2. Energie in 2015: het jaar van het einde van het energieakkoord en de doorbraak van thorium MSR

Maar ook het jaar van het wachten op de grote black-out…

De virtuele werkelijkheid: Wat, Wie, Waterloo?
In deel 1 gaf ik aan dat op een aantal gebieden een virtuele politieke werkelijkheid is ontstaan die volledig is losgeraakt van de echte realiteit, maar die wel het beleid en daarmee onze toekomst bepaalt. Maar ook dat die zeepbellen zullen worden doorgeprikt, een aantal waarschijnlijk al in 2015. Een aantal van deze virtuele werkelijkheden zal ik in deze serie 2015 blogs voor u analyseren. Bij elk thema zal ik aangeven waaruit die wereld bestaat, wie hem heeft gecreëerd en in leven houdt, en waardoor hij zal sneuvelen.

Uiteraard is mijn eerste onderwerp de energievoorziening, en ik neem na het “Wat, Wie, Waterloo” alle tijd om u daarover uitgebreid, zelfs zeer uitgebreid, te informeren!

De virtuele werkelijkheid van de duurzame energie

Wat is dat?
Bij de energievoorziening is dat uiteraard de droom dat we binnen enige decennia de fossiele brandstoffen kunnen afschaffen en vervangen door grasgroene diffuse bronnen zoals wind, zon, golf, getijden, osmose, geothermie etc etc. Uiteraard wordt hierbij kernenergie uitgesloten.

Inmiddels bevestigen alle deskundigen off-the-record dat met name de wind op zee plannen uit het energieakkoord enkel een politieke achtergrond hebben, schandalig duur zijn, niks zullen opleveren voor het klimaat, en maar beter niet door kunnen gaan. Dat geldt ook voor heel wat ondertekenaars van het energieakkoord. Maar ze geven aan dat nooit in het openbaar te zullen toegeven: het SER akkoord is in bloed geschreven en volstrekt onaantastbaar. Omdat bijna iedere organisatie in het land en zeker iedereen in de energiewereld zich eraan heeft moeten verbinden, vind je niemand bereid om de olifant in de kamer te signaleren, behalve de groep rond climategate.nl. Op elke brief, blog of krantenartikel dat het energieakkoord ter discussie stelt volgt bij alle organisaties en vooral de tweede kamer een zeer pijnlijke stilte. Behalve bij Reinette Klever van de PVV, die als rots in de branding standhoudt namens het gezonde verstand, maar consequent wordt genegeerd door alle andere twitterkameraars.
Ik put alleen moed uit de twijfel die toch bezit begint te nemen van de meeste kamerleden, gezien de kamervragen bij de laatste behandeling van het energieakkoord, die totaal anders waren dan de juichende reacties bij de eerste behandeling.

Wie wilde hem?
Laat u niet misleiden: duurzame energie is een streven op zich. Naar gelang de opportuniteit wordt hier als argumentatie klimaatverandering bijgesleept, de veronderstelde eindigheid van de fossiele voorraden, of de ongewenste afhankelijkheid van de sjeiks en Putin. Maar de bijzondere coalitie van verdwaasde idealisten, belanghebbenden, werkelijke klimaatvrezers en politiek gemotiveerden die de mosgroene transitie willen, zijn niet eens zo geïnteresseerd in de motivatie die erbij gegeven wordt, voor hen is het een doel op zich. Vandaar dat de discussie met hen over de noodzaak ervan zinloos is.

Deze bonte coalitie heeft een verbazingwekkende prestatie geleverd. Met name door het tot in het extreme opblazen van de Catastrophic Antropogenic Global Warming dreiging (CAGW) als gevolg van onze CO2 uitstoot zijn ze erin geslaagd bijna de hele westerse bestuurswereld te hersenspoelen en belijden zelfs presidenten en pausen tegenwoordig hun geloof in deze valse leer.

Maar in de praktijk blijkt het hen helemaal niet om klimaat of CO2 te gaan: men wil vooral een extreem groene verduurzaming van de energievoorziening, en grote transfers van geld (100 miljard per jaar!) naar de derdewereldlanden afdwingen. Dat de CO2 uitstoot omhoog vliegt ondanks (en zelfs als gevolg van) duizenden miljarden euro’s aan duurzaam beleid is hoogstens een pijnlijke bijkomstigheid: het plaatsen van windmolens en zonnefarms moet van de groene lobby gewoon blijven doorgaan. De rare constructie van drie parallelle Europese doelstellingen (duurzame energie, CO2 reductie en besparing) werkt duidelijk niet, maar deze terugbrengen naar alleen CO2 reductie is voor de groene beweging absoluut niet bespreekbaar.

