gemanipuleerde garbage in is daarbij als natuurlijk gevolg garbage out”.
Overigens zijn de “duurzame” energie voorspellingen dan dubbel onbetrouwbaar: ze baseren zich op beide voorgaande onbetrouwbare voorspelmodellen van klimaat en economie. Wat is daar zo opmerkelijk aan? Dat snapt iedereen, behalve Heijden natuurlijk.
Zelfs als die klimaatmodellen wel goed zijn is dat nog geen reden om de zee vol te plempen met windmolens en om zonnepanelen op je dak te leggen. Dat helpt namelijk helemaal niks, sterker : die centen kan je niet meer besteden aan nuttige dingen.
Wij leven in Nederland en lezen graag Nederlands!
Beste Bob,
Dat begrijp ik. Maar Nederlanders behoren ook internationaal georiënteerd te zijn. Kennis van de Engelse en Duitse taal zijn wat mij betreft daarbij het minimum.
Bovendien, het klimaatdebat is internationaal.
Het zou mij te veel tijd en moeite kosten om dat allemaal te vertalen. Maar tegen een schappelijke vergoeding, ben ik wel bereid voor jou een uitzondering te maken.
Ook ik vind een blog die voor 90% bestaat uit (pseudo) wetenschappelijk Duits volkomen ontoegankelijk. Dat geldt voor de meeste lezers hier denk ik. Dus graag een leesbare (en korte) samenvatting! Bijvoorbaat dank.
Lug und Betrug = leugen en bedrog.
Duidelijk zo?
Over de klimaatmodellen wordt ook wel eens gezegd: garbage in, Gospel out.
Hier is te vinden dat dat Gospel wel meevalt. Bovendien laat het zien dat de propagandisten van de catastrofale opwarminghypothese toch maar eens op zoek moeten gaan naar beter bewijs.
http://www.nlslash.nl/climategate/151029_NNV_presentatie_Crok.pdf
Tja, veel onnodige woorden. We kijken gewoon naar model en waarnemingen. Conclusie? De waarnemingen volgen het model fantastisch en dus voldoen de modellen perfect. Kijk maar eens:
http://www.climate-lab-book.ac.uk/files/2016/01/fig-nearterm_all_UPDATE_2016-panela.png
Niet mijn conclusie : Crok toont aan dat ook historische klimaatmodellen er een factor 3 naast zitten met de gemeten werkelijkheid. Voorspelmodellen kenmerken zich primair door onbetrouwbaarheid. Zowel in de economie, klimaat en energiepolitiek. De politieke input factoren (= hoe krijg ik de gewenste uitkomst) geven altijd de “juiste” toekomst, zo weten we al zo’n 30 jaar.
Ach ja, de kersen plukkende Marcel….
https://www.ipcc.ch/report/graphics/images/Assessment%20Reports/AR5%20-%20WG1/Chapter%2010/Fig10-01.jpg
Waarnemingen volgen modellen altijd in-sample (tgv. parameter “tuning”), doch meestal niet out-of-sample (“testing”, dus voorspellend). Als dat verschil in “fit” tussen in- en out-of-sample groot is (zoals bij IPCC) spreken we over overfitting, datamining of datasnooping, Dat duidt op een slecht model.
Daarnaast is de toename van CO2 de laatste honderd jaar zo gelijkmatig dat er sprake is van “spurious correlation”, wat de modellen nog onbetrouwbaarder maakt.
Daarom geloof ik (als statisticus) niet in de IPCC modellen als betrouwbare voorspellers van de globale temperatuur. En dus ook niet in de veronderstelde relatie tussen man-made CO2 en temperatuurstijging.
Ook ik geloof niet in de IPCC modellen als betrouwbare voorspellers van de globale temperatuur. Maar indien we naar de performance kijken tot nu toe (na 2005, de forecast) dan is de vraag op welke basis we de modellen mogen verwerpen met: “ze kloppen niet” Ik zie daar weinig aanleiding toe. En als een simpele visuele presentatie van modellen met de waarnemingen niet voldoet (voor mij wel) dan mogen de “ze kloppen niet” roepers met een statistische toets komen……
En het is allemaal niet zo ingewikkeld:
1. Klimaatgevoeligheid tussen 1 en 5 graden bij verdubbeling CO2
2. Inschatting toename CO2 met de tijd
3. Pak een potloodje en papier en schets je verwachting.
4. Hopla, Klaar is Kees
“1. Klimaatgevoeligheid tussen 1 en 5 graden bij verdubbeling CO2”
Maar dit is dan ook het belangrijkste kritiekpunt: al zo’n 30 jaar geen wetenschappelijke voortgang bij het verkleinen van de marge.
Ja Boels, dat is heel vervelend maar we kunnen niet iets geven wat er niet is. De onzekerheid blijft. Voor de keus om maatregelen te nemen heeft dit geen invloed: 1 graden als ondergrens is al te veel om helemaal niets te doen. Vergeet niet dat “de wereld” als streven heeft onder de 1,5 graden (t.o.v. pre industrieel) te blijven. En dan kunnen jij en ik wel roepen dat het allemaal niet zo erg is, die paar graden, het maakt weinig indruk. Bovendien, garanties kunnen wij ook niet geven.
herman, er zit een kras in je grammofoonplaat. je draait steeds dezelfde riedel.
Ja, Erik, dat is niet zo raar: Mensen komen steeds weer met dezelfde opmerkingen….
Oorzaak en gevolg. Ik blijf het geduldig uitleggen.
En het is dus niet dat ik die riedel afsteek maar dat WIJ die riedel afsteken.
Kijk Erik het gaat als volgt:
Chorus: De modellen kloppen niet
Herman: Ziet hier, klopt prima!
Chorus : Maar de trend is lager!