Wat wordt het Waterloo?
Maar de kentering heeft al enige tijd geleden ingezet. Met het stilvallen van de economische groei en het inzetten van de afbraak van onze welvaartsstaat met al zijn luxueuze voorzieningen, en een al tien jaar dalende koopkracht van de gezinnen, begint het bij velen te kriebelen. Het is nu nog meer een intuïtie dan een terugkeer van het gezonde verstand, maar het is wel een goede voedingsbodem voor sceptische opvattingen over de duurzame droomwereld. En dat betreft dan Nederland, een van de rijkste landen van Europa. De rest van de wereld heeft helemaal wel wat anders aan zijn hoofd dan miljarden weggooien aan klimaatbeleid!

Dat klimaatbeleid door enkel een paar (nu nog…) rijke landjes in West Europa nooit enig merkbaar effect kan hebben op het klimaat snapt ieder zinnig mens. Ons klimaatbeleid is dus puur symboolbeleid, en ook dat begint door te dringen.

Het keerpunt wordt in Nederland de val van het energieakkoord, als gevolg van het bekend worden van de daling van de koopkracht van de lage en middeninkomens van €500 tot €1000 per jaar die er het gevolg van is, en de dramatische gevolgen daarvan voor onze economie.

De kamerleden zijn hiervoor inmiddels meerdere malen schriftelijk gewaarschuwd (bijvoorbeeld hier, hier en hier), door zeer vooraanstaande experts, en kunnen geen onwetendheid meer voorwenden. Zo gauw een partij er een politiek issue van weet te maken zal blijken dat niemand in de kamer deze gevolgen voor zijn rekening zal durven nemen en gaat het mes in het akkoord.

Binnenkort flopt ook de klimaatconferentie in Parijs, en kan Europa zonder veel gezichtsverlies zijn duurzame doelstellingen laten varen onder druk van de Oost-Europese landen en de economische crisis in de Eurozone die in 2015 weer de kop op zal steken. Minister Kamp heeft dan geen excuus meer dat “het moet van Europa”, dus ook hij en Nijpels staan dan met lege handen.

Als dit allemaal zo is, waarom is het het energieakkoord dan niet al eerder gesneuveld?
Dat komt doordat de mainstream media hebben liggen slapen. De politici konden ongestraft alles doen wat ze wilden zolang ze maar “duurzaam duurzaam” riepen. Na de spectaculaire draai van de Volkskrant en de Telegraaf in 2014, en een eerste begin van kritische journalistiek bij NRC en zéér onlangs Vrij Nederland en Trouw, kunnen de politici hun borst nat maken. Leg maar eens aan Rutger uit waarom je het een goed idee vindt om elk gezin €500 tot €1000 per jaar aan koopkracht te ontnemen, zonder dat daar enige baten aan verbonden zijn, anders dan een groen imago voor een paar politici?

De electorale basis
Zoals gezegd is de groene illusie het product van een toevallige coalitie van zeer uiteenlopende partijen, maar in aantal stemmen zijn die verwaarloosbaar.

Ze hebben echter de wind in de rug door de zeer grote groep redelijk tot goed opgeleiden met een vaste baan en een sociaal wereldbeeld. Die drukken hun persoonlijkheid uit door hun keuze voor een in ieder geval politiek correcte en sociaal acceptabele partij. Daaronder valt alles wat links van de VVD staat, inclusief voor sommigen het CDA. Maar helaas valt onder deze groep ook het grootste deel van het actieve VVD kader, dat inmiddels volstrekt losgezongen is van de VVD kiezers.

Elk duurzaam, idealistisch gebracht verhaal gaat er in deze groep (inclusief het VVD kader) in als Gods Woord bij een ouderling, en elk kritisch argument wordt als politiek incorrect weggewuifd.

Daarom is de draai van de Volkskrant en NRC zo essentieel! Deze groep is bij uitstek lezer van deze kranten en zal aanvankelijk flink in de war raken door de kritische artikelen. Maar in tweede instantie zal het op hen de uitwerking hebben dat kritiek op windparken en het energieakkoord blijkbaar wél politiek correct is.
Dan is het snel gedaan met het energieakkoord. Onlangs verklaarde Martin Sommer in de Volkskrant het energieakkoord zelfs al dood, en we helpen hem dat hopen.

De energietransitie van Rotmans, Greenpeace, WNF en Natuur en Milieu
Het energieakkoord wordt wel eens vereenzelvigd met “de energietransitie”.
Dat is deels terecht, en daardoor ook uiterst verontrustend. De energietransitie is namelijk een heel wat minder feestelijk en wenselijk fenomeen dan de gemiddelde leek zo uit de term zal afleiden.

Een transitie is namelijk een overgang van een bestaand stabiel systeem naar een nieuw stabiel systeem, waarbij fundamentele onderdelen van het systeem anders ingevuld worden. Zo’n omslag kan behoorlijk turbulent verlopen, want onderdeel van het proces is het sneuvelen van “het oude regime”. Pas dan komt er ruimte voor “het nieuwe regime”.

Bij de energietransitie komt dat neer op het sneuvelen van de oliemaatschappijen en de energiemaatschappijen, waarna er ruimte komt voor het organiseren van de energievoorziening door middel van lokale netwerken gebaseerd op windmolentjes en zonnepanelen, gerund door coöperaties. Dat proces wordt door energietransitie-oppergoeroe Rotmans c.s. gebracht als “het doet even pijn maar dan heb je wél wat! ”
Rotmans is dan ook zeer in zijn nopjes wanneer hij leest dat de waarde van de Europese energiemaatschappijen door de duurzame subsidieprojecten gehalveerd is van 1000 naar 500 miljard euro, en nog steeds in een vrije val zit; een grotere waardeval dan die van de banken op het dieptepunt van de bankencrisis. En dat er een paar energiereuzen de komende jaren gaan omvallen. Hij is de eerste om te roepen dat deze clubs over vijf jaar geen enkel verdienmodel meer hebben. En daarin heeft hij helaas gelijk.

Waarin Rotmans geen gelijk heeft, is dat dan als vanzelf de Groene Heilstaat ontstaat waarin iedereen nog lang en gelukkig leeft onder het “nieuwe regime”.
Het beste beeld van de heilstaat die hij beschrijft met lokale voedsel- en energieproductie hebben we uit de vele actiefilms die gaan over de wereld na het instorten van onze beschaving, zoals de Mad Max films.

In de harde werkelijkheid is “het nieuwe regime” het dichtste benaderd door Pol Pot die met zijn Rode Khmer alle mensen de stad uitjoeg omdat ontwikkelde steden niet in zijn rurale idealistische wereldbeeld pasten. Een idyllisch ideaal dat een groot deel van de Cambodjaanse bevolking deed belanden op de “killing fields”.

Er is niemand die een zinnig plan heeft voor een energievoorziening zonder fossiele energie. Het inzetten op een energietransitie zoals in het energieakkoord, zonder realistisch plan, is dan ook volstrekt onverantwoord, zoals ik hieronder zal aantonen.

Het verdienmodel van de energiemaatschappijen
Vlak nadat de locale overheden hun regionale energiebedrijven voor de hoofdprijs verkocht hadden aan de grote energiemaatschappijen, als onderdeel van de door de EU geëiste privatisering, begonnen de overheden en datzelfde Europa met het uitvoeren van een drastisch klimaatbeleid. De toenmalige goed werkende energiemarkt wordt door de enorme hoeveelheden gesubsidieerde en dus gratis stroom inmiddels volledig verstoord. Gascentrales zijn al geheel onrendabel, waardoor tientallen miljarden euro’s alleen in Nederland al afgeschreven moeten worden, maar ook kolencentrales zijn bij een toenemend aandeel duurzame energie niet meer rendabel te bedrijven. In Mannheim hoorde ik van experts dat er binnen enige jaren geen enkele centrale meer rendabel te bedrijven is in Europa.

Niet voor niets betroffen twee van de kamervragen van René Leegte (VVD) over het energieakkoord onlangs deze problematiek:

Hoe waarborgt de minister de noodzakelijke fossiele reservecapaciteit die voor energiemaatschappijen onrendabel is geworden?

Op welke manier is de minister bezig met scenario’s dat grote energieproducenten failliet kunnen gaan? Komt er dan een redding als bij de banken, of wordt er aan gewerkt dit te voorkomen?

Ik vraag al een jaar bij elke gelegenheid dat ik topmensen uit de energiebedrijven spreek hoe zij hun verdienmodel over vijf jaar zien. Daarop komt geen antwoord. Men prevelt iets van “aan windsubsidies valt in sommige landen nog wel wat te verdienen” maar van een zinnig verdienmodel is geen sprake meer. Door de overvloed aan gratis subsidiestroom gaan de centrales al aan zodra de brandstofkosten gedekt worden, en komt er dus nooit een moment dat de prijs hoog genoeg is om ook de investeringen af te kunnen schrijven.
Normaliter is dat een tijdelijke situatie, omdat er dan door marktwerking capaciteit uit de markt genomen wordt tot de prijzen weer omhoog gaan in een nieuw evenwicht. Maar door de steeds maar toenemende gratis subsidiestroom is dat evenwicht nu onmogelijk.
Daarnaast is het ook niet wenselijk, want wanneer het niet waait en de zon niet schijnt, moet de volledige vraag nog steeds door fossiele centrales kunnen worden opgewekt. Al die volstrekt onrendabele centrales mogen dus niet dicht.

Tegelijkertijd veranderden de elektriciteitsbedrijven van ingenieursclubs die uitstekend samenwerkten met als hoofddoel om iedereen een extreem betrouwbare stroomvoorziening te kunnen garanderen, in harde concurrenten die bestuurd worden door marketingmensen en elkaar zoveel mogelijk vliegen afvangen.