Herman: Ja dus? heb je een statistische toets?
Chorus: Stilte….
Chorus: Maar is het dan zo erg die 1 graad?
Herman: Heb je garantie dat het daar bij blijft?
Chorus: stilte
Herman: We stemmen er wel over.
Toch Erik? Zo gaat het toch ongeveer?
Ter aanvulling van het vorige, zie dit citaat: We zien een opwarming van ongeveer een halve graad tussen 1915 tot 1945, dan lichte afkoeling tot 1975 en daarna weer opwarming. Aangezien er tussen 1950 en 1975 geen opwarming was, zegt het IPCC in feite dat tenminste de helft van de opwarming sinds 1975 door de mens komt. Die opwarming bedroeg ongeveer 0,6 graden. Sinds 1850 hebben we ongeveer 0,8 graden opwarming gehad. Vertaald naar de hele periode zegt het IPCC daarom dat zij het extreem waarschijnlijk vindt dat tenminste 0,3 van de 0,8 graden (dat is nog geen 40%) opwarming door de mens komt. Zij sluit dus niet uit dat ruim 60% van de opwarming sinds 1850 door andere (natuurlijke) oorzaken kan komen.
Stel je voor dat het IPCC het zo geformuleerd zou hebben: wij kunnen niet uitsluiten dat ruim 60% van de opwarming sinds 1850 door andere factoren dan de mens veroorzaakt is. Zou dit dan ook geïnterpreteerd zijn als de wereldwijde consensus dat de mens de aarde opwarmt?
De uitspraak van het IPCC is eigenlijk heel voorzichtig. Het is in mijn ogen dan ook een meesterlijke zet van het IPCC waar spindoctors met bewondering naar kunnen kijken. Immers, het IPCC doet een vrij conservatieve uitspraak, waar het in de toekomst niet snel de vingers aan zal branden. Die voorzichtige uitspraak is echter zo geformuleerd (vooral dat getal van 95% waarschijnlijkheid maakt indruk) dat buitenstaanders het interpreteren als het doorslaggevende bewijs dat de mens de aarde opwarmt en dat we dus een groot klimaatprobleem hebben.
Uh, ja. Veel woorden van Marcel Crok , die dus bevestigen dat de kans dat de mens invloed op het klimaat erg groot is. Hoe groot? Tja, dat weten we eigenlijk niet zo goed. Maar de kans is aanwezig dat deze invloed erg groot is. En een kans van bijvoorbeeld 10% is dan al een hele grote kans. 10% kans op een klimaatgevoeligheid van meer dan 1 graden? Genoeg reden voor veel mensen om maatregelen te nemen. Uit preventie.
Ieder model is een vereenvoudiging van de werkelijkheid en gebaseerd op bepaalde veronderstelde relaties. Geen enkel model verkondigt dus de waarheid, maar wordt door velen als een excuustruus gezien, want als het model het zegt, is het dus waar. Politici hebben vaak die gedachtenkronkel. Neem nu bv die onzin over Brexit, tot op tienden van procenten, weten de “deskundigen” de gevolgen. Vergeet het maar!
Iedere modellenbouwer moet constant nagaan of zijn veronderstellingen bewaarheid worden en zonodig zijn model aanpassen. Hoe gecompliceerd modellen ook mogen zijn, er gaat niets boven ons “boerenverstand”.
@ Vruggink U speculeert er maar wat op los.
Een standpunt innemen op basis dat er een kans is dat het behoorlijk gaat opwarmen mag je speculatie noemen. Dat het niet gaat opwarmen is evengoed speculatie. Tja, en de wereld heeft een keus gemaakt welke speculatie scenario nu het grootste risico in zich herbergt. Hoef je ook helemaal niet mee eens te zijn hoor, we kunnen het nu eenmaal niet iedereen naar het zin maken.
Gaap.
Wat dus rest, laat weinig heel van alle bluf dat de modellen het zo fantastisch doen en dat de metingen zo goed in de pas lopen. Laat ik dit wel vaststellen. Ergo, de hypothese van de catastrofale antropogene opwarming is verworpen. Cognitieve dissonantie zal dit niet veranderen.
De wetenschap heeft het over Antropogene opwarming. Hetzler wenst daar eerst het woordje catastrofaal aan toe te voegen om het daarna te verwerpen. Ach, een soort bezigheidstherapie?
En natuurlijk overdrijf ik een beetje als ik roep dat de modellen fantastisch of perfect functioneren maar in ieder geval dichter bij de waarheid dan dat de modellen niet kloppen…..
http://www.climate-lab-book.ac.uk/files/2016/01/fig-nearterm_all_UPDATE_2016-panela.png
En hoever zal 2016 van de bovenkant af komen te liggen?
Herman, uit die rijstebrijberg van jouw modellen kun je alles aflezen. Het kan erg sterk opwarmen, het kan minder sterk opwarmen, het kan niet opwarmen, het kan afkoelen, het kan eerst afkoelen en daarna gaat het opwarmen enz enz.
Dit is toch geen wetenschap, dit is hocus pocus, voodoo science. Dit slaat werkelijk nergens op.
Neem de data, maak een model en test het model. Als het model onvoldoende presteert in de prullemand ermee. En niet van jaar tot jaar slecht tot zeer slecht presterende modellen meenemen. Belachelijk.
Oh? Nou, ik heb er geen enkele moeite mee hoor Erik. Prima afleesbaar. En de wereld heeft er ook geen enkele moeite mee. Tja, Erik, wat nu? ik vind het spijtig voor je dat je zo veel moeite hebt met aflezen. Ik zou niet weten hoe we je moeten helpen. Maar je begrijpt toch zeker wel dat de wereld niet gaat wachten totdat Erik het ook begrijpt?