Deze twee ontwikkelingen vormen een uiterst giftige combinatie.

Ik mag het natuurlijk eigenlijk niet zeggen, maar….
Al een tijdje hoor ik dit in de wandelgangen bij energiesymposia als ik met topmensen uit de energiewereld spreek, en ook in Mannheim was het het besluit van menig gesprek.
De ingezette transitie naar een onbestemde duurzame toekomst heeft de energiemarkt dusdanig diep verstoord dat de energiemaatschappijen ernstig moeten vrezen voor hun voortbestaan. Het komt erop neer dat de energiemaatschappijen hun volledige bezit moeten afschrijven, de meeste centrales voortdurend stil moeten leggen, en maar moeten zien hoe ze nog een paar mensen aan het werk kunnen houden met marketing activiteiten.

De elektriciteitsmaatschappijen worden zoals gezegd niet meer geleid door ingenieurs maar door marketeers, en ze vechten voor hun voortbestaan, zonder daar de gereedschappen voor in handen te hebben. Denkt u dat zij zich nog verantwoordelijk voelen voor de betrouwbaarheid van uw stopcontact? Bedenk wel dat deze bedrijven ook nog eens door Merkel zwaar gedupeerd zijn door de gedwongen sluiting van de Duitse kerncentrales, zonder compensatie van de verliezen. Als je niet weet hoe lang je de deurwaarder nog buiten de deur kunt houden, heb je wel wat anders aan je hoofd dan het voorkomen van problemen voor anderen.

Maar als deze clubs zich niet meer verantwoordelijk voelen voor uw stroomvoorziening, wie is dat dan wel? Minister Kamp? Ed Nijpels? Greenpeace c.s.? Jan Rotmans?
Als ik de energie topmensen op de man af vraag hoe ze dan hun verantwoordelijkheid zien om ervoor te zorgen dat er altijd een betrouwbare stroom voorziening is, krijg ik eerst een veelbetekende blik, en als ik dan vraag “nou?” dan komt bovenstaande opmerking: “Ik mag het natuurlijk niet zeggen, maar er gaat natuurlijk een keer een grote blackout komen, en misschien worden de mensen dan eindelijk wakker”.

Geen verdienmodel = blackout
De meeste insiders verwachten dat een flinke black-out wel eens een stevig shock-effect zou kunnen hebben op de burgers, die dan wellicht van de overheid gaan eisen dat die stopt met de overhaast ingezette energietransitie, zonder goed plan.

Dat is niet een eenmalige opmerking van een enkele gefrustreerde steenkoolliefhebber, maar inmiddels het overheersende antwoord dat ik krijg. In Mannheim werd het zelfs openlijk door enige sprekers gesteld, en zag men een ernstige blackout als de enige hoop voor een ander beleid waarin er ook met een stabiele stroomvoorziening rekening gehouden zou worden.

Wat zijn de gevolgen van een blackout?
Dat hangt heel erg af van hoe hij verloopt.

Een kwartiertje is meestal lastig maar niet zo’n groot probleem. De laptop doet het nog, en kaarsen zijn best gezellig. Hopelijk is er bij het instorten en weer opstarten van het net geen spanningspiek geweest die alle elektronica vernietigd heeft, anders is het meteen al raak.

Een uurtje of drie is vergelijkbaar met een kwartier maar met daar bovenop een geboortegolf na een maand of negen.

Daarna beginnen de problemen, vooral ’s winters: de CV pomp draait niet meer, dus je verwarming valt uit. Dat gaat bij een landelijke storing van een uur of tien op een erg koude dag (en dat is nou net wanneer de kans op een blackout het grootst is) al een flink aantal aan onderkoeling overleden ouderen opleveren.

De diepvriezers ontdooien; betaalsystemen werken niet meer; alles waar een link met internet bij zit stopt, zoals tegenwoordig ook de meeste telefoons; het GSM netwerk ligt plat; winkels gaan dicht.
Verder hebben ziekenhuizen wel noodvoorzieningen maar die worden zo zelden gebruikt dat we niet zeker weten hoe lang dat goed gaat. Na een paar dagen rijden er geen auto’s meer, want ook benzinestations werken niet meer; kunnen de hulpcentrales niet meer bemand worden, breken er onrusten uit, en al snel wordt het “ieder voor zichzelf”.
Dat lezen we allemaal in een onlangs uitgelekt rapport over wat Engeland te wachten staat bij een flinke black-out, en dat maakt een lachertje van de meeste rampenfilms. Allemaal dingen waar je niet meteen aan denkt, maar die wel zullen gebeuren. De opstellers hebben erg goed nagedacht!

In Engeland is de productiecapaciteit zo sterk gedaald dat men echt problemen voorziet. Men heeft daarom al een miljard uitgegeven aan een veiling voor noodcapaciteit deze winter. Het rapport maakt in de UK flink indruk. Ook in België vreest men voor een stroomtekort omdat er onverwacht teveel kerncentrales zijn afgeschakeld.

Voor Nederland verwacht ik vooralsnog geen langdurige blackouts vanuit de eigen situatie. We hebben een flinke overcapaciteit staan die in noodgevallen opgestart kan worden. Een langdurige storing zou uit de distributie moeten komen: bijvoorbeeld als gevolg van meerdere doorgebrande transformatoren of hoogspanningsleidingen als gevolg van de problemen buiten onze grenzen, die via ons net worden gejaagd en dat kunnen verstoren of opblazen.

Waarom ook alweer?
Waarom moet de energietransitie naar wind en zon etc. nu zo nodig?

Eindige fossiele voorraden?
Er is geen deskundige meer die nog beweert dat we binnen een eeuw problemen met de fossiele voorraden zullen krijgen.
Er is voor vele eeuwen gas en steenkool, zeker als je ondergronds steenkool vergast en de onuitputtelijke (letterlijk!) gashydraten gaat aanboren.
Goedkope olie is er nog voor decennia, en wat duurdere olie nog voor zeker 50 jaar. Daarnaast is olie inmiddels redelijk gemakkelijk te vervangen, zowel met GTL als met CTL vanuit UCG. Over 50 jaar is dat geen enkel probleem meer.

Afhankelijkheid van schurkenstaten?
Dan is er de afhankelijkheid van Putin en de Sjeiks.
Allereerst zijn die véél afhankelijker van ons dan wij van hen, zoals het instorten van Rusland, en het onvermogen van de OPEC om de olieprijs op peil te houden op dit moment bewijzen.

Maar daarnaast zijn er de laatste jaren gigantische voorraden olie en gas gevonden in bevriende landen: Brazilië, Israel (een tweede Slochteren!), West- en Oost-Afrika, Australië.

De komende decennia worden deze vondsten nog overschaduwd door de enorme opkomst van schaliegas en-olie, in de VS, China, Polen, Oekraïne etc. Er is nog amper naar gezocht en nu zijn er al enorme voorraden bekend.
Ook steenkool is goed verdeeld over de wereld.

Het probleem van de leveringszekerheid is dus een non-topic, zoals ook geen enkele deskundige nog ontkent.

Catastrofale klimaatverandering?
Blijft die vreselijke opwarming van de aarde, die al 18 jaar geleden gestopt lijkt te zijn, zonder dat de klimaatmodellen dat kunnen verklaren. De modellen die tevens ook de enige reden zijn voor ongerustheid over de invloed van CO2.
Naar ingenieursmaatstaven zijn deze modellen inmiddels op zoveel manieren gefalsificeerd dat er geen enkele voorspellende kracht meer aan toegekend kan worden. Ze blijven nuttig om je kennis over de mechanismes van het klimaat mee te vergroten, maar je kunt er helemaal niets uit afleiden.

Hiermee volsta ik hier, in een apart blog ga ik in op het klimaatdebat in 2015.

Conclusie
Maar de conclusie is dat er eventueel nog argumenten zijn te bedenken die een CO2 reductie in de ogen van sommigen wenselijk zou kunnen maken, maar dat er geen enkel argument is om daarnaast een geforceerde verduurzaming van de energievoorziening te willen doorvoeren. Geen enkel argument.

Terwijl daar wel het energieakkoord op is gebaseerd. Zonder de eis van 14% duurzame opwekking in 2020 kun je alle wind op zee schrappen en WKK in stand houden, dat is CO2 neutraal en scheelt maar liefst 14 miljard euro.
Laten we daar nu eens mee beginnen!

Kosten en baten van het energieakkoord
Het energieakkoord kost 75 tot 100 miljard euro. Dat is 750 tot 1000 euro per gezin per jaar. Ik ben een heel eind met het nauwkeuriger berekenen van dit bedrag, maar ik vraag me af of het nodig is hier nog veel tijd aan te spenderen. Inmiddels wordt door de journalisten in alle artikelen de 50 tot 100 miljard euro genoemd die ik ben gaan gebruiken, omdat Nijpels de 50 miljard inmiddels al openlijk heeft toegegeven, en iedereen bij deze formulering al gauw (en terecht) zal vermoeden dat de werkelijke kosten zeker 75 miljard zullen zijn.
Op papier krijgen we hiervoor de 14% duurzame energie en een enorme CO2 besparing terug.

Maar in 2020 zal blijken dat als alle plannen inderdaad worden uitgevoerd, het werkelijk gemeten duurzame aandeel aanmerkelijk lager zal liggen door allerlei inpassingsproblemen. En de Nederlandse CO2 productie zal er veel minder door dalen dan verwacht, vooral omdat de WKK door het energieakkoord de nek is omgedraaid.

Met name de 1,3% duurzaamheid van de wind op zee zal in de praktijk amper 1 % blijken te zijn, en de verwachte CO2 reductie zal wegvallen tegen de extra uitstoot als gevolg van de gesloopte WKK. Deze uiterst schrale baten horen bij maar liefst 14 miljard euro aan extra uitgaven. Dat zijn 3 Betuwelijnen.

Het energieakkoord als eerste stapje
Maar dat maakt allemaal niet zoveel uit, want het energieakkoord is toch maar een klein stapje op een lange tocht. Tegen de tijd dat al die molens draaien en u uw vakantiegeld hebt ingeleverd voor het energieakkoord, moet er al weer een beleid ontwikkeld en goedgekeurd zijn voor de volgende fase: naar 27% duurzaamheid en maar liefst 40% CO2 reductie in 2030! Of we in 2020 nou op 12% of op 14% duurzaam zitten maakt dus voor het vervolg maar erg weinig uit.

Klein probleempje: dat is een verdubbeling van de duurzame doelstelling, terwijl de SER stelt dat de wind op zee er alleen moest komen omdat alle andere opties volledig benut worden. Dus de 27% – 14% = 13% extra duurzame energie in 2030 moet geheel uit wind op zee komen. Dat rekent makkelijk: dat is 10x de huidige wind op zee bijdrage, dus die gaat zo’n €180 miljard kosten. Dat gaat maar een klein deel van de CO2 reductie van 40% realiseren, dus die moet uit andere projecten gehaald worden. Ik kan u verzekeren dat ook die plannen extreem duur zullen zijn, zoals alles wat echt CO2 reduceert. De 2030 doelstellingen durf ik op rustig 300 tot 500 miljard te schatten, ca €3000 tot €5000 per gezin per jaar. Bovenop de huidige €1000 per jaar. Binnen vijftien jaar, en vanaf dan gedurende vijftien jaar. Met de natte vinger uiteraard. Ik zie dan ook graag een zorgvuldige berekening van de minister tegemoet die mij hierin terechtwijst.

Die plannen moeten al over 5 jaar definitief en goedgekeurd zijn, anders wordt 2030 nooit gehaald. En dan, over 15 jaar al, moet duidelijk zijn hoe we in 2050 80% tot 100% duurzaam en fossielvrij kunnen zijn, want alleen dan wordt het klimaat gered, volgens het IPCC. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat die laatste stap relatief eenvoudiger of goedkoper zou worden dan de eraan voorafgaande.

Er is geen enkele politicus die ook maar een flauw benul heeft van hoe deze volgende stappen zouden moeten worden uitgevoerd of gefinancierd. Men stapt in een peperduur project zonder enig besef van waar dat heen moet. De horizon voor politici is nu eenmaal 4 jaar of minder. Anderen moeten blijkbaar aan de noodrem trekken om deze waanzin te stoppen.

De mythe van >25% wind, zon en opslag
Er zit bij deze droomplannen nog een ander addertje onder het gras dan alleen de kosten.
De wind en zon uit het energieakkoord loopt tegen de bovengrens aan van wat je aan duurzaam aandeel kunt realiseren: bij uitvoering zal al een aanzienlijk deel van de opgewekte energie moeten worden weggegooid of weggegeven. Dat wordt breed erkend: zelfs Nijpels liet op de Cogen bijeenkomst in december vallen dat een groot duurzaam aandeel zonder energieopslag onmogelijk is.

Wat ik eerder aantoonde is dat opslag helemaal niets aan het aandeel wind en zon kan veranderen, tenzij je een kwart miljoen euro per gezin uitgeeft aan de allergoedkoopste vorm van opslag. Ook in de Nederlandse energieopslag community is dit blog uitgebreid bediscussieerd, en na een wat vijandige start en een 50-tal commentaren later, is door de actieve deelnemers wel geaccepteerd dat ik inderdaad gelijk heb.

Een veel goedkopere manier dan opslag om het duurzame aandeel te vergroten is het plaatsen van steeds meer overcapaciteit aan wind en zon en dan maar gewoon overschotten weg te gooien of weg te geven. Daar zijn best nuttige dingen mee te doen, maar het maakt de wél bruikbare stroom nog veel duurder dan hij al was. Die 27% duurzame opwekking is dan wel haalbaar, maar tegen extreem hoge kosten. En daarboven houdt het al gauw op.

Onze dwaze aanval op het energieakkoord en de laffe kamerleden
Wij hebben in oktober 2013 het offensief tegen het energieakkoord ingezet, op een moment dat iedereen het er in het land over eens was dat het een fantastisch akkoord was, maar dat het alleen helaas niet ver genoeg ging. We werden uitgelachen om de dwaze pretentie dat we dachten dat we het van tafel zouden kunnen krijgen: het was in graniet gehouwen en met bloed geschreven, en we zouden niemand kunnen vinden om erop terug te komen. Er zat teveel prestige aan verbonden.

Dat bleek aardig te kloppen: ik heb de meeste ondertekenaars inmiddels wel gesproken en geen van hen is bereid het lont aan te steken: zo gauw er maar iets aan wordt gewijzigd ontploft het namelijk onmiddellijk. En niemand kan zich permitteren daar de schuld van te krijgen.
Dat is te begrijpen.

Veel ernstiger is de extreem laffe opstelling van de kamerleden die volstrekt nalatig zijn gebleken in het uitvoeren van hun taak om de belastingbetaler te beschermen tegen een dergelijke aanslag op zijn besteedbaar inkomen. Ze hebben zich het hele jaar sufgetwitterd en actualiteitenrubrieken platgelopen over de meest dwaze futiliteiten, maar als er echt iets heel ingrijpends gebeurt steken ze de kop in het zand en zie noch hoor je ze in de media. Ze zijn nog wel bij herhaling zo beleefd en nadrukkelijk gewaarschuwd! Dit is nu precies waarvoor ze daar in Den Haag zitten: de regering controleren en voor de burgers opkomen!

Wat wordt het einde van het energieakkoord?
Wie had gedacht dat een jaar na onze eerste aanval een Groningse professor en het CPB gezamenlijk onderschrijven dat het energieakkoord en met name de windplannen erin helemaal geen CO2 besparen. En dat we de grote media volledig achter ons zouden hebben in onze kritiek. En dat onlangs warempel zelfs het superduurzame Nieuwsuur met een citaat van mijn blog over de kosten van het energieakkoord een uitzending begint waarin het akkoord zwaar onder vuur genomen wordt!

In de uitzending werd nogal wat door elkaar gehaald, maar men kwam met een behoorlijk essentiële claim: de projecten van het energieakkoord die zo fijn particulier gefinancierd moeten worden via uw elektriciteitsrekening, zodat Den Haag er niks van voelt, dreigen nooit van de grond te komen! Er is namelijk bij de plannen rekening gehouden met een gelijkblijvende of stijgende elektriciteitsprijs, waardoor het subsidiebedrag gemaximeerd kon worden en Kamp voortdurend beweerde dat de subsidie zelfs minder zou worden dan nu begroot.

Dat was een dwaze gedachte, want als het overal waait of de zon schijnt daalt de stroomprijs al gauw tot nul. Inmiddels is hij al regelmatig negatief, terwijl er nog maar een klein deel van de duurzame capaciteit staat die alle landen van West-Europa gepland hebben voor 2020. Binnen vijf jaar kun je als flink kantoorgebouw in de weekends dik geld verdienen door je airco  aan te zetten, met alle lichten aan en de ramen open. Want het blijft rendabel om de windturbines te laten draaien tot een negatieve prijs van 17 cent per kWu. Kassa!

Een dergelijke zo zichtbare enorme verspilling is natuurlijk een zeer beschamende blamage voor de Energiewende, dus in Duitsland wil men de subsidie gaan stopzetten bij negatieve stroomprijzen. Dan loopt men dus niet alleen de 4 cent per kWu opbrengst mis waarop men rekende, wat de winst al doet verdampen, maar ook de 17 cent subsidie. Dat gooit het hele verdienmodel van de exploitanten op zijn kop! Als de verkoopprijs van de windstroom nu al regelmatig negatief is, hoe is het dan over 10 jaar als wind en zon verdrievoudigd zijn?

Het laatste jaar heb ik regelmatig mijn oor te luisteren gelegd bij de financiële instellingen en pensioenfondsen, en daar is men off-the-record helemaal klaar met het investeren in duurzame energie.
Met de geëiste 40% kostenreductie voor wind op zee en deze donkere wolken boven de exploitatie, moet je wel inmiddels ook wel volstrekt gestoord zijn als investeerder om hier nog in te stappen.

Het wordt erg leuk om te zien hoe enthousiast volgend jaar de consortia in gaan tekenen op de SDE+ regeling, als die weer opengaat voor de drie nieuwe locaties in de Noordzee….

De wind op land gaat vastlopen op het burgerprotest. Gezien de windpatronen heeft wind op land eigenlijk alleen zin in Friesland en Zeeland, en in de duinen van de Hollanden. Daar willen de boeren ze nog wel, maar de bevolking niet meer. Dat is niet meer terug te draaien. In de overige provincies is de opbrengst van de turbines eigenlijk zo laag dat het plaatsen daar voornamelijk een symbolisch belang dient.

De teller van wind op land en wind op zee zal denk ik ergens rond de €10 a €15 miljard krakend tot stilstand komen, en de nu vastgelegde €35 miljard nooit halen.

Achter de schermen hebben al meerdere politici mij toevertrouwd dat ze hierop rekenen en daarom liever de discussie uit de weg gaan. Helemaal niemand in de kamer buiten de PVV zit te wachten op een kamerdebat waarin het energieakkoord onderuitgeschoffeld wordt. Al zou het zowel op rechts als op links voor een aantal partijen zeer welkom zijn als de plannen gewoon vanzelf niet doorgaan.

Wat gebeurt er wanneer het energieakkoord onderuit gaat?
Een afschaffing is niet aannemelijk, daarvoor staat er teveel prestige op het spel. Achter de schermen denkt men al een tijdje over een noodscenario in de vorm van een “reparatie”. Veel van de partijen willen best af van de wind op zee: het is buitensporig duur, ook per bespaarde ton CO2, en wordt steeds meer het symbool van de onzinnigheid van het akkoord. Iedereen weet dat het het gevolg is van de lobby van een paar sterke SER partijen.

Als de wind op zee sneuvelt, wordt een ander scenario opeens actueel, en dat is de kamerleden al bekend want dat hebben ze eind vorig jaar vanuit het MKB toegespeeld gekregen: wind op zee eruit, WKK erin. Evenveel CO2 reductie maar 14 miljard bespaard. Geen geld meer naar exploitatie en wel naar ontwikkeling.

Maar ook de bijstook van houtpellets in kolencentrales en de biobrandstoffen liggen zwaar onder vuur, vanuit de milieubeweging, maar zelfs vanuit de KNAW in de persoon van onkreukbare wetenschappers Rudy Rabbinge en Louise Vet.  De hiermee bespaarde CO2 is, voor zover aanwezig, puur theoretisch, ligt ver in de toekomst en zal ook nooit in de metingen terug te vinden zijn. Wel is hiervoor in het energieakkoord zo’n 19 miljard uitgetrokken, evenveel als voor wind op zee.

Bij het wegvallen van wind op zee en de biomassabijstook, maar de redding van de WKK, hebben we een veel zinniger beleid, amper een hogere CO2 uitstoot, en houden we de helft van de 75 tot 100 miljard van de kosten van het akkoord in de portemonnee voor nuttigere bestedingen en het voorkomen van een nieuwe diepe recessie.

Wil de kamer zijn duurzame plicht op een andere en vooral betere manier dan het energieakkoord invullen dan kan dat.
Van deze vrijkomende 40 miljard kan er twee miljard naar R&D naar duurzame bronnen van de toekomst, zoals nieuwe PV technologie, Geothermie, energieproducerende huizen, kantoren en kassen. Maar vooral naar de ontwikkeling die het meest zicht biedt op een schone, goedkope, betrouwbare en veilige manier om onze fossiele verslaving af te bouwen: de thorium molten salt reactor (MSR). Het project dat deze kan gaan realiseren staat in Delft in de startblokken.

Korte termijn symboolbeleid of lange termijn oplossingen
Alle windmolens en zonnecellen die we nu voor tientallen miljarden aanschaffen zijn over 20 jaar peperduur schroot. Dan hebben ze 20 jaar dure wisselvallige stroom geleverd in een tijd dat we toch al overcapaciteit hebben en ze hebben geen gram CO2 bespaard. Maar wat je daar ook over denkt: in ieder geval doen ze helemaal niets voor ons nageslacht. Over 20 jaar moet je gewoon weer nieuwe windmolens neerzetten.

Als we echt in de toekomst en onze kleinkinderen willen investeren, moeten we dat doen door onderzoek naar kansrijke schone energiebronnen zoals de thorium MSR.

Thorium MSR
Komt die term voor u opeens uit de lucht vallen?
Over een jaar ligt dat helemaal anders. Want 2015 wordt het jaar van de thorium MSR. Aan het einde van dit jaar hoort iedereen die zich in het energiedebat wil mengen te weten waar de term voor staat en wat de voordelen ervan zijn. Aangezien u dit enorme blog tot het laatste woord gelezen hebt, behoort u beslist tot de doelgroep!

Een uitgelezen kans om u in één keer volledig te informeren is het internationale thorium MSR symposium in Delft op 17 april. De middag is speciaal bedoeld voor de niet wetenschappelijk georiënteerden.

De ochtend is meer bedoeld voor de specialisten, maar ook zeker de moeite waard voor goedgeïnformeerde leek. Het aantal deelnemers van de ochtend is beperkt tot 200. Het middagdeel is vooralsnog niet beperkt, maar het is niet gezegd dat dat zo blijft. Registreer u dus meteen op de symposium pagina van de site van assoc. prof. Jan Leen Kloosterman. Deelname is gratis.

U zult hier op climategate regelmatig op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen.
Wie in het onderwerp geïnteresseerd is en op de hoogte gehouden wil worden van alle dagelijks geactualiseerde informatie over thorium MSR en de activiteiten in Nederland kan lid worden van de thorium MSR linkedin groep die onlangs gestart is. Of gewoon af en toe de site van de groep bezoeken.

Een algemene brede visie op de energievoorziening van de toekomst vindt u in mijn nog steeds actuele energiebijbel uit 2011, waarvan ook een Engelse versie bestaat.